Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 26 KASIM 2021 CUMA 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER CHP’nin son İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş Borsada paradan para kazanmanın HAMDI YAVER AKTAN Uğur Mumcu’nun arkadaşıydı. CHP’nin son YARGITAY ONURSAL DAIRE BAŞKANI İçişleri Bakanıydı. Türkiye’nin mavi olduğu sırrı: Volatile, oynaklık kisinin de soyadları aynıy- dönemin bakanıydı; başarılıydı ve hedefteydi. olatile, hisse senetleri, döviz fiyat- Bir emirle veya bir demeçle doları fiyatı- dı; biri önceki Dışişleri, diğe- Emperyalist ajanlara karşı tutumu ödünsüzdü. ları için kullanılan bir sözcük. nı 5 liraya sıçratırım. İri İçişleri bakanıydı. Yakınlık- 100 bin dolarımı 5 liradan satarım, 500 V Oynak, artıp azalan, inip çıkan, ları sorulduğunda Turan Güneş defteydi. Emperyalist ajanlara ve İstihbarat Daire Başkanı Fevzi istikrarsız demek. bin liram olur. esprili ve muzip üslubuyla “O do- karşı tutumu ödünsüzdü. Döne- Amca’nın (Karaman) anlattıkları HHH Sonra, yeni bazı atama ve ilişkiler yo- ğan güneş, ben batan güneşim!..” min valileri anlatacaklardır, an- hafızamda. Sevgili okurlarım, bir emirle veya bir luyla doların fiyatının 4.5 liraya düşmesi- konuşmayla Türk Lirası’nın değeri- ni sağlarım. diyerek yanıtlamıştı soruyu. Ya- latmalıdırlar da!.. Bakanlar Kuru- Bir gün yazar mıyım? Elimdeki 500 bin liranın tümüyle 4.5 lira- ni istediğim zaman düşürüp istediğim nıt bir anlamda CHP yönetimi- lu toplantısında “buz kesen” öne- En son zamanında genç ve ge- zaman yükseltiyor olsam, sırf bu gü- dan dolar satın alırım; 500 bin lira bölü 4.5 ni de eleştiriyordu; ancak başarı- risini yaşayanlara bırakalım!.. leceği parlak bir siyasetçi ile cümü kullanarak her hafta servetime eşittir 111 bin 111 dolarım olur. lı İçişleri Bakanı’nın da hakkını Öyle sanıyorum ki döneminde bir ziyarete giderken karşılaş- servet katardım. Böylece servetim, durduğu yerde 11 bin teslim ediyordu. bütün sınavları kazanan kayma- mıştım. HHH 111 dolar artar. Aynı işlemi iki ileri bir geri olarak do- Hasan Fehmi Güneş’i kaybettik! kamlar vali yapılmadılar. Kayma- “Bütün CHP’liler bugün burada Yöntem çok basit: Önce, o günkü fiyattan dolar satın alırdım. ların fiyatı 4 liradan 13.4 liraya yüksele- Cahit Kayra gibi yazalım: “Ya- kam olarak da ne kadar süre gö- mı” diye sorduğumda Sonra bir emir ya da bir demeç verir do- ne kadar sürdürürüm; servetime servet şamaktan vazgeçti!” rev yapabildiler acaba? O başarılı “Sen de gel” şeklindeki sözle- ların fiyatını Türk Lirası karşısında beklen- katarım. Uğur Mumcu’nun arkadaşıydı. insanlar etkin görevlerde olsalar- riyle gençlik günlerime gönder- medik biçimde fırlatırdım. HHH CHP’nin son İçişleri Bakanıydı. dı Feto takımı bu denli örgütlene- me yapmıştı. Şimdi aynı örneği son günlere uygu- Fırlamış olan doların fiyatı en yüksektey- Türkiye’nin mavi olduğu döne- bilirler miydi? Işıklar içinde kalın batmayan ken, dolarlarımı Türk Lirası’na çevirir, bu layalım: kez Türk Lirası’nı yükseltici işler yapardım. Diyelim ki pazartesi günü 11 milyon min bakanıydı; başarılıydı ve he- Bakanlığı sırasında Güvenlik Güneş’lerimiz! Vatan-millet nutuklarıyla herkesi ellerin- liram var ve doların fiyatı 11 lirayken, deki doları satmaya teşvik ederek ve birta- dolar satın alırım; elime 1 milyon do- lar geçer. kım ilave iç ve dış siyasal, ekonomik, mali kararlarla Türk Lirası’nın değerini yükseltir Dolar salı günü 13.5 liraya gelince 1 mil- yani doların fiyatını düşürürdüm. yon dolarımı satarım; 13 milyon 500 bin li- Kadına karşı şiddetle mücadele Piyasalar ilk şoku atlatıp aldığım yeni ram olur. önlemlerin de etkisiyle doların fiyatı biraz Sonra çarşamba günü yurtdışından borç para bulduğumu veya bir yabancının düşünce, bu kez elimdeki Türk Lirası’yla yine dolar alır, böylece servetimi, arada- Türkiye’ye yatırım yapacağını ilan ederim ve İstanbul Sözleşmesi ki dolar fiyatı farkı kadar, hem de dolar ba- ve doları 12 liraya düşürürüm; fiyatı dü- zında artırırdım. şünce de elimdeki Türk Lirası’yla dolar sa- lara fiziksel, cinsel, psikolojik veya bunlara ilişkin ağırlatıcı haller, söz- DR. FULYA EROĞLU Elbette bunu yapabilmek için, Türk tın alırım: ekonomik zarar ve acı verilmesi so- leşmenin öngördüğü kapsama erişe- 13 milyon 500 bin bölü 12 eşittir 1 mil- Lirası’nın değerinin bir düşmesi, bir artma- ALTINBAŞ ÜNIVERSITESI CEZA VE CEZA MUHAKEMESI memiştir. Örnek olarak, sözleşme- sı yani doların fiyatının bir yükselmesi, bir yon 125 bin. nucunu doğuracak toplumsal cinsi- HUKUKU ANABILIM DALI ÖĞRETIM ÜYESI azalması gerekiyor. Yani 11 milyon liramla üç günde ha- nin 46. maddesinde, “suçun bir çocu- yete dayalı tüm şiddet eylemleri ola- Tabii yükselişten sonraki düşmeler dola- vadan 125 bin dolar kazanırım. rak anlaşılacaktır.’ ğa karşı veya çocuğun huzurunda iş- er gün kadın cinayetleriyle kar- rı tam eski fyatına getirmez, eskisinin biraz HHH ‘Aile içi şiddet’, eylemi gerçekleş- lenmesi” hali bir nitelikli olarak gö- Hşılaştığımız bugünlerde, kadına Elbette bu işlemleri yapan zenginler üstünde bir istikrara kavuşturur. tiren, mağdurla aynı ikametgâhı pay- rülmektedir, buna karşılık iç hukuku- karşı şiddet olgusuyla etkin mücade- Böylece genel olarak Türk Lirası’nda veya kamu fonlarını kullanlar ya da de- laşmakta olsun veya olmasın veya muzdaki nitelikli haller bu kapsama lenin önemi daha iyi anlaşılmaktadır. bir değer kaybı ve dolarda bir fiyat ar- ğişmelerden haberdar ettiğim yandaş- daha önce paylaşmış olsun veya ol- erişememektedir. Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden tışı ortaya çıkar ve toplum bundan çok lar, öyle birkaç milyonla değil, milyar- masın, aile içinde veya aile birimin- çekilmesi ise pek çok endişeye ne- zarar görür, ama bu eğilimler iki ileri bir larla oynuyorlar ve milyonlarca dolar Alternatif süreç de veya mevcut veya daha önceki eş- den olmuştur. Sözleşmeden çekilme kazanıyorlar. geri biçiminde olduğu için bu “hıçkırık- ler veya birlikte yaşayan bireyler ara- yasaklanmalı lı” değişmelerden yararlanır, servetime Üstelik bu hesap günlük bazda, yani kararına karşı, “sözleşmenin Türk ai- sında meydana gelen fiziksel, cinsel, servet katardım. çok yavaş alım-satım işlemlerine göre ya- le yapısı ile uyuşmadığı”, “eşcinsel- Diğer örnek, sözleşmenin “zorun- HHH pıldığı için, saatlik/dakikalık değişmelerde psikolojik veya ekonomik şiddet ey- liği özendirdiği” ya da “zaten iç hu- lu anlaşmazlık giderme alternatif sü- Şimdi sıra somut bir hesap örneğiyle yapılan alım satımlardan kazanılan parala- lemleri olarak anlaşılacaktır.’ kukumuzda sözleşmenin öngördü- reçlerinin veya hüküm vermenin ya- rı kapsamıyor... bu süreci anlatmaya geldi: ‘Kadın’ terimi, 18 yaşından küçük ğü korumalar sağlanmış olduğu için saklanması” başlıklı 48. maddesidir. Diyelim ki doların fiyatı 4 Türk Lirası ve Ve unutmayın, bu süreç, dolar fiyatının kızları da kapsayacaktır.” sözleşmeye ihtiyaç da bulunmadı- Her türlü şiddet olayıyla ilgili olarak, 400 bin liram var. her artış-düşüşü sonrasında, ben gücümü Sözleşmede, iddia edildiği gibi ai- ğı” gibi argümanlar ileri sürülmüştür. arabuluculuk ve uzlaştırma da dahil 4 liradan dolar alırım, 100 bin dolarım sürdürdüğüm sürece, tekrarlanır! le yapısına etki edecek herhangi bir Peki, İstanbul Sözleşmesi’nin içeri- olmak üzere, zorunlu anlaşmazlık gi- olur. Bilmem anlatabildim mi? düzenleme yer almamaktadır. Aile içi ği nedir? Sözleşme gerçekten, “Türk derme alternatif süreçlerinin yasak- şiddet tanımının kapsamı geniş tutu- aile yapısıyla uyuşmayan” hükümler lanması gerekmektedir. Ancak iç hu- larak, önceki eşler tarafından gerçek- barındırmakta mıdır? İç hukukumuz kukumuzda kadına karşı şiddet olay- leştirilen ya da aynı ikametgâhı pay- sözleşmenin ötesinde midir? Müm- larında uzlaşma gibi alternatif çö- laşmayan bireyler tarafından gerçek- kün olduğunca anlaşılabilir bir şekil- zümlere başvurulabiliyor. Bazı şiddet leştirilen şiddet fiillerinin de müca- de bu soruların cevaplarını vermeye fiilleri uzlaşma dışında tutulmuş ol- dele kapsamına alınması sağlanmış- çalışacağız. sa da, örneğin basit tehdit suçu gibi, tır. Sözleşme, şiddet uygulayan kişi manevi şiddet teşkil eden fiillerde uz- İddialar asılsız ile mağdur arasında resmi nikâh bu- laşmaya başvurulabiliyor. Kadına kar- lunması şartını da aramamakta ve İstanbul Sözleşmesi olarak bilinen şı gerçekleştirilen bir tehdit fiilinin “birlikte yaşayan bireyler” arasında- sözleşmenin tam adı, “Kadına Yöne- uzlaşma sonucu çözülmesi, özellikle ki şiddet fiillerinin de engellenmesini lik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlen- şiddetin çoğunlukla dört duvar ara- hedeflemektedir. Kişilere herhangi mesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair sında yaşandığı aile içi şiddet olayla- bir yaşam tarzı dayatmamakta, an- Avrupa Konseyi Sözleşmesi”dir. Ka- rı açısından oldukça vahim sonuçlara dına yönelik ve aile içinde her türlü cak hangi yaşam tarzını benimsemiş sebep olmaktadır. olursa olsun herkesi koruması kap- şiddeti kapsamına almaktadır. “Bu Ayrıca hukukumuzda takdiri in- samına almaktadır. sözleşmenin, aile içi şiddet de da- dirim, hapis cezasının ertelenme- hil olmak üzere, kadınları orantısız si, kamu davasının açılmasının erte- Kapsam yetersiz bir biçimde etkileyen kadına karşı lenmesi, basit yargılama usulü, hük- İç hukukumuzda da kadına karşı şid- her türlü şiddet için geçerli olacağı” mün açıklanmasının geri bırakılma- detle mücadaleye ilişkin belli başlı dü- (madde 2) belirtilmektedir. Sözleş- sı, cezanın infazının ertelenmesi vb. mede yer alan bazı tanımlar ise şun- zenlemeler bulunmaktadır. Ancak söz- uygulamalar yer alıyor. Kadına karşı lardır: madde 3: leşmede yer alan hükümlerin bir kısmı şiddet fiillerinde bu tip indirim ya da ‘Kadına karşı şiddetten’, kadınla- henüz iç hukukumuza alınmadan söz- ertelemelerin olması, kadına karşı ra karşı bir insan hakları ihlali ve ay- leşmeden çıkılmıştır. Örneğin: şiddet olaylarında mücadeleyi güç- rımcılık anlaşılacak ve bu terim, is- Sözleşmenin 46. maddesinde, ka- leştiriyor. Failde, kadının artık dev- ter kamu ister özel yaşamda meyda- dına karşı şiddet fiilleri suç olarak let korumasından eskisi gibi yarar- na gelsinler, söz konusu eylemlerde düzenlenirken bazı ağırlatıcı sebep- lanmadığı düşüncesini pekiştirmek- lere de yer verilmesi gerektiği belir- bulunma tehdidi, zorlama veya öz- tedir. İstanbul Sözleşmesi’nin sağla- gürlüğün rastgele bir biçimde kısıt- tilmiştir. Ne yazık ki gerek kanunla- dığı güvenceler, ne yazik ki iç hukuk lanması da dahil olmak üzere, kadın- rımızda yer alan suç tipleri gerekse tarafından henüz sağlanamamıştır. 96. yıldönümünde Şapka Devrimi’nin arka planı lerin şapkalılara, şapkalıların da feslile- karşın Şapka Devrimi’ne karşı birtakım TUNAY ŞENDAL re karşı tutunduğu tavrın özünde ken- toplumsal tepkiler tezahür etmiştir. As- ültürel değişimler, içtimai yapı alan- dilerini bunların biriyle özdeşleştirerek lında bu tepkilerin cereyan etmesin- Klarında birçok çatışmaya ve eski-ye- düşmanını da diğeriyle aynîleştirmesini de toplumun içtimai bir değişime he- ni kavgasına zemin hazırlamıştır. Bir iç- göstermektedir. nüz hazır olmadığı ve bu değişimi iste- timai değişimde, değişimi planlanan meyerek karşı sosyal psikolojiyi oluş- kurumun mevcudiyeti dini bir kaynağa Bütüncül yaklaşım turan unsurların mevcudiyeti de etki- dayanıyorsa o alanda cereyan etmesi li olmuştur. Bu doğrultuda devlet tara- Emperyalizm ve asimilasyon tehdi- düşünülen değişim tezahürünün sorun- fından Şapka Devrimi’ne karşı çeşitli di altında yok olma tehlikesini yaşaya- lu doğması kuvvetle muhtemeldir. Keza ikna edici ve zorlayıcı uygulamalar da rak şahitlik eden Mustafa Kemal Pa- burada mevzu bahis olan nokta, kitlele- kullanılmıştır. Ancak burada altı çizil- şa ve devrim kadrosu, istiklalin yalnız- rin toplumsal ve kültürel değerlerinden mesi gereken nokta, bu uygulamaların ca askeri sahadan geçmediğinin bilin- dini ve ahlaki etkenlerine değin toplum- şapka hususu özelinden icra edilen si- ciyle emperyalizme karşı büyük bir sa- sal psikolojiyi ilgilendiren kırılgan bir yasi pratikler değil, esasında devletin vaş veren bir ulusun, Cumhuriyetin ila- hassasiyeti oluşturmaktadır. yapılan ve yapılacak olan inkılapların nı sonrası hayata devam edebilmesi bütünlüğüne ve yeni rejimin istiklali- adına çağın getirilerine entegre ve ye- Kökleri daha eski ne sahip çıkması adına geliştirilen ref- nilikçi modern bir toplum bina etme- leksler olmasıdır. İnkılap tarihimizin içtimai değişim di- ye çalışmıştır. Şapka Devrimi ile Os- namiklerinden biri olan ve tartışmala- manlı Devleti içerisindeki ayrım ve ge- Tek örnek rı da beraberinde getiren en önemli re- ri kalmışlığı sembolize eden tablo- formlardan biri de 96. yıldönümünü nun ortadan kaldırılması hedeflenmiş- “Şapka takarak modern olunur mu” karşıladığımız Şapka Devrimi oluşmuş- tir. 23 Ağustos 1925’te çıktığı bir yur- sorularının sığlığı dışına çıkılarak ha- tur. II. Mahmut’un getirmiş olduğu fes tiçi gezisinde, Kastamonu, İnebolu ve tırlanmalıdır ki; Sovyet polit büro ko- kullanımına karşı olanlar, II. Mahmut’u Çankırı’da şapka hususunda demeç- münizminin çöküşü, Balkan Yugos- reformlarından ötürü “Gâvur Padişah” ler vererek toplumu sosyo-psikolojik lavyası’nın dağılması, İran ve Afganis- olarak adlandırırken Şapka Devrimi’nde bakımdan alıştırmayı amaçlayan Mus- tan kaosları örneklerindeki çağdaşı olan ise fese, İslami mahiyetle sahip çıkmış- tafa Kemal Paşa, bu meselenin ge- komşularına kıyasla Türkiye Cumhuri- tır. Esasında buradaki tablo, bazı yo- rek medeniyet, gerek estetik, gerekse yeti Devleti, yüzyıla yakın bir zamanı de- rumların bakış açısına göre dinin si- sosyo-kültürel ve ekonomik boyutları- virmesine karşın kuruluş temelleri ve yasete karıştırılması saltlığından öte- nı açıklamaya çalışmıştır. Mustafa Ke- bu temeli oluşturan devrimlerin dina- de, yıllarca aynı cephede savaşan top- mal Paşa’nın toplum psikolojisini ha- mizmiyle birlikte bölgedeki en istikrarlı lumun, yaşamın diğer alanlarında fesli- zırlamak adına yürüttüğü çalışmalara sistemin tek örneği olmuştur.