Katalog

27 ARALIK 2021 PAZARTESİ EKONOMİ 11 Kemer sıkma öğütleriyle enflasyona karşı ezilen yurttaşın yeni yıl kutlaması da buruk ş ç Yılba ının tadı ka tı 2022’ye girerken 021, ekonomik, siyasi, kültürel hat- ta ekolojik olarak çözülmeye baş- Dövizdeki dalgalan- 2lamış bir dünya “düzeni” devral- mayla art arda ge- mıştı. 2022, bu çözülme eğiliminin, bel- ki Covid-19 hariç derinleşerek devam len zamlar, yılba- edeceği bir yıl olmaya aday. şı kutlamalarının ALİ CAN POLAT da keyfini kaçır- Olgunlaşma, kopuş, değişim Prof. David Potter, tarihte önemli de- dı. Marketlerin ha- ğişikliklere yol açan kopuşların ortaya zırladığı paketlerde ürünler çıkış koşullarını araştırdığı Distruption, 2012 yılında birkaç çe- azalırken evdeki kutlama Why Things Change (2021) başlıklı şit alkolle birlikte 109 çalışmasının sonuçlarını özetleyen ma- TL’ye satılan paketler 400 TL’yi, orta sınıf bir res- bugün alkolsüz haliyle kalesini, günümüzde “Belirtiler, zama- torandaki kutlama ise kişi 154 TL’ye satılıyor. Al- nın yine bir kopuş için olgunlaştığını kolleri bugünkü fiya- gösteriyor” diyerek bitiriyordu. başı en az 500 TL’yi aşıyor. tıyla ekleyince fiyatlar Prof. Potter, Roma İmparatorluğu, 528 TL’yi buluyor. İslam, Reformasyon, İngiliz Devrimi, konomide yaşanan türbülans Fransız Devrimi, Rus Devrimi, Faşizm çarşı pazarda art arda zamla- iyiden iyiye canlanır- gibi kopuş/değişim noktalarını gözden Era neden olunca yılbaşı kutla- ken bu kez Omicron geçirdikten sonra, 1- Toplumun merke- malarının da keyfi kaçtı. Marketle- zi kurumlarına olan inanç kaybolunca, varyantı korkusuy- rin hazırladığı ve artık içeriğinde 2- Entelektüel dünyada marjinal olan ki- la İstanbul’da yurt- mi görüşler merkeze kaymaya başlayın- alkollü içecek bulunmayan yılbaşı taşların çekinceleri- ca, 3- Değişime kararlı, bağdaşık bir li- paketlerinde ürün sayısı azalırken, nin artmaya başladı- derlik varsa bu “olgunlaşma bir kopu- fiyatlar da geçen yıla göre en az ğını söyledi ve pan- şa yol açar” sonucuna varıyor. Prof. yüzde 50 arttı. Dışarda yılbaşı kut- deminin başında ol- Potter’e göre, “böyle bir noktaya ge- cekler paketlerden çıktı. İçinde al- yurttaşın önünde ise hem fiyatlar hem laması için kişi başı en az 500 TL duğu gibi yine gü- len bir toplumsal düzen ya değişir ya gerekirken evdeki kutlama da en kol olmayan paket 2020’de 99 TL de Omicron varyantı korkusu var. Bu neydeki otellere yönelme başladı- da çöker”. iken 2021’de 124 TL oldu ve bu yıl yıl orta segment bir restoran 500- 500 az 400 TL’yi buluyor. ğını ekledi. Ben “olgunlaşmayı”, ait olduğum en- Yılbaşı paketlerinde 2012 yılbaşı- 154 TL’ye satılıyor. Paketteki ürün- TL arasında fiyat istiyor. telektüel geleneğin araçlarıyla yorum- Bodrum Profesyonel Otel Yöneti- larsam, “yönetenlerin artık eskisi gi- lerin kampanyasız fiyatlarının topla- na kadar paketlerde alkollü içecek- cileri Derneği Başkanı Serdar Kar- bi yönetemediği, yönetilenlerin de artık Omicron korkusu ler de yer alıyordu. O tarihte bir zin- mı ise 298 TL tutuyor. 2012’deki pa- cıoğlu ise Bodrum’da bir hareket ol- eskisi gibi yönetilmek istemediği”, top- Turizm Restoran Yatırımcıları ve ketin bugünkü fiyatı ise güncel fi- cir market, bir adet 70’lik rakı, bir duğunu belirtti ve şunları söyledi: lumun yaşamında yeni değişim seçe- Gastronomi İşletmecileri Derneği adet 75’lik şarap, bir adet 33’lük bi- yatlarla 528 TL’yi buluyor. Otellerde “80 bin yatak kapasitesinden 4 neklerinin şekillendiği bir dönem ola- (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer, ise yılbaşı eğlencesi kişi başı ortala- ranın bulunduğu yılbaşı paketini bini açık. Onlarda bir doluluk var rak tanımlayabilirim. yılbaşı için restoranlarda rezervas- 109 TL’ye satıyordu. 2013 itibarıy- ma 1500 TL civarında. ancak sektör için çok büyük bir Kapitalist uygarlığın 2022 yılı başın- yonların iyi gittiğini ancak sektör Yılbaşını dışarıda kutlamak isteyen hareket değil” dedi. la hükümetin kararıyla alkollü içe- daki durumunu, böyle bir “olgunlaş- maya” örnek bir “sürdürülemezlik” ola- rak betimleyebiliriz. Örneğin, küresel ısınma ve iklim krizi derinleşmeye de- ÇİFTÇİ SEVİNEMEDİ Gaziantepli iş insanları: Düzenlemeler tutmazsa etkisi daha fazla olur vam ediyor. Kapitalist uygarlık, elinde- ki kurumsal ve siyasi araçlarıyla çabalı- Tarımda indirim yor ama bu gidişi durduramıyor. Tarih- teki en sıcak yıllardan biri olması bekle- kağnı hızında nen 2022 boyunca bu durumun değiş- arım, dolardaki yükselişle bir- Kimse fiyat veremiyor mesini kimse beklemiyor. Yönetici seç- Tlikte maliyetleri rekor hızla ar- kinlerin beceriksizliği karşısında vatan- tan sektörlerden biri oldu. Özellik- daşların öfkesi kabarmaya, daha ön- ŞEHRİBAN KIRAÇ le gübre çeşitlerinde bir yılda ya- ce marjinal olan görüşlere ilgisi artmaya İhracatın Yıldızları’na ödül şanan fiyat artışı yüzde 300-400’ü devam ediyor. Covid-19 pandemisi, 3. üneydoğu Anadolu İhracatçı üneydoğu Anadolu İhra- buldu. Dolarda kur korumalı mev- yılına, yalnızca en yoksul ülkeleri değil, GBirlikleri (GAİB) Başkanı Ah- Gcatçı Birlikleri’ne kayıtlı 13 duat sisteminin gelmesi ve dola- tüm dünyayı kasıp kavurarak yeni mu- met Fikret Kileci, 2022 yılının ke- bine yakın üyeden en çok ih- tasyonlarla giriyor. Pandemi de kapita- rın 18 TL’den 11 TL’ye kadar geri- racatı gerçekleştiren ilk 100 sinlikle 2021’den daha zor olaca- list uygarlığın küresel ve ulusal düzey- lemesiyle tarımda da fiyat indirimi firma, düzenlenen törenle “İh- ğına işaret ederek “Zorluk sadece lerde örgütlenme biçimlerinin, özellikle beklentileri oluştu. Ancak indirim racatın Yıldızları” ödülünü al- egemen ekonomik modelinin sürdürü- döviz kurundan kaynaklanmıyor. çok yavaş gerçekleşiyor. Tarım dılar. İhracatın Yıldızları liste- lemez olduğunu gösteriyor. Dünya değişiyor buna ayak uydur- uzmanı Ali Ekber Yıldırım, güb- sinde ilk 10 sırasında Oba Fo- mak gerekiyor. Pazarcılık mı yapa- re çeşitlerinde yüzde 20-30, yüz- od, Sanko, Altunkaya ve Şölen Ekonomi ve devlet de 100’e yakın artan yem fiyatla- cağım, uluslararası ticaret mi, bu- Çikolata, Mutlu Makarnacılık, Kapitalist devlet, mali krizden sonra, Gülsan Sentetik, Akınal Sen- rında ise yüzde 10-15 indirim gel- na karar vermek lazım” dedi. bankaları kurtarma önlemleriyle ekono- tetik, Dost Kardeşler, Kartal diğini açıkladı. Tarımda çiftçile- GAİB’nin düzenlediği İhracatın mik süreçlere doğrudan katılma prati- Halı ve Köksan Pet yer aldı. rin en büyük maliyetlerinden biri Yıldızları ödül töreni sonrası gaze- ğine geri dönmeye başlamıştı. Pande- olan akaryakıtta ise indirim bek- tecilere açıklama yapan Kileci, son mi döneminde, çalışma, ticaret ve kül- leniyordu ancak hükümet indiri- Kileci, enflasyon, faiz ve kurun dolarlık ihracat gerçekleştirdik- bir ayda yaşanan şokun geçtiği- tür endüstrisi, güvenlik alanlarında diji- minden gelen payın ÖTV olarak uyum halinde olması, dolar kuru- lerini, bu yıl yüzde 30 büyüyerek talleşme hızlandı. Şimdi, yeni çalışma, ni kaydederek “Önce yaptıklarımız ödeneceği ve pompaya yansıma- emek süreci ve piyasa biçimleri yay- nun 12 TL seviyesine olması gerek- 2021 yılını 12 milyar dolara yakın hep pansumandı. Tedavi edildiy- yacağını açıkladı. gınlaşıyor. Ekonomilerde sanayi dal- tiğine dikkat çekerek “Kur 18 TL ihracat seviyelerinde kapatacakla- se sorun yok. Biz kumarcı değiliz, ları arasındaki hiyerarşi değişiyor, ge- de, 10 TL’de olmamalı çünkü mali- rını söyledi. varsayımlarla iş yapamayız. Müşte- lir dağılımı daha da bozuluyor. Pande- yetleri kurtarmaz. Kur orada ya da Bölgenin şu anda Türkiye ihra- rimiz altı aylık plan getiriyor, ben UN FİYATI DÜŞMEDİ mi, sağlık, sosyal güvenlik, göç dalga- catına yüzde 5-6 pay aldığını bunu nasıl altı ay sonrası için fiyat vere- burada değil, istikrarlı olmalı. Tüm ları, ekonomik korumacılık, tedarik zin- gelecek 3-4 yılda yüzde 10-15’e çı- yim. Şu anda mecbur kalmadıkça temennimiz politikaların uzun sü- Fırıncı ekmekte cirlerindeki kırılganlıklar gibi alanlarda reli olması. Bu seferki düzenleme- karmayı hedeflediklerini dile geti- devletin ekonomik ve idari yetenekleri- kimse fiyat veremiyor. Bugün 2 do- yeni zam bekliyor nin artmasını hızlandırdı. lara aldığım hammaddenin yarın ler tutmazsa bundan sonraki zarar ren Kileci, bunu yeni iplik fabrika- Dünya ekonomisi 2008 yılından bu larıyla değil, insana, hammaddeye 4 dolara çıkmayacağının garantisi da etki de daha fazla olur” dedi. öviz kurunun düşüşüyle beraber yana, ABD liderliğinde şekillenmiş ne- yok. Herkes kendini hedge etmeye ve lojistik alanına yapacakları yatı- Dher alanda indirim beklentisi oliberal küreselleşmenin zaman zaman 198 ülkeye ihracat oluşurken, bu “düşüş” ekmek fiyat- çalışıyor. Döviz bazlı değişken ma- rımlarla gerçekleştirmeyi hedefle- hızlanan bir çözülme sürecini yaşıyor- larına yansımadı. Ekmeğe indirimin Kileci, bölgeden 198 ülkeye ihra- diklerini sözlerine ekledi. liyetlerimiz var. Kurda istikrar isti- du. Pandemi tedarik zincirlerini kopar- yansımayacağını aktaran TMMOB yoruz” ifadelerini kullandı. cat yaptıklarını, 2020’de 9.3 milyar l GAZİANTEP maya başlayınca, küresel düzeydeki Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) ilişkiler içinde maliyetleri başarıyla dü- Başkanı Baki Remzi Suiçmez, ak- şüren “tam zamanında” stoklama sis- sine bir zam gelebileceğini söyle- teminin yanında “ne olur ne olmaz” ‘Türkiye’de enflasyon di. Zam için bir oran veremeyeceği- YErl İ Ür ETİcİNİN Kor KUSU YIKIcI r EKAbET elimizde bulunsun, “yerel üretim için ni belirten Suiçmez, “Yarın doların yerel tedarik” gibi yeni stok yönetimi yüzde 50’yi bulabilir’ kaç TL olacağını bilmiyoruz ki bir eğilimleri güçlenmeye, tedarik zincirleri belirsizlik var piyasada. Önce akar- biçim ve yön değiştirmeye başladı. he Economist Dergisi, Türki- yakıt, elektrik gibi ana giderlerde Artık Financial Times gibi yayınlar- Tye ekonomisi ve Cumhurbaşkanı indirim gelmeli ki ekmekte de indi- da, sık sık “piyasa köktenciliğinden” Cevizi Tayyip Erdoğan’ın yeni kur koruma- rim beklentisi doğabilsin” dedi. Tür- yakınan, Avrupa Birliği’nin “sosyal pi- lı mevduat sistemi hakkında yazı ya- kiye Fırıncılar Federasyonu ise, “Un yasa” arayışlarını destekleyen, neolibe- yımladı. Dergiye göre, açıklanan as- fiyatları 320 TL piyasada. TMO şu ral küreselleşmenin yerine yeni bir küre- gari ücrette yüzde 50’lik bir artışın an 210 TL’den un veriyor bize ama selleşme, “yerelleşme” arayışlarını de- yürürlüğe girmesinden sonra, enflas- unutmayın ki bu un geçen yıl 140 Çin’den ğerlendiren yorumlar okuyabiliyoruz. yonun 2022’nin ilk yarısında yüzde Uluslararası ilişkilerde jeopolitik ala- TL’ydi. Yani aslında un fiyatı yine 50’ye ulaşmasını beklendiği belirtildi. yüzde 65 pahalı” diye konuştu. nında, ABD ile Çin arasındaki rekabet Yeni kur korumalı mevduat hesa- özellikle teknoloji alanında kızışırken bından bahseden yazıda, Türkiye eko- uzay ve havacılık, yapay zekâ, kuvan- koruyun! nomisinin düzlüğe çıkmaya yakın ol- tum bilgisayarı, sanal gerçeklik, “de- YÜZDE 10-30 Ar ASINDA Ömer Ergüder madığı belirtildi. Erdoğan’ın geçici çö- rin taklit” (deep fake) ve kaçınılmaz ola- zümünün şimdilik yatırımcılara “Tür- rak kitle denetim, gözetleme araçları, Egeli perakendeci kiye Cumhurbaşkanı’nın lirayı kurtar- otonom silahlar alanında yarış hızlan- evizin anayurtlarından Türki- çok ülkeden yılda 250 milyon dolar it- dı; devletin sivil topluma daha derinden ma ihtiyacının farkında olduğuna dair indirime başladı Cye, 150 bin ton ceviz tüketimiy- halat yapıldığını belirterek, Türk in- nüfuz etme süreci de… güvence” verdiği aktarıldı. Economist, le dünya üçüncüsü ancak yüzde 70 sanı için geleneksel ürünlerden ceviz- Bu eğilimlerin, değişim arayışlarının ge Bölgesi’ndeki 26 şirketin 326 Erdoğan’ın planının aslında dolara en- 2022 yılında derinleşmeye devam ede- ithalata bağımlı. Ceviz üreticileri deki durumu şöyle özetliyor: deksli dolaylı bir faiz artırımı olduğu- Emarketini bünyesinde barından ceğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Ege Perakendeciler Derneği (Ege Türkiye’de üretim potansiyelinin ol- n Türkiye’de yılda 60 bin ila 65 bin nu iddia etti. Yazıda şimdiye kadar dö- viz kurundaki vahşi dalgalanma riskini PERDER), kutu ve ambalaj ebatlarına ton civarında ticari ceviz üretiliyor. duğunu belirterek “Teşvikler doğru göre ayçiçeği yağında yüzde 10-20 üstlenenlerin Türk mevduat sahipleri ol- Ancak yetmiyor. Geçen sene 91 bin verilmeli. Yerli sezonunda ithalata duğu söylenirken, bundan sonra bu riski arasında, tuvalet kağıdında ise yüz- ton ceviz ithal ettik. Tedarikte sorunlar kısıtlama getirilmeli” diyor. de 10 ila 30 arasında değişen oran- Türk vergi mükelleflerinin yani halkın üst- n Son 15 sene içerisinde verilen on- leneceği aktarıldı. Capital Economics’ten da indirim kararı aldı. Ege PERDER ca desteğe rağmen, ekonomik ölçekten Döviz açığı artıyor devam edecek Başkanı Feyzi Başdaş, “Tarihimiz- Jason Tuvey, “Son on yılda gücün temel küçük verimsiz işletmeler, bilgi eksik- Aralarında Doğuş Üst Düzey Yöne- lacak sigortası şirketi Euler Hermes, lo- direği olarak kabul edilen kamu maliye- de hiçbir şeye bu kadar sevinmedik. liği nedeniyle üretimimiz yeteri kadar ticisi Hüsnü Akhan’dan, Arçelik’in Ajistik darboğazlar, Çin ithalatına bağım- Ne mal alabiliyorduk ne de mal sa- si, şimdi çökme riskiyle karşı karşıya” de- artmamış, ülkemizdeki ceviz açığı kü- yıllarca Üst Düzey Yöneticiliğini yap- lılık, limanların durumu, Covid-19’un etkileri di. Economist’e konuşan analistler, Türk tabiliyorduk. Kur düşünce rahatla- çüleceğine büyümüştür. gibi ticarete etki eden pek çok faktörü ya- mış Bülent Bulgurlu’ya kadar 30 iş dık. Dövize bağlı yükseliş yapıp dö- Lirasının değerindeki herhangi bir önemli n Çin önemli bir yetiştirici ama ka- kından incelediği Küresel Ticaret Raporu’nu insanının kurduğu Ceviz Üreticileri düşüşte, Merkez Bankası’nın lira mevdu- viz indikten sonra fiyatı indirmeyen lite sorunu var. Son üç yıldır ihraca- yayımladı. Rapora göre, pandeminin yara- hiçbir firmanın ürününü satmaya- Derneği, bir süredir cevizde yaşanan at sahiplerine paralarını vermek için pa- ta başladı lar ve Türkiye’ye gözlerini tacağı etkiler, Çin’in devam eden Covid- ra basmaktan başka seçeneği kalmayabi- cağız. Firmalarla görüştüm. Fiyatla- sorunlara dikkat çekmeye çalışıyor. dikmiş durumdalar. Son üç senedir 19’u sıfırlama politikası ve Çin Yeni Yılının rı indirmek zorundalar. Vatandaşlar leceğini vurguladı. Economist, “Erdoğan, Yaklaşık 1 milyon ceviz ağacıyla dün- ithalatımız yükselmeye başladı. Çin talep ve lojistik kanadında yaratacağı oy- çıkardığı yangına battaniye atmış olabilir da fiyatı kıyaslasınlar, yüksek sa- ya standartlarında 19 bin ton üretim cevizine ihtiyaç yok. naklık nedeniyle küresel tedarik zinciri ak- tandan alışveriş yapmasınlar. Bizim fakat battaniye de yanabilir” dedi. yapan derneğin başkanı Ömer Ergü- n Yerli cevizi korumak için sezonda saklıklarının 2022 yılının ikinci yarısına ka- l Haber Merkezi en büyük denetçimiz onlar” dedi. der, ABD, Şili ve Çin olmak üzere pek dar yüksek kalması bekleniyor. koruma bekliyoruz.