Katalog

4 2 AĞUSTOS 2020 PAZAR DİZİ/HABER Kanal İstanbul projesi 3. etap planları bugün askıdan inecek. İtiraz dilekçeleri, yıkımı ortaya koydu Artık her durak bir son durak... “Bir kenti tanımanın yollarından biri, metro hatlarının sonundaki yerleşim bölgelerine gitmek. Neden? Çünkü son duraklar, kentin azgelişmiş bölgeleri. Çünkü son duraklar, yoksul halkın yaşam bölgesi. Çünkü son duraklar, dışarıdan gelenlerin gözlerini boyayan şehir merkezlerinden çok farklı. (...) Bu bölgelerden herhangi birine giderken, hangi hatta binerseniz binin, Manhattan’dan çıktıktan sonra, beyaz Amerikalı kalmıyor trende. Asya kökenliler, Latin Amerikalılar, Afrikalı Amerikalılar ve göçmenlere hizmet veriyor bu hatlar. Birdenbire İngilizce duyulmaz oluyor. Bütün bu kenar semtlerin görünümleri, Manhattan’dan çok farklı. Gökdelenler yok, kısa kısa, kirli binalar, duvarlarda yazılar, bir bakımsızlık var hepsinde. Manhattan’ın gösterişinden uzak ama gerçek hayata daha yakın. Evlerinin balkonlarındaki sandalyelerde oturup yemek yiyor insanlar. Oysa hiçbir balkonda insan göremezsiniz Manhattan’da. Nedendir bilinmez.” HHH Yukarıdaki satırları yaklaşık 20 yıl önce New York’u Yaşamak adlı kitabım için yazmıştım. Yazının başlığını “Son Duraklar” koymuştum. Kentteki metro hatlarının son duraklarına gidip gözlem yaptığım günlerdi. New York’un COVID19 yüzünden kimlik değiştirdiği bu dönemde ise bu yazı için yine aynı deneyi yaptım. İlk anda dikkatimi çeken fark, metro kullananların sayısındaki belirgin düşüş. New York, sanki 8.7 milyon nüfusu barındıran bir megapol değil de ufak ölçekte bir kentmiş gibi metro hiç olmadığı kadar sakin. İkinci fark, metronun daha önce hiç görmediğim kadar temiz olması. Görenler bilir; New York metrosu, özellikle yaz aylarında artan turist sayısının da etkisiyle, oldukça kirlidir. Yeni yapılan hatlar hariç, yüzyılı aşkın bir zamandır kullanıldığından eskidir. Ama koronavirüs korkusuyla sık sık temizlendiğinden ve az kullanıldığından, bugünlerde her zamankinden daha bakımlı. Üçüncü fark, artık metroda nadiren beyaz Amerikalıya rastlanması. Bu kesim, kendisini koruma altına alma lüksüne sahip olduğundan, aylardır toplu taşıma araçlarını kullanmaz olmuş. Yakın yerlere yürüyorlar; uzak yerler için de ya bisiklet ve elektrikli scooter kullanıyorlar ya taksiye biniyorlar ya da araba kiralıyorlar. Eskiden metroya yansıyan sınıfsal fark, dar gelirlilerin oturduğu son duraklara yaklaştıkça trende kalanların kökeninden anlaşılırken, artık Manhattan’ın en zengin semtlerindeki güzergâhlarda da belirgin. Soho’dan trene binenler de Bronx’dan binenler de ekonomik durumu iyi olmayan siyahlar ya da Latin kökenliler. HHH İki gün önce metroda, COVID19’lu New York’a dair çarpıcı bir olaya tanık oldum. Brooklyn’e giden 5 numaralı trende benimle birlikte sadece 20’li yaşlarda göçmen bir erkek vardı. Belediye binasının olduğu durakta kapılar açılınca içeri hızla 2526 yaşlarında siyah bir erkek girdi. Üzerindeki eşofmanı baldırlarına kadar indirmiş halde ve kan ter içinde diğer gencin karşısına oturdu. Elini eşofmanından içeri doğru soktuğunu görünce bir felaketle karşı karşıya olduğumu düşünürken, paçalarından paketler çıkarmaya başladı. Tam o anda muhtemelen durumun tuhaflığını fark ederek bize baktı. “Çaldım bunları. Açım ve işsizim. Paketleri eşofmana doldurdum. Hızla koşup bu trene bindim. Galiba becerdim” dedi. Göçmen genç, “Ben de işsizim. Bravo!” deyince, bu olayı yumruklarını tokuşturarak kutladılar. Siyah genç çaldıklarını yerleştirmek için cebinden büyük bir torba çıkardı. Sonra da paketlerden birini açıp krakerleri yemeye başladı. Eşofmanı hâlâ baldırlarına kadar inmiş olsa da dünya umurunda değildi. HHH Akşam kentte zengin Amerikalıların yoğun olarak yaşadığı Yukarı Batı Yakası’nda bir metro istasyonuna girdiğimde ise yaşlı bir evsiz, “New York’u zenginler öldürdü!” diye bağırıyordu. Bana sorarsanız ikisi de tesadüf değil. Çünkü artık koronalı hayatta tüm metro durakları son durak... Sazlıdere’yi yok EDECEKLER 4 Yurttaşların tapularına daha planlar askıdayken şerhler konulduğu öğrenildi. İtiraz dilekçelerinde, 2012 yılında belirlenen ve daha sonra sınırları değiştirilen rezerv alanının, bu plan kararlarına göre amacına uygun kullanılmadığı ifade edildi. PARSEL PARSEL KANAL 4 Yarımburgaz Mağarası’nın yok olmasının önüne geçmek için çözüm getirilmedi. Ya Şahintepe yerleşim İSTANBUL yeri kaldırılacak ya da bilinen en eski yerleşim yeri Yarımburgaz Mağarası yok olacak. İçme HAZAL OCAK 2 suyu barajı Sazlıdere, kanala dönüşecek. Tartışmalı proje Kanal İstanbul’un 10 köyü kapsayan 3. etap planlarına göre İstanbul’un su ihtiyacının bir kısmını karşılayan Sazlıdere Barajı’nın tamamı yok olacak ve kanala dönüşecek. Planlarla barajın çevresindeki içme suyu havzası da imara açılmış oldu. Kanalın çevresine “zemin + 3” kat izni verildi. Planlarda Şahintepe Yarımburgaz Mağarası’nı kurtarmak için herhangi bir çözüm getirilmediği görüldü. İstanbul’da, günümüzden 400 bin yıl öncesinde ilk yerleşik yaşamın başladığı belirtilen Yarımburgaz Mağaraları yok olabilir. Yurttaşların itiraz ettiği planlar bugün askıdan inecek. Projenin 3. etap planları, Çilingir, Dursunköy, Hacımaşlı, Hadımköy, Haraççı, Sazlıbosna, Güvercintepe, Kayabaşı, Şahintepe ve Şamlar olmak üzere 10 köyü kapsıyor. Planlama alanı toplam 5 bin 893 hektar. Planlama Hacımaşlı, Sazlıbosna ve Çilingir köy yerleşimleri ile Dursunköy ve Şamlar’ın tarım alanlarını içeriyor. Hektarlarca alana sahip Sazlıdere Barajı da bu planın içerisinde tamamen yok oluyor ve barajın bulunduğu alan kanalın bir bölümüne dönüşüyor. Barajın içme suyu havzası da imara kapalıydı ve koruma altındaydı. Planla bu alan da imara açılmış oldu. Nüfus artacak Söz konusu 5 bin 893 hektar alanın şu an 138.28 hektarı planlı, geriye kalan bölüm ise plansız bir durumdaydı. Bölgede şu an 5 bin 209.2 hektarı boş, 236.7 kırsal yerleşim alanı ve 151.4 hektar da konut alanı bulunuyor. Ay RAKAMLARLA 3. ETAP yok olmasının önüne geçmek için çözüm getirilmemesi. Uzmanla 20 milyon 858 bin 201.45 m2 ra göre ya Şahintepe yerleşim yeri kaldırılacak ya da Türkiye’nin Gelişme Konut bilinen en eski yerleşim yerlerinden biri olan Yarımburgaz Mağa 4 milyon rası yok olacak. Projeye ait plan 1 milyon 898 bin lar, Yarımburgaz Mağarası’nın bu 45 bin 71.84 m2 Konut+Ticaret 213.67 m2 Ticaret lunduğu tepe ile Şahintepe arasındaki darboğaz önlerinde sonlandırılmış durumda. Planları inceleyen uzmanlar, askıdaki planlara göre 40 bin 47 bin güzergâh çizimler uzatıldığında ka 230.69 m2 Bakım 562.50 m2 Konut dışı nalın, Yarımburgaz Mağarası’nın dibinden ve Şahintepe yerleşim alanını yararak geçebileceğini söylü Akaryakıt kentsel çalışma yor. Bu durumda deniz seviyesin den 7080 metre yükseklikte yer alan Şahintepe yarılarak deniz se rıca alan içerisinde 784.9 hektar da viyesine indirilecek. Bu öngörünün Sazlıbosna Baraj gölü ve gölet ala gerçekleşmesi durumunda mahallenin nı da var. Bölgedeki arazilerin yüzde yaklaşık yarısı kanala gidecek. 56.56’sı yani 30 milyon 868 bin 946’sı özel mülkiyete ait. Yüzde 15.42’si ya ‘Telafisi mümkün olmayacak’ ni 8 milyon 416 bin 604’ü TOKİ’ye ait. Yurttaşların tapularına daha planlar Alanda 9 bin 305 parsel yapılaşmamış askıdayken şerhler konulduğu öğre parsel, 886 yapılaşmış parsel bulunu nildi. Öte yandan planlara çok sayıda yor. Alanda ise şu an toplam 123 bin yurttaş itiraz etti. Bakanlığa sunulan 795 kişi yaşıyor. Projenin hayata geç itiraz dilekçelerinde planların, “yaşam mesi durumunda planlarda söz konu kalitesini düşüren, halkın sağlığını su alan için 261 bin 574 nüfus öngörü tehdit altına alan, tarım, mera, orman lüyor. Yeni planlarda söz konusu alan alanları ve suyunu gasp eden kararlar genel olarak gelişme konut alanları, ti içerdiği” anlatıldı. Dilekçelerde 2012 caret konut, ticaret, bakım akarya yılında belirlenen ve daha sonra sı kıt alanı ve konut dışı kentsel çalışma nırları değiştirilen rezerv alanının, bu alanları olarak belirlendi. plan kararlarına göre amacına uygun Tarihi mağara ne olacak? kullanılmadığı ifade edildi ve planların “planlama tekniklerine, şehircilik ilke Ayrıca projenin imar planlarında ve esaslarına ve planlama mevzuatına dikkat çeken önemli bir nokta da Şa aykırı” olduğu anlatıldı. hintepeYarımburgaz Mağarası’nın Dilekçelerde son olarak İstanbul’un büyük ve giderek yaklaşan bir afet riski altında olduğu anlatılarak “Böyle bir durumda, çıkış gerekçesi 6306 sayılı kanun olan planların, amacına uygun biçimde, afet risklerini bertaraf etmeye ve İstanbul halkına güvenli yaşam çevreleri oluşturması beklenirken, bu kaygıları hiçbir şekilde taşımayan ve tamamen yapılaşmaya odaklanmış, doğal ve kültürel alanlar üzerinde büyük tahribatlara ve yıkımlara neden olacağı açık olan bir içerikle kurgulandığı, bu anamda açıkça şehircilik bilim ve ilkelerine, planlama ilke, teknik ve esaslarına ve kamu yararına aykırı olduğu ve uygulanması halinde telafisi mümkün olmayan zararlara neden olacağı ortadadır. Bu kapsamda, anılan planlara itirazımın kabulü ve gereğinin yapılmasını talep ederim” denildi. ‘Kamu yararı yok’ 3. etap planlarına itiraz eden yurttaşlar da itiraz dilekçelerinde planlama alanında tarım alanlarının olduğuna dikkat çekerek “İtiraz konusu planlar ile tarım kullanımı tamamen bitirilmekte, meraların vasfı değiştirilmekte ve böylece meralar yerleşime açılmaktadır” denildi. Dilekçelerde planlarda kamu yararı olmadığına dikkat çekilerek herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğu anımsatıldı. Dilekçelerde, “Doğal, tarihi ve kültürel değerlerinin koruma ve kullanma dengesinin sağlanması esastır. İtiraz konusu planlar bu maddeye aykırı olarak, doğal, tarihi ve kültürel değerler üzerinde büyük bir tahribat yaratmaktadır” ifadeleri kullanıldı. BITTI VEDAT ARIK İLGEZDİ’DEN BAKANA ÇAĞRI: Sanat emekçileri sözleşme bekliyor MAHMUT LICALI şı gelindiğini kay deden İlgezdi, CHP Genel Başkan Yardım Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy’a cısı Gamze Ak şu çağrıda bu kuş İlgezdi, Dev lundu: “Anayasa let Tiyatroları ile Mahkemesi’nin Devlet Opera ve Balesi’nde işten İlgezdi iptal ettiği güvenlik soruşturmala atılan sözleşmeli rı gerekçeleriyle sanat emekçilerine mah işten atılan ve mahkeme keme kararına karşın Kül kararları ile işe iade karar tür ve Turizm Bakanlığı ta ları olan sanat emekçileri rafından yıllık sözleşme ne yıllık sözleşme yapma yapılmadığını söyledi. nız ve sözleşmeleri yenile Yaşanan hukuksuzlu meniz gerekiyor. Kültür ve ğa son verilmesi gerek Turizm Bakanlığı, bakan tiğini kaydeden İlgez ların ve bürokratların de di, yıl başında Devlet ğil sanatçıların bakanlığı Tiyatrosu’nda 8 yıldır çalı dır. Sayın Bakan, derhal şırken işten atılan bir ça bu yanlıştan dönün. Ta lışanın mahkeme kararıy rih, sizi mahkeme karar la işe dönmesine karşın larını uygulamayan, sanat bir ay sonra tekrar işten ve sanatçı düşmanı bir ba çıkarıldığına dikkat çekti. kan olarak hatırlamasın.” Mahkeme kararlarına kar l ANKARA YHK’NİN KARARI BİNLERCE KİT İŞÇİSİNİ MAĞDUR EDECEK İşçiye katmerli ceza MUSTAFA ÇAKIR Yüksek Hakem Kurulu’nun (YHK) bağıtlayacağı sözleşmelerde 31 Aralık 2020 tarihindeki ücrete zam verilmesini öngören ilke kararı, kadroya alınmayan binlerce KİT işçisini bir kez daha mağdur edecek. Bu işçilerin ücretleri YHK tarafından belirlendiği için yine asgari ücrete mahkum olacaklar. Kadro kapsamı dışında bırakılan işçiler, ikinci kez “cezalandırılmış” olacak. YHK’nin kararı sendikalarda “şok etkisi” yarattı. Sendikalar kurulun kararının “ihsası rey” anlamına geldiğine dikkat çekiyor. Karardan vazgeçilmesini istiyor. Hemen hemen bütün sendikalar karara karşı. YHK’nin bu kararını değiştirmesini istiyorlar. Önümüzdeki günlerde karara karşı yargı yoluna da başvurulabileceğine dikkat çekiliyor. Toplusözleşmelerde işçi sendikaları ile işveren veya işveren sendikası arasında yapılan görüşmelerde anlaşma sağlanırsa sözleş me imzalanıyor. Tarafların anlaşamaması durumunda ise sözleşme YHK tarafından karara bağlanıyor. Ancak YHK çoğunlukla düşük zam veriyor. Örneğin taşerondan kadroya geçirilen işçilerin ücretlerine yıllardır YHK kararı gereği yüzde 4 zam yapılıyor. Ayrıca YHK’nin kararı da kesin hüküm niteliği taşıyor. Toplusözleşme yerine geçiyor ve itiraz edilemiyor. YHK’nin bağıtlayacağı sözleşmelerde 31 Aralık 2020 tarihindeki ücrete zam yapılacağını belirten kararı değişmezse 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022 şeklinde devam edeceğine dikkat çekiliyor. Konfederasyonlar uyardı Konfederasyonlar, YHK kararı sonrasında bağlı sendikalarını sözleşmelerin yürürlük tarihleri konusunda uyarıyor. Çünkü sözleşmede uyuşmazlık çıkması ve YHK tarafından karara bağlanması durumunda toplusözleşmesine göre alınacak zam tarihleri önem taşıyor. 1 Ocak 2021 ta rihinde yürürlüğe girecek olan bir sözleşmede YHK tarafından verilecek zam 31 Aralık 2020 tarihindeki ücrete yapılacak. Asgari ücret ise 1 Ocak’ta zamlanacak. YHK zammı sonrası ücret, asgari ücretin altında kalırsa asgari ücret seviyesine çekilecek. YHK daha önceki yıllarda 1 Ocak tarihindeki ücrete zam verdiği için işçinin ücreti asgari ücretin altında kalmışsa, ücret önce asgari ücrete yükseltiliyordu. Daha sonra da YHK zammı uygulanıyordu. Hükümet, kamudaki taşeron işçileri kadroya, belediyelerdeki taşeron işçileri ise belediye şirketlerine geçirirken, KİT’lerdeki 100 bine yakın taşeron işçiyi kapsam dışında bırakmıştı. KİT’lerdeki taşeron işçilerin sözleşmeleri YHK tarafından karara bağlanıyor. YHK de artışta, asgari ücret zammı sonrasındaki ücreti değil 31 Aralık’taki ücreti dikkate alıyor. Bu durumda bu işçiler yine asgari ücrete mahkum edilmiş olacak. l ANKARA