Katalog

12 21 AĞUSTOS 2020 CUMA HABER/YORUM ‘Bir fikir gazetesinde otuz yıl’ H.V. Velidedeoğlu (6.8.1972) Değerli dostlar bilindiği gibi bu “otuz yıl”a, “yirmi yıl” daha ekleyerek tam “elli yıl” yazdı “Hıfzı Veldet Hoca”, gazetemiz “Cumhuriyet”te... Pazartesi “24 Ağustos” doğum günü, dolaysiyle bu köşeyi, izninizle kendisine bırakıyorum. “Yarım yüzyıllık” bu sürecin nasıl başladığını, “belgesel” niteliğindeki bir anlatımla şöyle dile getirmişti: “1942 yılında, nisan ayının sonlarına doğru, elimde ‘Medeni Kanun Dili’ ve ‘Yeni Dil Cereyanı’ konusunda kaleme alınmış iki yazı ile Cumhuriyet’in ‘Yazıişleri Müdürü rahmetli Feridun Osman Menteşoğlu’nun odasına çıkarak bunları çekine çekine kendisine vermiştim... Yazılar, 3 ve 4 Mayıs 1942 günleri arka arkaya yayımlandı. Gazeteye ilk adım atışımı; beni görmek isteyen Yunus Nadi’nin yukarı kattaki salonun sağ köşesinde bulunan odasına Feridun Osman’la birlikte girişimi, beni karşısında oturtan rahmetlinin ‘Gazetem size açıktır. Ara sıra hukuki ve içtimai mevzularda yazı getirirseniz memnun olurum’ deyişini, sanki dün olmuş gibi hatırlıyorum. Adlarını rahmetle andığım ve temiz hatıralarını ruhumda sakladığım ünlü yazarların kervanına ben de bir dümen neferi olarak katılmıştım. Artık ciddi bir gazetede, yazılarımla kamuoyuna hitap etmek ve içimdeki yazarlık tutkusunu karşılamak ve doyurmak olanağına kavuşmuştum. Özellikle hukukun türlü yönlerini gazete okuyucusu halka anlatabilmenin çetinliği ve manevi sorumluluk duygusu altında eziliyor, açıkça itiraf edeyim ki korkuyordum. İşte sevgili okuyucularım, 30 yılı aşkın bir süreden beri bu fikir gazetesinde çıkan her yazımı aynı coşku ve aynı sorumluluk duygusu ile kaleme aldım. Yazabildiğim sürece bu, hep böyle olacaktır. Hatırasını her zaman saygıyla andığım Yunus Nadi’nin ölümünden sonra Türkiye’de katıksız Atatürkçü ‘fikir gazetesi’ örneğini, gazetenin ağırbaşlı kimlik ve geleneğini sürdüren ve ikinci sayfayı 30 yıldır bana açık tutmakla devam eden aziz dostlarım Nadir Nadi ve vakitsiz gidişiyle bizleri derinden acılandıran rahmetli Doğan Nadi’ye teşekkürlerimle birlikte, takdir ve tebriklerimi de bu vesile ile buracıkta sunmak isterim.” 6 Ağustos 1972 Yazısını burada noktalar “Hıfzı Veldet Hoca”. Ayrıca değerli dostlar, bu yazısında Velidedeoğlu’nun gazetemiz “Cumhuriyet” için yazdığı bir değerlendirmeye de yer vereyim dedim, şöyle: “İlk çıktığı günden beri aralıksız izlediğim ‘Cumhuriyet’, Fransızların yerini ‘Le Monde’a bırakan ‘Le Temps’ ya da İngilizlerin ‘The Times’ gazeteleri gibi kendi ağırbaşlılık geleneğini kurmuş, sansasyon ve pornografiden, hediye ve piyangodan her zaman uzak kalmış bir ‘fikir gazetesi’ydi” diye vurgular, ardından da şöyle sürdürür: “Özellikle ikinci sayfası, sanki yazışmayla öğretim yapan bir ‘Halk Üniversitesi’ görevini yüklenmişti. Bu ikinci sayfada, o devrin ünlü yazarlarına yer verilirdi. Sayfanın sürekli yazarları arasında A. Adnan Adıvar, A. Hamdi Tanpınar, Hasan Âli Yücel, Peyami Safa, Falih Rıfkı Atay gibi o zamanın, bilim, edebiyat ve basın hayatının tanınmış kişileri de yer alırdı.” Kuşkusuz “siyaset” alanındaki kişilerin yazıları da hem de bolca. Bu durum dolaysiyle “Hukuk Fakültesi”nin öğretim üyeleri Velidedeoğlu’nun Cumhuriyet’teki yazılarını kesmesini istiyordu. Ne var ki bir süre sonra onlar da “Cumhuriyet”te yazmaya başladı... Böylece “siyaset” ülkenin siyaseti her boyutta ele alınıyordu, ülkemizin çağdaş, laik doğrultuda yürümesi dikkatle izleniyordu. “1992” yılı şubat ayının son pazar gününde de bu doğrultuda yazısı yayımlanan Velidedeoğlu, ertesi gün “24 Şubat”ta aramızdan ayrılacaktı. Demek “28 yıl” olmuş... Oysa dün gibi... Gelecek “cuma”ya buluşmak üzere. 21 AĞUSTOS 2020 SAYI: 34649 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni AYKUT KÜÇÜKKAYA Yayın Koordinatörü Serkan Ozan Yazıişleri Müdürleri İpek Özbey / Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Hakan Akarsu (Ek Yayınlar) Görsel Yönetmen Münevver Oskay Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Gece: Ayça Bilgin Demir l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Jale Özgentürk l İç Politika: Ali Açar l Kültür Sanat: Yazgülü Aldoğan l Fotoğraf: Uğur Demir l Spor: Sami Gürel l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Tel: (0212) 454 32 55 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. NAMAZ VAKİTLERİ İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı İstanbul 04:39 06:13 13:12 16:58 20:02 21:29 Ankara 04:27 05:59 12:57 16:42 19:44 21:10 İzmir 04:55 06:24 13:20 17:03 20:05 21:28 Bir ülkenin genel ekonomik sorunları yerine, bugün simgesel bir düşünce yapalım! Aynı sokakta komşu, yeni evli, 3 aileye göz atalım... Her ailenin aylık gelirinin 100 TL olduğunu varsayalım! HHH Birinci çift, “Para, parayı çeker!” düşüncesin de olduğu için, her ay 10 TL tasarruf yapıp banka ya yatırdılar... Sağladıkları “banka faiziyle” harika bir deniz tatili yaptılar! HHH İkinci çiftin para düşüncesi, “Ayağını, yorganına göre uzat!” idi... Her ay sonunda 100 TL’yi harca yıp ne tasarruf yapıp faiz kazandılar, ne de borç ya pıp faiz ödediler! HHH Üçüncü çiftin parasal düşüncesi ise “İnsan, dün yaya bir kere geliyor, boş ver!” idi... Her ay 100 TL’yi bitirip bankadan 10 TL kredi alı yor, faiz ödüyorlardı... Kre diyi ödemek ve geçinmek için 2. ay ise bankadan 20 TL kredi alıyorlardı! Faiz ha riç! Geçinmekte zorlanıyor, Komşularına, “Ne bu ha yat pahalığı!” diye yakınıyor lardı... HHH 100 TL’ler Hazine ve Maliye Bakanı, Damat Paşa Berat Albay rak, “Türkiye’de hanehalkı borçluluğunda, kişi ba şına düşen borç 1291 dolar” dedi... Demek ki Türk halkı “İnsan, dünyaya bir kere geliyor, boş ver!” di yordu... HHH Damat Paşa’nın hazırladığı devlet bütçesinin yıl sonunda 139 milyar lira açık vermesi hedeflenmişti. Daha yılın ilk yarısında, 6 ayda 109 milyar lira açık verdi! Yılın 2. altı ayına 30 milyar kaldı! Bakalım ne reden bulacak? HHH Kamu bankaları, zaten döviz satıp borçlanmış lar. Kısa sürede 10 milyar dolar bulmaları gerekiyor! Peki, onlar açıklarını nasıl kapatacaklar? T.C. Merkez Bankası’ndan sağlamaları güç! TCMB’nin döviz rezervleri “eksi 27 milyar dolar”... HHH Bu satırlar yazılırken, “faiz oranını” saptamak Bir ‘Müjdeye’ Doğru! amacıyla, TCMB’nin “Para Politikası Kurulu (PPK)” toplanmak üzereydi... Kurul, TCMB’nin uygulayacağı para siyasasının ilkelerini belirliyor. Hükümetle birlikte (!) enflasyon hedefini, Türk Lirası’nın iç ve dış değerini korumak için alınacak önlemleri saptıyor! HHH Toplantıda, TCMB’nin yüzde 8.25 düzeyindeki faizini yükseltmesi ya da faiz koridorunun üst bandı olan yüzde 9.25 yerine yüzde 11.25’e çekilmesi söz konusu! Bu oluşum faiz artışına yol açabilir... Faiz artışı ise doların fiyatını olumsuz etkileyecektir! TL’nin, dolar karşısında zaten eridiğini salı günkü yazımızda belirtmiştik... HHH Anadolu Ajansı Finans, (PPK) toplantısı sonuçlarına ilişkin 22 ekonomistin görüşlerini açıkladı. Ekonomistler, genellikle TCMB’nin ağustos ayında da “faizleri sabit tutacağı” yönünde görüş bildirdiler. Ankete katılan 22 ekonomistten 18’i Merkez Bankası’nın “politika faizinde (bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı)” değişiklik beklemediğini bildirdi. Ekonomistlerden 4’ü ise “faizlerin artacağını” düşündü. TCMB temmuz ve haziran aylarında gerçekleştirilen PPK toplantılarında da faiz oranını sabit bırakmıştı. HHH “Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Yönetim Kurulu Başkanı” Hüseyin Aydın’ın ev sahipliğinde ve “TBB Yönetim Kurulu” üyesi bazı bankaların genel müdürlerinin de katıldığı 6 Ağustos’taki toplantı hakkında özetle şu bilgiler verilmişti: “Büyümenin istikrar içinde sürdürülmesi ve ekonomik faaliyetin finansmanına bankacılık sektörünün sağlıklı olarak katkı vermeye devam etmesi amacıyla gerçekleştirilen ve yaklaşık 3 saat süren toplantıda katılımcılar işbirliği mesajı vermiştir. Toplantıda güçlü koordinasyon, yakın iletişim ve pozitif katkı yaklaşımıyla piyasalardaki gelişmeler ve normalleşme dönemine ilişkin ilgili kurumlar tarafından alınmakta olan kararlar değerlendirilmiştir. Banka genel müdürlerinin görüş ve düşüncelerini dile getirdiği bölümün ardından, TCMB Başkanı Murat Uysal önümüzdeki dönemde likidite yönetimi ve fonlama politikasına yönelik bilgilendirmede bulundu. BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben salgın döneminde devreye alınan düzenlemelerin etkilerine ve normalleşme dönemine ilişkin düşünülen politikalara yönelik değerlendirmeler yaptı...” Peki, enflasyonun, doların düşürülmesi için bugünkü toplantıya ne gibi öneriler yapıldı? HHH Piyasada bol bol tahminler yapılıyordu, TCMB’nin dünkü toplantısı öncesinde “dolarda” dalgalanmalar, hafif düşüşler başladı... HHH Yazımı tamamlamıştım ki PPK’nin, “politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 8.25 düzeyinde sabit tutulmasına karar verdiği” açıklandı... HHH Sonrasında TCMB’den “Reel kredi büyümesi koşullarını sağlayan bankalar için Türk Lirası ve yabancı para zorunlu karşılık oranlarının artırılmasına karar verildiği, alınan kararlarla piyasadan yaklaşık 17 milyar TL ve 8.5 milyar dolar karşılığı döviz ve altın cinsinden likiditenin çekilmesinin beklendiği” açıklandı. HHH AKP Reisi Umumisi, Reisi Cumhur, Veziri Azam Recep Tayip Erdoğan’ın “Cuma günü bir müjde vereceğiz, Türkiye’de yeni bir dönem açılacak!” açıklaması kurda düşüşe yol açtı... Damat Paşa da kayınpederinin açıklamasına ilişkin olarak “Türkiye için bir eksen değişikliği, önemli bir süreç olacak. Çok daha güzel günler bizi bekliyor!” dedi... AYM, ‘UZMAN ÇAVUŞA CAYDIRICI CEZA VERILMELI’ DEDI Tuvalette dayağa 70 bin lira tazminat Anayasa Mahkemesi (AYM), olay tarihinde tutuklu olan üniversite öğrencisinin, sınava götürüldüğü Bayrampaşa Cezaevi’nin tuvaletinde uzman çavuş ve 10 jandarma tarafından dövülmesini “eziyet” olarak nitelendirALICAN di. Tutuklu öğrenciULUDAĞ ye 70 bin TL tazminat ödenmesine hükmeden mahkeme, 3 bin TL adli para cezası verilen sanık uzman çavuşun cezasını yetersiz buldu ve yerel mahkemeden “caydırıcı” bir ceza istedi. Mahkeme, ayrıca davaya dahil edilmeyen askerlerin de yargılanmasını istedi. 2007’de Kırklareli F Tipi Cezaevi’nde örgüt üyeliği iddiasıyla tutuklu olan Fırat Can, okuduğu Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nin sınavlarına girmek için İstanbul’a getirildi. Fırat Can, sınav sonrası Kırklareli’ne götürülmek üzere Bayrampaşa Cezaevi’ne götürüldü. Maslak Sevk Bölüğü, ring aracına bindirmeden önce Can’dan parmağında YARGILAMA SÜRESİ DE MAKUL DEĞİL Kararda, yargılamanın 7 yıl 8 ay sürmesinin de makul olmadığı vurgulandı. “Somut olayda, soruşturmanın etkinliğinin sağlanmasının koşullarından biri olan sorumluların fiilleriyle orantılı ceza almaları koşulunun yerine getirilmediği ve cezasızlık sonucunu doğurduğu” belirtilen kararda, “Bu durum benzer ihlallerin önüne geçebilmek amacıyla cay dırıcılığın sağlanması için devletin, sorumluların uygun ve yeterli cezalar ile cezalandırılmalarını sağlayabilecek nitelikte bir ceza soruşturması yürütme konusundaki yükümlülüklerine açıkça aykırılık oluşturmaktadır” denildi. Kararda, sadece uzman çavuşun değil, diğer askerlerin de darp olayından sorumlu olarak yargılanması gerektiğine işaret edildi. ki alyansı çıkarmasını istedi. Bunu kabul etmeyen Can, bir uzman çavuş ve emrindeki 10 asker tarafından tuvalete götürüldüğünü bildirdi. “Tuvalette dövüldüğünü, hayalarının sıkıldığını, copla boğazına vurulduğunu ve kendisine hakaret edildiğini” belirten Can, Kırklareli Cezaevi’ne dönmesinin ardından savcılığa suç duyurusunda bulundu. Can, sevk edildiği hastanede darp edildiğine ilişkin doktor raporu da aldı. Eyüp Cumhuriyet Savcılığı’nın başlattığı soruşturma kapsamında ifade veren uzman çavuş M.N.T, “Olayı hatırlamıyorum, kimseyi darp etmedim” dedi. Bakırköy 4. Ağır Ceza Mahkemesi, açılan dava sonucunda uzman çavuşu, “Kamu görevlisinin sahip olduğu nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kasten yaralama” suçundan 3 bin TL adli para cezasına çarptırdı. Bu ceza da ertelendi. Başvuruyu değerlendiren AYM, Fırat Can’ın yaşadıklarının “eziyet” olarak tanımladı ve ihlal kararı verdi. Kararın bir örneğinin ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması amacıyla yeniden yargılama yapılmak üzere mahkemeye gönderilmesine karar veren AYM, Can’a 70 bin TL manevi tazminat ödenmesine de hükmetti. l ANKARA Adana’da eylem yapan 32 gence toplam 37 bin TL para cezası Adana’da Seyhan Kaymakamlığı, kentteki gençlik örgütleri tarafından 30 Haziran ve 3 Temmuz’da yapılan basın açıklaması ve bildiri dağıtımına cezai işlem uyguladı. Eyleme katılan 32 gence “1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282’nci maddesine” muhalefet iddiasıyla bin 180’er TL toplamda 37 bin 760 TL para cezası kesil di. Gençler, sulh ceza hâkimliğine itiraz başvurusunda bulundu. Gençlerin “Sosyal medyama dokunma” diyerek dağıtmak istedikleri bildirilere yasak gerekçesiyle polis el koymuştu. Adana Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 6 genç hakkında “halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve aşağılama” iddiasıyla açtığı soruşturma devam ediyor. l Haber Merkezi MSB: Tuzaklanan 30 mayın imha edildi Milli Savunma Bakanlığı, Şırnak’ın Cizre ilçesinde terör örgütü PKK’nin, yol kenarına tuzakladığı 30 adet mayının imha edildiğini bildirdi. Bakanlık, PKK’li teröristlerin, Irak’ın kuzeyindeki üs bölgesine saldırı girişiminde bulunduğu bomba yüklü 2 maket uçağın da düşürüldüğünü bildirdi. l ANKARA/Cumhuriyet KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] AZERI SUÇ ÖRGÜTÜ LIDERI ÖLDÜRÜLDÜ Azeri suç örgütü lideri Nadir Salifov, Antalya Serik’te bir otelin restoranında yemek yediği arkadaşı tarafından başından silahla vuruldu. Kaçan 2 zanlı Denizli’de yakalanarak gözaltına alındı. “Kalp” lakaplı Nadir Salifov’un, Rusya başta olmak üzere Bağımsız Devletler Topluluğu’ndaki meyvesebze ithalat pazarını kontrolünde bulunduran “Lotu Guli” mafyasının liderliğini yaptığı iddia ediliyor. Azerbaycan’da hapis yattıktan sonra Türkiye’ye gelen ve 2018’de yakalanarak sınır dışı edilen Salifov’un, yasadışı yollardan tekrar Türkiye’ye geldiği değerlendiriliyor. 3 Şubat 2020’de İstanbul’da yakalanan 17 şüphelinin Türkiye’ye Salifov’a yönelik eylem hazırlığı için geldikleri belirtilmişti. l DHA IŞİD şüphelisi tutuklandı Bursa İnegöl’de 13 Ağustos’ta gözaltına alınan terör örgütü IŞİD üyesi M.A. tutuklandı, zanlı ile bağlantılı olduğu ileri sürülen 5 kişinin sınır dışı edilmesine karar verildi. M.A’nın evinde IŞİD’e ait malzemeler, 3 patlayıcı düzeneği, ‘canlı bomba yeleği’ ele geçirilmişti. Türkiye’ye 2 yıl önce kaçak yollarla girdiği belirlenen zanlının, yakalanmaması durumunda bir polis merkezine bombalı saldırı planladığını itiraf ettiği öne sürülmüştü. l AA BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 23 4 5 6789 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Eskiden dikdörtgene verilen ad. 2/ Bir topluluğu oluşturan bireylerden 1 K I RKPARE 2 ARAROT DÜ 3 NAMA Z ME Y 4 V İ KONA E 5 ARZ LARA her biri... At 6 S İ M O Z O L E bakıcısı. 3/ 7 M A R J İ N A L Japonya’ya 8 M E N İ R R E özgü bir tür güreş... İslam 9 AL İ L E D AM dinine göre haram sayılan faiz. 4/ Çanakkale’nin, peyniriyle tanın mış ilçesi... “Akşam, yine akşam, yine akşam / Göllerde bu bir kamış olsam” (Ahmet Haşim). 5/ Keskin kokulu bir kekik cinsi. 6/ Lütesyum elementinin simgesi... Yunan mitolojisinde aşk tanrısı. 7/ Kadınsı davranışları olan erkek. 8/ Ketenden yapılan kısa pantolon, büyük cepli uzun ceket ve geniş kenarlı mantar şapkadan oluşan av kılığı... Çit, perde. 9/ Tatlı bir çörek... Bisikletin oturulacak yeri. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Eskiden üçgene verilen ad. 2/ Kaşındırıcı bir deri hastalığı... Boyutları olağandan küçük olan. 3/ Besili ve yağlı olan... Batı Anadolu’da köy yi ğidi. 4/ Tamir etmek. 5/ İskambilde bir kâğıt... Yarı memnunluk belirten bir ünlem... İran’ın plaka kodu. 6/ Kastamonu yöresinde yufka ek meğine verilen ad... Bir spor dalı. 7/ Rize’nin bir ilçesi. 8/ Futbolda kaleciyle savunma arasında yer alan oyuncu... Toprağın nemi. 9/ “Hadi ver ellerini / Ufkumdan esen yellerine” (B. Neca tigil)... Açık duran başparmağın ucundan işaret parmağının ucuna kadar olan uzunluk.