Katalog

8 KASIM 2021 PAZARTESİ SÖYLEŞİ 9 NEDEN MÜSLİM SARI? Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nü bitirdi. Aynı üniversitenin Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi bölümünde yüksek lisans eğitimi aldı. 1999 yılında TC Merkez Bankası’nda uzman olarak görev yaptı. Eski CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ve Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu ile partinin ekonomik politikaları üzerine çalıştı. 2011’de İstanbul milletvekili seçildi… TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görev aldı. 2017’de İş Bankası Yönetim Kurulu üyeliği yaptı, ancak 2019’da CHP Parti Meclisi’ne girince bankadaki görevinden istifa etti. Halen PM üyesi olan Sarı, Türkiye’nin ikinci yüzyılına odaklanacak ve aralarında Ahmet Türk’ten Uluç Gürkan’a, ilahiyatçılardan büyükelçilere geniş bir danışma kuruluna sahip yeni bir vakfın başkanı olunca, bize de Türkiye siyaseti için nasıl bir yol haritası belirlediklerini sormak kaldı. Türkiye, uzlaşmazsa savrulur 4 Siyaset polemiklere odaklandı, derinliğini kaybetti. İşadamları 4 Türkiye’nin en büyük problemi kutuplaşma. Ve bu kutuplaşma “Önümüzü göremiyoruz, Türkiye hikâyesini kaybetti” derken, düşünce ortamı içinde sorunlarımızı rasyonel bir şekilde tartışamıyoruz. ikliminin çok iğdiş olduğunu dile getirenler oldu. Yeni bir vizyonla, bir İnsanlar hep bir kutbun tarafı olarak meselelere bakıyor. Kürt referans noktası inşa etmek gerektiğini anladık. İkinci Yüzyıl Enstitüsü meselesinden Alevilikle ilgili konulara kadar... Biz meselelere Vakfı’nı kurduk. Burada sadece CHP, HDP, İYİ Parti gibi partilerde kutuplaşmadan uzak, bilimsel bir noktadan bakmak ve tartışmak siyaset yapmış Hikmet Çetin, Murat Karayalçın, Ayhan Bilgen, istiyoruz. Yeter ki konuşabilelim. Türkiye uzlaşmazsa savrulur. Sanayi Ahmet Türk, Ayfer Yılmaz, Uluç Gürkan gibi isimler değil, Abdülbaki devrimini ıskalamak kadar önemli bu. Gündelik tartışmaların içine Erdoğmuş, Hayri Kırbaşoğlu, İlhami Güler gibi ilahiyatçılar, AKP’de gömülüp ufku bir kere daha mı kaçıralım? Bu, hepimizin sorunu, genel başkan yardımcılığı yapmış kişiler, Feride Acar, Sencer Ayata, AKP’lisinin de CHP’lisinin de. Türkiye bölgesel güç olabilir. Potansiyelini Rıza Türmen gibi pek çok entelektüel, dış politika uzmanı da yer alıyor. kinetiğe çevirmek lazım. Bunun için bir yol haritasına ihtiyaç var. n İkinci Yüzyıl Enstitüsü Vakfı (İYEV), n Kürt sorunu da başat çalışma adını CHP liderinin “İkinci Yüzyıla alanlarından biri olacak mı? Vakıf, Prof. Murat Çağrı” beyannamesinden mi alıyor? Başat çalışma alanı değil, toplumsal Erdoğan, Metin İkinci yüzyıl bir üst kavram. Biz barış kapsamında değerlendiriyoruz. Çorabatır, Prof. dünyadaki bu büyük değişimlerin tam Neticede toplumsal barışı etkileyen da cumhuriyetin yüzüncü yılına denk Sencer Ayata, Prof. tek mesele Kürt meselesi değil. Alevi- düştüğü noktada yüzüncü yıl kavra- İlhan Uzgel gibi lik ve azınlıklar da var. Hepsini bir bü- mını rakamsal bir mesele olmaktan çı- tün olarak değerlendiriyoruz. isimlerle birlikte ilk kararak cumhuriyetin ikinci yüzyılına n İktidarın 20 yılda oluşturdu- çalıştayını göç üzerine yeni bir bakış açısı getirmek ve bir yol ğu bir kitle var ve diplomaside, bü- yapacak. haritası sunma iddiasıyla oluşmuş bir rokraside kadrolaşması söz konusu. vakıfız. Dünyada birkaç paradigma de- Kendini artık iktidarın yanında gör- ğişikliği var. Bunlardan biri Covid son- meyen seçmenin muhalefet safına rası dünyanın yeniden kuruluşu. Dün- geçmesi kolay mı, “Kendime yer bu- ya birkaç aşamadan geçecek. Sağlık labilir miyim” kaygısı nasıl aşılır? sorunlarının ardından ekonomik so- Mutabakatla aşılır. Yapmak istediği- runlar devam edecek. Bunun yarattı- miz tam da bu. Bakın, 20 yıldır devam ğı yaygın yoksulluk ve işsizlik büyük eden bir iktidar var, bugün bu 20 yıl- sosyal sorunlara neden olacak. Peşin- lık iktidarın yarattığı tahribatlar var. den de siyasal sorunlar gelecek. İnsan- Türkiye’de şu an en önemli problem- lar müsebbip arayacaklar. Önümüzde- ki dönem dünyada yeni bir iktidar ara- lerden biri kurumsal kapasite sorunu. yışı güçlenecek. İkincisi, öyle teknolo- Ben Merkez Bankası’nda çalıştım ve Müslim Sarı VEDAT jik gelişmeler olacak ki dünyayı tanı- 2001 ve 2008 krizini yönettik ama o ARIK yamayacağız. Aynı Endüstri devrimi zaman bu krizleri yönetecek kurumsal gibi. Üçüncüsü, dünya çok kutuplu bir kapasite vardı. Ekonomi bürokrasisi n İsimleri de birazdan soracağım. tilerde siyaset yapmış Hikmet Çetin, tecek. Biz Türkiye’nin gerçekten ihti- dünyaya doğru gidiyor. Türkiye gibi açısından bakalım mesela, BDDK ku- “CHP’nin düşünce kuruluşu mu” Murat Karayalçın, Ayhan Bilgen, Ah- yacı olan anayasa düzeninin ne oldu- Asya ile Avrupa’nın birbirine en yak- ruldu, Hazine vardı, Sermaye Piyasası met Türk, Ayfer Yılmaz, Uluç Gürkan ğuna ilişkin çalışmalar yapmak istiyo- derken aklımda AKP’ye yakınlığıy- laştığı yerde duran bir ülke için önem- Kurulu vardı, Devlet Planlama Teşki- la bilinen ve bünyesinden Fahret- gibi isimler değil, Abdülbaki Erdoğ- ruz. Şu anda Türkiye’de işlemeyen bir li bir dış jeopolitik alan açılıyor. Dör- latı; yani bir kurumsal kapasite vardı tin Altun, İbrahim Kalın gibi bürok- muş, Hayri Kırbaşoğlu, İlhami Güler hukuk sistemi olduğuna inanıyorum. düncüsü, Türkiye’nin özgürlük arayı- Türkiye’de. Şimdi gelmiş olduğumuz ratları çıkaran SETA geçiyordu... gibi ilahiyatçılar, AKP’de kurucu üye- Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu hukuk ta- şı içinde olan yeni kuşakları... Bu ke- noktada böyle bir kapasite yok. Bizim Bu oluşumun bugünün iktidarına lik ve genel başkan yardımcılığı yap- sarımını bilimsel olarak tartışmak ve simin istekleri ve talepleri hem önü- vakıf olarak amacımız, sadece tahri- önemli ölçüde insan kaynağı sağla- mış kişiler, İstanbul Sözleşmesi Uz- hem siyasetin hem toplumun önüne bir müzdeki dönem Türkiye siyasetini şe- dığını düşünerek “Acaba İYEV’in ge- man Grubu Başkanı Feride Acar, Sen- yol haritası sunmak istiyoruz. batları gidermek değil. Onun da ötesi- killendirecek hem de bu yeni dünya- lecek dönemdeki hedefi aynı mı” di- cer Ayata, Rıza Türmen, Bekir Ağırdır ne geçmek istiyoruz. Yani Türkiye’de ya Türkiye’nin adapte olabilmesini ko- Türkiye’nin şu anda en ye sormak isterim... gibi pek çok saygın isim de yer alıyor. bir dönem kapanırken, bir parantez laylaştıracak. Ve bunların hemen hep- Normal koşullarda düşünce kuru- n “O varsa ben yokum” diyen ol- önemli sorunu kurumsal kapanırken, sadece bu parantezin ya- sinin aslında kapanmakta olan bir dö- luşları daha homojen bir fikrin etrafın- du mu? rattığı tahribatları gidermeye kendini kapasite sorunudur neme ve cumhuriyetin yeni yüzyılı- da kurulur. Avrupa’ya gittiğinizde her Hayır, olmadı; herkesi birbirinden sıkıştırmadan, cumhuriyetin yeni yüz- n Demokratikleşme ve toplumsal ba- na denk düşüyor olması da son derece partinin, hatta bazı ülkelerde kanatla- haberdar ettik. Dünya değişiyor, ye- yılı parantezini açarak, yeni konsen- rışa nasıl öncü olacaksınız? 20 yılda önemli. Bu noktada kapanan parante- rının bile düşünce kuruluşları var. Bu ni paradigmalar var ve yeni bir siyaset Türkiye demokratikleşme ve barış an- süsle bu büyük değişimlere bakarak zin yerine hangi parantezi açacağımız gayet normal. Dolayısıyla bunun böyle hattı inşa etmek gerekiyor. Cumhuri- lamında hangi noktaya geldi? bir yol haritası yaratmak. Sadece güç- önem kazanıyor. olması beklenebilir, ancak İYEV biraz yete yeni bir yol sunmak lazım. Bu dü- Türkiye’nin en büyük problemi ku- n Hangi parantezi açacaksınız? lendirmek değil, yeniden yapılandır- heterojen. Türkiye’nin geçiş dönemini, şünceyle bir süreç başladı. CHP kurul- tuplaşma. Ve bu kutuplaşma ortamın- Aynı ruhla bir daha cumhuriyet pa- mak aslında. yol haritasını herkesin oturup konuş- tayında Kemal Bey’in “Cumhuriyetin da sorunlarımızı rasyonel bir şekilde rantezi. ması gerekiyor. Biz bunun için bir ze- İkinci Yüzyılı” başlığını kullanması bi- tartışamıyoruz. İnsanlar hep bir kut- İdeolojik anganjmanlara n İkinci Yüzyıl Enstitüsü Vakfı, min inşa etme iddiasındayız. Yeni bir ze ilham verdi. Bir yıl boyunca dünya- bun tarafı olarak meselelere bakıyor. CHP’nin düşünce kuruluşu mu? sıkışmayacak, ortak akılla toplum sözleşmesi oluşturma iddia- nın bütün düşünce kuruluşlarıyla ko- Biz ise bilimsel noktadan bakmak ve Hayır, CHP ile bir organik bağı yok, hareket edeceğiz sında, cumhuriyetin ikinci yüzyılı için nuştuk, doğru modelin peşinden koş- tartışmak istiyoruz. Yeter ki konuşabi- burası partiler üstü bir düşünce kuru- fikri olan herkese kapılarını açan par- tuk. Siyaset polemiklere odaklandı n Yeniden yapılandırma önerisin- lelim. Tek bir partinin, tek bir siyasal luşu, çünkü cumhuriyet kavramı bir tiler üstü bir kuruluş. İpek Hanım, derinliğini kaybetti. İşa- de kıstasınız ne olur? düşüncenin yaklaşımı yerine, herke- partiyi aşkın bir kavram. damları “Biz önümüzü göremiyoruz, Mesela Merkez Bankası’nı ele ala- sin farklı farklı yaklaşımlarla bir ara- n Murat Karayalçın, Hikmet Çetin Ahmet Türk de burada Türkiye hikâyesini kaybetti” derken, lım: Merkez Bankası bu kadrolarla ya gelebildiği bir masa kuralım. Çalış- gibi CHP’nin ağabeyleri söz konusu yabancı düşünce kuruluşları şu fikri Uluç Gürkan da büyükel- kalsın, politikasının sağını solunu de- malarımıza iktidarı da davet edeceğiz. olunca böyle düşündüm. ortaya koydu: “Dünya yeniden ku- Ürettiğimiz raporları, yol haritalarını ğiştirelim, faizi indirmeyelim, artıra- çiler ve ilahiyatçılar da Danışma kurulumuz bu ayın so- ruluyor, Türkiye’de referans verebi- iktidara da ulaştıracağız. Son kertede lım. Bitiyor mu iş? Hayır. Dünyanın n Danışma Kurulu’nda Ahmet nunda kesinleşecek. Ancak bura- leceğimiz, progresif bir düşünce ku- siyasete bir vizyon ve derinlik kazan- genel eğilimleri içinde, para politikası Türk’ten Ayhan Bilgen’e, Uluç da sadece CHP’liler değil, HDP’de si- ruluşu yok.” Türkiye’de düşünce ik- dırmak niyetindeyiz. İktidar partisinin ile ilgili temel yaklaşımla banka işini yaset yapanlar, merkez sağ, liberal, Gürkan’dan Ayfer Yılmaz’a, Bekir liminin çok iğdiş olduğunu dile geti- üretilen, sunulan şeyin Türkiye’nin yeniden ele almak gerekiyor. Önümüz- muhafazakârlar da var, siyasetin için- Ağırdır’a pek çok isim var... renler oldu. Yeni bir vizyon, yeni bir faydasına mı diye bakmasını, kendi de olmayıp saygınlığı olan kişiler de... Sadece CHP, HDP, İYİ Parti gibi par- deki dönem Türkiye, yeniden yapılan- solukla, ayrıca yeni nesle ulaşmaya politikalarını revize etmesini isteriz. dırma dönemi yaşamalı. Bunun reh- çalışan bir referans noktası inşa et- n Muhalefet nasıl bakmalı? beri bilim, dünyadaki genel eğilimler mek gerektiğini anladık. GENÇLERİN TALEBİ ÖZGÜRLÜK Burada gerçekten sağlam, rasyonel olacak. İdeolojik anganjmanlara sıkış- bir yol haritası oluşturulmuş. İktidara Kamu kaynağı da yok, madan ortak akılla bakacağız, herkesi geldiğimizde oturalım, bu yol haritası- konuşturacağız, herkesi bir araya geti- küresel kaynak da nın ne kadarını kendi siyasetimizle iç- receğiz, bir mutabakat oluşturacağız. tamamen yerli ve milliyiz selleştireceğiz, bunları konuşalım de- n Vakıf başkanı olarak söyler misi- n Vakıf ekonomik kaynağını nere- mesini isteriz. niz, Türkiye uzlaşmazsa ne olur? den sağlıyor? n Yurttaşın toplumsal barışın yeni- Türkiye uzlaşmazsa savrulur. Bir Vakıfta kamu kaynağı da yok, küre- den sağlanması yolunda güçlü bir ta- uzlaşma gerçekleştiremezsek, bu ge- sel kaynak da... Tabiri yerindeyse ta- lebi var mı? çişi yönetemezsek savruluruz. Sanayi mamen yerli ve milli. Küresel kaynak- Kesinlikle var. Bugün yaşadığımız devrimini ıskalamak kadar önemli bu. lara, küresel işbirliklerine kapalı oldu- ekonomik sorunların tamamı ekono- ğumuz için değil. İmece usulü ile cum- mik mi? Değil. Aslında bir modelin so- Gündelik tartışmaların içine gömü- huriyetin yeni yüzyılı konusundaki runu. Hukuk sistemi, ötekileştirme- lüp ufku bir kere daha mı kaçıralım? çalışmaya katkı vereceğine inanan ve nin yarattığı sorun, dünyadan kop- Bu, hepimizin sorunu, AKP’lisinin de işadamlarından oluşan bir donör ha- manın sorunu. Bunları yurttaşlar, ha- CHP’lisinin de. Türkiye’nin önünde vuzumuz var. yat pahalılığı, ekonomik sorun, adalet- potansiyel bir bölgesel güç olma ihti- n Faaliyet alanlarınızı konuşa- sizlik olarak yaşıyor ama hepsinin te- mali var, böyle düşünün. Öyle bir ülke lım: “Yeni bir hukuk düzeni tasarı- melinde barış içinde yaşayan bir top- ki Müslüman ama laik, Ortadoğu’da n Yeni nesle ulaşmayı hedeflediğinizi alanları koordine edecek ve bilimsel çalış- mı oluşturmak vakfımızın temel ça- lum oluşturamamak yatıyor. Açık ya ama Batı ittifakının içinde. Etrafında- söylediniz, danışma kurulunuzdaki isim- maları yürütecek olan bilim kurulumuz, al- lışma alanlarından biri” diyorsunuz. da örtülü bir biçimde aslında herke- lerin hemen hepsi çok kıymetli, işinin tında da çalışma grupları yer alıyor ve ora- ki ülkelerle karşılaştırsanız, iktidarlar Yeni bir hukuk düzeni tasarımı na- sin toplumsal barışa ihtiyaç duyduğu- ehli kişiler, ancak pek genç isim göre- da genç akademisyenler var. Üniversite hâlâ demokrasi ile değişiyor. Yaş or- medim. Neden? öğrencilerine de araştırma bursları sağla- sıl oluşturulur, lütfen açar mısınız? na ve talep ettiğine inanıyorum. Tür- talaması 32.7. Demografik fırsat pen- Danışma kurulumuz bir çeşit akil adamlar. yacağız ve çalışmalarımızın içine katacağız. Bunu ilk söylediğiniz zaman akla ye- kiye bir yol ayrımına doğru gidiyor. ceresi 2030 ortalarına kadar açık. Kö- Tecrübeli, cumhuriyetin birikimlerini yan- n Gençlerle görüşüyorsunuz, onların ni bir anayasa geliyor. Türkiye’nin yeni Mevcut yapının, Türkiye’nin sorunla- sıtan, siyasetin, akademinin, diplomasinin talepleri ve tercihlerini nasıl okuyor- tü yönetsel faktörlere rağmen, dirhem bir anayasaya ihtiyacı olduğu çok açık. rını, potansiyelini görmeyen, anlama- her kademesinde yer almış kişiler. Onların sunuz? yeraltı zenginliği kullanmadan 800 Bunu iktidar da söylüyor, muhalefet de yan, dünyadan kopuk bu anlayışın, tecrübelerinden yararlanacağız, ancak bir Bence en önemli talepleri özgürlük. Dün- milyar dolar milli gelir yöneten bir söylüyor. Herkes kendi hazırlıklarını Türkiye’yi aslında bir yere götüreme- de bilim kurulumuz, onun da altı çalışma yaya eklemli olmak, bir dünya vatanda- müteşebbis var. İnanılmaz bir tarihsel yapıyor. 2022 yılı anayasa tartışmaları diğine ilişkin bir konsensüs, bir muta- alanı var. Ekonomik ve Sosyal Politikalar, şı olmak. Teknolojinin verdiği olanakla- birikim söz konusu. Türkiye bölgesel Dış Politika ve Güvenlik, Yeni Hukuk Düze- rı mümkün olduğu kadar kullanabiliyor ol- yılı olacak. Muhalefet partileri güçlen- bakat yavaş yavaş oluşmaya başlıyor. ni, Demokratikleşme ve Toplumsal Barış, mak. Daha seküler ve daha hoşgörülü bir güç olabilir. Potansiyelini kinetiğe çe- dirilmiş parlamenter sistem üzerinden, Bu nasıl bir mutabakat olacak, cumhu- Eğitim ve Bilim-Teknoloji Politikaları, Küre- yaşam biçimi. Daha dünya vatandaşı olma- iktidar partisi de kendi sistemini reali- riyetin yeni yüzyılı nasıl olmalı; işte virmek lazım. Bunun için bir yol hari- sel Isınma, Kuraklık ve Bağlı Sorunlar… Bu ya dönük bir algıları var. ze etmek üzerinden bir çalışma yürü- biz bu noktada önerilerle geleceğiz. tasına ihtiyaç var.