Katalog

EKONOMI DOLAR AVRO STERLIN FAİZ [email protected] BORSA 9 5 EYLÜL 2020 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.4560 1.9 kuruş 8.7940 2 kuruş 9.8780 5.1 kuruş 13.24 0.02 puan 1.086 9.98 puan 3110.83 28.39 lira 462.84 3.69 lira Yıllık enflasyon artışına en çok, temel mal, altın ve gıda grupları neden oldu Merkez’in endişesi döviz Merkez Bankası’na göre, döviz kurunun da etkisiyle dayanıklı mal grubunda süregelen fiyat artışları genele yayıldı. Döviz geçişkenliği önümüzdeki dönemde daha etkili olacak. TÜİK’in verilerine göre, tüketici fiyatları ağustos ayında yüzde 0.86 artarken, yıllık enflasyon da yüzde 11.77 yükseldi. Bu sonuçları değerlendiren Merkez Bankası ise birçok mal ve hizmetle ilgili olarak özellikle döviz kuru hareketlerinin etkisine dikkat çekti: 4 Temel mal grubundaki artışta dayanıklı tüketim malları öne çıkarken, enerji grubunda döviz kuru ve uluslararası petrol fiyatlarındaki gelişmelerin yansımaları izlendi. 4 Döviz kuru gelişmelerinin de etkisiyle dayanıklı mal grubunda süregelen fiyat artışları genele yayılmış şekilde devam etti. YÜFE’ye dikkat 4 Diğer hizmetler grubundaki fiyat artışında kura duyarlı kalemlerden kişisel ulaştırma araçlarının bakım ve onarımı, sağlık hizmetleri ve paket tur belirleyici oldu. Merkez ayrıca, otomobildeki matrah ve ÖTV değişikliğinin enflasyonu artıracağını, eğitimdeki KDV indiriminin ise olumlu katkı vereceğini belirtti. Banka, yurtiçi üretici enflasyonundaki (YÜFE) büyük yükselişi de kur ve emtia fiyatlarındaki gelişmelere bağladı. Öte yandan Merkez Bankası’nın önceki günkü yatırımcı toplantısıyla ilgili Reuters’a bilgi veren katılımcılar, bankanın döviz geçişkenliğinin önümüzdeki dönemde enflasyonda daha güçlü etki yaratabileceği sinyalini verdiğini anlattı. Yeni zirve arıyor TL’deki değer kaybı dün de sürdü. Merkez Bankası’nın yatırımcı toplantısında politika faizinde hızlı değişiklik için iç ve dış belirsizliklerin yüksek olduğu mesajını vermesinin de bu durumu etkilediği düşünülüyor. Önceki gün 7.45 lirayı geçen dolar/TL’de, dün piyasaların açılmasıyla birlikte rekor seviyesi güncellendi ve 7.4590’ın üzerine çıkıldı. Avro/TL ise gün boyu 8.84 lira olan tarihi seviyelerinin altında seyretti. Borsa İstanbul (BİST) ise dün yükseliş yönünde hareket etti. Endeks günü yüzde 0.93 artışla kapattı. l Ekonomi Servisi ALTINDAKI ‘DEVLET HAKKI’ YÜKSELTILDI Maden Kanunu kapsamında 4’üncü grup madenlerden olan altın ve gümüş için belirlenen devlet hakkı oranlarının yüzde 25 artırımlı uygulanmasına karar verildi. İlgili Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. Maden Kanunu’nun 14’üncü maddesine göre devlet hakkı, ocaktan çıkarılan madenin ocak başındaki fiyatından alınıyor. BlombergHT’ye bilgi veren Altın Madencileri Derneği Başkanı Hasan Yücel, kararın fiyatların çok artmasıyla ilgili olabileceğini, yatırımları olumsuz etkileyebileceğini söyledi. l Ekonomi Servisi TAPUDA YENI DÖNEM 15 EYLÜL’DE BAŞLIYOR Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, farklı il veya ülkelerde bulunan alıcı ve satıcıların bir araya gelmeden tapu işlemi yapmasına imkân sağlayan uygulamanın 15 Eylül’den itibaren tüm tapu müdürlüklerinde hizmete gireceğini bildirdi. Açıklamada, düzenlemenin 1 Ocak’ta yürürlüğe girdiği anımsatıldı. Uygulamayla birbirinden farklı yerlerdeki yurttaşların aynı anda bir müdürlükte hazır bulunmasına gerek olmadan işlem yapmasının mümkün hale geldiği belirtilen açıklamada, uygulamanın, 15 Eylül’den itibaren tüm tapu müdürlüklerinde hizmete gireceği aktarıldı. l ANKARA VODAFONE PAY VISA IŞBIRLIĞI Vodafone, Mobil Ödeme Servisi’nin ardından şimdi de yeni Vodafone Pay ürün grubunu tanıttı. Vodafone Pay Uygulaması ve Pay Kart’tan oluşan yeni ürün ailesi, para yükleme ve çekme, para transferi, online alışveriş özelliklerine sahip. Visa işbirliğiyle hayata geçirilen Vodafone Pay ile dünyanın her yerinde Visa logolu alışveriş sitelerinde, POS ve ATM’lerde hızlı ve güvenli ödeme yapmak mümkün olacak. ‘7.20’NIN ALTINA INMEMELI’ İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İH rın olduğunu dile getiren Gültepe, ciddi sı nel ihracatı yüzde 5.7 düşerken bizim ihracatımız yüzde 10.9’luk KİB) Başkanı Mustafa Gültepe, kıntılar olmazsa üçün artış gösterdi” dedi. Ocakağus dolar kurunun 7.20 liranın altına cü çeyrekte sektör tos döneminde sağlık ürünleri ih inmemesi gerektiğini belirterek tüm maliyetleri bu seviyeye göre yaptıklarını söyledi. ŞEHRİBAN KIRAÇ de kapasite kullanımının yüzde 80’e çıkabileceğini aktar racatının 750 milyon dolara çıktığını ancak hibeler olmasaydı bu rakamın 1.2 milyar doları aşabi Gültepe, pandemiyle birlikte giyim dı. Gültepe, sektörün ihra leceğini bildiren Gültepe, “Mas tarzının değiştiğini, takım elbise ve catta üç aylık kan kaybı Mustafa Gültepe ke, tulum, önlük gibi medikal jean giyime talebin azaldığını, sipariş nın ardından hazirandan itibaren to giysilerde ihracatımızı artırabilmek lerin daha çok örme grubu ve spor gi parlanma dönemine girdiğini belirte için iç piyasa ihtiyacının karşılanma yimde yoğunlaştığını ifade etti. Hazır rek “Ağustosta 1 milyar 546 milyon sında sıkıntı yaratılmayacak şekilde giyimin üretim tarafında şu anda La dolarla 5 yıl aradan sonra en fazla ih ön izin ve hibe şartının kaldırılmasını leli, Merter ve Osmanbey’de sıkıntıla racat yapan sektör olduk. Türkiye ge diliyoruz” açıklamasını yaptı. Tunç Soyer Atatürk Açık Hava Tiyatrosu’nda düzenlenen açılışa Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, CHP Genel Sekreteri Selin Sayek Böke, İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, milletvekilleri ve ilçe belediye başkanları da katıldı. İzmir Fuarı 89. kez kapılarını açtı MEHMET İNMEZ İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin organize ettiği İzmir Enternasyonal Fuarı, 89. kez kapılarını açtı. İzmir Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde İZFAŞ tarafından organize edilen fuarda, konserler, tiyatro ve sinema gösterimleri, herkese hitap edecek etkinlikleri ve sokak sahneleriyle ziyaretçilerine dolu dolu bir 5 gün yaşatacak. Fuara giriş ücretleri 5 lira olarak belirlenirken, diğer etkinlikler ise ücretsiz olarak ziyaretçilerin beğenisine sunulacak. Lozan Kapısı’ndan itibaren bu yıl sınırlı sayıda kurulan stantlarda belediye hizmetleri, eğitim, gıda, hediyelik eşya gibi ürün çeşitleri sergilenecek. ‘Önem veriyoruz’ Açılışta konuşan Bakan Pekcan, “Küresel pandemi nedeniyle yaşanan tüm olumsuz şartlara rağmen bu köklü geleneğe ara vermeye gönlümüz razı olmadı, vermedik. Bu yıl uluslararası misafirlerimize ev sahipliği yapamadık. Ancak İzmir iş günleri programını sanal ortama aktararak gerçekleştirdik” dedi. CHP’li Böke ise “Ya bu krizlerden güçlenerek daha adil, daha güçlü ve vatandaşa umut veren bir dayanışmayı ortaya çıkaracağız ya da bir karanlığın içine gömüleceğiz. Sadece büyüme için değil kalkınma için güçlü bir sosyal devlet kurmaya ihtiyaç var. İEF ve İzmir işte, bu ilkelerin tarihini ve geleceğini temsil ediyor” dedi. Büyük mirasın taşıyıcısı Başkan Soyer de “İzmir Enternasyonal Fuarı; öylesine bir fuar değil, fikriyatı İzmir İktisat Kongresi’nde atılan büyük bir mirasın taşıyıcısı. Şehrimiz İzmir, Atatürk’ün ‘Siyasi, askeri zaferler ne kadar büyük olursa olsun lar, iktisadi zaferler ile taçlandırılmazsa meydana gelen zaferler devamlı olamaz, az zamanda söner’ ifadesiyle dünyaya mesaj verdiği bugünkü fuarların ilk nüvesini teşkil eden ‘Yerli Malları Sergisi’nin mirasçısı” açıklamasında bulundu. İlklerin fuarı Soyer şöyle konuştu: “Fuar, ‘ilk’lerin ana öğesi oldu. Ülkemizdeki herkes, Neil Armstrong’u Ay’a indiren kapsülü ve Ay’dan getirilen kaya parçasını, ilk kez fuarda gördü. Fuar, uzaya ilk giden Gagarin’in fotoğrafı altında kozmonot kıyafetinin ilk kez sergilendiği yer oldu. Kot pantolonu, yürüyen merdiveni ilk kez Fuar’da tanıdık. İlk Milli Piyango 1940’ta, ilk sayısal loto 1989’da Fuar’da çekildi. Ülkemizin sanat güneşi Zeki Müren’i ve daha nice kıymetli sanatçımızı, ilk kez Fuar’da görme şansı yakaladık.” l İZMİR MemurSen üye kaybetti MUSTAFA ÇAKIR Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın memur konfederasyon ve sendikalarının üye sayılarına ilişkin tebliği dün Resmi Gazete’de yayımlandı. Her yıl temmuz ayında yayımlanan tebliğ, bu yıl salgın nedeniyle yasa değişikliği yapılarak ertelenmişti. Temmuz 2019 ve Eylül 2020 istatistikleri karşılaştırıldığında ortaya çıkan sonuçlar şöyle: 4 Geçen yıl 2 milyon 549 bin 94 olan toplam memur sayısı bu yıl 2 milyon 633 bin 931’e çıktı. Geçen yıl 1 milyon 702 bin 644 olan toplam sendikalı memur sayısı 1 milyon 723 bin 623’e yükseldi. Oran olarak ise sendikalı memur sayısı yüzde 66.79’dan yüzde 65.44’e indi.. 4 En fazla üyeye sahip ilk 4 konfederasyonda sıralama değişmedi. İlk sıradaki MemurSen’in üye sayısı 1 milyon 19 bin 853’ten 1 milyon 13 bin 920’ye indi. İkinci sıradaki Tür kiye KamuSen’in üye sayısı 413 bin 339’dan 426 bin 100’e çıktı. 4 Üçüncü sıradaki KESK’in üye sayısı 137 bin 606’dan 137 bin 242’ye geriledi. Birleşik Kamuİş’de ise üye sayısı 67 bin 273’ten 69 bin 794’e çıktı. 4 Bu verilere göre MemurSen, Türkiye KamuSen ile KESK, Üçlü Danışma Kurulu’na katılma hakkı elde etti. Memurlarla hükümet gelecek yıl ağustosta toplusözleşme masasına ise yine MemurSen oturacak. 4 AKP’nin iktidara geldiği 2002’de 40 binlerde üyeye sahip MemurSen hızla büyüyerek 1 milyonu aşmıştı. Son istatistiklere göre ise uzun yıllar sonra ilk kez 6 bin üye kaybetti. 4 11 hizmet kolunun tamamında yine en fazla üyeye sahip sendikalar MemurSen’e bağlı sendikalar. Bu nedenle de MemurSen’e bağlı sendikalar hizmet kollarının tamamında yetkili sendika konumunda bulunuyor. l ANKARA ÜCRETSIZ IZNE IKI AY DAHA İşten çıkarma yasağı ve ücretsiz izin uygulaması iki ay daha uzatıldı. Cumhurbaşkanı kararına göre, 17 Eylül’de bitecek olan işten çıkarma yasağında süre 17 Kasım’a ertelendi. Cumhurbaşkanının bu süreleri 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatma yetkisi var. Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) son verilerine göre, şu anda 1 milyon 901 bin 212 işçi, işvereni tarafından ücretsiz izne gönderildi. Bu işçilere işsizlik sigortası fonundan aylık 1168 lira ücret veriliyor. Yine İŞKUR’un verilerine göre, 1.7 milyon işçi kısa çalışma kapsamında bulunuyor. Bu işçiler eğer aradaki fark işverenleri tarafından kapatılmıyorsa ücretlerinin yüzde 60’ını alabiliyor. Kısa çalışma ile ücretsiz izindeki işçilerin toplamı yaklaşık 3.6 milyona ulaşmış durumda. l ANKARA ‘Sermaye piyasalarını derinleştirmeliyiz’ Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin (TSPB) önceki gün gerçekleştirdiği 20. olağan genel kurul toplantısı sonrası oluşan yeni yönetim kurulu, TSPB Başkanlığı’na İş Portföy Yönetimi Genel Müdürü Tevfik Eraslan’ı seçti. Başkan vekilliğine Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası Genel Müdürü İbrahim Halil Öztop getirildi. Bir açıklama yapan ve sermaye piyasalarının ülkelerin kalkınması için ihtiyaç duyulan finansmanın en temel kaynağı olduğuna dikkati çeken Eras lan, “Sermaye piyasalarımızın büyümesi ve derinleşmesi birinci önceliğimiz olacaktır. TSPB olarak hedeflerimizin başında İstanbul Finans Merkezi projemizin hayata geçirilmesi var. Ayrıca bireysel yatırımcının korunmasına yönelik tüm çalışmaların destekçisi ve takipçisi olacağız” dedi. Altın Boğa Ödülü Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Ali Fuat Taşkesenlioğlu da yatırımcıları korumak için önemli adımlar atıldığını vurguladı.Genel kurulda ayrıca, 5’inci Sermaye Piyasaları Al tın Boğa Ödül töreni de yapıldı. Bu kapsamda “Sermaye Piyasasına Hizmet Onur Ödülü” merhum Dr. Yaşar Erdinç ve merhum Zeki Döşlüoğlu’na, “Sermaye Piyasasına Hizmet Özel Ödülü” ise Borsa İstanbul’a (TLREF Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı uygulaması) verildi. l Ekonomi Servisi Tevfik Eraslan Kurlarda rekorlar devam ediyor, fatura ağırlaşıyor Ağustosta yaşanan kur atağı geçen hafta yeniden canlandı. Ağustos ayı enflasyon açıklamasından sonra yeniden artışa geçen dolar kuru 7.45 TL ile yeni rekorunu kırarken, rekorların arkasının geleceği konusunda bir beklenti oluştu. Bu arada enflasyondaki trendin geriye çevrilmesinin giderek zorlaştığı da ortaya çıktı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ağustos ayının tüketici fiyat artışını (TÜFE), geçen yılın aynı ayındaki gibi, 0.86 oranında açıklarken, yıllık oran yüzde 11.7 oldu. Bu rakamın piyasa beklentilerine yakın ve yatay bir hareketi gösterdiğini söyleyebiliriz ama piyasa buna rağmen tepki gösterdi. Tabii ki doların uluslararası piyasadaki artışı etkiliydi ama sadece dolarda değil, Avro’da da dolayısıyla sepet kurda da artış yaşandı. Dolayısıyla piyasalardaki bu tepkinin aslında uygulanan ekonomi politikalarına verilen bir tepki olduğu rahatlıkla söylenebilir. Piyasalar uygulanan para politikasının yanlışlığını bu hareketle bir kez daha duyurdular. Merkez Bankası’nın dolaylı yollardan faizi artırmasının piyasalarda güven sorununu büyüttüğü, artık herkesin resmi politika faiz oranını artırması gerektiği görüşünde olduğunu bu hareketten anlamak mümkün. Tabii ki sadece bu görüşü savunmakla kalmıyor, tavırlarını piyasadaki hareketleriyle de gösteriyorlar. Piyasa uzmanları hisse senedi ve tahvil piyasasında yabancı yatırımın çok azalmasına rağmen, son günlerde çıkışların devam ettiğini söylüyorlar. Sadece yabancılar değil, yerli yatırımcılar da politikaların yanlışlığı nedeniyle, tasarruflarını dövize yatırmaya devam ediyorlar, bu nedenle DTH’lerin büyümesini sürdürüyor. Enflasyonu değerlendiren iktisatçılar kurlardaki artışların fiyatlara etkisinin hızlandığı görüşünü savunarak, kurlardaki artışı önleyecek tedbirlerin alınmasının şart olduğunu belirtiyorlar. Boğaziçi Üniversitesi’nden iktisatçı Prof. Dr. Kamil Yılmaz, Merkez Bankası’nın mevcut politikası ile yıl sonunda enflasyon oranlarının yüzde 13 ile 15 arasında oluşabileceğini tahmin ediyor. Kamil Hoca’nın Bloomberg’deki konuşmasından, yeni hatalar yapıldığı takdirde bu oranın daha da yükselebileceği endişesi taşıdığını anlıyorum. Yabancı uzmanlar da Merkez Bankası’nın dolaylı yoldan faiz artırarak piyasayı baskılamasının geçici bir tedbir olarak görüldüğünü, enflasyona karşı kararlı tavrın ise ancak politika faizindeki artış ile ortaya konabileceğini belirtiyorlar. Dolayısıyla Merkez Bankası politika faizini artırmadan, dolaylı yollardan fonlama faizi artırılıp yeni faiz koridorları yaratılarak kurlardaki hareketin durdurulamayacağını söyleyebiliriz. Aslında siyasilerin etkisi nedeniyle Merkez Bankası’nın bu yola gitmesinin ardında “şartlar düzelirse faiz artışına gerek kalmaz” anlayışının yattığını açıklamalardan da anlıyoruz. Bu da zaten başlı başına para politikasına olan güvensizliği körükleyen, dolayısıyla TL’nin değer kaybını hızlandıran bir unsur. Asıl fatura dar gelirliye Prof. Dr. Kamil Yılmaz, Merkez Bankası’na dönük olarak “belirsizliği artırırsanız, güçlü politikalar uygulayamazsınız” mesajını verirken, bu durumun, zaten pandemi döneminde gelirleri iyice azalan dar gelirlilerin durumunu daha da ağırlaştıracağına dikkat çekiyor. Pandeminin yeniden yaygınlaşması ve ünlü isimlerin hastalığa yakalanmasıyla birlikte “Pandemide VIP uygulaması” tartışmaları da başladı. Sağlık çalışanlarına bile test yapılmazken, bazı siyasi grupların düzenli testler yaptırdıkları, salgın takibinde bunlara öncelik verildiği yolunda haberler çıkmaya başladı. Aynı durum ekonomik etki açısından da geçerli. Hükümetin pandemi nedeniyle yaptığı yardımların kredi ve vergi ötelemeleri şeklinde olduğu, sürekli talep edilmesine rağmen dar ve sabit gelirliler ile hiç geliri olmayanlara doğrudan desteğin fazla uygulanmadığını biliyoruz. Yani pandemiden en olumsuz etkilenenlerin işini kaybedenler, sayıları artan işsizler, düzenli geliri olmayan kesimler olduğu açık. Dün işten çıkarma yasağı ile ücretsiz izin uygulamasının 2 ay daha uzatılacağı açıklandı. Sözde bu destekler dar gelirlilere veriliyor ama işverenlerin kötüye kullanımları da giderek artıyor. İşveren yasak nedeniyle işten çıkaramadığı işçisine ücretsiz izin yazıp, 1168 TL’yi devletten almasını sağlıyor. İşçi aslında onayı olmadan ücretsiz izine çıkarılamazdı ama yeni kurallara göre ücretsiz izin için işçi artık haklı fesih başvurusu yapamıyor, yani kıdem tazminatı ve işsizlik fonu hakkını kaybediyor. Bazı işverenlerin işçisini kendi isteği ile ayrılmaya zorladığı, böylece bu fırsattan istifade kıdem tazminatı yükünden kurtulmayı istediği görülüyor. Yani insanlardan 1168 TL ile aile geçindirmeleri isteniyor. Yanlış politikalar uygulayan hükümet de bağımsız kalıp gereken para politikasını uygulamayan Merkez Bankası yönetimi de kur artışını ve enflasyonu önlemeyerek, dar ve sabit gelirli geniş toplum kesimlerinin yükünü ağırlaştırıyor.