Katalog

29 EKİM 2021 CUMA HABER 17 Kar Çi Çeği Kadar Nari N, Kardele N Kadar d ire NÇli Bir Kadı N Cumhuriyet Reha İsvan tüm dünyada kadınlar savaşa karşıdır, ba- SANİYE YURDAKUL rıştan yanadır... CHP İstanbul İl Başkan Yardımcısı Eğitimciyim... Ziraat mühendisiyim. Toprağı, suyu, insa- abam, Bandırma Vapuru’nda Ata- Binlerce öğrenci nı, bitkiyi, hayvanı, böceğiyle görevim do- türk ile birlikte yol alan 23 kişi- ğayı daha üretken, daha verimli, daha güzel yetiştirdim. Onları “Bden biri olan Topçu Binbaşı Kemal hale getirmektir. Savaşlar yok eder, yakar, Doğan... Atatürk’le 1900’lü yılların başın- çok sevdim. Onları yıkar. Mesleğimden ötürü savaşa karşıyım, da Trablusgarp savaşı sırasında Bingazi’ye barıştan yanayım. savaşlarda harcamayı Gönüllü olmanın önemine dikkat denizaltı ile aynı grupta geçmişler. Ardın- Ayrıca eğitimciyim. Binlerce öğrenci yetiş- dan 31 Mart Ayaklanması’nı bastıran Ha- çeken Cenk Alper, Yaşar Kemal’in tirdim. Onları çok sevdim. Onları savaşlarda hayal bile etmek reket Ordusu’nda birlikte olmuşlar. 1912- “İnsan dünyada yüreği kadar yer harcamayı hayal bile etmek istemem. Bunun istemem. Bunun için 13’te Balkan Savaşı’nda, 1915’te Doğu kaplar” sözünü anımsattı. için savaşa karşıyım, barıştan yanayım... Cephesi’nde, 1916-17’de Irak cephesinde, Bu saydığım nedenlerle Barış Derneği ku- savaşa karşıyım, görev almış babam. Ve tabii 1919’da Kemal rucuları arasında yer aldım ve bundan çok barıştan yanayım... Paşa’nın Bandırma için seçtiği isimlerden REHA İSVAN onur duydum. 1977’den beri onur ve övünç Sabancı’dan biri olmuş. Babam çok geç evlenmiş, hep ile yöneticilik görevimi sürdürdüm...” bir cepheden ötekine savrulup durmuş. Ben Bir insanı insan yapan şey, doğru bildiği de olan tutukluların bulunduğu koğuş. Ara- doğduğumda 51 yaşındaymış. değerler uğurunda mücadele etmesidir. Re- dan birkaç gün geçmişti ki, bir yetkili beni Altı kez soydular 29 ekim’de İşin ilginci annem ve babam 29 Ekim ha İsvan tam da bunu yaparak, Barış Derne- çağırdı, “emirlerinizi, arzularınızı tespit etmek 12 Eylül faşizminin Metris Aske- 1923’te evlenmişler. Ablam Reha, 2 yıl son- ği Davası’nda tek kadın olarak 12 Eylül faşiz- istiyorum” dedi. “Hayır ne isteğim olabilir ki, ri Cezaevi’nde çıplak aramayı Reha İsvan’a ra 29 Ekim 1925’te dünyaya gelmiş. minde zalimin zulmüne boyun eğmemiştir. ben de buradaki insanlardan biriyim…” de- nasıl yaşattığına da bir bakalım. Reha İsvan seferberlik 29 Ekim’de doğan kızlarına CUMHURİ- Avukatı Turgut Kazan ise 12 Eylül’ün en dim. Herkesi çağırıp bu pazarlık yolunun de- şöyle anlatıyor: YET, kurtuluş anlamına geldiği için REHA abancı Holding, Cumhuriyet’in zor zamanlarında, yargılama görüntüsü al- nendiğini anlamıştım. Ödün, ayrıcalık kabul “İçeriye girmeden önce duymuştum. Tu- adını verecektir Mevhibe Hanım ve eşi Albay S98’inci yıldönümünde 10 ili etmekle, karşılığında borçlanılacağını sez- tında özel olarak seçilmiş mahkeme heye- tukluları soyuyorlar diye. Hatta tutuklu bir Kemal Doğan...” ti tarafından acımasızca, talimata dayalı, miştim. Ayrıca bu yanıtımla, idare de benim kapsayan gönüllülük esasına da- profesör rica etmişti: ‘Bana kimse görüşe Ayfer Neyzi, 19 Mayıs 2015 tarihli Cum- yaptığı işten keyif alan bir heyetin karşısın- tavrımı anlamış oldu... yalı seferberlik ilan ettiğini du- gelmesin; görüşlerden önce ve sonra ana- huriyet gazetesinde Özlem Yüzak’a verdiği da hesap veren değil, dik durup hesap so- Havalandırmaya ilk çıktığımda, (yasak ol- dan doğma soyuyorlar, her yanımızı arıyor- yurdu. röportajda kız kardeşi Cumhuriyet Reha İs- ran, insan haklarına duyarlı, darbeye karşı masına rağmen) her yandan “hoş geldiniz, lar, onuruma dokunuyor’ diye… Ben de ora- Adana, Aksaray, Ankara, An- van ve ailesinden böyle bahsediyordu. geçmiş olsun” diyen yaş ortalaması 22-23 duran herkesin saygı duyduğu bir kişi oldu- dan biliyorum soyduklarını. talya, Balıkesir, Bursa, Çanakka- Geçenlerde gazetem Cumhuriyet’te, olan genç kızların, cıvıl, cıvıl sesleri ve gülen ğunu söylüyor. Bana ilk soyun dediklerinde… İnanma- le, İstanbul, Kocaeli ve Mersin’de “Barış Derneği Davası’ndan yargılanan 9 gözleriyle karşılaştım.” Zeynep Oral “Direniş ve Umut Reha İs- dım. Yanlış duymuş olmalıyım, diye düşün- bugün başlayacak olan seferber- aydın 41 yıl sonra Büyükada’da buluştular” van” adlı kitabında, Reha İsvan’ın bu dö- Reha İsvan, idareyle işbirliği yapmayınca düm. Neden soymak? 18 yaşındakinden 60 likte fidan dikimi, toprak canlan- haberi vardı... Barış Derneği Davası’nın 12 nemde yaşadıklarını kayıtlara geçecekti. “Kaçakçılar Koğuşu” diye bilinen 5. Koğuş- yaşına kadar? Ne aramak için? Arama baha- dırma, çevre temizliği, biyoçe- Eylül faşizminin en ünlü davalarından biri- Reha Hanım’ın ömrünü “Bir Cumhuriyet tan alınarak, “Siyasiler Koğuşu” diye bilinen ne, amaç eziyet etmek. Beni bir günde, ana- şitliliği destekleme ve okul yeni- dir. Bu davada 38 ay hapis yatan tek kadın 4. Koğuşa geçirilir. Reha İsvan, “Kaçakçıla- Hikâyesi”ne dönüştüren en önemli etken, dan doğma altı kez soydular... leme gibi etkinlikler düzenlene- ise Cumhuriyet Reha İsvan’dır. Peki neden rın koğuşunda 15-16 kişi kalırken, siyasile- herhalde cumhuriyetin yöneticilerinin, kö- Ama 60 yaşındaki kadını soysan ne ola- cek. Bu nedenle Adana’da açıkla- onca erkek arasındaki tek kadın Cumhuri- rin koğuşunda 35-40 kişi kalıyordu, iki ya- şe başlarını kapmış fırsatçıların nitelikleriydi. cak. Kapıdaki erkekler bile benim evladım malar yapan Sabancı Holding Üst yet Reha İsvan? takta 3 kişi yatıyordu” diyor. Babası gibi devrimcilerin kurduğu bu cum- sayılır dedim... Yöneticisi (CEO) Cenk Alper, ku- huriyette, devletin yeni bekçileri tarafından Ve Reha İsvan, “siyasilerin koğuşun- Beni birkaç kere daha soydular. Baktılar Hiç biat etmedi rucuları Hacı Ömer Sabancı’nın hapse atılıyordu. Çıplak aramalarla, işken- da, hoş geldin dayağının ne demek olduğu- ki, ben hiç etkilenmiyorum, vazgeçtiler çıp- nu, talanı, parasızları, susuz kalmayı, kara- “Bu topraklardan kazandığımı- “Her ne kadar eşi 1973-1977 yılları arasın- cedeki arkadaşlarının zorla dinletilen çığlık- lak aramadan...” vanaya bilinçli olarak konan taşları, çay di- da CHP İstanbul Büyükşehir Belediye Baş- larıyla yıldırmaya çalışıyorlardı onu. İnsanlık- Ve 12 Eylül faşizminin bütün cezaevlerin- zı bu toprakların insanıyla pay- kanı Ahmet İsvan olsa da Reha İsvan kimse- ye verilen şeyleri öğrenecektir. Siyasi ko- larından, tarihten utanmıyorlardı. Cumhuri- de işkenceler devam ederken, işkenceler laşmak, en büyük ilkemiz, ön- nin gölgesinde kalmadan, inandıkları uğru- ğuşta kaldığı sürece bu liste daha çok uza- yet Hanım’ın üç çocuk emzirmiş memelerin- arasında mahkemelere gidip gelirken Reha celiğimiz” sözlerini hatırlattı. 29 na mücadele eden sembol bir kadındı” diye yıp gidecektir. Bu liste aynı zamanda Reha den utanmıyorlardı. Amerika’nın talimatıy- İsvan’a yargıcın söylediği bir söz aklından Ekim-10 Kasım arasında süre- İsvan’a 12 Eylül faşizminin tutuklulara, sa- anlatıyor arkadaşını Şükran Soner. la Anadolu çocuklarını eziyorlar, bağımsızlık çıkmayacaktı. cek seferberlik için çağdaşlaşma vaş hukukuna uymasa bile nasıl esir mua- Metris Cezaevi günlerini anlatan Berrin uğruna verilen şehitlerden utanmıyorlardı. “Savaş hali uygulaması içinde sanığın le- ve Atatürk vurgusu yapan Alper, melesi yaptığını gösterecektir. Uyar ise ArtıGerçek’teki yazısında şunları hine olan her şeyin göz önünde tutulması şöyle devam etti: “Bu seferberli- Genç kızların gözleri kaleme almıştı: “Barış Derneği kurucuların- diye bir şey yoktur.” ğin, Cumhuriyet’i kutlamanın, Ulu Savaş insanları yok eder dan ve yöneticilerinden olduğu için seneler- İsterseniz biraz da Reha İsvan’ın kaldı- Reha İsvan, tahliye olmadan birkaç saat Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün ce demir parmaklıklar arkasında süründürü- ğı, 12 Eylül faşizminin esir kamplarından biri Reha İsvan, Metris Askeri Cezaevi’ne gir- önce 27 Şubat 1986’da mahkeme heyetine mirasını, emanetini yüceltmenin len, 38 ay tutuklu kalan Reha İsvan’la, Met- olan Metris Cezaevi koridorlarında tanıyalım şöyle diyecektir: dikten yedi ay sonraki duruşmada söz sıra- en iyi yolu olacağını düşündük. ris Askeri Ceza ve Tutukevi’nde yıllar boyu onu. Reha İsvan anlatıyor: sı kendine geldiğinde, Barış Derneği Dava- “Ben hiçbir zaman tahliye istemedim. Ben Çünkü biliyoruz ki; Cumhuriyet aynı pencereden seyrettik gökyüzünü. Re- “38 ay sürecek tutukluluğumun ilk akşamı, sı ve kendi hayata bakış açısını şöyle ifade zaten özgürüm. Özgürlük mekânla sınırlı de- sadece bir yönetim şekli değildir. ha İsvan bir gün bile biat etmedi, boyun eğ- saat 22.30’da Metris Cezaevi’nde, kaçakçı- edecektir: ğildir. Özgürlük bilinçle ilgili bir şeydir.” Cumhuriyet, çağdaşlaşma yolcu- medi. Onları tutuklayan savcıya ve mahke- ların, “hayat kadınlarının” koğuşuna koydu- “Kadınım. Kadın olmanın bilincini taşıyan Evli ve 3 çocuk annesi olan Reha İsvan, luğundan şaşmamaktır.” me heyetine her hafta hiç yılmadan yazdığı lar. Tutuklular arasında “Kaçakçılar Koğuşu” bir kadınım. Kadınlar nesiller üretirler, üret- 2013 yılında Yalova’da yaşamını yitirdi. dilekçeleriyle ünlüydü...” diye bilinen 5. Koğuş. İdareyle diyalog için- mekle kalmaz besler büyütürler. Bu nedenle Anısına saygıyla…