Katalog

5 EKİM 2021 SALI EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Tüketici enflasyonu eylül ayında aylık bazda yüzde 1.25, yıllıkta yüzde 19.58 arttı ‘TÜFE’ hızını kesmedi Işlevsiz Meclis’in Eylül ayında yıllık olarak son 30 ayın en yüksek değerine açılışına ulaşan TÜFE oranı, Merkez Bankası’nın kısa süre ince in- dirdiği yüzde 18’lik yeni politika faizi de 1.58 puan aştı. seviniyorum ürkiye İstatistik Kurumu’nun du. Bunu yüzde 30.46 artışla kıvır- nanmayabilirsiniz ama ülkenin karar- (TÜİK) “Tüketici Fiyat Endeksi, cık salata, yüzde 29.52 artışla ser- namelerle, Saray, Tekadam rejimi adı- TEylül 2021” raporu, enflasyon- vis ücreti izledi. En çok fiyat düşüşü İna yönetilmesinin ötesinde bir işe ya- daki artış trendinin hız kesmeden de- ise yüzde 29.6 ile limonda. Bunu da ramadığını, kullanıldığını bile bile Mec- lis oturumlarını zamanımın el verdiğince vam ettiğini ortaya koydu. yüzde 26.08 düşüşle salatalık, yüzde izlemeyi de severek dinlemekten zevk Buna göre, TÜFE’de (2003=100) 25.63 düşüşle yurtiçi bir hafta ve da- alarak izlemeye çalışanlar arasında ol- 2021 yılı eylül ayında bir önceki aya ha uzun süreli turlar takip etti. dum. Kapandığı aylarda, çok sevdiği bir (aylık) kıyasla yüzde 1.25, 2020 yı- n Ağrı zirvede: Yine TÜFE’ye gö- film, tiyatro ya da televizyon yayını elin- lı aralık ayına kıyasla yüzde 13.04, re aylık fiyatların en çok arttığı bölge den alnmış gibi kendimi boşlukta kalmış 2020 yılı eylül ayına (yıllık) kıyasla ise yüzde 2.87 ile içinde “Ağrı, Kars, gibi hissettim.. yüzde 19.58 ve 12 aylık ortalamala- Iğdır, Ardahan’ın olduğu “TRA2” ol- Merakınızı gidermek üzere hemen ra kıyasla yüzde 16.42 artış gerçek- du. En az artış ise yüzde 0.66 ile kendimce gerekçemi anlatmaya çalış- malıyım. Meclis’in hele başkanlık mo- leşti. Yıllık TÜFE son 30 ayın da en “Ankara”da. Fiyatlar “İstanbul”da dellerinde olmazsa olmaz gücü, güç- yüksek değerine ulaştı. Yıllık TÜFE yüzde 1.56, İzmir’de yüzde 1.12 arttı. ler ayrılığı işlevi olması gerektiği zorun- en son Mart 2019’da yüzde 19.71 ol- n ENAGrup’ta yüzde 2.89: Akade- luluğunun anlamını bilen, hiçbir işlevi- muştu. Ayrıca yıllık TÜFE, Merkez misyen ve uzmanlardan oluşan Enf- nin olamadığına tanıklık eden bir gaze- Bankası’nın son faiz indirimi sonra- lasyon Araştırma Grubu’nun (ENAG- teci olarak gerekçemin altını çiziyorum.. sı yüzde 18 olarak belirlediği politika rup) alternatif olarak ve günlük ve- Bağımsız yasama yetkisini kullanma- faizini de 1.58 puan aştı. riler üzerinden hazırladığı ENAGrup da tam işlevsiz kılınan Meclisimizin hali- n Eğitim uçtu: Ana harcama grup- Tüketici Fiyat Endeksi ise eylül ayın- pür melalinin belgelenmesinde canlı iş- levi, tanıklığı, belge oluşturması nede- ları açısından en yüksek aylık ar- da yüzde 2.89 arttı. 12 aylık artış ora- niyle elbette.. tış yüzde 5.15 ile eğitimde. Yıllıkta nı da yüzde 44.70 olarak gerçekleşti. Tek cümle ile Meclis oturumları her ise yüzde 28.79 ile gıda birinciliğini n Y-ÜFE’de sorun çok: TÜİK’in yi- anı ve gelişmeleriyle yoka yazılan Meclis kaptırmadı. Gıdada aylık artış yüzde ne dün açıkladığı “Yurtiçi Üretici Fi- çalışmalarının, Türkçesi çalıştırılamama- 0.50 oldu. yat Endeksi, Eylül 2021” raporuna sının belgelerini, kanıtlarını oluşturmak- n 318 maddede artış: Eylül göre, Y-ÜFE (2003=100) 2021 yılı Ey- talar da ondan.. Meclis’in kuşkusuz tıp- 2021’de, TÜFE endeksinde kapsanan lül ayında önceki aya kıyasla yüzde kısının aynı ölçeklerde değil ama aldık- 415 maddeden 51 maddenin ortala- 1.55, 2020 yılı aralık ayına kıyasla ları maaşları, görevlerinin karşılığını ver- DOLAR 8.89 LIRAYLA KARŞILIK VERDI meye çalışan, çalışkan milletvekillerinin ma fiyatında düşüş gerçekleşirken, yüzde 30.50, 2020 yılı eylül ayına kı- olar/ TL, yeni haftaya faiz indirimi- Öte yandan Barclays Türkiye’nin yıl sayesinde bilemediğimiz pek çok konu 46 maddenin fiyatı değişmedi, 318 yasla yüzde 43.96 ve 12 aylık ortala- Dnin ardından yükseldiği 8.9490 se- sonu enflasyon tahminini yüzde 17.9’a ve gelişme üzerinden donanımlı bilgile- maddenin ise fiyatı arttı malara kıyasla yüzde 33.83 artış gös- viyesindeki yeni tarihi zirvenin altında çıkarırken, Merkez Bankası’nın faizler- rin sahibi olabiliyoruz.. Biir.. n Kömür şampiyon: TÜFE’ye göre terdi. Yıllık oran ağustos ayında yüz- dalgalı bir seyir izliyor. Dolar/ TL dün de ekim, kasım ve aralık aylarında 75’er Torba yasalar içindeki içerikleri unu- aylık olarak en çok fiyatı artan mad- de 45.52 idi. 8.8358- 8.8905 arasında daha çok yu- baz puanlık indirim yapacağı tahminin- tun, konu başlıkları, işlev, sonuçları üze- de yüzde 33.72 ile kömür ücreti ol- l Ekonomi Servisi karı yönlü işlem gördü de bulundu. rinden hemen hemen hiçbir bilgi sahi- bi kılınması gereği duyulmamış Cumhur grubu milletvekilleri, tek işlevleri olarak Tarım Kredi marketlerindeki fiyat ile zincir market fiyatı arasında fark çok az oylamalarda parmak kaldırmanın öte- sinde, en çok muhalefet sözcülerine sa- taşmak, gerektiğinde dozuna uygun ha- karetler etmek, kavga çıkarmak üzerin- den yaptıkları işlevlerle başarılı sayılmış oluyorlar... İkii. Yok birbirinden farkı Saray, Tekadam rejiminin, seçimle değil atama ile getirilmiş, Meclis’te gö- PLASTİKÇİ TEPKİLİ sarımsak 7.50 TL’den satılıyor. MUSTAFA ÇAKIR İKİ YILDA YÜZDE 100 ZAM rev yapmış olma deneyimleri olmuş ya Markette kıvırcık marul 9.45, siv- da olmamış, fark etmez atanmış Bakan- Erdoğan iki yıl ön- umhurbaşkanı Recep Tayyip Er- ri biber 7.45, salkım domates 11.90, ce de Tarım Kredi lar olarak Meclis’e dönük gerçek hiç- Enerji fiyatları Cdoğan fahiş fiyatla suçladığı zin- maydanoz 2.75, semizotu 4.45, ıs- Kooperatifleri’nin bir sorumlulukları olmadan; iktidar icra- cir marketlere karşı Tarım Kre- marketini ziya- panak 6.95, salatalık 5.29, patlıcan atlarının çerçevesi üzerinden hesap ver- üretimi vurdu di Kooperatifleri’ni marketlerini koz ret etmişti. O dö- 6.75, pırasa 7.95, kabak 9.79, taze mekle yükümlü olarak, tek başına otu- nem fotoğrafla- olarak kullanmaya karar verdi. 1000 fasülye 9.95 TL. Ayçiçeği yağının lit- rumlar boyu sözcülük yaparlarken se- lastik Sanayicileri Federasyo- ra yansıyan ve 99 adet yeni marketin açılması talimatı re fiyatı kooperatifte de markette de çimle Meclis’e girmiş ağırlıklı Millet cep- Pnu (PLASFED) Yönetim Kuru- TL olduğu görülen veren Erdoğan’a göre fiyatlar “gayet hesinden partiler ile sözcüleri, grup tem- aynı. İkisinde de 15.90 TL’den satı- lu Başkanı Ömer Karadeniz, do- 5 litrelik zeytin- silcileri başta eleştiri getirilen konular ne uygun.” Ancak yapılan karşılaştır- lıyor. Sızma zeytinyağının fiyatı mar- ğalgazda sanayiye yapılan zam- yağının fiyatı 193 olursa olsun, tersini söylemek, gerekti- ma gerçeğin öyle olmadığını ortaya ketlerde 50 TL’nin üzerinde. Koope- mın sektörü zora soktuığunu TL’ye, çay filizinin ğinde birçoğuna birden hakaretler, suç- koydu. Tarım Kredi Kooperatiflerinin ratifte 32.85 TL’ye satılıyor. Koope- söyledi. Karadeniz şöyle konuş- fiyatı ise 13 TL’den lamalar yapmak sorumluluğu içinde olu- tu: “Son dönemde enerji mali- 300 marketi var. 1000’e çıksa bi- ratifte 15 adet yumurtanın satış fiya- 30 TL’ye çıktı. veriyorlar...Üç. yetlerinde yaşanan artışların sü- le bu marketlere her yerde ulaşmak tı 20.50 TL. Markette 15’li yumurta HHH rekli olarak sanayi tesislerine zor. Bir kısmı ölçek olarak da yeter- 16.90 TL’ye de var. peratifte 11.00, markette 12.25 TL. Bul- Gerilimler, kavga çıkarmada nasıl us- yansıtılması ve konut tüketim- siz olan marketlerde istenen ürün bulu- Muhalefetin “üç harfliler” olarak ifade gur: Kooperatifte 5.15, markette 5.90 TL. talaştıkları, polemik çıkarabildikleri ölçü- lerinin bu zamlardan azade tu- namıyor. Tarım Kredi Kooperatiflerine ait Makarna: 2.75, markette 4.25 TL. Soğan: ettiği “ucuzluk marketlerinde” ise daha lerde Saray’dan sırtlarının sıvazlanıyor tulması yöntemi, girdi maliye- bir market ile büyük marketlerden birini ucuza ürün bulmak olanaklı. Türkiye’de Kooperatif 1.65 TL, markette 2.45 TL.” olmasında önkoşul, olmazsa olmaz ge- ti kaynaklı enflasyon sebebiy- karşılaştırınca ortaya şu tablo çıkıyor: Sebzede kıvırcık marul kooperatif asgari ücret 2 bin 825 TL. Büyük kent- reklilik olmalı ki. Kazara haberlere taşın- le vatandaşın cebini korumadığı n Nohut: Tarım Kredi Kooperatifi’nde lerde kira ücretleri en düşük 2 bin TL’ye marketinde 5.95, biber 8.95, salkım mış en renkli kavgalı oturumlardan da gibi sanayi kuruluşlarımızın kü- 8.70, diğer markette 10.95 TL. Ku- domates 10.90, maydanoz 1.25, se- ulaşmış durumda. Gelirdeki azalma dik- resel piyasada rekabet gücüne gözlemlemiş olacağınız üzere, suçlanı- ru fasülye Kooperatifte 13.45, markette mizotu 5.90, ıspanak 7.45, tere 1.75, kate alındığında asgari ücretli bir işçi için de olumsuz etki yapıyor, üreti- lan, eleştirilen konularda açıkları, hak- 20.50 TL. Yeşil mercimek: Kooperatif fi- kabak 6.75, salatalık 4.50, patlıcan kooperatif marketlerindeki fiyatlar da mi de zora sokuyor” dedi. sızlıkları olabilecek atanmış Bakanlar, yatı 11.50, market 13.50 TL. Pirinç: Koo- 5.95, pırasa 3.45, taze fasülye 12.50, çok yüksek. l ANKARA Meclis oturumlarında en ağır küfürleri, argo da barındıran bağıra bağıra çıkışla- rıyla, kavgaların yaratılmasında ustalıklı Akademisyenlere göre erken faiz indirimi günü kurtarmaya yarıyor rolleriyle görevlerinin devamında dokun- BİR ŞİRKET YAPTI mazık bile kazanabiliyorlar. Geçmiş Meclis oturumlarından kazan- dığımız kimi deneyimlerle, Cumhur cep- Bazı sigaralara hesinden sızmış haberlere göre görev- Zorla faiz düşürülmez den alınacakları beklenen, gün sayılan kimi atanmış bakanların bu başarılı çı- 1 TL’lik zam iyasalar bir süredir Merkez Bankası’nın olan ülkenin makroekonomik temelleri ve içindedir. Bunun sonucu ise daha da şid- kışlarıyla, aslında kendilerinin götürül- Perken faiz indiriminin yarattığı belirsizliği kırılganlıklarını gözeten uzun soluklu poli- detli dengesizlik ve bir döviz krizi olaca- mesi zamanının geldiğini düşünenlerin ürkiye Tekel Bayiler Başkanı yaşıyor. Erken faiz indiriminin uzun vadeli tikalar üretebilmektir. Bu yapıldığı sürece ğı açıktır. Merkez faiz düşürdü ama tica- çıktı çıkacak beklentilerinin tersine, yer- TÖzgür Aybaş, bazı sigara fiyat- politikalara odaklanmadan sadece “günü uzun vadeli fiyatlamalar azalan riskleri ve ri kredilerde belirleyici olan uzun dönem- lerinde kalmayı başardıkları bile gözlem- larına 1 TL zam geldiğini açıkladı. kurtarmaya” yarayacağını söyleyen akade- enflasyon beklentilerini göz önünde bulun- li faiz oranları yükseldi.” lenebiliyor.. Türkiye Tekel Bayiler Başkanı Öz- misyenler, ayrıca yapılan son faiz indirimi- durur ve faizler aşağı iner. Uzun vadeli so- Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölüm Meclis’in çalıştırılmadığı çalışmala- gür Aybaş’ın paylaştığı listeye gö- rındaki canlı yayın oturumlarının; yürek nin piyasa faizini yükseltici etkisi olduğu- nuçları göz ardı edip günü kurtarmak için Başkanı Refet Gürkaynak, “Eğer politika re 16 TL olan sigaralar, 17.17 TL, na dikkat çektiler. eldeki avuçtakini har vurup harman savu- değişikliği ekonomik faaliyete destek ve- hoplatan siyasal sertlikte öne çıkan, üs- 18.18 TL olan sigaralar da 19 li- tüne üstük silahın kendi cephesine de Reuters, tamamı ekonomi ran politikalar bir süre sonra günü kurta- receği düşüncesiyle yapılıyorsa, ra oldu. Zam bir şirket tarafın- çevrildiği izlenimi veren çok ustalıklı po- profesörü olan 10’a yakın ramaz hale gelir. Şu anda gözlemlediği- bu konuda iki yanlış varsayım dan yapılırken diğer üreticilerin lemiklerini ardından, sayısız yandaş yo- akademisyenle görüşerek miz tam da bu.” var; bu, enflasyonu düşürme de fiyat artışına gidip gitmeyece- rumlarından çok ama çok beklenenin ekonomideki son durumu ihtiyacıyla çelişiyor. Ayrıca, ği enflasyon açısından takip edi- tersine sonuçları da çıkarıveriyor. analiz ettirdi. Koç Üniver- Kontrol kaybedildi faiz indiriminin büyümeyi hız- liyor. TÜİK verilerine göre, ortala- Örneğin övgü gibi çarpıcı eleştiri içe- sitesi Ekonomi Profesö- landıracağına dair temel var- AKP’nin 2023 seçimleri öncesinde ranta, ma sigara fiyatı ise 15.63 TL. Ar- rikleri ustalıklı polemikleri sonrası artık rü Selva Demiralp, pi- sayım da doğru değil. Çün- krediye her ne pahasına olursa olsun büyü- tışın enflasyona etkisini tüm si- Cepheden kaçmak ya da ihraç edilmek yasaların politika yapı- kü siyasi ve ekonomik meye ihtiyaç duyduğuna dikkat çeken Ka- garalara zam yapılıp yapmayaca- istedikleri beklentileri, yorumları arasın- cılara önemli bir sin- riskler için ilk sorun dir Has Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi ğı da şekillendirecek. Sigara vergi da, taşların oldukları yerlerde durdukla- yal verdiklerine işa- yüksek faizlerse, bun- Dekanı Erinç Yeldan da şunları söylüyor: artışları 2021 yılında yapılmamış, rı gerçeği çıkıyor. Kimlerin susturulduk- ret ederek şunları ların hiçbirini denge- “AKP bir büyüme öyküsünü her ne pa- aksine vergi indirimine gidilmişti. ları ama saklamak adına parasal, başka söyledi: “Önemli lemiyorsunuz” dedi. hasına olursa olsun kurgulama çabası Selva Demiralp Erinç Yeldan görevlerle ödüllendirildikleri, kimilerinin ise görevlerinde kalmış olarak içten içe cezalandırma ya da ödüllendirme ile yüz yüze kaldıklarının anlaşılabilmesinin an- 17 OCAK 2022’DE SATIŞLAR EYLÜL AYINDA YÜZDE 36.9 GERİLEDİ DEMIRÖREN, 2 MILYAR cak uzun zamanlar sonrasına bırakıldığı ortaya konuyor. Yörsan, icradan DOLAR IÇIN PAZARLIKTA Yeni yasama döneminde Meclis’te Otomobil pazarı küçüldü yaşayacaklarımızın, tanıklıklarımızın, ön- satışa çıkarılacak emirören Grubu’nun medya satın al- cekilerden çok daha çatışmacı, bir o ka- tomobil ve hafif ticari araç pazarın- çülerek 13 bin 733 adede düştü. İlk 9 dar çarpıcı, kendi içinden zorluklarda- Dması ile enerji ve şans oyunları için alıkesir’de 2019 yılında kayyum Oda son iki aydır yaşanan gerileme ayda ise toplam satışlar yüzde 13.1 ar- ki gerçekçi toplumsal patlamaların ürü- kullandığı kredilere ilişkin bankalar- Batanan ve hakkında iflas dava- devam ediyor. Satışlar geçen yıla göre tarak 558 bin 145, otomobil satışları nü olması kaçınılmaz olduğuna göre.. la yürüttüğü yapılandırma tutarının fa- sı görülen Yörsan, icradan satılacak. yüzde 36.9 düşüş kaydetti. yüzde 11.9 artarak 434 bin 800 ve ha- Ekonomik-sosyal-siyasal dibe vuruşla- iz hariç 2 milyar dolara çıktığı belirtili- 2020 yılında iflasına karar verilen Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) fif ticari araç satışları yüzde 17.5 arta- rın yansımalarıyla ülkemizdeki kaçınıl- yor. Konuya yakın kaynaklar faizle bir- Balıkesir’in en büyük süt ve süt ürün- Türkiye otomobil ve hafif ticari araç paza- rak 123 bin 345 adet oldu. maz devinim, değişim üzerinden olup likte bu tutarın daha da aşılabileceği- leri fabrikalarından olan Yörsan’ın Su- rına ilişkin eylül ayı sonuçlarını açıkladı. Ağustos ayında yüzde 5, temmuz bitenleri doğru gözlemleyebilmemiz adı- ni ifade ediyor. Kaynaklara göre, bu gö- surluk İcra İflas Dairesi”nin İflas Kara- Buna göre toplam pazar, eylülde geçen ayında ise yüzde 45.3 daralan pazar- na çok daha etkin tornusol kâğıdı işlevi rüşmeler, medya satın alma için Ziraat rına istinaden 17 Ocak 2022 tarihinde yılın aynı ayına kıyasla pazar 36.9 küçü- da sektör, ÖTV matrah artırımının ar- ile ayna tutacağından hiç kuşkum yok. Bankası’ndan kullandırılan 800 milyon satışa çıkarılacağı açıklandı. Yörsan, lerek satış 57 bin 141 adet oldu. dından yıl sonu pazar tahminini 50 bin Meclis’in açılıyor olmasına, “Yasama” dolarlık kredi ile enerji ve şans oyunla- önce Birleşik Arap Emirlikleri sonra da gücünü kullanmada hiçbir işe yaramasa Bu kapsamda otomobil pazarı yüzde adet artırarak 775 bin-825 bin aralı- rı sektörleri için grubun kullandığı 1.2 ABD’li bir firmaya satılmış ancak kon- da içtenlikle seviniyorum.. 39.1 küçülerek 43 bin 408 olurken ha- ğından 825 bin-875 bin adet aralığına milyar dolarlık krediyi kapsıyor. kordato ilan etmişti. fif ticari araç pazarı da yüzde 28.9 kü- yükseltmişti. l Ekonomi Servisi l Reuters