Katalog

3 ARALIK 2021 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 13.4300 15.2200 17.9540 21.00 1880 5117.22 766.66 8 kuruş 10 kuruş 7.2 kuruş 0.01 puan 22.66 puan 6.73 lira 13 lira Türkiye’de halen 10 milyona yakın emekçi asgari ücret civarında ücretle çalışıyor Özelde yüzde 70 asgari Aslolan zoru başarmak... 2021 yılı Kasım ayındaki güncel kurlarla asgari ücret or günler. Ekonomik kriz en tepe 270 Avro’ya düştü. Bu rakamla Türkiye, Avrupa’da sadece noktasında. En üstteki “tek adam” asgari ücretin 245 Avro olduğu Arnavutluk’u geçiyor. Zekonomiden bahsettikçe dolar fır- lıyor. Sussa piyasalar biraz sakinleşe- ürkiye Devrimci İşçi Sendi- tin yüzde 20’si ve altında ücretler- cek. Biliyor ama susmuyor. İzahı yok bu kaları Konfederasyonu Araş- le çalışıyor. durumun. Tıpkı sürdürdüğü faiz indirme Ttırma Merkezi (DİSK-AR), 4 Asgari ücretin altında ücret inadı gibi. Hızla yoksullaşıyoruz. “Fa- iz neden, enflasyon sonuç” diyor tepe- yeni “Asgari Ücret Gerçeği Araş- alanların oranı genelde yüzde 18 deki adam gerekçe olarak. Doğru değil tırması” dün yayımlandı. Sonuç- iken, kadınlarda bu oran yüzde tabii ki. Gerçek olan, adım adım bilinç- lar, 2022 yılıyla ilgili asgari üc- 25’i aşıyor. Asgari ücret ve altında li şekilde bu ülkenin genleri ile oynan- ret pazarlıklarının yapıldığı bu- ücret alanların oranı ise genelde ması... Hukuksuz uygulamalar, keyfi ka- günlerde Türkiye’deki emekçile- yüzde 33.8, kadınlarda yüzde 43. rarlarla ülkenin yönetilmesi... Liyakatten rin durumunu çarpıcı şekilde or- 4 Ayrıca Merkez Bankası’nın uzak atamalar... Değersizleştirme... İn- taya koydu. İşte araştırmada öne yıllık ortalama Cumhuriyet altını sanı, emeği, parayı... çıkan detaylar: fiyatına göre 2003’te asgari ücre- Koç Üniversitesi’nin bu yıl ekonomi dalında verdiği bilim ödülünü kazanan tin yıllık tutarıyla 25 altın alınabi- Prof. Dr. Ali Hortaçsu, “Her şeyden Kadınlar zorda liyordu. Bu sayı 2021’de yıllık net önemlisi merkez bankalarının man- 4 TÜİK Hanehalkı İşgücü asgari ücretle 10.4, Kasım 2021’de tık ve rasyonalite çerçevesinde bir po- Araştırması’nın 2020 yıllık veri- 7 adede düştü. litika izlemesi. Bu politikaların üzerin- leri ve 2020 yılı asgari ücreti üze- de bir belirsizlik olursa o zaman global AB’nin altı katı rinden yapılan hesaplamaya göre sistemde iç veya dış yatırımcıların gü- Türkiye’de “asgari ücretin yüzde 4 Eurostat’ın Temmuz 2021 yı- veni sarsılır ve bir risk ortamı oluşur” 20 fazlası ve altında ücret alan işçi- lı raporuna göre Türkiye, Avru- diyor ve ekliyor: “Eğer bir politika- da ısrarcı iseniz o yapılanda bir mantık lerin sayısı” 9.7 milyon kişi. DİSK- pa Birliği (AB) üye ve aday ülkeler varsa onun açıklamasının yapılması la- AR raporunda şu vurguyu da yap- içinde asgari ücret sıralamasında zım ki piyasalar durulsun”. tı: “Mikro veri setleri geç yayımlan- diplerde yer alıyor. Temmuz ayı Prof. Hortaçsu, piyasa verimliliğinin dığı için güncel verilere ulaşmak hesabına göre Türkiye, 347 Avro nasıl artırılacağını yeni modellemelerle mümkün olamamaktadır. Ancak asgari ücretle Bulgaristan, Kara- ölçümleyen bir bilim insanı. “Bunu” di- 2020’deki eğilimin bugün de geçer- dağ ve Arnavutluk’un önünde yer yor “ister kamu ihalelerinde uygulayın, MİLLİ GELİRE ORANI 26 PUAN AZALDI li olduğunu söylemek mümkün.” alırken, 2021 yılı Kasım ayında- ister bir evliliğin başarısında, ister şir- 4 Yine rapora göre özel sektör ki güncel kurlarla hem asgari üc- apordaki asgari ücret-milli ge- 3 bin 577 TL değil, 5 bin 645 TL ol- ket yönetiminde, hepsinde de ölçüm- Rlir karşılaştırması da önemli. ması gerekirdi. leyebilirsiniz”. işçilerinin yüzde 21.8’i ise asga- ret 270 Avro’ya düştü hem Türki- Buna göre 1974’te kişi başına mil- Ayrıca asgari ücretle çalışan işçi- Yanlış mı? Sağlıklı ve uzun süren ev- ri ücrete bile erişemiyor. Özel sek- ye sadece Arnavutluk’un üstüne li gelirin yüzde 80.6’sı düzeyinde lerden alınan vergi miktarı ilk vergi liliklere bakın. Hepsinin de temelinde törde asgari ücret ve altında ücret- yer aldı. Ayrıca Türkiye’deki as- olan asgari ücret, 2021’de yüzde dilimi tarifesi düşük tutularak ar- karşılıklı saygı vardır. Tabii o evliliklerde le çalışanların oranı yüzde 44 ve gari ücretlilerin toplam ücretlilere 54.5’ine geriledi. Asgari ücret kişi tırıldı. 2002 ve 2003 yıllarında ilk de anlaşmazlıklar da çıkar sorunlar da.. asgari ücret civarında çalışanların oranı AB ortalamasının da (yüzde başına gelire paralel olarak artsay- vergi dilimi tarifesi asgari ücretin Ama sorunlar birinin tepeden dayatması oranı yüzde 69. 8.4 milyonu aş- 9) 6 katından fazla durumda bulu- dı brüt asgari ücretin 2021 yılında 15-16 katı idi. Bugün 6.7 katı. ile değil, ileri sürdüğü gerekçelere man- kın özel sektör işçisi asgari ücre- nuyor. l Ekonomi Servisi tıklı açıklamalar getirmesi ile çözülür. Karşılıklı güvene dayalıdır. Taraflar bir- birlerine doğruyu söylerler. Zor dönem- Dolar satarak TL’deki düşüşe müdahale eden Merkez Bankası’nın rezervi yok ler dayanışma ile aşılır. Bu evliliklerin sayısı genelin içinde azdır ne yazık ki. O yüzden parmakla gösterilir, gıpta ile iz- lenir. Aslolan zoru başarmaktır. Şirketler de kurumlar da farklı değil- dir. Çok başarılı şirket örnekleri de var. ‘ÇOK TEHLIKELI BIR IŞ’ Çalışanları ile aile gibi olan. Yaşanan darboğazı birlikte aşmaya çalışan... Birlikte çözümler üreten. Burada da te- landı. Swap dahil toplam döviz ve MUSTAFA ÇAKIR mel şeffaflıktır. Alınan kararların gerek- altın borçları 1 milyar dolar artışla S&P’DEN ‘ÖDÜNÇ FAO KASIM VERİSİ çelerini doğru anlatmaktır. O gerekçe- oları durdurabilmek için ön- 177.2 milyar dolara çıktı. Böylece lerin dışında uygulamalarda bulunma- Dceki gün piyasaya yaklaşık 1 REZERV’ VURGUSU TCMB’nin (kamunun TCMB’deki maktır. Liyakate önem vermektir. Bir Gıda fiyatı artışı milyar dolarlık satışla müdahale mevduatı da borç kabul edildiğin- işletmenin verimliliğini olumsuz etkile- eden Merkez Bankası’nın (TCMB), de) swap borçları dahil net rezer- yen unsurları doğru bulmak, doğru çö- zirveden inmiyor redi derecelendirme kuruluşu gerçek rezervlerinin ekside oldu- zümler üretmektir. Maliyetler kısılacak- vi 327 milyon dolar azalarak -46.8 KS&P, kur risklerine karşı ödünç ünya gıda fiyatları, buğday ve ğu bir kez daha tartışmaya açıldı. sa ilk feda edilecekler listesinin başına milyar dolara indi. rezervlerin kullanılmasının TL’ye Dsüt ürünlerine olan talepten emekçiyi koymamaktır. Bunu yapabi- CHP TBMM Grubu’nun haftalık duyulan güvene daha fazla zarar CHP Genel Başkan Yardımcı- destek bularak Kasım 2021’de len şirketlerin, kurumların sayısı azdır. ekonomi raporuna göre, TCMB’nin verebileceğini açıkladı. sı Bülent Kuşoğlu, “Müdahale ye- de yükselişini sürdürürken 10 yı- Bu yüzden parmakla gösterilir, gıpta ile Son dönemde yaşanan gelişme- brüt rezervi (altın+döviz) 12-19 ni politikanın kuru serbest bırak- lın en yükseğinde seyretmeye de- izlenir. Aslolan zoru başarmaktır. lerin Türkiye’nin kredi notunu risk Kasım haftasında 713 milyon do- masında bir üst sınır tahmini veya vam etti. altına sokabileceği ifade edilen lar artışla 128.4 milyar dolar ol- BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) hedefi olduğunu gösteriyor. Buna Ve Cumhuriyet açıklamada, Merkez Bankası’nın du. Bu kapsamda brüt döviz rezer- tarafından derlenen, tahıl, yağ- çok kısa sürede ulaşılması ve re- Bu elinizde tuttuğunuz gazete çok (TCMB) döviz rezervinin döviz ve lı tohum, süt ürünleri, et ve şeker vi 87.9 milyar dolar, brüt altın var- zerv yokluğu yeni politikanın iflas uzun yıllardan beri okurlarına bunun altın mevduatlarına uygulanan zo- fiyatlarındaki aylık değişimleri iz- lıkları 40.5 milyar dolar. Bankanın önemini anlatmaktadır. Hukuksuzluk- edeceğini gösteriyor. Maalesef çok runlu karşılıklar yoluyla dolaylı leyen gıda fiyatları endeksi ekim bilanço içi döviz ve altın borçları larla mücadele verir. Haklının yanın- tehlikeli bir iş yapmışlar” dedi. olarak hanehalkından ödünç alın- ayındaki revize edilmiş 132.8’den da yer alır, haksız olanla mücadelesini 4.1 milyar dolar artışla 116.7 mil- Kuşoğlu ayrıca, faiz, kur ve enflas- dığını ya da swap yoluyla ticari kasımda 134.4’e çıktı. Artış aylık sonuna kadar yürütür. Bu yüzden ba- yar dolar, bilanço dışı döviz ve al- yonun üçgenin kenarları olduğu- bankalara borçlanılarak edinildiği bazda yüzde 1.2, yıllık bazda yüz- şı mahkemelerden, davalardan kurtul- tın swap borçları ise 3.1 milyar do- belirtildi. l Reuters nu, bunu küçük tutmanın esas teş- de 27.3 oldu. Bu kapsamda ay- maz. O yüzden yazarları hapis yatmış, lar azışla 60.5 milyar dolar hesap- kil ettiğini hatırlattı. l ANKARA lık bazda fiyatlar hububatta yüz- bu yüzden öldürülmüştür. Cumhuriye- de 3.1. süt ürünlerinde yüzde 3.4 ti Cumhuriyet yapan değerlerin, laikli- arttı. l Ekonomi Servisi ğin, insanın, emekçinin haklarının sa- vunucusu olmuştur. Bu yüzden önem- lidir. Bu değerleri savunan bir kurumun OECD’DEN YENİ RAPOR Dolarda ‘Nebati’ coşkusu! kendi işleyişinde de aynı şekilde dav- ranması beklenir değil mi? ‘Makro politika Oldubittiye getirilerek yapılan haksız CMB’nin 7 yıl aradan sonra döviz sa- ara verileceğinin sinyalini verdiğine yö- işten çıkarmalar işte tam da bu yüz- Ttışı ile piyasaya doğrudan müdaha- nelik haberlerle gün içinde önce 13.33 normalleşmeli’ den Cumhuriyet’e yakışmıyor. Ekono- lesinin ardından dolar/TL, dün de dal- seviyesine kadar çekildi. Ancak özellik- mik zorluklar tabii anlaşılır. Hele şimdi- ECD’nin “Kasım Ara Dö- galanırken mali piyasaların gündemini le Elvan-Nebati devir teslim töreninde ki gibi krizin tam göbeğinde iken. Ama Onem Ekonomik Görünüm uluslararası yatırımcıların alışık olduğu Nebati’nin para politikasıyla ilgili bilinen kolaycılığa kaçmadan çözüm üretilme- Raporu”na göre, Türkiye’deki faiz politikaları takip eden Lütfi Elvan’ın isti- duruşunu sergilemesi dolar/TL’yi yeni- li. İşlerini doğru yaptıkları herkes tara- indirimleri enflasyon beklentileri, fasıyla Hazine ve Maliye Bakanı olarak den hareketlendirdi ve 13.56’ya taşıdı. fından bilinen arkadaşlarımız ekonomik döviz kuru ve hanehalkı geliri üze- atanan Nureddin Nebati ve yatırımcılar- Kapanış ise yine yükselişte 13.60’ta ol- gerekçelerle işten çıkarılıp hemen er- rindeki baskıyı artırdı. Makroeko- la buluşan Merkez Bankası Başkanı Şa- du. Kavcıoğlu ise ayrıca “Mevcut para tesi gün yenileri işe alınırsa olmaz. Gü- nomik politikaların normalleşmesi hap Kavcıoğlu belirledi. politikası duruşunun 2022 yılının ilk ya- ven esastır. Bu zedelendi mi çözüm- gerektiğinin altını çizen OECD, pa- Güne 13.60 seviyesine yükselerek rısında birikimli etkileri gözlemlenecek” Gelişen ülke borsalarına yatırım yapan süzlükler de alır başını gider. Cumhuri- ra politikalarının enflasyon hedefi- başlayan dolar/TL, Kavcıoğlu’nun yatı- dedi. 5 yıllık CDS (ülke riski oranı) ise fonlar, Türk bankalarındaki hisselerinin yet kaybeder. Cumhuriyet kaybederse ne ulaşmada geleceğe yönelik gü- rımcı toplantısında faiz indirimleriyle il- 15 baz puan artışla 545 baz puana çıktı. oranını rekor düşük seviyeye indirdi ve Türkiye kaybeder. Bunu hak etmiyo- venilir yönlendirme sağlamasını gili bu ay sınırlı yapılacağı, 2022’de ise l Ekonomi Servisi Türkiye’deki pozisyonlarını azalttılar. ruz. Aslolan zoru başarmaktır. tavsiye etti. 2021 büyüme tahmini ise yüzde 9’a çıkardı. KISA... KISA... Çalışanların yüzde 47’si DÜN İNDİRİM YAPILMIŞTI Otomotivde keskin daralma l Avrupa Birliği Rekabet Kurumu, güne kahveyle başlıyor Benzin fiyatına spot döviz işlemlerinde kartel oluş- tomotiv Distribütörleri Derneği O(ODD) otomobil ve hafif ticari araç turdukları nedeniyle Barclays, RBS, vansas hem çalışanlara hem işverenlere 44 kuruş zam! HSBC ve Credit Suisse’e toplamda Akahve tüketim alışkanlıklarını sordu. pazarının kasım ayında yüzde 24.9 da- nerji Petrol Gaz İkmal İstasyon- raldığını açıkladı. Hafif ticari araç satış- 344 milyon Avro ceza verdi. Buna göre çalışanların yüzde 47’si güne kah- Eları İşveren Sendikası (EPGİS), l Petrol üreticisi ülkelerin örgütü ve içerek başlıyor. En çok kahve 08.30-10.00 ları artış kaydederken otomobildeki da- bugünden geçerli olmak üzere ralma yüzde 33.2 ile keskin oldu. konumundaki “OPEC+”nın yetkili- arası tüketiliyor. 26-45 yaş aralığındakiler en Satışlar yüzde benzinin litre fiyatına 44 kuruşluk lerinin, Ocak 2022’de petrol üre- çok Türk kahvesini tüketmeyi severken filtre ODD verilerine göre devam eden teda- 24.9 düştü. bir zam daha yapıldığını dün du- rik zinciri kaynaklı yeni taşıt arzında sü- timini günde 400 bin varil artırma kahvenin en çok tercih edildiği yaş grubu ise yurdu. Zam, pompa satış fiyatları- planına sadık kalacağı öğrenildi. 17-35 oldu. Günlük kahve tüketim süresinin 30 ren sorunlar nedeniyle pazar daralırken tışları yüzde 29.9, hafif ticari araç satış- na da yansıyacak. satışlar 60 bin 216 adede indi. Bu kap- ları yüzde 7.4 azaldı. Hafif araç pazarı 11 l Avrupa Birliği Türkiye’deki mül- dakika olduğu aktarılan araştırmada, kahve tü- Benzinin litresinde önceki 58 teciler için Acil Sosyal Güven- ketiminin iki ile üç fincan arasında değiştiği be- samda otomobil satışları yüzde 33.2 aza- aylık dönemde geçen yılın yüzde 1 üzerin- kuruş indirim yapılmış, bu rakam lışla 42 bin 982 adet olurken, hafif tica- de 675 bin 107 adet olarak gerçekleşti. lik Ağı programını 2023’e kadar lirlendi. Şirketlerin aylık ortalama dün uygulanmıştı. Son zamla ben- uzatmak amacıyla 325 milyon kahve masrafı ise 195 TL oldu. ri araç satışları yüzde 9.2 artarak 17 bin ODD Genel Sekreteri Hayri Erce, satış- zinin litresi İstanbul’da 9.55 li- 234 adede çıktı. ODD’nin açıklamasına larda geçen yıla göre kaydedilen gerile- Avro’luk ek destek sağlayacağını Ayrıca çalışanların yüzde ra, Ankara’da 9.60 TL ve İzmir’de duyurdu. Bu destek 3 milyar do- 69’u kahveyi sade, yüzde göre otomobil ve hafif ticari araç paza- menin küresel otomotiv sanayindeki du- 9.62 TL oldu. l Ekonomi Servisi rı,10 yıllık kasım ayı ortalama satışlara kı- ruşlar nedeniyle ortaya çıkan araç arzı so- larlık paketinin parçası. 31’i sütle birlikte tüketi- yor. l Ekonomi Servisi yasla yüzde 24.7 azaldı. Yine otomobil sa- runlarından kaynaklandığını ifade etti.