Katalog

819 ARALIK 2021 PAZAR PAZAR YAZILARI HOLLANDA’DA ÇOCUKLARIN SALTANATI SALLANTIDA Hayat, istasyonlara eçen günlerde ünlü gurme Vedat Çocuk gürültüsünün olmadı- GMilor’un başlatmış olduğu “çocuk ğı ortamlarda bulunmanın, özellik- kabul etmeyen restoranlar” tartışma- le Avrupa’da büyük bir hızla yayılan sı sonrasında, Hollanda’da yaşayan yeni bir trend haline geldiği görülü- Türkiye toplumu arasında, özellikle yor. Her ne kadar bunu ayrımcılık sosyal medyada bir tartışmadır baş- olarak görenler de varsa, bu kesim taşınıyor... ladı. Kimileri bu konsepti savunurken gün geçtikçe daha azınlık hale geli- kimisi de ayrımcılık iddiasında. As- yor. Restoranlarda başlayan çocuk- stasyonda treninizin hareket saatini bek- bırakarak diğer yolcuların okumasını, kita- tirilmiş pedalla enerji üreterek cep telefo- lında restoran, toplu taşıma, market- suz hayat, çok kısa bir sürede di- lerken ya da biletinizi almak için sıra bek- bın ikinci bir hayat kazanmasını sağlayabi- nu ya da tabletinizi şarj edebileceğiniz ma- ler gibi insanlarla kimi zaman kucak ğer alanlara da yayılmış ve bazı otel- İlerken “öykü makinesi”nden size ilham liyor. Girişimin “kültüre erişimi kolaylaştır- salar dikkatimi çekti. Kitaplığı ararken Bel- kucağa olduğumuz mekânlarda ço- ler de artık çocuk kabul etmemeye dığını” düşünen SNCB/NMBS, “Çoğu yol- çika tren istasyonlarındaki “ilk kısa öykü cuk gürültüsünden rahatsız olan bu başlamışlar. Hollanda’da yayımla- verecek bir kısa hikâye okumaya ne der- siniz? Belki de tren istasyonlarının bekle- cu tren yolculuğunu kendilerine ayırdıkları makinesi”ne uğramamak olmazdı. “Treni- denli fazla insan olması beni şaşırttı. nan kadınlara yönelik Flair dergisin- özel zaman, rahatlayabilecekleri bir an ola- nizi beklerken ve elinizde hemen okuyabi- Milor’un anketinde katılımcıların yüz- de geçen ay yayımlanan bir yazıda me alanlarında bulunan eski tren parça- ları kullanılarak yapılmış “kitap değişim rak görüyor, her beş yolcudan biri bu zama- leceğiniz bir kitap olmadığında veya telefo- de 71’i çocuklardan arındırılmış res- otellerdeki durum ele alınmış. Hol- nı kitap okumaya ayırdığını söylüyor” diye nunuzun pili boşaldığında zaman geçirmek toranların varlığını alkışlarken yalnız- landalılar, neredeyse kutsal sayılan dolabı”ndan, minik kitaplıktan bir kitap alıp açıklıyor gerekçeyi. için ne yaparsınız? Bunun için güzel bir çö- ca küçük bir kesim bu yeni uygula- yıllık yaz tatillerini, her geçen gün okumaya başlamayı ve yolculuk boyunca Belçika’nın Lüksemburg eyaletindeki (ül- züm bulduk! maya karşı çıkıyor... çocukların olmadığı otellerde geçir- okuduğunuz kitabı varış noktasındaki bir ke olan değil) Arlon ve Libramont istas- Artık kısa öykü makinesi, toplu taşımada Hollanda’da 2015 yılında kuru- meye başlamışlar. diğer kitaplığa bırakmayı yeğlersiniz. İster- yonlarında ekim ayında başlatılan gi- okumayı teşvik etmek için modern ve yeni- lan bir eylem grubu, çocukların Hollandalı tur operatör- seniz istasyonun göbeğine yerleştirilen bi- rişim diğer istasyonlara da taşınıyor. likçi bir araç olarak Güney İstasyonu’nda” saltanatına karşı çıkıp ço- leri de özellikle Hollan- siklet benzeri pedallı masalarda bisiklet sü- Brüksel’de de Güney/Midi diye gururla sunuluyor girişim. Kısa öyküler cuksuz restoranları des- dalıların sıklıkla gitti- rerek ürettiğiniz enerjiyle bir ta- ve Etterbeek’te “İstasyon- Fransızca, Flamanca ve İngilizce olarak ya- teklemeye başlamış. ği ülkelerde çocuk- raftan cep telefonunuzu spor da Yaşam” projesi kapsa- zılmış ve 1, 3 veya 5 dakikada okunabilen Özellikle o yıllardan suz oteller bulma- yaparak çevre dostu bir şekil- mında istasyon kitaplıkla- üç ayrı uzunlukta seçenekler var. QR kodu sonra çocuk gürültü- ya ya da oluşturma- de şarj ederken bir yandan da rına yer verildi. aracılığıyla dijital versiyondan okuyabildiği- sünün olmadığı yer- ya özen gösterir hale film izleyebilir ya da e-kitap MEHMET EMIN ERDINÇ UTKU İstasyon kitaplıklarının niz gibi ekolojik kâğıda yazdırıp da okuyabi- lerin sayısı da artmış. ALKANLAR gelmiş. Yıllık 2.5 mil- okuyabilirsiniz. ödüllü tasarımı, Liège’deki liyorsunuz. Öyküler düzenli olarak güncel- Aslında Milor’un baş- yon Hollandalı turis- HİS kodu, “Hayat İstasyon- Saint-Luc Okulu’nun “En- leniyor. SNCB/NMBS yolcuların öykü maki- lattığı anket ve son- tin gittiği İspanya’da lara Sığar” uygulaması olma- düstriyel Tasarım” üçüncü sınıf öğrenci- nesinde yer almasını istedikleri öykü öneri- rasındaki tartışmaları okuyana ka- artık her beş otelden birisi 18 yaşın- sa da Belçika Demiryolları İdaresi (SNCB/ lerinden oluşan ve sosyal medyada yapı- lerini de bekliyor. dar ben de Hollanda’da bu tür bir dan küçükleri kabul etmiyor. Çocuk- NMBS) tren istasyonlarını daha yaşanılır ve lan oylama sonucunda yarışmayı kazanan Kocaman istasyonun bekleme alanın- rahatsızlık olduğunun farkında de- suz otel anlayışı, yıllık 3.5 milyon keyif alınan mecralara dönüştürmek için bir ekip tarafından yapıldı. Ortaya koyduk- da buluyorum sonunda minik istasyon ki- ğildim ve hep çocukların olduğu Hollandalı turist çeken Almanya’da bir dizi adım attı. “Bir kitap getirin, bir kitap ları konsept, sürdürülebilirliği teşvik etmek taplığını. Eski tren parçalarından yapıldı- da hızla yayılıyor. mekânlardan gürültü korkusuyla ka- götürün” mantığıyla oluşturulan ve kitapları amacıyla eski tren parçalarını yeniden kul- ğını fark etmek imkânsız. İlk gördüğüm Tren, metro, tramvay, otobüs hat- çarken kendi kendimi suçluyordum. esaretten kurtarıp yeni okuyucularla buluş- lanarak yapılan kitaplıklarla geri dönüşüme yüzü bomboş. Yaklaşınca Fransızca di- larıyla Hollanda’da son derece ge- turan Brüksel’deki sokak kitaplıklarını üç Bu denli fazla insanın huzursuz ol- vurgu yapıyor. İstasyon kitaplıkları aslın- ni bir broşür görüyorum. 5-6 tane kal- lişmiş toplu taşıma ağı bulunu- yıl önce “Dergi oteli sizi bekliyor” başlıklı ması beni biraz olsun rahatlattı. da herkesin ücretsiz olarak kitap koyabile- mış. Allah’tan kitaplığın diğer yüzünde bir- yor. Toplu taşıma araçlarına biner- yazımda anlatmıştım. Zaten kitap ve gazete Şimdi kimi restoranlar 14 yaşından ceği veya ödünç alabileceği küçük bir “so- kaç kitap var. Yanımda son kitabım “Eyvah ken günün nadir saatlerinde ayak- okuma oranının yüksek olduğu Belçika’da, küçükleri kabul ederken kimileri sa- kak kütüphanesi”. Kitaplıklar, Belediye Kü- Zayıflıyorum!”u getirmediğime hayıflanıyo- ta gidersiniz. Binerken itiş kakış ol- kitaplar ve yayın organlarına yeniden yaşa- at 17.00’den sonra çocuklu müşteri tüphanesi ve Demiryolu İdaresi gönüllüleri rum. SNCB/NMBS istasyonlara bir tutam maz. Ben de işim gereği çok sık ma olanağı sağlıyor bu girişimler. kabul etmiyor. ile işbirliği içinde Belçika Demiryolu İdaresi hayat serpiştirmiş. Benim de bir tutam gü- Rotterdam’dan diğer şehirlere tren- Kitap ve dergi okumanın önündeki eko- sorumluluğunda yönetiliyor. lücükle çorbada tuzum olsa iyi olurdu. İlk le gitmekteyim. Birkaç yıl önce tren- nomik engelleri gelişmiş ve modern kütüp- Turizme de yansıdı... fırsatta tekrar gidip bir tane kitabımı bıra- lerin bazı kompartımanlarının ca- hanelerle aşan Belçika’da, kitaplıklar soka- Hollanda’da yapılan bir anket ça- Çevre dostu öykü makinesi kayım. Kim bilir belki bir Türk yolcu denk mında “stiltezone” yani sessizlik ğa taşınarak okuma daha zevkli ve sevimli lışmasına katılanların ise yüzde gelir ve 2022 yılına “diyeti tiye alarak” gü- hale getiriliyor. Avrupa’ya yolunuz düşerse Kitaplıkları yerinde görmek üzere gittiğim bölgesi yazılı olduğunu gördüğümde 82.8’i çocukların alınmadığı resto- lerek girer... Brüksel Midi/Güney İstasyonu’nda “Yeşil çok sevinmiştim. Bu bölümlerde te- eski dolap, posta kutuları, telefon kabinle- ranlara gitmek istediklerini belirti- ri, kuş kafesleri, bebek evleri, minyatür ev- enerjinin keyfini çıkar” sloganıyla yerleş- erdincutku@binfikir.be lefon konuşmaları dahi yapılamıyor. yor. Üstelik bunların yarıya yakını ler, artık kullanılmayan mikrodalga fırın ya Araştırmalarım sırasında konuyu aç- çocuklu yetişkinler. Yapılan araştır- da eski buzdolabı hiç beklemediğiniz anda tığım Oslo’daki sınıf arkadaşım kari- malardan birisinde sorulara verilen sokakta karşınıza sokak kitaplığı olarak çı- katürist Süreyya Aydın, aynı uygula- bir yanıtta “Restorana çocuk kabul kabiliyor. manın Norveç’te de olduğunu söyle- etmemek utanç verici faşizan bir ey- di. Diğer ülkelerde acaba durum ne- lemdir, bu restoran sahipleri yargı- Kitabın keyfini çıkar! dir? Araştıracağım... lanmalıdır” denilirken diğer bir yanıt SNCB/NMBS de tren istasyonlarına ki- Bilim insanları gürültünün her tü- da şu olmuş: “Ben anneyim, çocuk tapların ücretsiz alınıp okunabileceği kü- rünün; fizyolojik ve psikolojik den- sevmek başka, katlanmak başka bir çük kütüphaneler ekliyor. Üzerinde “Kitabın geleri bozabilen, iş performansını konu. Çocuğumuz değerlimizdir an- keyfini çıkar!” yazan kitaplıklarda, yolcula- azaltan, çevrenin hoşnutluğunu ve cak el niye çeksin? Gelmiş oraya, iki rın yanlarına bir kitap almalarına ve bunu sakinliğini yok ederek niteliğini de- okuduktan sonra aynı kitaplığa veya başka lokma yiyecek, içecek, sohbet ede- ğiştiren bir etkiye sahip olduğu söy- istasyondakine bırakmalarına imkân verili- cek. Ana babalar çocuklarıyla her lemekte. yor. Yolcular isterlerse evde bulunan okun- ortama girmeyiversin.” m.e.alkanlar@gmail.com muş kitaplarını bu istasyon kitaplıklarına Z.ALEKSIA KAYAR & HAKAN KAYAR BULMACA sebebiyle evliliği sona erdirme yön- SOLDAN SAĞA: lan dört dişli araç, bir çeşit yaba... Ge- temi. nel görünüş, izlenim. 1/ Resimde gördüğünüz “Dilimin 9/ Birini ya da bir olayı yermek 15/ Yurdumuz denizlerinde de ya- Ucu”, “Sonradan Görme Şiirler”, amacıyla yazılmış taşlama biçimin- “Bizim Duvar” gibi kitaplarıyla da şayan, solucan arakonakçısı bir ba- deki yazılı ya da sözlü anlatım... tanınan şair ve mizah yazarımız... lık... Dalga, kasırga. “Cemal ---”; “Siyaset Bilimi”, “Kan- Tebeşir Dönemi olarak da bilinen 16/ En az, minimum... Eczacılıkta dıralı Profesör Turan Güneş”, “Sol kullanılmış olan kırmızı renkli kil. mezozoik zamanın üç alt bölümün- Siyaset” gibi kitaplarıyla da tanı- 17/ Bir işte tutulması gereken yo- den sonuncusu. nan profesör doktor, yazar. 2/ İri beyinli yüksek memeliler... lu kestirememe... Arapça yedi. 10/ İbranicede “Magdalalı Kadın”, Kronik böbrek hastalarına uygula- 18/ Hint Okyanusu’nun doğusunda Arapçada “bizim için, bizden bi- nan bir tedavi yöntemi... Görev, yetki bir sığ deniz... Karadeniz’de bulunan ri”, Yunancada ise “gün ışığı, ay ışı- kurşun renginde bir balık. vb. kötüye kullanma. ğı” anlamına gelen sözcük... Belirli 19/ Bhutan’ın tek havaalanını barın- 3/ Divan edebiyatı teriminde iki kas hastalıklarının yanı sıra kozme- şairin birbirinden habersiz aynı dıran şehri... Kullanma, faydalanma. tik amaçlarla da kullanılan bir ilaç... dizeyi veya beyti yazmaları... Aşı- 20/ Hinduizmin felsefi ve daha çok Antalya’nın Kemer ilçesindeki, Yu- rı parlaklığa ve kütleye sahip gök mistik yapıdaki kutsal kitaplarına ve- nan mitolojisine de konu olmuş olan rilen ad... Yalnız düşünce alanında cismi... Katı halden sıvı hale geç- Olimpos’un sönmeyen ateşi. kalmayıp işe dönüşen uygulamalı. me işlemi. 11/ Teniste eşitliğin bozulma- 4/ O zamirinin yönelme durumu sı için alınan ilk puan... Argoda eki almış biçimi... Eski Türk gelenek, YUKARIDAN AŞAĞIYA: ruh sağlığı yerinde olmayan, den- görenek, töre ve hayatına uygun... 1/ Özellikle 1906 yılında yazdı- gesiz... ABD’nin Florida eyaletinin ğı ve dilimize Chicago Mezbahaları Buzul yüzeyi üstünde yükselen sivri ikinci büyük kenti. adıyla çevrilen eseriyle büyük yan- kayalık tepeler. 12/ Bir bağlaç... Çabuk davranan, 5/ Narin, ince yapılı... Söğüt ağa- kı yapmış Pulitzer Ödüllü Amerikalı çevik... Tornayla işlenmek. cı... Uygur Türkçesinde yedeğine yazar... Dalkavukluk etme. 13/ Neşeli, canlı, ilgi çekici... almak anlamında bir sözcük... Mo- 2/ Dünyada ilk kez 1800’lü yılla- Çok yıllık, yavaş büyüyen, her rın başında, İngiltere’de kullanılmaya leküler biyolojide kullanılan bir dem yeşil olan bir bitki türü... Tek başlanan ulaşım aracı... Prostat kan- uzunluk birimi. mi çift mi oyunu. 6/ Kötü çevre koşullarına uyum seri erken tanısı, evreleme ve izle- 14/ Harman savurmakta kullanı- sağlamış olan, dirençli bakteri hüc- minde önemli bir belirleyici test... Ta- resi... Katran sürmek için kullanılan hılın taşlarını ayıklamakta kullanı- lan budaksız ağaçtan yapılmış az ke- ucu bezli sopa... Çok fazla yiyen, pis- Bu haftaki bulmaca ödülü narlı tepsi... Kökeni 1970’lerin getto boğaz... İnsanlığın uzayda uzun sü- re düzenli olarak içinde yaşadığı ilk Amerikası’na dayanan bir müzik türü. uzay araştırma istasyonu. 3/ Boynuzlu kavun... Dayanarak... 7/ Dumanın bıraktığı leke... Ku- Kumaş kaplı mobilyanın kenarın- Enkaz daki şeridin üzerine çakılan süs- cağında ölü İsa Mesih’i tutan Mer- lü çivi. yem Ana heykeli... Akrep sokma- Vural Çavuşoğlu sı... Şikâyetler, sızıltılar. 4/ Artvin yöresine özgü, yağı çıkarıl- Galeati Yayıncılık 8/ XVIII. yy’da Doğu mış ayranın kaynatılmasıyla yapılan Hindistan’dan kazandığı büyük ser- peynir... Yabani arpa... Boy boy tahta çubukların gam sırasıyla dizilmesiyle vetle İngiltere’ye dönen kişi... Ezmek İsim:......................................................................................................................................... meydana gelen bir müzik aleti. veya ufak parçalara ayırmak... Zina Adres:...................................................................................................................................... 5/ Kin, düşmanlık... Erkek çocuk anlamında Arapça bir kelime... XVI. ................................................................................................................................................. yüzyılda Alman eyaletlerinde kulla- 05.12.2021 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan bul- Tel:.......................................................................................................................................... 5 ARALIK 2021 - nılan büyük gümüş paralara verilen macanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında 1861 KAZANANLAR: ad... Bakır elementinin simgesi. yapılan çekilişte Serra Menekay’ın Kıvılcımdan Aleve Ege’de- Mert Bozca, SAMSUN, Hasan 6/ Buğday vb. kabuğunu, kılçıkla- 10/ Kanı durmayan damar... Çiçekleri ye- nüfusun yaşadığı ada... Az gören göz. ki Kuvayı Milliye (Galeati Yayıncılık) kitabını kazananlar: Murat Akdağ, BURDUR, Uçar rını, tüylerini alevde yakıp giderme... şilimtırak beyaz, hoş kokulu, su kenarla- 15/ Daha çok kız çocuklarında görülen nö- Sencer Edis, Levent Veral, İZMİR, Mantıksız, hakikatsız şeyler... Gergin rında yetişen bir bitki... Üstü örtülü ya da rolojik bir hastalık olan Rett Sendromu’nun Diclehan Sürücü, Gürsel Ekmekçi, duran eldeki başparmak ve serçe par- dükkânlarının önü saçaklı çarşı. tıptaki kısa yazılışı... Herkesle veya her şeyle GİRESUN, Cihan Akın, Eyüp mak arası uzaklık. 11/ Yusuf Ziya Ortaç ve Orhan Seyfi Orhon kolayca uyuşabilen... Ey, ulan anlamında ka- Urucu, Ahmet Talu, MUĞLA, 7/ Ölümü inceleyen bilim dalı... tarafından 1922-1977 yılları arasında yayım- baca seslenme ünlemi. Sevil Türk, Şaban Özbek, Gürün Yücelme. lanan haftalık siyasal mizah dergisi... Züppe- 16/ Etenesi bulunan memeli... Yeniçeri oca- Okan, ANKARA, Hüseyin Özcan, 8/ Borsada kullanılan “teorik eşleş- lik... Bir tür tahta veya metal çivi. ğında topçu ve humbaracı gibi askeri kuruluş- BALIKESİR, Öykü Aslantürk, Fatma Zeynep Şimşek, Ümide me” hareketinin kısa yazılışı... Kura- 12/ Aşırılık kazandıran bir müzik terimi... larda aday olarak bulunan kimse. Atilla, AYDIN, Nadi Kepenek, nıkerim içerisinde yer alan bazı ayet- Burun... Renkli dokümanların dört renkten tek- 17/ Yazı veya konuşmada bir düşüncenin BANDIRMA, İnci Köseoğlu, leri okuduktan sonra yapılması vacip rar oluşturularak basılmasında kullanılan bir kesintisiz gelişimine verilen ad... Ülkeler Ayfer Engin, Ayşe Hürbaş, Deniz olan secde türü... Antik Mısır inanışı- teknik... Adlar, isimler. arasındaki iki yanlı ticaret anlaşmalarının Burak Bayrak, İSTANBUL, Binali na göre insanın görünmeyen bedeni... 13/ Ukrayna’nın internet kod harfleri... temelde malla ödemeyi öngören bir türü. Emre, KOCAELİ, Hamza Şahin, Kemik üzerindeki kanat benzeri uzan- Ortada olan şey... Kara ve hava orduların- 18/ Amino grubu taşıyan azotlu organik bir TRABZON, Mecit Çenesiz, tı... Bayram günü. da albaylıktan sonra gelen ve mareşalliğe ka- bileşik... “--- ve Siyah”; Halid Ziya Uşaklıgil’in BARTIN, Taner Dağkıran, ELAZIĞ 9/ Osmanlı donanmasında 27 zira dar olan yüksek rütbeli subaylara verilen ge- yazdığı bir roman... Evcilleştirmek. Not: Bulmaca yanıtlarını bundan boyunda iki direkli bir yelkenli ti- nel ad. 19/ Açık, soluk sarı... Sermaye. böyle bulmaca@cumhuriyet.com. pi... Güneydoğu Asya bölgesinde ve 14/ İskoç dilinde hasat kutlaması... 1968 yı- 20/ Negatif elektrik atomu... Bir spor karşı- tr veya (0212) 343 72 69 numaralı bu bölge kültüründe “cinnet” hali- lında Demirkapı Barajı’nın suları altında ka- laşmasının sonucunu değiştirmek için mad- faksa gönderebilirsiniz. Posta ile ni ifade etmek için kullanılan bir ta- lana kadar Tuna Nehri üzerinde, bugünkü Ro- di veya manevi bir çıkar karşılığı varılan an- gönderilen yanıtları gazetemizin adresine yollayabilirsiniz. nım... Bir tür misk faresi. manya topraklarında yer alan ve üzerinde Türk laşma.