Katalog

8 KASIM 2021 PAZARTESİ EKONOMİ 11 Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, zeytinyağı rekoltesini bu hafta açıklayacak Üreticinin gözü primde riş kampanya süresince pi- de ise devlet primi yalnız- Bu yıl rekolte, kuraklık nedeniyle 200-250 bin ton civa- Ekonomistler ca 80 kuruş. Çeşitleri- yasa hareketlerini de iz- rında bekleniyor. Tariş alım fiyatını 35 TL olarak açıkladı. ne göre bizde de 30-34 leyerek, gelişmelere gö- Üretici prim desteğinin artırılmasını istiyor. TL arası bir fiyat verili- re hareket edecek. ekolojiyi yor ama üreticinin eli- ünyada zeytinyağı üretiminde ilk beş duğu gibi zeytinyağında da kuraklık etki- ne en az 45 TL geçme- Dülke arasında olan Türkiye’de ye- li oldu. Rekoltenin geçen yılki rakamlara Maliyet yüzde anımsadı si gerekiyor. Bunun için ni sezon maliyet artışlarının sıkıntısı ile yakın olarak 200-250 bin ton arasında 100 arttı OP26 iklim zirvesinin pra- de devlet desteğinin artı- başladı. Hasat zamanı devam eden zey- olması bekleniyor. Fiyatlar ise zeytinya- Ulusal Zeytin ve Zeytinya- tik sonuçlar doğuracağına rılması şart.” tinyağında üretici ve ihracatçı Tarım Ba- ğında en büyük üretici kooperatifi olan ğı Konseyi Başkanı Mustafa Tan Cpek kimse inanmıyor (Project kanı Bekir Pakdemirli’nin açıklayacağı ve yaklaşık 28 bin üretici ortağı bir ara- Türkiye Ziraatçiler Derneği Baş- açıklanan fiyatın dünya piyasasına yakın Syndicat, “The Great COP-Out?” kanı Hüseyin Demirtaş ise “Bu yıl da fi- rekolteyi bekliyor. Üretimde dünya bi- ya getiren Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Bir- -Büyük kaytarma-, 4/11/ 2021). İn- olduğunu ancak desteklerin düşük kaldı- yatlar 30-35 arasında oynayacak belli ki. rincisi İspanya’da fiyatların 2.5 Avro ol- liği tarafından geçen hafta alım fiyatını giltere Kraliçesi bile “Bu kadar lafa ğını belirtti. Tan şunları söyledi: duğunu belirten üreticiler halen 80 ku- 35 TL olarak açıkladı. Birlik Başkanı Hil- Bütün girdi maliyetleri yüzde 100’ün üs- karşılık bir şey yapılmaması çok sinir “Avrupa Birliği’nde zeytinyağının yıllar ruş olan prim desteğinin 3 TL’ye çıkarıl- mi Sürek, fiyatın iç ve dış fiyatlar, rekol- tünde artmışken fiyatın yüzde 10 civarın- bozucu” diyor. Siyasi oportünizm bir ortalamasında litre fiyatı 2.5 Avro, üstü- masını istiyor. te gelişmeleri ve üreticinin maliyeti göz da artması hak mıdır? Prim de zaten çok etken ama esas sorun yapısal. İklim Türkiye’de birçok tarım ürününde ol- önüne alınarak belirlendiğini söyledi. Ta- ne bir de 1.32 Avro destek veriliyor. Biz- düşük” dedi. krizini önlemeye yönelik gerçekçi önlemler, uygarlığın temel çelişkileri- ne çarpıyor. Yine de COP26, hiç ol- mazsa, “ekonomistleri” ekolojiyi he- Pandemide sektörden kopan 2 milyon çalışan geri dönmedi saba katma noktasına getirdiği için yararlı oldu. İki çelişki… Kapitalizmin yapısal (uzun erim- li) krizi devam ediyor. Kapasite faz- Özgür Burak Akkol lası, aşırı birikim, finansal şişme, kı- Yetişmiş garson krizi rılmaya başlayan tedarik zincirleri, İŞVEREN DENGE İSTEDİ derinleşmeye devam eden gelir da- ğılımı bozukluğu, yeniden günde- andeminin başından bu yana me gelen “stagflasyon” olasılığı vb., ‘Asgari ücret bu yıl art arda birçok sorunla karşıla- emek-sermaye çelişkisinden çı- Pşan ve 18 aya yakın bir süre ka- çok daha önemli’ kan enerjiyi bize gösteriyor. Egemen palı kalan yeme-içme sektöründe ma- kriz yönetim modelinin tükendiği- ürkiye İşveren Sendikaları Kon- liyet artışlarının yanı sıra bir de kali- ni söylemek, aynı zamanda bu çeliş- Tfederasyonu (TİSK) Yönetim fiye çalışan sorunu büyüyor. kinin artık yönetilemediğini, devle- Kurulu, 2022’de geçerli olacak tin kâr oranları düşme eğiliminin Salgın döneminde yaklaşık 10 mil- asgari ücretle ilgili açıklamalar- karşıt eğilimlerini harekete geçir- yon çalışandan 2 milyonunun sek- da bulundu. Çalışmaların işçi, iş- me ve düzenleme modelinin verim- törden koptuğunu belir- veren ve kamu olarak ortak akılla liliğini kaybettiğini söylemek oluyor. ten sektör temsilcileri, yürütüldüğü belirtilen açıklamada Egemen Batı kapitalizminin karşısın- sektöre çalışan ilgisinin dengeli bir asgari ücretin belirlen- da Çin gibi bir yeni kapitalist merke- azaldığını açıkladı. Ekim zin yükselmiş ve kendi küreselleş- mesinin bu yıl her zamankinden ayında bu konuda bir me (mekân düzenleme) dinamikleri- ALİ CAN de önemli olduğu vurgulandı. TİSK POLAT ni harekete geçirmiş olması da mer- Yönetim Kurulu imzasıyla yayım- araştırma yayımlayan iş kez sermayesinin mekâna kaçarak lanan açıklamada şu ifadelere yer bulma platformu 24sa- (spatial fix) kriz eğilimlerini dışlaştır- verildi: “Bu yıl, asgari ücret mü- atteiş.com Kurucu Ortağı Mert Yıl- ma/öteleme kapasitesini sınırlıyor. zakereleri küresel boyutta devam dız, çalışma saatlerinin uzun olma- Özetle kapitalizmin birinci çelişkisi eden olağanüstü ekonomik şartla- sı nedeniyle bu sektöre iş başvurula- (emek-sermaye çelişkisi) yapısal krizi rın gölgesinde gerçekleşecek. Re- rının azaldığını söyledi. Ankete gö- derinleştirmeye devam ediyor. fah seviyelerini, istihdamı koru- re iş başvurularının oranının yüzde Ancak kapitalizmin kriz üreten bir mak, ilave istihdam ve yeni yatı- çelişkisi daha var. Bu da sermaye bi- 18’den yüzde 14’e gerilediğini belir- rım oluşturmak, salgında zor du- rikim sürecinin sınırsız genişleme, ten Yıldız, araştırmada ortaya çıkan rumda kalan sektörlerin üzerinde- “kâr makinesinin” emeği ve doğayı sonuçları şöyle özetledi: ki baskıyı azaltmak için dönemin sınırsız tüketme eğilimi ile doğanın Sektörde büyük bir kalifiye ele- n En düşük saatlik ücret bu sek- Üniversitelere çağrı koşullarını ve uzun vadeli ekono- kendini yenileme kapasitesi ara- törde. Adaylar maaşlar eşitken diğer man sıkıntısı yaşandığını söyle- mik etkileri dikkate alan, denge- Üniversitelerin gastronomi bölümle- sındaki çelişkidir. Bu ikinci çelişki, yen Turizm Restoran Yatırımcıla- sektörleri tercih ediyor. li bir asgari ücretin belirlenmesini rine açık çağrıda bulunan Tüm Resto- yaklaşık yarım yüzyıldır giderek sert- rı ve Gastronomi İşletmeleri Derneği bu yıl her zamankinden de önemli n Adaylar ailelerinden finansal ranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) leşti. Nihayet son on yıl içinde, “uy- buluyoruz.” l Ekonomi Servisi (TÜRYİD) Başkanı Kaya Demirer, kı- garlık yok edici” (extinction level) bir destek aldıkları için ilanlardaki maa- Başkanı Ramazan Bingöl ise “İtalya’dan krize yol açtı. Bu iki çelişki şimdi bir- şa dikkat ediyor. sıtlamaların kaldırılması ile birlikte sonra en fazla gastronomi bölümünün birini etkiliyor ve enerjisini bu etkile- yoğun bir iş potansiyeli ortaya çık- n Adayların maaş beklentileri ve bulunduğu ülkelerden birisiyiz ama şimden alan bir kısırdöngü içinde TOPLAM 938 MİLYAR TL tığını ancak bu kısıtlamalarda kay- şirketlerin teklifleri arasındaki fark maalesef bu bölümlerden mezun olan- derinleşiyorlar. “Kâr makinesinin” tü- açılıyor. bedilen elemanların tekrar sektö- ların birçoğu sektörde iş bulamıyor. ketim arzusu, iklim krizini önleme KOBİ kredilerinde Restoranların 3 yıl sonra gar- re kazandırılamadığını belirterek Çünkü sektöre uygun eğitimler veril- çabalarını sabote ediyor. İklim krizi son bulamama sorunu ile karşı kar- “Özellikle servis elemanı konusun- miyor. Gelin müfredatı ortak hazırlaya- derinleştikçe, “kâr makinesinin” önü- yüzde 10 artış oldu şıya kalacaklarını da söyleyen Yıl- da bu eksikliği yaşıyoruz. O alan- lım ve biz bu okullardan mezun olanla- ne, giderek artan oranda, çeşitlilik- ankacılık Düzenleme ve De- te hem siyasi hem de ekolojik engel- dız, “sektör mensuplarının acil re- da maaş dışında bir de bahşiş vardı ra iş garantisi verelim. Çünkü gerçek- ler dikiliyor. Bnetleme Kurumu (BDDK) veri- aksiyon alması gerekiyor. Yeme iç- ama kapanma döneminde onu kay- ten kalifiye eleman yetiştirmek uzun lerinden derlenen bilgilere göre, me sektöründe temel bir sorun var. bettiler. Onun için tekrar kapanma bir süreç” dedi. Stratejik unutma geçen yılın sonunda 848.8 mil- Kiralardan tutun dağıtıcılara verilen korkusu yaşayan servis çalışanları Bingöl, gençlerin sektöre ilgisinin Cambridge Üniversitesi’nden, eko- yar lira olan KOBİ kredileri baki- komisyonlara kadar her alanda müt- sektörü terk etti ve geri gelmeye de kaybolmasında işçilik fiyatlarının da nomist Prof. Sir. Dasgupta, Finan- yesi, eylül sonu itibarıyla yüzde hiş bir maliyet var” dedi. korkuyor” dedi. etkisinin olduğunu aktardı. cial Times’da yayımlanan bir söyle- 10.6 artışla 938 milyar 767 mil- şide, “Küresel, varlık sürdürülebilirli- yon liraya ulaştı. Böylece 9 aylık ği portföyümüzü yönetmeyi başara- dönemde KOBİ kredileri bakiye- madık… Geçtiğimiz on yıllarda büyük si 89.9 milyar lira artış gösterdi. Yüksek kurun sağlıklı bir durum olmadığı ve zarar verdiği belirtiliyor bir refah artışı yaşadık ama bu, doğa- KOBİ’lere verilen toplam kredile- ya büyük zarar verme pahasına ger- rin yüzde 37.5’ine karşılık gelen çekleşti…” diyor. Prof. Dasgupta’ya 351.7 milyar liralık kısmı orta göre, geleneksel ekonomik modeller büyüklükteki işletmelere kullan- İhracatçı kurda istikrar istiyor “doğanın” bir varlık (asset) olduğunu dırıldı. Eylül sonu itibarıyla söz yadsımışlar ve insan etkinliğinin bu konusu türdeki işletmelere kul- biyolojik alan üzerindeki aşındırıcı et- ŞEHRİBAN KIRAÇ landırılan kredi tutarı geçen yılın kisini ihmal etmişler. Halbuki, “eko- sonuna kıyasla yüzde 11.8 art- nomik düşünceye doğayı da kat- üneydoğu Anadolu İhracatçı Bir- tı. Aynı dönemde küçük işletme- mak dev bir adım olmaz”mış. Prof. Glikleri (GAİB) Koordinatör Başka- lere kullandırılan krediler yüz- Dasgupta da Polanyi’nin Büyük Dö- nı ve Güneydoğu Anadolu Tekstil ve de 9.5’lik artışla 298.5 milyar li- nüşüm başlıklı yapıtını unutmayı se- Hammaddeleri İhracatçıları Birliği çenlerden anlaşılan! raya, mikro işletmelere kullan- (GATHİB) Başkanı Ahmet Fikret Ki- Polanyi’nin Büyük Dönüşüm baş- dırılan krediler de yüzde 10.2’lik leci, uzun vadede yüksek döviz kuru- lıklı çalışması 1944 yılında, libera- yükselişle 288.5 milyar liraya nun ihracatçıya da zarar vereceğini lizm ve serbest piyasa fantezilerinin ulaştı. Küçük ve mikro işletmele- vurgulayarak, “Sonuçta TL giderleri- yol açtığı Faşizm ve Dünya Savaş- re kullandırılan kredilerin toplam ları dönemi kapanırken, bir yapısal miz var. Söylenenlerin aksine sürekli KOBİ kredileri içindeki payı sıra- kriz yerini genişleme dönemine bı- inen çıkan kur bize zarar verir. Yük- sıyla yüzde 31.8 ve yüzde 30.7 rakırken yayımlandı. Kitabı okurken sek kur hiçbir zaman uzun soluklu, olarak gerçekleşti. Polanyi’nin “Artık bu fanteziler bit- sağlıklı bir şey değildir. Ticaret ha- l Ekonomi Servisi ti, insanlık dersini aldı, şimdi ye- yatı her zaman sağlam zemin, kurun ni bir dönem” diye düşündüğünü stabil olmasını ister. Bir çıktı, bir indi hayal etmek olanaklı. Polanyi, ken- KAMYON ŞOFÖRÜ YOK bu durum hiçbir zaman sürdürülebi- di kendini düzenleyen bir piyasanın, lir değildir” ifadelerini kullandı. aslında hiçbir zaman hiçbir yerde var Lojistik sektörü Gaziantep’te GATHİB tarafın- olmadığını (dolayısıyla, karşımızda dan düzenlenen, Ticaret Bakanlığı doğal, değil ideolojik bir yapıntı ol- darboğaza girdi duğunu E.Y) gösterdikten sonra, ki- ve Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin tabın II. Kısım 4. Bölümü (Toplumlar ürkiye Liman İşletmecile- desteklediği Doku Kumaş Tasarım ve ekonomik sistemler), s. 73’te (Be- Tri Derneği’nde başkan değişti. Yarışması’nın finali yapıldı. Final acon Press 1957) olağanüstü bir ön- Genel Kurul’da 3 yıllık görev sü- sonrası gazetecilerin sorularını yanıt- Zeugma’da ödüllü kumaşlar görüyle “piyasa mekanizmasının in- resi sona eren Hakan Genç baş- layan Kileci, düşük faiz, yüksek kurla sanların kaderinin ve doğal çevrele- kanlığı Aydın Erdemir’e devretti. cari açığın kapanacağına inanmadığı- ünyaca ünlü Zeugma Mozaik Gökgöz’ün kumaşları ise mansiyona rinin hatta tüketim güçlerinin tek be- Genç, sektörün büyük önem ka- nı, dengelerin iyi korunması gerekti- DMüzesi’nde organize edilen Do- değer görüldü ve “tasarımlarını kap- lirleyicisi olmasına izin vermek top- zandığını belirterek, “ABD, Çin ve ğini, bunun Güney Kore modeli oldu- ku Kumaş Tasarım Yarışması’nın sül koleksiyon olarak hazırlamaya” lumsal yıkımla sonuçlanır”(abç) diyor, Avrupa’da çok sayıda gemi liman- finalinde ünlü tasarımcı Dilek hak kazandılar. ğunu söyledi. Üretici enflasyonunun devam eden paragraf ve sayfalarda, lara yanaşmak üzere bekliyor. Bir- Hanif’in finale kalan 10 tasarımcı- Ahmet Fikret Kileci, final gecesin- yüzde 46’yı aştığını anımsatan Kile- piyasanın her şeyi metalaştırma sü- çok limanda konteynerleri iç nok- nın geliştirdiği kumaşlardan oluş- de yaptığı konuşmada, yarışmay- recinin, insanların kültürü, özgürlük- ci, “Üreticiler bugün stoktaki ürünü talara taşıyacak yeterli sayıda turduğu 40 parçalık kreasyonunun la katma değeri yüksek, yaratıcı ku- leri, sağlıkları üzerindeki yıkıcı etkile- elinden geldiğince maliyetine satma- kamyon sürücüsü bulunamıyor. defilesi gerçekleştirildi. maş tasarımlarıyla Türkiye’nin ihra- rine ilişkin uyarılarını sürdürüyordu. ya çalışıyor. Ama üretici de bir yere Dünyada bu meslek gruplarını in- Finalde jürinin puanlamasının ar- catına ve marka gücüne katkı sun- Tüm bu uyarılar, 1970’lerde ser- kadar dayanır, belli bir noktadan son- sanlar tercih etmiyor ya da mes- dından katılımcılardan Mihriban Ya- mayı hedeflediklerini dile getirdi. Ki- mayenin temsilcilerinin, ekonomist- ra zam yapmak zorunda. Her sektör- leklerini bırakıyorlar. Dış ticaret zar birinci, Gizem Aydemir ikinci ve leci de Türkiye’nin en fazla ihracat lerin “stratejik unutma” sürecine, de zam oranları değişebilir” dedi. kurum ve kuruluşlarına gösterilen Seda Atalay üçüncü oldu. İlk üç fi- yapan 5. ili Gaziantep’in tekstil ih- “serbest piyasa” ideolojisine kurban Kileci, Türkiye’nin tarım, sanayi tutuma eş bir yaklaşım ülkemizin nalist toplam 175 bin TL değerinde- racatından aldığı yüzde 20 pay ile gitti. Ancak, Polanyi’nin öngördükle- dahil her alanda bir planlama politi- ki para ödülünün sahibi olurken yurt- İstanbul’dan sonra tekstil alanında ri, 1980’lerden bu yana giderek artan menfaatinedir ve devlet politikası kasına ihtiyaç duyduğunu, bu envan- dışında moda eğitimi almaya hak ka- en büyük katkıyı sunan kent oldu- bir yeğinlikte gerçekleşmeye başladı olmalıdır” dedi. zandılar. Ada Çuhadar ile Gökhan ğunu sözlerine ekledi. ve geldik bugüne! terin ancak devlet tarafından çıkarı- l Ekonomi Servisi labileceğini aktardı. l GAZİANTEP