Katalog

1 ARALIK 2021 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 13.0500 14.8300 17.4540 20.82 1809.65 5021.40 753.41 34 kuruş 52 kuruş 40 kuruş Sabit 0.86 puan 138.65 lira 23.77 lira Türk-İş, Hak-İş ve DİSK bugün başlayacak görüşmeler öncesi ortak açıklama yaptı ğ Insanlık onuru ça rısı FAIZDE BÜYÜK ÇELIŞKI Sendikalar asgari ücretin ekonomide yaşanan gelişmeler Merkez indiriyor dikkate alınarak insana yakışır bir yaşam düzeyini sağlayacak şekilde tespit edilmesini istedi. borçlanma artıyor sgari Ücret Tespit Komisyonu, başka hiçbir geliri olmayan ücretli ça- MUSTAFA ÇAKIR gelecek yıl geçerli olacak asga- lışanların satın alma gücünü gerilettiği Ari ücreti belirlemek üzere ilk top- vurgulandı. Bu nedenle, asgari ücretin, erkez Bankası’nın (MB) faiz indirimi- lantısını bugün yapacak. Toplantı önce- ekonomide yaşanan gelişmeler de dik- Mne karşın, Hazine’nin iç borçlanma fa- sinde Türk-İş Genel Başkanı Ergün Ata- kate alınarak insana yakışır bir yaşam izleri artıyor. İki yıl vadeli devlet tahvili- lay, Hak-İş Genel Başkanı Mahmut Ars- düzeyini sağlayacak şekilde tespit edil- nin yıllık bileşik faizi yüzde 20’nin üzeri- ne çıktı. lan ile DİSK Genel Başkanı Arzu Çerke- mesi gerektiği belirtilen açıklamada, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) TBMM zoğlu yaptıkları ortak açıklamada, as- “Asgari ücret, emeğe gösterilen saygı- Grubu’nun haftalık ekonomi raporunda gari ücretin insanlık onuru ile bağdaş- nın bir ölçüsüdür. Sosyal devlet anlayı- Merkez Bankası’nın faiz indiriminden son- ması çağrısında bulundu. şı çerçevesinde, gelir dağılımında ada- raki gelişmeler yer aldı. İki yıl vadeli dev- Türk-İş, Hak-İş ve DİSK’in ortak açık- leti ve iyileştirmeyi temel alan, refa- let tahvilinin (gösterge faiz) 19 Kasım’da lamasında, ücretli çalışanların yarı- hın geniş kitlelere yayılmasını amaçla- yüzde 18.79 olan yıllık bileşik faizinin, 26 ya yakınının asgari ücret ve civarında yan bir yaklaşımla tespit edilmesi top- Kasım’da yüzde 20.78’e çıktığı belirtilen bir gelir elde ettiklerine dikkat çekildi. lumsal huzur ve iş barışının sağlanma- raporda beş yıl vadelinin faizinin yüzde Sosyal güvenlik primine esas ortalama sı için gereklidir” denildi. 21.86’ya, 10 yıl vadeli tahvilin faizinin ise kazancın da asgari ücretin biraz üze- yüzde 21.12’e yükseldiği hatırlatıldı. Tüm AB’nin gerisinde rinde olduğuna işaret edilen açıklama- Raporda, “MB’nin faiz indirimi yüzün- ASGARİ ÜCRET NET OLMALI den enflasyon beklentilerinin yükselmesi da, “Asgari ücret belirleme çalışmala- Açıklamada, çalışanların yaşanı- ve bankanın yükselecek enflasyonu kont- lan ekonomik sıkıntıların nedeni değil rı sadece ücretli kesimi değil toplumun çıklamada komisyon çalışmala- medeni durumuna göre ayrıca ila- rol etmek için ilerleyen aylarda daha yük- tümünü yakından ve doğrudan ilgilen- mağduru oldukları ve “ülkenin içinde Arında temel alınması talep edilen ve edilmelidir. Tüm ücretlerin asgari sek oranlarda faiz artırmak zorunda kalaca- bulunduğu ekonomik durum” gerekçe- dirmektedir. Sadece asgari ücret alan- ilkeler şöyle sıralandı: ücrete tekabül eden kısmı vergiden ğına ilişkin tahminler iç borçlanma faizleri- 4 Asgari ücretin saptanmasında muaf olmalıdır. Gelir vergisi tarifesi lar değil, asgari geçim indirimi, işsizlik siyle asgari ücretin düşük belirlenme- nin artmasına yol açıyor” dendi. anayasada yer alan “geçim şartları” en az yeniden değerleme oranında sinin kabul edilemez olduğu bildirildi. ödeneği, kısa çalışma ödeneği, engel- yaklaşımına öncelikle uyulmalıdır. artırılmalıdır. li ve yaşlılık aylığı ile bakım yardımı, Türkiye’deki asgari ücret düzeyinin AB ‘Sözde kalıyor’ Günün ekonomik ve sosyal koşulla- 4 Asgari ücret yıllık belirlenmeli- üyesi tüm ülkelerin gerisine düştüğüne genel sağlık sigortası, bireysel emekli- Raporda, “Ekonomideki sayısız faizden rına göre işçinin ve ailesinin insanca dir. Devlet çalışanlar arasında ayrım lik, sosyal güvenlik borçlanması, sos- işaret edilen açıklamada, Türkiye’nin sadece birini indirerek diğer faiz oranlarının yaşamasını mümkün kılacak ve in- yapmamalıdır. rekabet şartlarını düşük ücret politika- yal güvenlik alt ve üst primlerinin be- yükselmesine yol açan iktidarın ‘düşük fa- sanlık onuruyla bağdaşacak asgari 4 İşverenlere sağlanan sosyal lirlenmesi gibi çok geniş bir alanı kap- sıyla sağlamak doğrultusunda bir anla- iz’ söylemi de sözde kalıyor” dendi. Rapora ücret belirlenmelidir. güvenlik prim desteğinin benzeri bir yışı olmaması gerektiği vurgulandı. samaktadır” denildi. göre, Türkiye’nin dış borçlarını geri ödeme 4 Asgari ücret net olarak açıklan- destek işçilere de verilmeli, işçilerin (temerrüt) riskini gösteren CDS (Kredi te- Açıklamada, ekonomide son dönem- Açıklamada, ücretliler üzerinde daya- malıdır. Bu ücretten yapılacak vergi, sosyal güvenlik haklarında bir kayıp merrüt sigortası - 5 yıl vadeli) ise ekonomi nılmaz boyutlarda vergi yükü bulundu- de döviz kurlarında yaşanan olağanüs- sosyal güvenlik vb. kesintiler net tu- yaratmayacak şekilde işçi SGK prim yönetimine hâkim olan söylem ve kararlar tü dalgalanma ve başta gıda ve kira ol- ğu, Türkiye’de gelir vergisi mükellefle- tarın üzerine ilave edilmeli ve yıl bo- payı beş puan düşürülerek bütçe- nedeniyle geçen hafta da yükselişini sür- yunca ücretin altına düşmemelidir. den karşılanmalıdır. l ANKARA/ rinin büyük çoğunluğunun ücret geliri mak üzere temel mal ve hizmet fiyat- dürdü ve yüzde 11.2 daha artarak 422.28 4 Asgari Geçim İndirimi işçinin Cumhuriyet larında görülen artışların, emeğinden elde edenler oldukları da kaydedildi. puandan 469.2 puana yükseldi. l ANKARA TÜRKIYE ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE YÜZDE 7.4 BÜYÜRKEN EMEĞIN PAYI YINE KÜÇÜLDÜ M. İmer Özer Yoksullaşarak büyüyoruz! MARKET MARKASI CAZIP ükümetin tüm politikalarını üzeri- Yurttaş ucuz Hne kurduğu büyümede üçüncü çeyrek oranları yüzde 7.4 olarak gerçekleşti. Yüz- ürüne yöneldi de 8’lik beklentiye yakın gerçekleşen bü- ayat pahalılığı karşısında sürekli eriyen yümenin lokomotifi iç tüketim ve ihracat Hbütçesini denk getirmeye çalışan tüke- oldu. Ekonomistlere göre enflasyon yara- ticilerin imdadına ana markalara göre da- tan büyüme gelir dağılımını da bozuyor. ha ucuz olan özel markalı ürünler yetişi- Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yor. Marketlerin kendi markaları ile raflara verilerine göre üçüncü çeyrekte gayri safi getirdiği, gıda başta olmak üzere temizlik yurtiçi hasıla TL bazında cari fiyatlarla ge- ve kâğıt ürünlerinden kişisel bakıma kadar çen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 35.5 geniş bir yelpazedeki özel markalı ürünle- artarak 1 trilyon 915 milyar 467 milyon li- re talep her geçen gün artıyor. PLAT Özel ra oldu. Son 4 çeyrek dikkate alındığın- Markalı Ürünler Sanayicileri ve Tedarikçi- da Türkiye ekonomisinin büyüklüğü dolar leri Derneği adına NielsenIQ tarafından ha- bazında 795 milyar 167 milyon dolar ola- zırlanan verilere göre 2021’in 9 aylık döne- minde özel markalı ürünler cirosu geçen yı- rak hesaplandı. Kişi başı milli gelir ise 9 lın aynı dönemine göre yüzde 30 arttı. bin 509 dolara yükseldi. PLAT Derneği Yönetim Kurulu Başkanı M. İmer Özer, “Bütçesini en efektif şekilde Yatırım geriledi harcamak isteyen tüketicilere nefes aldıran Büyümeden işgücünün aldığı pay yüzde market markalı ürünler olmasaydı enflas- 32.7’den yüzde 29.8’e gerilerken yüksek yon rakamları mevcut seviyelerin çok üzeri- büyümenin emekçiye faydası olmadı. Ta- ne çıkardı” dedi. Ocak-Eylül 2021 dönemin- rımdaki daralma üçüncü çeyrekte yüzde de, 2020’nin aynı dönemine göre gıda ve 5.9 oldu. İnşaat ise bu yıl yüzde 6.7 dara- MÜSTERİH OLUN, SİZE DE YANSIYACAK! alkolsüz içecekler kategorisindeki Private lırken yatırımlar da yüzde 2.4 geriledi. Label ürünlerde en yüksek ciro artışı yüzde Sanayi üretimi bu yıl üçüncü çeyrekte 53 ile yağlarda olurken süt ürünleri bu ka- 4 Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi 4 Evren Devrim Zelyut: AKP bü- bir etkisi olabilir. Ama faiz indirimleri- tegoride yüzde 45.2’lik pay ile ilk sırada yer yüzde 10 büyürken geçen yıl pandeminin Elvan: Dış talebin verdiği önemli kat- yümesi halkı fakir, zengini zengin et- ne devam ederseniz, enflasyon görü- almayı sürdürdü. l Ekonomi Servisi etkisini en çok hisseden alan olan hizmet- kıyla 2021’in üçüncü çeyreğinde yıllık ti! Büyümede yatırımlar çakılmış yüz- nümü daha hızlı bir şekilde bozulmaya ler sektörü turizm sektörünün güçlü katkı- yüzde 7.4 oranında büyüdük. Ücret- de -2.4 olmuş! Emekçinin büyümeden devam eder. Sonunda düşük faiz se- sıyla yüzde 20.7 büyüdü. Büyümeye 5.4 pu- LITRE FIYATI 4.70 LIRA OLDU li kesimin milli gelirden aldığı payı ar- aldığı pay yüzde 29.8’e gerilemiş! Bü- bebiyle artan talep, yüksek enflasyon anlık katkı sağlayan vatandaş ise üçüncü tırmak için gerekli adımlar atılacaktır. yüme maaşa yansımamış! Tarım yüz- ve artan risk sebebiyle azalan talep Vatandaşlarımız müsterih olsun, her- de 5.9 azalmış! Tebrikler! İhracatçı tarafından baskılanır. Bunun sonucun- çeyrekte tüketimini yüzde 9.1 artırdı. Dış ti- Çiğ sütte üreticinin kesin büyümeden en iyi şekilde fayda- patronlar liranın ezilip halkın sefalete da da eğer Merkez Bankası faiz indir- caret üçüncü çeyrekte ekonomik büyümeye lanması temel önceliğimizdir.” düşmesi bedeli ile büyümüş! mekte ve enflasyonu gözardı etmek- isteği oldu en yüksek net katkıyı veren sektör oldu. 4 Hakan Kara: Enflasyon yaratan 4 Selva Demiralp: “Enflasyonist te ısrar ederse, faiz indirimlerinin kısa Goldman Sachs ise Türkiye’nin 2021 üt üreticilerinin uzun ve gelir dağılımını bozan bir büyüme bir ortamda politika faizini indirirse- dönemli faydaları bile kaybolur. Bu sü- büyüme tahminini yüzde 9.5’ten yüzde Szamandır beklediği toplumun genelinin refahını artırmıyor. niz, büyüme üzerinde ilk başta pozitif rece ‘daralmacı gevşeme’ diyebiliriz.” 10.5’e yükseltti, 2022 tahminini ise yüzde fiyat artışı gerçekleşti. 4’ten yüzde 3.5’e düşürdü. Ulusal Süt Konseyi ta- rafından belirlenen tavsi- ye fiyatı yüzde 46.9 artırıl- FED Başkanı konuştu: Dolar 13.50’yi aştı dı. Hazine ve Maliye Bakan- Kuryelik hizmeti lığı ev sahipliğinde düzenlenen Gıda ve Ta- BD Merkez Bankası da programın sonlana- fiyat şampiyonu Merkez Bankası’nda rımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlen- A(Fed) Başkanı Jerome cağını açıklamıştı. Fa- dirme Komitesi (Gıda Komitesi) toplantısın- Powell, Senato Bankacılık kat Fed’in iki hafta için- bir ayrılık daha da, Ulusal Süt Konseyi’nin yüzde 46.9’luk ürkiye İstatistik Kurumu, ekim ayına Komitesi’nde yaptığı açık- de yapacağı bir sonra- zam talebi kabul edildi. Soğutulmuş çiğ süt Tilişkin “Hizmet Üretici Fiyat Endeksi” ürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda lamada, tahvil alımlarında ki toplantısında bu za- tavsiye satış litre fiyatı 4 lira 70 kuruş ola- sonuçlarını açıkladı. Buna göre, Hizmet T(TCMB) dikiş tutmuyor. Her faiz kara- azaltma sürecini birkaç ay man çizelgesini tekrar rak belirlendi. Karar, 8 Aralık itibarıyla ge- Üretici Fiyat Endeksi ekimde bir önceki rının ardından bir görevden ayrılma habe- erken bitirmeyi değerlen- gözden geçirmesi bekle- çerli olacak. Toplantının ardından yapılan aya kıyasla yüzde 3.42, geçen yılın aralık ri daha geliyor. Dün, yeni bir görevden ay- direbileceklerini söyledi. niyor. Türkiye’de faiz in- açıklamada yurttaşın fiyat artışlarından en Jerome Powell ayına göre yüzde 33.29, geçen yılın ay- rılma yaşandı. TCMB Piyasalar Genel Mü- Powell konuşmasında, dirimlerinin devam ede- az şekilde etkilenmesi için birtakım önlem- nı ayına kıyasla yüzde 34.26 ve 12 aylık dürü Doruk Küçüksaraç görevinden ayrıldı. ler alındığı da belirtildi. merkez bankasının ekonomik ceği konusundaki kararlı açık- ortalamalara göre yüzde 28.35 artış gös- TCMB’den bir kaynağın verdiği bilgiye gö- Artışı değerlendiren Tarım ve Orman Ba- göstergelere ve yüksek enflas- lamalar nedeniyle dolar günü terdi. En fazla aylık artış yüzde 37.15 ile re Küçüksaraç görevden kendi isteğiyle ay- kanı Bekir Pakdemirli, “Son dönemde artan yon oranına bağlı olarak, büyük 13.05 ile kapatmışken Fed’in posta ve kuryelik hizmetlerinde oldu. Bu- rılırken yerine aynı bölümde genel müdür maliyetlerden dolayı süt fiyatlarının güncel- ölçekli tahvil alımlarının “azal- açıklamaları ile 13.68’e kadar na karşılık konaklama hizmetlerinde yüz- yardımcılığı yapan Hakan Er getirildi. Da- lenmesi gerekiyordu. Üreticilerimizin sür- tılmasını” daha hızlı tamamla- çıktı. 15.48 seviyelerini gören de 9.07, seyahat acentesi, tur operatörü, ha önce Piyasalar Analiz Genel Müdür Yar- dürülebilir bir şekilde üretimde kalması son mayı düşünmesinin uygun ola- Avro ise 15’in üzerine yerleş- diğer rezervasyon hizmetlerinde yüzde derece önemli. Devletin etten, sütten tama- dımcısı olarak görev yapan Küçüksaraç, cağını söyledi. Bu ayın başların- miş oldu. Gram altın 768 lirayı 5.32, hava yolu hizmetlerinde yüzde 2.5 men elini çekmesini beklememek gereki- 2019’da TCMB Piyasalar Genel Müdürü gö- da tahvil alım azaltımına baş- görürken Cumhuriyet Altını ise azalış gerçekleşti. l Ekonomi Servisi yor” dedi. l Ekonomi Servisi revine atanmıştı. l Ekonomi Servisi layan Fed, 2022’nin ortasın- 5 bin 131 TL’ye kadar çıktı.