Katalog

24 ARALIK 2021 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterl İn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 11.4000 12.8000 15.2930 22.57 1.805 4448.80 661.54 128 kuruş 175 kuruş 161 kuruş Sabit 1.15 puan 398.33 lira 68.93 lira Yeni ekonomi modelini yorumlayan ekonomistler, Merkez’in bağımsızlığına vurgu yaptı Yanlış düğmeye bastılar Tokat... üçük bir zaman dilimi içinde ani bir hareket yalın gerçeği bir anda Prof. Dr. Fatih Özatay, krizi durdurmak için yapılan terci- Kgözler önüne serebilir. Bir gaze- hin yanlışlığına dikkat çekerken Cevdet Akçay, “Mecburen teciye atılan tokattan, o tokadı atanın karşısında oturan bir siyaset insanının, uygulanan sistemler hiçbir zaman güven vermez” dedi. üstelik bir kadın siyasetçinin hiç tepki ürkiye’nin özellikle son üç yüksek. Yurtdışından kaynak gi- vermeden konuşmasına devam etme- yıldır kriz yaşamasına neden rişinin de azalmaması gerek.” Bir sinden bahsediyorum. O tokat, işte bir anda Türkiye’nin yüzüne tutulan ay- Tolan AKP iktidarının ekono- aylık mevduata alışmış yurttaşın na olabiliyor. Gücü elinde tutan ya da mide attığı son adımlar her plat- vadesi en az üç ay olan yeni siste- tuttuğunu sananların “öteki”lerin yüzü- formda yoğun olarak tartışılma- me gireceği konusunda da endişe ne her gün her fırsatta attığı tokatların, ya devam ediyor. İstanbul Sana- taşıdığını söyleyen Özatay, “Kri- çelmelerin, ezmelerinin, adam yerine yi Odası’nın (İSO) aralık ayı İSO zi durdurmak için basabileceği- koymamalarının sembolü işte o tokat. Meclisi toplantısına katılan Prof. miz bir sürü düğme vardı, biz yan- Hatırlayın! O tokat Soma’da da orta- Dr. Fatih Özatay ile Dr. Osman lışına bastık. Halbuki 2001 krizin- ya çıkmıştı. Maden faciası sonrasında Cevdet Akçay’ın değerlendirmele- den sonra çok güzel düğmelere ba- protesto yapan bir madenciyi tekmele- yen işadamının görüntülerini... Çalışa- ri de bu açıdan çok önemli. sıp ilerlemiş ve başarmıştık. Ya- nını öldüresiye döven patronda, sağlık Merkez Bankası’nın eski yöne- ni önümüzde örnek var. Zaten en çalışanların, doktorlara atılan tekme- ticilerinden olan Özatay, “kur ko- çok bu konuya üzülüyorum; nasıl lerde, yumruklarda da... rumalı TL mevduatı” sistemini yo- yapabileceğimizi biliyoruz” dedi. Aksaray’da bir öğretmenin öğren- rumlayarak şuna dikkat çekti: Ayrıca iki ay önce mantıklı adım- cisini okulun koridorunda yumruk ve “Bunun cazibesine kapılıp enflas- lar atılsa piyasaların bu durum- tekmelerle darp ettiği video görüntü- yonu düşünmüyoruz. Sisteme gü- da olmayacağını kaydeden Özatay, leri.. İbretlik... Üç farklı karakterde öğ- ven sağlamak ve enflasyon bek- Merkez Bankası bağımsızlığının retmeni aynı karede izleyebilirsiniz. Öğrencisini döven, olanları görmesine lentisini düşürmek çok önemli. yeniden tesis edilmesini istedi. rağmen aldırmayan ve öğrenciyi kur- Programın çok büyük riskleri var. Emekliler de sokağa indi taran. ‘Neden 18 beklendi?’ Yapısal reformlarla desteklenme- O tokatların hepsi de değersizleşti- Yeni ekonomik sistemin gerekçe- li. Örneğin rant yasası gerekiyor. on gelen zamlar ve artan hayat 4 Emekli olduktan sonra da iş ara- rilen emeğin, değersizleştirilen insanın lerinin çok yanlış olduğunu vurgu- Yine ülkenin risk primi (CDS) çok Spahalılığı karşısında “Geçinemi- mak ve çalışmak istemiyoruz. Tüm ve tepkisizliğin fotoğrafı aynı zaman- layan ve CDS’nin ülkeler için çok yoruz” sloganıyla bir araya gelen emekli maaşlarına açlık sınırının ve da. O tokatların atılmayacağı ortamları emekliler, dün İzmir’de sokağa indi. asgari ücretin üzerinde olacak şekil- önemli olduğunu hatırlatan Cevdet yaratmak bu kadar zor mu? Beyaz önlükleriyle ve hazırladıkları de, yoksulluk sınırı da dikkate alına- Akçay ise şöyle devam etti: “Fa- KAmu BANKALARI pankartlar ile İzmir Konak’ta bir ara- rak seyyanen zam yapılsın. Erdonomi batağı iz ve kuru kontrol etmeye çalışıyo- ya gelen Tüm Emekliler Sendikası Agres İF sAtışt A! ruz ama CDS en zor kontrol ettiği- 20 yıl önce iktidar olduğunda dola- Kesintiler kaldırılsın üyeleri, milyonlarca emeklinin yok- rı 1.6 TL’den devralmıştı AKP. Önce 5 miz şeydir. CDS artarsa döviz ih- sulluğa ve sefalete mahkûm edildi- 4 İşçi, memur ve Bağ- Kur emekli umhurbaşkanı Erdoğan’ın açık- TL’ye çıkardı. Sonra 6, sonra 8 TL ol- tiyacı artar, umarım yöneticilerin ğini ifade ederek 2022’de geçinebi- aylıkları arasındaki eşitsizlik giderilsin. Cladığı mevduata döviz koruma- du. Ardından 10, 12, 15, 17 TL’ye fır- bundan haberi vardır. Bu yeni çı- lecekleri maaşlar istediklerini açık- İntibak Yasası çıkarılsın. sı sistemiyle birlikte kamu banka- lattı. Krizi kendi çıkardı sonra “12.5’e kan ürünle ilgili sorularım ise şöy- ladı. Tüm Emekliler Sendikası Konak Tüm emeklilere yılda dört defa bi- ları agresif şekilde döviz satarken düşürdüm” diye caka satmaya baş- le: Niye şimdi çıktı, neden 18 bek- Şube Başkanı Ayşe Ekşioğlu, aç- rer maaş tutarında ikramiye ödensin. Merkez Bankası rezervleri de doğ- ladı. Bile isteye dövizi körükledi. Er- lık sınırının 3 bin, yoksulluk sınırının Sağlık hizmetlerinden alınan muaye- rudan müdahale olmamasına rağ- lendi? Bence şöyle oldu pazarte- doğan ağzını her açtığında yükseldi. ise 10 bin lirayı aştığını anımsatarak men sert geriliyor. Bilgi sahibi kay- ne, tedavi ve ilaç kesintileri kaldırılsın. Bir yandan enflasyon bir yandan dö- si ve öncesinde ‘yarı belkıran’a gi- naların verdiği bilgi ve bilançodan özetle şunları vurguladı: Toplu taşıma araçlarında emeklilere viz kurlarındaki artış. Parasının eridiği- diyorduk. Mesela bazı ATM’lerden 4 Ülkenin sahip olduğu tüm değer- yapılan hesaba göre 20-21 Aralık’ta ve eşlerine ücretsiz ulaşım hakkı sağ- ni görenler küçük birikimlerini, çocuk- bir seferde 800 TL çekemedim. Bu Merkez’in rezervi 6 milyar dolar leri üreten bizler, ülkeyi yönetenler gi- lansın.Temel gıda maddeleri ile elekt- larının kumbarasına atacağı parayı bile sistem, tercih ettiğimiz değil, mec- azaldı. Kamu bankalarının pazartesi bi üçer beşer maaş ve huzur hakkı de- alıp dövize çevirdiler. rik, su ve doğalgaz gibi tüketim harca- bur kaldığımız bir sistemdi. Böy- Sonra hopp.. bir gecede “örtülü fa- ve salı yaptığı satış ise 3 milyar do- ğil, sadece insanca yaşayabilecek bir malarından alınan KDV kaldırılsın. le sitemler ise hiçbir zaman güven lar olarak tahmin edildi. l REUTERS maaş talep ediyoruz. iz” artışı yapıp o birikimlerin de yarısı- l ERMAN ŞENTÜRK/ İZMİR vermez.” l Ekonomi Servisi nı iç etti. Karapara devletine nasıl dönüştük? Bu sorunun yanıtı bizi taa o tokatlara kadar götürecektir. OYAK Grup Başkanı Levent Ortakçıer, dünyadaki hammadde krizini değerlendirdi Bir yanda Ziraat Bankası’ndan çekti- ği 750 milyon dolar kredinin ödemesi- ni yapmadığı Sayıştay raporu ile orta- ya çıkan medya patronu Demirören... Öte yanda saati 8 TL ücretle günde 10 ‘Fiyat gemide bile değişiyor’ saat çay ocağında çalışarak okumaya çalışan üniversite öğrencisi İrem. “Or- ürkiye’nin çikolatalı üründe Yerine koyma maliyetini karşıla- ta hasarlı ev için bile kişi başı 750 li- Tilk üreticilerden Sagra’yı nisan maya yönelik politikalar geliştiri- ra kira ödüyoruz, ne kadar soğuk olur- yoruz. Herkes dolara fokuslandı sa olsun doğalgazı açmıyoruz” diyen o ayında satın alan OYAK Grubu, şir- PUTİN’DEN AÇIKLAMA genç kız... ketin cirosunu iki yılda 8 katına çı- şu an ama dünyada başka bir kriz Anne Krueger, IMF Başkan Yar- var. Dünyada mal yok. Hammadde karmaya hazırlanıyor. OYAK Gı- ‘Faiz artırılmazsa dımcısı; bundan yaklaşık bir yıl kadar da Tarım Hayvancılık Sektörü Grup fiyatları borsa gibi oldu anlık deği- önce ocak ayı ortalarında uçağa atla- Başkanı M. Levent Ortakçıer ve Ge- şiyor artık. Biz ayakta durabilece- Türkiye gibi oluruz’ Erman Erol M. Levent Ortakçıer yıp buraya gelmişti. Kendi deyimi ile nel Müdür Erman Erol bir toplan- ğimiz stabil, tüketiciye zarar ver- “Türkiye’de neler olup bittiğini” öğ- Satın alma sonrası yüzde 80 kapasite artışı usya Devlet Başkanı Vladimir Pu- tı düzenleyerek hedeflerini anlattı. meyecek optimal bir maliyet hesa- renmek için... 22 Aralık tarihli Project ve yüzde 15 ek istihdam sağlandığı belirtildi. Rtin, dün bir açıklama yaparak Ortakçıer, “Satın almayla ciro an- bı çıkarıyoruz. Dövizde bir dalga- Syndicate’de yer alan yazısının başlığı Rusya Merkez Bankası faizleri artır- yapamayız” diye konuştu. Erol ise lamında önemli bir atılım öngörü- lanma veya dünyada yeni bir kriz “Erdonomi Türkiye’yi nasıl batırdı?” Er- mazsa Türkiye’dekine benzer bir du- “Yurtiçi pazar payımızı önümüz- donomi yani Erdoğan ekonomisi... yorduk. İki katına çıkardık. İki yıl olmazsa fiyatlarımız ve maliyetle- rumla karşı karşıya kalabilecekleri- Özetle şunları söylüyor: “Otoriter deki altı ay içinde ikiye katlamayı sonra 2 milyar TL’ye yükseleceğini rimiz çok oynamayacak” dedi. Dö- ni ifade ederek sıkı para politikası- cumhurbaşkanı tarafından yıllarca sü- hedefliyoruz. İhracatımızı da beş söyleyebiliriz” dedi. vizdeki düşüşle birlikte satış fi- nı destekledi. Putin, Rusya’nın yüz- ren kötü yönetimin ardından Türkiye kat artırarak dünyadaki 130 mil- yatlarında geri çekilmesi taleple- de 4 olan enflasyon hedefine ulaş- Dünyada emtia fiyatlarının art- ekonomisi derinden sarsılıyor. Yeni bir yar dolarlık çikolata pazarından ması gerektiğini söyleyerek merkez masının Sagra’yı da etkilediğini rini de değerlendiren Ortakçıer, liderlik ya da daha farklı bir para poli- bankasının faizleri artırarak enflas- pay almayı istiyoruz” diye konuş- “Biz dolar artarken zam yapma- söyleyen Ortakçıer, “Kakao fiyatı tikası ile rota düzetmesi olmadan Türk yonu düşürme çabasını onayladığını tu. l Ekonomi Servisi gemiler yoldayken bile değişiyor. mıştık zaten, düşerken de indirim hane halkının ekonomik beklentileri ka- belirtti. l Ekonomi Servisi rarmaya devam edecek..” Ve yine Cumhuriyet YüZde 20 Çalışanlar 2021’i Bu yıl konutlarda kullanılan Yaprak dökümü gibi... Biri 17 yıl, di- gaza yapılan zam oranı ğeri 23 yıl, bir diğeri 14 yıl, öteki 18... stresli kapatıyor! Yaşamlarının orta noktasına yerleştir- dikleri Cumhuriyet’in değerleri ile ye- eni nesil “çalışan esenliği” plat- tişip yıllar boyu çalıştıkları, yazdıkla- Yformu olarak tanıtılan Wellbees’in rı, sayfa yaptıkları gazeteleri ile yolla- güncel araştırmasına göre çalışan- rını ayırıyorlar. Yok, atıldıkları için de- ların yüzde 62’si son bir yıldır ken- ğil, kendi istekleri ile bu sefer... Öfkeli- TARIM VE GIDADA ler, kırgınlar... dini daha stresli hissediyor, yüzde YüZde 154 Keşke şu süreç daha farklı yönetil- 26’sı işe odaklanmakta güçlük çeki- Bu yıl sanayide kullanılan miş olsaydı... İthalata sınırlama, gaza yapılan zam oranı yor. Y kuşağı her iki konuda da X ku- şağına kıyasla daha fazla zorluk ya- yoğun denetim şıyor. Araştırma, değişen çalışma or- tamı konusunda kadınlar ile erkekler Doğalgaza ‘gizli zam’ sırada vrupa Birliği (AB) ülkeleri ile Bri- KESK’ten iki sendikaya: arasında önemli farklar olduğunu da Atanya, İran, Mısır, Moldova ve gösterdi. Erkeklerin yüzde 54’ünün Şili’den çiçek, tohum ve bazı işlen- lü olarak yapmaya hazırlanıyor” diyen SARP SAĞKAL çalışma ortamı değişirken bu oran İktidarla iç içe geçtiniz CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet miş tarım ürünleri ithalatına tanım- kadınlarda yüzde 87 oldu. Bu süreçte lektrik faturalarında kademeli tarifey- lanan tarife kontenjanı kararları ye- Akın, sözlerini şöyle sürdürdü: “Zaten bu amu Emekçileri Sendikaları Konfede- erkeklerin yüzde 19’u, kadınların ise Ele yapılan “gizli zammı” “indirim” gi- yıl içinde doğalgaza konutlarda yaklaşık niden düzenlenerek kotalara sınır- Krasyonu (KESK), toplusözleşmedeki ek yüzde 57’si tamamen uzaktan çalış- bi sunup üzerini örten iktidar, doğalgaz- lamalar getirildi. Resmi Gazete’de yüzde 20, sanayide yüzde 154 zam yap- protokole ilişkin görüşmelerin iki sendi- maya başladı. l Ekonomi Servisi da da benzer adım atmaya hazırlanıyor. tılar. Bunları yeterli görmeyen iktidar ye- dün yayımlanan yedi ayrı kota teb- ka (MEMUR SEN ve KAMU-SEN) ile Çalış- Özellikle AKP Grup Başkanvekili Musta- liğine göre, örneğin AB’den yapılan ni yılda kademeli elektrik tarifesiyle giz- ma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin Akaryakıttaki indirim fa Elitaş’ın önceki gün yaptığı “4 Ocak li zam yaptı. 150 kilovatsaat üzerinde- ithalat için tanımlanan kotalar; çi- ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan arasında tarihinden itibaren, TBMM çalışmaları- çek ithalatı için 5 ton, canlı fide ve ki her tüketim vatandaşlara zam olarak yapılmasına tepki gösterdi. Öt V’ye gidecek na başladığında kademeli doğalgaz ta- yansıyacak. Şimdi konutlarda da doğal- bitki ithalatı için 20 ton, ekim ama- Dünkü basın toplantısında konuşan KESK rifesini de getireceğiz. Çünkü bir villa- cıyla kullanılan tohum için 20 ton, gaz zammını kademeli tarifeyle yapaca- Eş Genel Başkan Şükran Kablan Yeşil, al- nerji Petrol Gaz İkmal İstasyonla- da oturanla bir gecekonduda oturanın ğının sinyalini veriyor. Isınma amaçlı 24 kedi ve köpek mamaları ithalatı için tı milyon kamu emekçisi adına tek “yetki- Erı İşveren Sendikası (EPGİS), akar- aynı fiyattan doğalgaz tüketimini uygun 20 tonla sınırlandı. saat çalıştırılan kombinin asgari aylık tü- li” sıfatı ile masada oturtulan yapının siya- yakıtta ÖTV düzenlenmesi yapıldığı- bulmuyoruz” açıklaması büyük tedirgin- ketimi 300 metreküp oluyor. Bu veriler Yine dün sosyal medya hesabın- sal iktidarla iç içe geçtiğini vurguladı. Yeşil, nı buna göre benzinde ve motorinde lik yarattı. Bu açıklama “Karakış ortasın- dan açıklama yapan Ticaret Bakanı dikkate alındığında doğalgazda belirlene- “Emekçiler bu mutabakatların bedelini da- indirim yapıldığını duyurdu. EPGİS’in da doğalgaza da ‘gizli zam’ mı yapılacak” cek ilk kademenin 300 metreküp altında Mehmet Muş, döviz kurundaki dü- ha fazla yoksullaşarak ödemeye devam edi- sosyal medya hesabından yapılan sorusunu gündeme getirdi. şüşü, tedarik zincirinin her halka- olması doğrudan zam anlamına gelecek. yor. Emekçiler asgari ücret artışından son- açıklamada, bugünden itibaren geçer- Bu konuya değerlendiren ve “İktidar Faturaları düşürmek için ‘Kombiyi kısın’ sında fiyatlara yansıtmayanlara kar- ra maaşlarının artırılmasını bekliyor. Yılan li olmak üzere benzinde 1.63, moto- 2021’de enerji faturalarına doğrudan şı denetimin artarak devam edece- diye vatandaşlarımıza akıl verenler şimdi hikâyesine dönen 3600 ek gösterge, sözleş- rinde 1.65 TL yapılan indirimin pom- yaptığı zamları vatandaşlarımızın hak- de ‘Kombini kısmazsan faturana zam ya- ğini söyledi. l Ekonomi Servisi melere kadro, sorunlarının artık çözülmesini pa fiyatına yansıtılmayacağı belirtildi. lı tepkilerinin ardından yeni yılda örtü- parım’ diyor.” l ANKARA istiyor” diye konuştu. l ANKARA