Katalog

17 KASIM 2021 ÇARŞAMBA EKONOMİ [email protected] 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 10.2600 11.6200 13.8310 17.82 1685.60 4146.72 614.36 25 kuruş 17 kuruş 32 kuruş 0.17 puan 16.89 puan 91 lira 16 lira Türkşeker’in yaptığı yüzde 25 zam, şekeri hammadde olarak kullanan gıda sektörünü etkileyecek Gıdaya şeker yüklemesi Yanılgı mı, servis mi? asal olarak temel görev ve ama- Türkşeker’in yaptığı zamla birlikte şekerin fabrika çıkış ir süredir zararına satış ya- şunları söyledi: cı fiyat istikrarını sağlamak olan pan Türkiye Şeker Fabrika- “Başka bir deyişle devlet bütçesin- YTCMB, karar ve uygulamalarıyla is- fiyatı 5.30 TL olurken tüketici fiyatı ise toz şekerde 5.85 tikrarsızlığı artırmaktadır. Kur-fiyat, faiz- Bları AŞ’nin (Türkşeker) şeke- den Türkşeker’e görev zararı öden- ile 8.75 TL arasında gerçekleşti. kur ilişkilerini politikacılar bilmeyebilir, re yaptığı yüzde 25 zam, gıda sek- mesine imkân sağlayan tüm mevzu- ama üst düzey yöneticileri bir yana, Mer- li kuruluşu yapıldı. Ardından da Başevirgen, Türkşeker’in Türki- törünü etkileyecek. Şeker sektö- atlar yürürlükten kaldırılmıştı. Yani kez Bankası’nda idari görev alan perso- ründe belirleyici olan şekere yüzde 25 zam geldi. Zam ye Varlık Fonu’na devredildikten oluşan bu zararların Türkşeker Yö- nelin dahi bilmesi gerekir. Para politikası- sonrası şekerin fabrika çıkış fi- sonra içi iyice boşaltılmış bir ku- Türkşeker’in zammı netim Kurulu veya sonradan dahil nın ekonomiye yansımasının ana kanalı, sonrasında özel sektör- yatı 5.30 TL oldu. Dün piyasada rum olduğunu söyledi. Başevir- olduğu Varlık Fonu tarafından kar- MB’lerin, para politikası araçlarıyla kısa 1 kg toz şeker 5.85 TL ile 8.75 TL gen, “Artan maliyetlere karşın za- deki fabrikaların da ay- şılanması gerekiyordu. süreli faizi etkileyerek izledikleri politikayı nı oranda zam yapma- arasında satıldı. rarına şeker satarak, gıda enflas- Bu yüzden üç ay geç- yansıtmalarıdır. Faizi yükselterek sorun- MUSTAFA ları çözmek olanağı olmamakla beraber, Türkşeker ülke genelinde- yonunu düşürmek ve piyasayı re- sı bekleniyor. Şekeri mesine rağmen yöne- ÇAKIR enflasyonun hızlandığı, döviz kurunun hammadde olarak kul- ki 15 fabrikası ile sektörde be- güle etmek bahanesiyle çiftçiden tim kurulu oluşturul- yükseldiği, geleceğe ilişkin belirsizlikle- lirleyici konumda. Bu nedenle aldığı hububat ve bakliyatı da- lanan gıda sektöründe fiyatların madı ve hazırda büt- rin arttığı, dış kaynak sağlanmasının zor- artacağı ve enflasyona olumsuz et- Türkşeker’in fabrika çıkış fiyatı- ha ucuza birilerine satarak zararı çesi olan bir bakanlı- laştığı, finansal piyasalarda risk priminin na yaptığı yüzde 25 oranındaki iyice büyüttü” dedi. ki yapacağı belirtiliyor. ğa (Tarım ve Orman yükseldiği bir dönemde faiz indirimi, tam Bir süredir piyasada şeker sı- zam, özel sektör tarafından üreti- Bakanlığı) ilgili kuru- bir ekonomik yanılgıdır. Yanılgının bedeli, Yönetim kurulu ‘kurtarıldı’ len şekeri de etkileyecek. Bu fab- kıntısı yaşanıyordu. Artan mali- luş olarak bağla- kur artışı, enflasyonun hızlanması, vade- Türkşeker özelleştirme kapsa- li TL mevduat artışının yavaşlaması dola- yetlere karşın zam yapılmadığı rikaların da aynı oranda zam yap- narak zararın so- rizasyon oranının yükselmesi, dış kaynak maları bekleniyor. mına alınırken, oluşabilecek za- için Türkşeker, zararına satış ya- rumlularını da sağlamanın güçleşmesi, beklentilerin kö- rarların karşılanması konusunda pıyordu. Hafta sonunda Türkşe- Türkiye Büyük Millet Meclisi Ta- bu yükten kur- tümserleşmesi gibi ağır olmuştur. rım ve Köyişleri Komisyonu üye- şirket yönetim kurulunun yetki- ker, Cumhurbaşkanı kararı ile Ta- tarmış oldular.” Merkez bankaları, sıkı para politika- lendirildiğini belirten Başevirgen, Bekir Başevirgen rım ve Orman Bakanlığı’nın ilgi- si, CHP Manisa Milletvekili Bekir l ANKARA sı izlediklerinde, ekonominin likiditesini azaltmak, banka kredilerini yavaşlatmak, piyasa faiz haddini yükseltmek, kamuo- HAZINE VE MALIYE BAKANI LÜTFI ELVAN’DAN ENFLASYON ITIRAFI: HAKAN ARAN: yuna bildirimde bulunmak üzere zorunlu karşılık oranını yükseltirler. TCMB’nin Z/K İlave faiz indirimi oranını yükseltirken faiz indirimi yapma- sı, bankaları fonlaması tam bir çelişkidir. zarar verir Bankanın, kur yükselirken yabancı pa- Maalesef düşüremedik ra Z/K oranını iki aşamada 400 baz puan ürkiye İş Banka- artırması, bankacılık sistemini rezervinin Tsı Genel Müdürü Merkez Bankası’na aktarılması, kamuo- Hakan Aran, Merkez azine ve Maliye Bakanı Lütfi El- yunda rezerv artıyor izlenimi yaratmaya Bankası’nın (TCMB) iki Hvan, enflasyon ve döviz kuruna yönelik bir uygulamadır. Kur yükselirken gün sonra açıklayacağı ilişkin açıklamalar yaparak “Enflas- yabancı para Z/K oranının yükseltilmesi, faiz kararını değerlendir- yonla mücadelede kararlı olduğu- TL değer kaybını hızlandırmıştır. di. Faiz indirimine devam edilmesinin TCMB’nin brüt, net, kullanılabilir re- muz sürece döviz kuru istikrara ka- enflasyon ve kuru başıboş bırakmak zervi irdelenir ve tartışılırken bilançosun- vuşacak, ülke risk primi düşecek- anlamına geleceğini söyleyen Aran, da yer alan Değerleme Hesabını da dik- tir” dedi. “Enflasyon cephesinde ar- “Zaten Merkez Bankası, faiz indirimle- kate almak gerekir. Değerleme Hesabı, zuladığımız seviyede değiliz” diyen rini öngördüğümüzün ötesinde yaptı. bankanın YP varlıklarının, YP yükümlü- Elvan, küresel konjonktürün ve yur- Hem zamanlama açısından öncesinde lüklerinden fazla olduğu, net rezerv po- yaptı hem düşündüğümüzün ötesinde tiçi görünümün enflasyonla müca- zisyonunda bilançonun pasifinde yer alır- yaptı. Ben artık faizde ilave bir düşü- delede son derece dikkatli olmayı ken net rezerv açığı olduğunda aktif- şün Türkiye için yarar değil zarar geti- gerektirdiğini vurguladı. te yer alır. TCMB’nin haftalık durumun- receğini düşünüyorum” dedi. Enflas- da Değerleme Hesabı’nın aktifte yer al- Perşembe günü Merkez Banka- yon sorununa da değinen Aran, “Bi- ması bankanın net rezerv açığı ve kur za- sı’nın vereceği faiz kararının bek- zim sorunumuz enflasyon beklentileri- rarı olduğunun kanıtıdır. Kur yükseldikçe lentisi ile belirsizlik içinde olan pi- nin bozulması, enflasyonun bozulması Değerleme Hesabı daha büyük boyutla- yasalarda dolar/TL dün 10 TL sınırı- ve enflasyonun kontrol altına alınma- ra yükselecek, Hazine’nin bankaya karşı nın üzerine yerleşerek 10.44 TL’ye sının güçleşmesi” diye konuştu. yükümlülüğü de artacaktır. kadar yükselip gram altın 617 TL’ye Kur yükselişiyle, ihracat artışı, itha- 171. 6 MILYAR DOLAR kadar çıkarken Hazine ve Maliye lat azalışı yoluyla cari işlemlerde denge Bakanı Lütfi Elvan, 5. Türkiye Ser- sağlanacağı savı da yanılgıdır. Bizim gi- Özel sektörün yurtdışı bi stratejik, doğal ve/veya teknoloji üs- maye Piyasaları Kongresi’ne katıla- tünlüğü olan ihracat ürünü bulunmayan, rak mesajlar verdi. Elvan’ın konuş- kredi borcu düştü buna karşı enerji, ara mal, sermaye ma- masından bazı başlıklar şöyleydi: lı gibi ithalatı stratejik ürünler olan ülke- ürkiye Cumhuriyet Merkez Banka- 4 Güçlü kamu maliyesi, makroeko- lerin ihracat artışı, yalnız kura değil, dış Tsı (TCMB), 2021 yılı Eylül ayı özel nomik istikrarın en önemli dayanak- pazarlardaki talebin fiyat ve gelir esnek- sektörün yurtdışından sağladığı kredi larından biri olmaya devam edecek. liklerine, rakip ülkelerin politikalarına, borcu gelişmelerini paylaştı. Buna gö- 4 Hedeflediğimiz büyümeyi sürek- korumacılığa bağlı iken ithalat kısılma- YERLİ VE MİLLİ DEVALÜASYON re, eylül sonu itibarıyla, özel sektörün li kılmanın önkoşulu fiyat istikrarın- sı da yerli ürün ikamesi olmaması nede- yurtdışından sağladığı toplam kredi niyle üretim kaybına, gelir azalışına yol dan geçiyor. n Veysel Ulusoy: “Sabah akşam n Mahfi Eğilmez: “USD/TL kuru- borcu, 2020 yıl sonuna göre 1.4 mil- açar. Kaldı ki montaj üretim ağırlıklı sa- 4 Karşımızdaki enflasyonun arz ve gezen değil, bugünlerde oturup hal- nu tam sayıların altında tutmak için yar dolar azalarak 171.6 milyar do- nayimizin ihracat artışı da ithalata bağ- talep kaynaklı sebeplerinin yanında, kın derdine derman olan karar ve- harcadığımız zamanı, emeği ve para- lar oldu. Vadeye göre incelendiğin- lıdır. Parası konvertibl olmayan ülkeler, fiyatlama davranışları ve bekleyişler riciler istiyor halk. 1 dolar = 10.08 yı risklerimizi düşürmek için harca- de, 2020 yıl sonuna göre, uzun vadeli cari işlem dengesini, üretim yapısını de- kanalıyla da bozulan bir yapısı var. lira. Bu yerli ve milli bir devalüas- saydık bambaşka bir yerde olacak- kredi borcunun 199 milyon dolar aza- ğiştirme, ihracatı teşvik, koruma tedbir- yondur.” tık şimdi. 4 Her kurumun kendi görev ala- larak 163.1 milyar dolar; kısa vade- leriyle sağlamaya yönelmelidir. Devalü- n Durmuş Yılmaz: Sayın Bakan, n Hakan Kara: “Döviz kuru ve li kredi borcunun (ticari krediler hariç) nı kapsamında üzerine düşeni yerine asyon, ancak çaresiz kalındığında baş- orkestranın üyeleri sahnedeki şe- enflasyonu raydan çıkarıp sonra “va- ise 1.2 milyar dolar azalarak 8.5 mil- getirmesi önemli. vurulacak son yol olmalıdır. fe uymuyor, kulakları sahne dışın- tandaşı enflasyona ezdirmeyeceğiz” yar dolar düzeyinde gerçekleştiği göz- 2007-8 krizi, salt fiyat istikrarıyla finan- 4 Enflasyonla mücadeleyi karar- daki bir şefte. MB enflasyonla mü- demenin hiçbir bir değeri yok. Kam- lendi. l Ekonomi Servisi sal istikrarın sağlanamayacağını göster- lı bir anlayışla sürdürdüğümüz öl- cadeleyi bırakalı epey oldu. Arzula- yonla vatandaşın üzerinden geçip diğinden, MB’lerin temel görevlerine fi- çüde, döviz kuru istikrara kavuşa- YILLIK ARTIŞ YÜZDE 35 dığınız seviyeye gelmek için eylemi- sonra tedavi masrafını biz karşılarız nansal istikrarın sağlanması da eklenmiş- cak ve ülke risk primimiz düşecek- niz nedir? demeye benziyor. tir. Finansal istikrar, bankaların mali yapı- Konutta metrekare tir. l Reuters larının güçlü, krize dayanıklı olmasını ge- rektirir. Ülkemizde BDDK ve TCMB, ban- 5 bin TL’ye çıktı kaların mali yapılarını güçlendirme ön- ürkiye Cumhuriyeti Merkez Banka- lemleri alma yerine, kredi vermeye zorla- Tsı tarafından hesaplanan Konut Fi- İşsiz sayısı üçüncü çeyrekte 57 bin kişi azaldı yarak, yeterli karşılık ayırmalarını sınırla- yat Endeksi (KFE), eylül ayında bir ön- yarak, YP varlıklarının TCMB’ye aktarıl- ceki aya göre yüzde 3.2 oranında arta- masına yol açan düzenlemeler yaparak bankaların mali yapılarını zayıflatmıştır. rak 198.8 seviyesinde gerçekleşti. Bir Dalgalı kur rejiminde MB’nin sabit kur önceki yılın aynı ayına göre yüzde 35.5 TÜIK: Işsizlik düşüyor hedefi olmamakla beraber, finansal is- oranında artan KFE, aynı dönemde re- tikrar kur istikrarını da gerektirir. Gü- el olarak yüzde 13.3 oranında artış ürkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) nümüzde dünyada genel cari kur re- kaydetti. Eylülde Türkiye’de konutla- Tgöre üçüncü çeyrekte işsiz sayısı jimi, kirli dalgalanma (dirty fload) ola- ‘HAYATIN OLAĞAN rın metrekare fiyatı 5 bin 11 liraya çık- Engin Aksoy ikinci çeyreğe göre 57 bin kişi azalarak rak nitelendirilen MB’lerin kambiyo pi- tı. Konut fiyat endeksleri; İstanbul’da AKIŞINA AYKIRI’ yasalarını bir şekilde etkilediği düzendir. 3 milyon 842 bin kişi oldu. İstihdam yüzde 4, Ankara’da 3.2 ve İzmir’de yüz- edilenlerin sayısı 2 milyon 288 bin kişi ‘Son beş yılın büyüme MB’ler, piyasalara döviz alım-satım yo- de 2 oranlarında artış gözlendi. Endeks evrimci İşçi Sendikaları Araş- luyla doğrudan müdahale etmemekte, artarak 29 milyon 652 bin kişi oldu. değerleri bir önceki yılın aynı ayına gö- rekorunu kırdık’ Dtırma Merkezi (DİSK-AR), bir faiz Z/K, swap gibi araçları kullanarak TÜİK, temmuz-eylül dönemine iliş- re, İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıy- önceki dönemdeki işten çıkar- kur istikrarını sağlamaya yönelmektedir- kin işgücü istatistiklerini açıkladı. la yüzde 32.6, 30.9 ve 34.8 arttı. odafone Türkiye Üst Yönetici- ma yasağını hatırlatarak verile- ler. TCMB, bu araçları kur istikrarı sağ- Mevsim etkisinden arındırılmış hesap- Vsi (CEO) Engin Aksoy, nisan- ri hayatın olağan akışına aykırı lamaya yönelik değil, istikrarsızlığı artı- lamalarda işsizlik oranı 0.4 puanlık NORMAL EKMEĞE ZAM YOK eylül dönemini kapsayan ilk ya- buldu. TÜİK raporunda işsiz sa- racak yönde kullanmaktadır. düşüşle yüzde 11.7 seviyesinde ger- rıyıl sonuçlarını açıkladı. Servis yısının 57 bin azalmasını İŞKUR’a Hatalı uygulamalar, yanılgıdan öte övün- çekleşti. İşsizlik oranı üçüncü çeyrek- İstanbul Halk Ekmek’ten gelirlerinin yüzde 20.2 artarak yapılan 518 bin 31 iş başvuru- meye veri hazırlamak, kişisel konumları te geçen yılın aynı çeyreğine göre 1.7 8.2 milyar TL’ye ulaştığını, şirke- su ile çeliştiğini belirten DİSK- korumak, servis amacıyla yapılmaktadır. puan azaldı. Tarım dışı işsizlik oranı, ambalajlı ürünlere zam tin vergi öncesi kârının (FAVÖK) AR, “Temmuz-Ağustos-Eylül ikinci çeyreğe kıyasla 0.4 puan düşe- stanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) da yüzde 25.5 artışla 2.8 milyar 2021 döneminde İŞKUR’a işsiz- rek yüzde 13.6 olarak hesaplandı. TL’ye yükseldiğini belirten Aksoy, İiştiraklerinden İstanbul Halk Ekmek lik ödeneği başvurusu yapanla- Sabancı, ‘Kadın Dostu’ AŞ (İHE), ambalajlı ürünlere yüzde 12 son beş yılın en yüksek çeyrek rın sayısı 518 bin artarken kayıt- 1.5 milyon kişi umutsuz ve yarıyıl servis geliri büyümesi- ile 47 arasında zam yaptı. 250 gram- lı işsiz sayısı ise 400 bin artmış- Aynı verilere göre işgücüne katılma- lık normal ve kepekli ekmeğin 1.25 ne imza attıklarını belirtti. şirketler listesinde tı. Kayıtlara dayalı İŞKUR verile- yanların oranı bir önceki çeyreğe gö- İlk yarıda 1.1 milyar TL’lik ya- TL olan fiyatı değişmedi. 670 gram ri ile ankete dayalı TÜİK verileri re, 898 bin kişi azalarak 30 milyon 274 konomi dergisi Forbes’un düzenlediği tost ekmeğinin fiyatı 8.50 TL’ye, 500 tırım yaptıklarını da belirten Ak- arasında devasa fark var. Bu fark bin kişi oldu. Bu kapsamda potansi- E“Dünyanın En Kadın Dostu Şirketleri” araş- soy, “Şirketimizin 15. yılı vesile- gramlık organik tam buğday ekmeği TÜİK verilerinin işgücü piyasası yel işgücü olarak tanımlananların sa- tırması yayımlandı. Araştırmada 300 ulusla- 8.50 TL’ye, 200 gram galeta grissini siyle hazırladığımız ekonomik et- gerçeklerini yansıtmaktan uzak yısı ise 2 milyon 936 bin oldu. İş bul- rarası şirket, 40 ülkeden 85 bin kadın katılımı ki analizine göre, Gayrisafi Yurt 6 TL’ye, 200 gram Akdeniz ekmeği 2 olduğunu gösteriyor.” ma ümidi olmayanların sayısı 1 milyon ile yapılan anket sonucunda sıralandı. Saban- TL’ye, 350 gram ruşeymli ekmek 7.50 İçi Hasıla katkısının reel değe- 523 bin olurken bunların 742 bini er- cı Holding, Türkiye’den listeye giren ilk ve tek ri 334 milyar TL’ye ulaştı, toplam TL’ye, 400 gram çavdarlı ekmek 7.50 kek 781 bini ise kadın oldu. kat çekti. Kayıt dışı çalışanların oranı Türk şirketi olurken Sabancı Holding Yönetim TL’ye, 50 gramlık altın çörek 11.50 yatırımımızın reel değeri 63 mil- bir önceki yılın aynı çeyreğine göre 2.9 İşgücüne katılmayanların yüzde Kurulu Başkanı Güler Sabancı, “Daha çağdaş yar TL olarak gerçekleşti” diye TL’ye, 1 kilogramlık tam buğday unu 33.5’ini ise ev işleri ile uğraşan 10 mil- puan azalarak yüzde 30.5 olarak ger- bir gelecek için çalışma hayatında mutlaka ise 9 TL’ye yükseltildi. konuştu. l Ekonomi Servisi çekleşti. l Ekonomi Servisi yon 133 bin kadının oluşturması dik- cinsiyet eşitliğini sağlamamız gerekiyor” dedi.