Katalog

4 ARALIK 2021 CUMARTESİ SAĞLIK 11 [email protected] Genetik kan hastalığı Akdeniz anemisi (talasemi), tarama testleri ile saptanabilir Kan, vücudun benzini cek seçenek günümüzde kemik Prof. Dr. Şule Ünal Cangül, iliği nakli. talasemi tedavisinde önemli gelişmeler Demir birikimi Kılıçdaroğlu Akşener olduğunu belirterek n Hastalık hangi belirtilerle ortaya çıkıyor? “Majör talasemi hastaları Talaseminin iki tipi var. Ağır için özellikle kan verme Muhalefet işaret diliyle tipine talasemi majör deniliyor. aralıklarının açılmasını Bu tipte hastalar 3-4 aylık olduk- ‘Memleketim’ dedi sağlayacak bazı ilaçların larında aşırı solukluk, yüzlerin- çalışmaları devam ediyor. Aralık Dünya Engelli- nekleri Federasyonu Ca- de sararma, karaciğer, dalak bü- 3 ler Günü kapsamında nan Güllü ve beraberinde- yümesine bağlı olarak karınla- Bu amaçla çalışması devam CHP Genel Başkanı Kemal ki yurttaşlar, işitme engel- rında şişkinlik gibi belirtiler- eden 4-5 yeni molekül Kılıçdaroğlu, IYI Parti Ge- liler için Ayten Alpman’ın le ortaya çıkıyor. Bu çocuklarda var. Hastalar 3-4 haftada nel Başkanı Meral Akşener, “Memleketim” şarkısını işa- büyüme-gelişme geriliği de ola- Gelecek Partisi Genel Baş- ret diliyle seslendirdi. değil de 6-8 haftada kan biliyor, çünkü kan bizim benzi- kanı Ahmet Davutoğlu, De- Sosyal medyada yayım- alabilecek” dedi. nimiz gibi düşünebiliriz, kanları mokrat Parti Genel Başka- lanan klip, kısa sürede ilgi nı Gültekin Uysal, Çiğli Be- görürken yurttaşlar destek olmazsa dokuları oksijensiz ka- enellikle Akdeniz lediye Başkanı Utku Güm- mesajları gönderdi. labiliyor ve boy kısalıkları ola- Bölgesi’nde görülen ve ge- rükçü, Türkiye Kadın Der- l Iç Politika biliyor. Kan verdikçe verdiğimiz Gnetik faktörlerle sonra- ‘KORONA DAHA AĞIR GEÇEBILIR’ her bin kanın içinde biz bu has- ki nesillere geçebilen Akdeniz talara 1 miligram demir de veri- BASIT BIR KAN ÖRNEĞI YETIYOR n Koronada talasemi hastaları için bu hastalarda da yine hastalık anemisi (talasemi), sarı ve sol- yoruz ve vücutlarında demir bi- etkilendi mi? sağlıklı popülasyona göre bir mik- gun bir cilt, iştahsızlık, baş ağrı- rikimi oluyor. Kalp, karaciğer ti- Talasemi hastaları hem pıhtı- tar ağır geçebiliyor. Bütün kronik sı, aşırı kansızlık, gelişimde geri- laşmaya yatkın oldukları için hem hastalığı olanlara aşı yaptırmaları- roid, pankreas gibi organlardan lik, gerginlik ve sinirlilik, nefes de birçoğunun dalakları çıkarıldığı nı öneriyoruz. Talasemi major has- demiri uzaklaştırmazsak zaman almada zorlanma, karında mey- için (tedavide kullanılan başka se- talarımıza da yine mutlaka aşıları- içinde demir kalpte birikip kalp dana gelen şişlik gibi belirtiler- çenek olarak çıkarılıyor) bağışık- nı olmalarını, hastalığı daha hafif yetmezliğine, karaciğerde biri- le kendini gösteri- lık sistemi nispeden düşük olduğu seyredebileceğini söylüyoruz. kip siroza yol açabiliyor, ölüm- yor. Türk Hemato- cül olabilir. Bunun için kullandı- loji Derneği İkinci oranında her gebeliklerinde tale- bir hematoloji merkezine başvu- ğımız demir uzaklaştırıcı ilaçlar Başkanı Prof. Dr. semi hastası çocuk sahibi olma rup bu bebekler dünyaya gelme- var. Bu ilaçları düzenli kullan- oç. Dr. Ahmet Yeşilyurt, “Farklı genetik testlerle bir Şule Ünal Cangül, riskleri bulunuyor. Talasemi has- den anne karnında tanı konma Dya da binlerce gen aynı anda test edilerek var olabile- malarını öneriyoruz. yenidoğan kan cek hemen tüm taşıyıcılıklar test edilebilir. Genetik testler, talığı derin ve ağır kansızlık ya- şansı olabilir. Bir başka alternatif n Tedavide mutlaka kan nakli Sibel testi (topuk ka- koldan alınan basit bir kan örneği ile yapılabiliyor” dedi. pan, her 3-4 haftada bir kan alın- henüz gebe kalmadan tüp bebek mi yapılıyor? BAHÇETEPE nı testi) ile hasta- masını gerektiren bir hastalık. yöntemiyle sağlıklı yumurtaların Kendi kanları düşük oldu- lığın saptanabil- GEBELİK ÖNCESİ TEST ÖNEMLİ seçilmesi olabilir. Talasemi teda- ğu için kan vermemiz zorunlu. diğini belirterek Kemik iliği nakli visi olan, ama tedavisi zor- Ama demin de dediğimiz gi- “Taşıyıcıların saptanması, gene- n Türkiye’de sıklığı nedir? lu bir süreç olan has- bi aslında kardeş uyum- tik danışmanlık ve doğum öncesi 7 binden fazla Beta taşıyıcılık oranı yüzde talıklardan. Günü- lu vericisi varsa o ki- tanı ile hastalığın önlenmesi çok 2.1. Ama hastalığa Akdeniz ane- müzde standart te- şilerde kemik iliği önemlidir” dedi. Cangül, ayrıca misi denilmesinin sebebi özel- davide bu hasta- nakli yapılması bu talasemi tedavisinde önemli ge- gen hastalığı var likle Antalya, Adana, Mersin gi- lara düzenli kan çocukların tedavi- lişmeler olduğunu da vurguladı. bi güney illerinde hastalık taşıyı- transfizyon (kan sinde şifa sağlıyor. Prof. Cangül ile talasemi hak- genetik hastalıkları anne- SİBEL BAHÇETEPE cı oranlarının yüksek olduğunu nakli) verilmesi. Gen tedavisi ile il- baba adaylarına yaptığımız kında merak edilenleri konuştuk. görüyoruz. İki taşıyıcının yan ya- Fakat buna bağlı gili de yaklaşımlar on yıllarda genetik ala- testlerle tespit edebilmek- n Talasemi nedir? na evlenip hasta olma oranı yük- hastaların vücut- var şu an çalışma Snındaki gelişmeler sa- teyiz” dedi. Yeşilyurt, ge- Ülkemizdeki en sık taşıyıcılı- sek risk olduğundan evlilik önce- larında demir biri- aşamasında. Majör ta- yesinde, daha önce tanı netik testlerin günümüzde Prof. Dr. Cangül ğı olan genetik hastalıklardan bi- si tek taranan genetik hastalık. kimi olabiliyor. Has- lasemi hastaları için de konulamayan birçok hasta- hangi hastalıkların tanısın- ri. O yüzden evlilik öncesi tara- n Eğer iki kişi taşıyıcı ve taların bu demiri uzaklaş- özellikle daha kan verme lığa günümüzde kesin tanı da kullanıldığını anlattı: malar yapılıyor. Evlenmeden ön- evlenecekse ne yapılıyor? tıracak birtakım ekstra ilaçları aralıklarının açılmasını sağlaya- konulabiliyor. Hatta “Gebelik esnasında ce çiftler verdikleri ile kan test- Çiftlere bilgi veriliyor ve deni- yalnızca tanı ko- ultrasonla tespit ömür boyu kullanmaları gereki- cak bazı ilaçların da çalışmaları lerinden birinde talesemi taşıyı- yor ki “siz taşıyıcısınız ve her ge- nulmakla da edilen anormal yor. Tüm bu tedavilerden ve kan devam ediyor. Bu amaçla çalış- GEBELIK cısı olup olmadığına bakılıyor. kalınmıyor, bulgular ya beliğinizde bu risk var.” Gebe kal- ması devam eden 4-5 yeni mole- ÖNCESINE DIKKAT verilmesinden, demir uzaklaştı- İki taşıyıcı evlendiğinde 4’te bir birçok ka- da tarama madan önce bir planlama varsa, rıcı ilaçlardan onları kurtarabile- kül var. Yeşilyurt, “Araştırmalar, he- lıtsal has- testlerin- men herkesin en az iki genetik talığın te- deki art- hastalık taşıyıcısı olduğu ortaya davi ve mış risk, SMEAR TESTI konulduğu için akraba olsun ya takibinde bebeklik da olmasın, her çiftin mümkünse HAYAT de gene- ve çocuk- gebelik planlamadan ya da en tik test- luk döne- geç gebelik esnasında mutla- KURTARIYOR ler büyük minde bü- ka bir tıbbi genetik uzma- yarar sağ- nına danışması oldukça yüme-geliş- ahim ağzı kanseri kadınlarda en lıyor. önemlidir” dedi. me geriliği, bi- Rsık görülen kanser türlerinden Tıbbi genetik lişsel gerilik, ha- biri olarak biliniyor. Yapılan araş- uzmanı Doç. Dr. Ah- vale geçirme, sık has- tırmalara göre dünyada her yıl 530 met Yeşilyurt, “Hastalığın ta olma, otizm bulguları, ai- bin; Türkiye’de ise her yıl 1500 ka- nedenini yani genini bildi- lede bir bireyde erken yaş- dın rahim ağzı kanserine yakalanı- ğimiz 7 binin üstünde gen ta kanser ya da birden çok yor. Genetik faktörlerin yanı sıra hastalığı var. Bu hastalıkla- kişide kanser öyküsü, kas yaşam şekli, düzensiz beslenme gi- rın toplam sayısı yüksek ol- hastalıkları, metabolik has- bi birçok faktör rahim ağzı kanseri- makla birlikte, hemen tüm talıklar..” ne yol açabiliyor. Her kadının düzenli olarak yılda GÜNDE İKİ SAAT AYDINLIK en az bir kez jinekolojik muayene HAVADA GEZİN ÇÜNKÜ…. yaptırması gerektiğinin altını çizen kadın hastalıkları ve doğum uzma- nı Prof. Dr. Yücel Karaman, “Smear testi başta rahim ağzı kanseri, ra- him ağzındaki hücresel düzensizlik Miyopluk, ve enfeksiyonların saptanmasında kullanılan ve hayati önem taşıyan bir taramadır. Bu yüzden kadınların yılda bir kez düzenli olarak jineko- pandemi gibi artıyor ENGELLILERDEN 3 ARALIK’TA ÜÇ TALEP lojik muayene ve smear testi yap- tırması olası kanser riskinin önüne ürkiye Engelliler Konfe- Bu kotalar sadece engelliler geçiyor” dedi. Tderasyonu, 3 Aralık Dün- için kullanılmalı” dedi. iyopi bozukluğunun giderek YÜKSEK MIYOPLAR DIKKAT ya Engelliler Günü nedeniy- Istanbul Kadıköy Marttığı bugünlerde, hemen le Aile ve Sosyal Politika- Meydanı’nda bir araya gelen her gün daha çok çocuk ve genç iyopi bozukluğu tedavisi hak- leri ortadan kaldırmıyor. Yüksek mi- lar Bakanlığı önünde düzen- Engelsiz Yaşamı Destekle- Mkında da bilgi veren Altıparmak, yoplarda bizi en çok kaygılandıran uzağı görememe problemi ile göz lediği basın açıklaması ile me Derneği üyeleri ise “En- şunları söyledi: ‘’Miyopi tedavisin- ve kalıcı görme kaybına neden olan hekimlerine başvuruyor. Göz sağ- üç talepte bulundu. Engel- gelli çocuğu olan annelere de gözlük veya lens kullana- hastalık ‘Miyopiye Bağlı Makü- liler Konfederasyonu Baş- erken emeklilik”, “Ücretler, lığı ve hastalıkları Uzmanı Prof. rak daha iyi görme sağla- la Dejenerasyonu’. Bu ileri kanı Ferman Kurtel, “2021’de engellinin gelirine bakılarak Dr. Emrah Altıparmak, miyopi- yabiliyor kuşkusuz. Hat- yaşta gördüğümüz ‘Yaşa en az 10 bin engelli kamu ödensin” dövizlerini taşıdı. nin bütün dünyada adeta bir pan- ta 19-20 yaşlarından Bağlı Sarı Nokta Hasta- personel ataması yapılma- Engelli yurttaşlar yıllardır, demi gibi giderek arttığını belir- sonra numara artı- lığı’ ile hemen hemen lı. Engelli memur kadrosu sorunlarının çözülemediğini terek “Özellikle Dünya Sağlık Ör- için belirlenmiş olan yüzde ama mücadeleden vazgeç- şı durmuşsa, göz ya- aynı özellikleri taşıyan ‘Sonuç sizi korkutmasın‘ gütü (DSÖ) ve Uluslararası Miyo- 3 kotası en az yüzde 6’ya meyeceklerini söyledi. pısı da uygunsa lazer bir hastalık. Yüksek mi- Cinsel hayatı başlayan her kadı- pi Enstitüsü gibi örgütler bu du- çıkarılmalı ve doldurulmalı. l ANKARA/ISTANBUL ameliyatları ile gözlük- yop bir kişide bu hasta- nın düzenli olarak jinekolojik mua- rumu bütün çıplaklığı ile önümü- süz bir hayat mümkün lığın görülme olasılığı 41 yenesini yaptırması gerektiğini be- Prof. Dr. Altıparmak ze koymaktalar. Brian Holden Vi- olabiliyor. Ancak yüksek kat artıyor. Bu hastalığın ‘2022, FARKINDALIK YILI İLAN EDİLSİN’ lirten Karaman, şöyle devam etti: miyopinin ortaya çıkardığı ba- tedavisi oldukça zor, gözün içi- sion Academy ve DSÖ tarafından “Genellikle 21 yaşından itibaren zı durumlar var ki ne gözlük ne lens ne düzenli iğne yapmak gerekiyor, düzenli muayenelerin ve testlerin 2015’te hazırlanan bir raporda kullanımı ne de lazerle numarala- buna rağmen yine de kalıcı görme Böyle gelmiş yapılmasını öneriyoruz. Ancak er- 2020 yılında dünya nüfusunun rın sıfırlanması ameliyatları bu risk- kayıpları ile sonuçlanabiliyor.” ken yaşta cinsel ilişki yaşayan ve yüzde 33’ünün (yaklaşık 2.5 mil- muayene sırasında enfeksiyon, ya- yar insanın) miyop olacağı öngö- böyle gitmesin! ra, siğil gibi bulguların görülmesi rülmüştü, muhtemelen bu raka- son on yıllarda bu kadar artması- li olduğu anlaşılabilir. İkinci risk durumunda da smear testi uygula- nın nedenleri epeydir tartışılıyor faktörü ise aydınlıkta (açık hava- ma ulaşıldı. Bu hızla artmaya de- DP Diyarbakır Engelli- çıkamadığımız kaldırım- nabiliyor. Jinekolojik muayene sı- vam ederse 2050 yılına gelindi- ve araştırılıyor” diye konuştu. da) geçirilen zamanın az olması. Hler Komisyonu üyeleri, lar, oturamadığımız resto- rasında özel bir fırça ile rahim ağ- Biliyoruz ki günde iki saat veya 3 Aralık Dünya Engelliler ranlar, parklar, ulaşamadı- ğinde dünya nüfusunun yarısın- zı bölgesinden sürüntü alınıyor. Bu Ekrana uzun bakılması Günü dolayısıyla dün HDP ğımız okullar, hastaneler dan fazlasının miyop olacağı ön- daha fazla aydınlıkta açık havada yüzden smear testi son derece ko- Diyarbakır İl Binası’nda bir için” diye konuştu. Miyopinin ortaya çıkmasını te- geçiren çocuklar miyopiye daha görülmektedir” dedi. lay bir yöntem olurken, ağrıya da araya geldi. HDP Engelliler 2022’nin farkındalık yı- tikleyen birinci faktörün yakına Pandemi sürecinin miyopi bo- az yakalanıyor. Ancak Covid-19 sebep olmaz. Test sonuçlarında ki- Komisyonu Eşsözcüsü Ha- lı olması yönünde çağrı ya- bakarak uzun zaman geçirme ol- mi zaman pozitif veya anormal so- döneminde sokağa çıkmanın kı- zukluğu vakalarındaki artış- tice Betül Çelik, “Biz, be- pan Çelik, “Dönüşüme söz- nuçlara rastlamak hastanın kan- duğunun düşünüldüğünü anım- ta önemli bir etkisi olduğunu be- sıtlandığı dönemlerde bazı çocuk- densel ve zihinsel farklılık- cüklerin sihirli gücü ile baş- ser olduğu anlamına gelmemekte- satan Altınparmak, “Değişen dün- lar ve gençler hiç dışarı çıkama- lirten Prof. Altıparmak, “Miyopi larımız için sizden özür di- lamak gerek. Gelin 2022’yi dir. Smear testinde sonucun anor- yada, özellikle Covid-19 sonrası uzağı görmekte zorlanma olarak dılar. Bazıları da bunu alışkanlık lemeyeceğiz ama milyon- farkındalık yılı ilan edelim. mal veya pozitif çıkması durumun- dönemde okulların bile uzaktan haline getirip sokağa çıkma kısıt- karşımıza çıkan bir sağlık soru- ların bize özür borcu var. Böyle gelmiş, böyle gitme- da anormal sonucun nedenine ve eğitime yöneldiği düşünülürse bu nu. Geçmişte dünya üzerinde mi- lamaları kalksa bile aynı tarzda Binemediğimiz otobüsler, sin” dedi. l İç Politika derecesine bakılır. ” risk faktörünün ne kadar önem- yaşamaya devam ettiler” dedi. yop sayısı bu kadar fazla değilken SAĞLIK