Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr. TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 11 17 MAYIS 2020 PAZAR TEPAV, salgın sonrası sınırlar açılsa da turizmde normalleşmenin zor olacağını raporlaştırdı ‘Güven ve para gerekli’ Türk turizminde toparlanma, azalan satınalma gücüne ve salgına karşı alınan tedbirlerin yeterli olduğuna dair güven duygusuna bağlı olacak. Hükümet bu yıl Türkiye’ye gelecek ziyaretçi sayısının bilir. Ayrıca tüketiciler, salgının aktif bir biçimde yönetildiğini ve tüke 58 milyon, turizm geliri tici sağlığı için gereken nin de 40.8 milyar dolar MUSTAFA tüm tedbirlerin alındığıolmasını bekliyordu. An ÇAKIR na ikna olmalıdır. cak salgın nedeniyle sınır Yine rapora göre, salgı ların kapatılması ve uçuşların na karşı alınan sağlık tedbirleri durdurulması ile birlikte öngö gerekli olmanın yanı sıra her iş rülemeyen bir sürecin içerisine letme için ekstra maliyete sebep girildi. Türkiye Ekonomi Politi olacak. Bu konuda şu değerlen kaları Araştırma Vakfı’nın (TE dirme ve öneri yapıldı: PAV) araştırmasına göre uçuşlar yeniden başlatılsa dahi turizm Mali destek şart de toparlanma zaman alacak. “Tesis kapasitesinin üçte Tüketimi etkiliyor bir veya dörtte bir kapasite ile çalışması, mart ayından itiba TEPAV’ın “Covid19 ve Nor ren gelirlerinde sert bir düşüş malleşmeye Geçiş Sürecinde görülen tesisler için aynı gider Turizm Sektörü” başlıklı ra kalemleri ile daha az gelir el poruna göre, turizm sektörün de edilmesi anlamına gelmek de normalleşmeye geçiş süre tedir. Dolayısıyla bu durum ta ci tüketici davranışlarını şe til fiyatlarının artmasına ne killendirecek iki unsura bağ den olacaktır. Sonuç olarak sa lı. Bunların satınalma gücü ve tın alma gücü ve sağlık tedbir salgına karşı alınan tedbirle leri birbirlerine bağlı unsur rin yeterli olduğuna dair gü lardır. Bu aşamada arz ve ta ven duygusu olacağına işaret lep ekseninde dengenin sağ edilen raporda şöyle denildi: lanması için işletmelere ma “Dünya genelinde görü li destek sağlanması seçene len ekonomik durağanlık, ha ği üzerinde düşünülmelidir.” ne halkının gelir seviyesini ve Geçen yıl Türkiye’ye 2018’e dolayısıyla tüketim harcama kıyasla yüzde 14 artışla 51.9 larını etkileyecektir. Mevcut milyon turist gelirken, turizm durumda tüketiciler, tatil gibi geliri 34.5 milyar dolar oldu. ekstra harcamalardan kaçına l ANKARA FITCH’TEN DİKKAT ÇEKİCİ YORUM TÜRKIYE GEÇ DE OLSA FAIZ ORANLARINI YÜKSELTEBILIR Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, TL üzerindeki baskının sürmesi halinde Türk yetkililerin geçmiş krizlerde başvurduğu yöntemlere yöneleceği görüşünde. Reuters’a röportaj veren üst düzey analist Douglas Winslow, bu konuda “Daha fazla sermaye kontrolü ihtimalini dışlamıyoruz. Ancak daha olası senaryo, geçen sefer gördüğümüz olur: Geç de olsa faiz oranlarını yükseltmek” dedi. Türkiye için bir Uluslararası Para Fonu (IMF) programı ihtimaliniyse oldukça düşük gören Winslow, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ne pahasına olursa olsun bundan kaçınmak isteyeceğini düşünüyoruz” yorumunu yaptı. Rezevler yetersiz Türkiye’nin güncel ekonomik durumuyla ilgili değerlendirme yapan Winslow, şunları anlattı: “Türkiye’nin görece düşük borç seviyeleri ve finansal piyasa türbülansını atlatmadaki tecrübesi, BB olan kredi notunun ülkedeki koronavirüs etkisi ve döviz sıkıntısına karşı direnebilmesine yardımcı oldu.” Winslow’a göre, Türkiye’nin halihazırda düşük olan kredi notunun kırılganlığının başlıca nedeni ise yetersiz döviz rezervlerine ve Merkez Bankası kredibilitesinin düşük olmasına bağlı olarak yabancı sermayeye duyduğu büyük ihtiyaç. Gıdacıların gözü Ortadoğu’da Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Akademi tarafından düzenlenen “Covid19 Sonrası Işık Ortadoğu’dan Yükselir mi?” konferansının konuğu Al Safi Danone Üst Yöneticisi (CEO) Tolga Sezer oldu. Covid19’u “Tam anlamıyla bir devrim” diye tanımlayan Sezer, “”Pandeminin kimsenin risk haritasında yer aldığını zannetmiyorum, herkes hazırlıksız yakalandı. Bu nedenle içinden geçtiğimiz dönemde ilk öğreti, pandeminin gerçek olması” yorumunu yaptı. Diğer önemli konuları dijitalleşme ve sağlıklı ürünler olarak sıralayan Sezer, “Birçok tüketici ve aile kabuğuna çekildi. Bu bir travma olarak da tanımlanabilir. Tüketici davranışları da bundan etkilenecek. Otorite tanımına da dikkat etmemiz gerekiyor. Suudi Arabistan’ın petrol fiyatları ve Covid19 nedeniyle ekonomik açıdan çok farklı bir döneme girdiğini bildiren Sezer, “Bölgenin Türk üreticisine bakışı olumlu. Burada büyük bir potansiyel var” dedi. ‘Isı yalıtımı klima ihtiyacını azaltır’ Küresel salgına karşı tedbir için çoğunlukla evde kalınan bir dönemde binalarda enerji verimliliğinin daha önemli hale geldiğine dikkat çeken İZODER Başkanı Levent Gökçe, “Yazın klimaların devreye girmesiyle konutlarda enerji tüketimi daha da artacak. Daha az enerji harcamak için evinizi sıcaktan yalıtımla koruyun, klimaya daha az ihtiyaç duyun” dedi. Gökçe’ye göre, sadece binaların enerji verimli hale getirilmesiyle (En az C sınıfı binalar) her yıl 9 milyar dolar tasarruf elde ederek ekonomiye önemli ölçüde katkıda bulunmak mümkün. Levent Gökçe ayrıca şu hatırlatmayı yaptı: “AB’deki kişi başına yalıtım malzemesi tüketimi ülkemizdeki tüketimin 2,5 katı. Eerji verimliliği ve çevre ile ilgili hedeflere ulaşması için mevcut yalıtım kalınlıklarının üzerinde uygulamaları hayata geçirmemiz gerekli.” l Ekonomi Servisi İstihdam kaybına yol açıyor Geçen yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı işletme ve belediye belgeli tesislere gelen kişi sayısı 81 milyon, ortalama kalış süresi 2.6 geceydi. Yılın ilk iki ayında bu sayı 2019’un üzerinde seyrederken, martta bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 44 azalarak 2.7 milyona indi. Yine Mart 2020’de Türkiye’ye gelen ziyaretçi sayısı, bir önceki aya kıyasla yüzde 48 azalarak 1.1 milyon kişi, turizm geliri de yüzde 47 düşüşle 788 milyon dolar oldu. Bu oranlar dikkate alındığında yılın ikinci çeyreğinde turist sayısının 13 milyon kişi, turizm gelirinin de 8 milyar dolar azalması bekleniyor. Ayrıca konaklama sektörü istihdamı, Ocak 2019’da 224 bin 946 kişi iken, Temmuz 2019’da yüzde 95 artarak 438 bin 534 kişiye ulaştı. 2020 yılında da benzer bir artış olacağı varsayıldığında, 232 bin kişilik ek istihdam sağlanmış olacaktı. HAVACILIKTA KABUS Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), salgın nedeniyle hava yolu şirketlerinin yolcu gelirlerinin bu yıl 314 milyar dolar azalmasını beklerken, 25 milyon istihdamın tehlikede olduğuna dikkati çekti. Havacılık sektörüne acil biçimde doğrudan kaynak, kredi ve vergi muafiyeti gibi destekler sağlanması gerektiğini belirten IATA, sektör sorunlarının hemen ortadan kalkmayacağına işaret etti. Mevcut kısıtlayıcı tedbirler nedeniyle tam faal bir havacılık ise henüz yakın zamanda öngörülemiyor. Otomotivde 1.1 milyon işçi olumsuz etkilendi MUSTAFA ÇAKIR Dünyayı saran salgın, dünya otomotiv sektörünü de vurdu. Avrupa’da sektördeki 1.1 milyon işçi kısa çalışma, ücret kaybı, zorunlu yıllık izin ve işten çıkarma gibi birçok durumla karşılaşarak salgından etkilendi. Üretim kaybı ise 2.1 milyon araç. Türkiye’de de 166 bine yakın üretim kaybı var. Birleşik Metalİş Sendikası, Avrupa Endüstri İşçileri Federasyonu (IndustriALL Avrupa) Otomotiv Komitesi’nin nisan ve mayıs aylarında gerçekleştirilen toplantılarını raporlaştırdı. Rapora göre, salgının gayrisafi hasılaya (GSMH) doğrudan etkisi ilk bakışta birçok gelişmiş ekonomide yüzde 2025 civarında olacak. AB için GSMH’nin yüzde 7.5 azalması öngörülüyor. Küresel ticaretin bu yıl için yüzde 1334 arasında düşebileceğine işaret ediliyor. Türkiye AB’ye bağlı Toplamda otomotiv üretimindeki 2.6 milyon işçiden 1.1 milyonu salgından kısa çalışma, ücret kaybı, zorunlu yıllık izin, işten çıkarma gibi durumlarla karşılaşarak etkilendi. İstihdamı etkilenen işçi sayısı bakımından ilk sırada 568 bin 518 kişi ile Almanya, ikinci sırada 90 bin kişiyle Fransa, üçüncü sırada da 69 bin 382 kişi ile İtalya geliyor. Rapora göre Türkiye’de de otomobil üreticileri 166 bine yakın üretim kaybı olduğunu açıkladı. Kısa çalışma ödeneği ile ücretsiz izin düzenlemelerinde süre haziran sonunda dolacak. Ardından ne olacağının belirsiz olaca ğına dikkat çekilen raporda, “Türkiye otomotiv sanayi çoğunlukla ihracat odaklı üretim yaptığı için özellikle Avrupa’da talep daralması, orta vadede çok ciddi etki yapabilir” denildi. Bir önceki yılın aynı dönemine göre, toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 33 oranında, otomobil ihracatı yüzde 27 oranında düştü. Bu dönemde, toplam ihracat 286 bin 963 adet, otomobil ihracatı ise 200 bin 935 adet düzeyinde gerçekleşti. Sadece nisan ayları karşılaştırıldığında ise yüzde 77.21 azalma var. l ANKARA OYAK ÇIMENTOYU TEK ÇATI ALTINDA TOPLADI Türkiye’de en büyük mesleki emeklilik fonlarından biri olan Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK), halka açık beş çimento şirketini tek çatı altında topladı. 2019 yılının son çeyreğinde birleşme görüşmelerine başlayan Adana Çimento, Bolu Çimento, Aslan Çimento, Ünye Çimento ve Mardin Çimento, 15 Mayıs 2020 itibarıyla OYAK Çimento markası altında faaliyetlerine devam edecek. OYAK’ın bu adımla Çimento Beton Kâğıt Grubu’nun uluslararası finansal piyasalara erişim olanaklarını daha da artırmayı hedeflediğini söyleyen OYAK Genel Müdürü Süleyman Savaş Erdem, uluslararası finansal piyasalara yön veren stratejik sektörlerde, küresel çapta milli üretim gücüne sahip öncü oyuncu olmanın önemli olduğunu belirtti. Bu noktada, OYAK’ın ve Türkiye’nin hedeflerine katkı sağlayacak hamleleri arka ar kaya hayata geçirdiklerini bildiren Erdem, şunları kaydetti: “Beş şirketimizi tek çatı altında birleştirerek, grubumuzun istikbaline yeni bir ufuk çiziyor, kârlılık ve sürdürülebilir büyüme hedeflerimiz doğrultusunda önemli bir adım atıyoruz. Bu gelişmenin OYAK’a ve ülkemiz ekonomisine fayda sağlayacağına inanıyor, üyelerimizin birikimlerini doğru hamlelerle değerlendirirken, yabancı ortaklarımız ile beraber milli ekonomiye katkı sağlamayı hedeflediğimizi ifade etmek istiyorum.” Rusya nakliyede süre sınırlamasını kaldırdı Rusya Ulaştırma Bakanlığı, Türkiye ile karayolu taşımacılığında uygulanan bazı süre sınırlamalarının karşılıklı olarak kaldırılması konusunda anlaşmaya varıldığını açıkladı. Rusya Ulaştırma Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, Rusya Ulaştırma Bakanı Yevgeniy Ditrih ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun telefonda görüştüğü belirtildi. Açıklamada, “Taraflar, Rus ve Türk şoförlerin karşılıklı nakliyelerde ülkelerimizde kalma süresindeki kısıtlamaların kaldırılmasına yönelik karşılıklı atılan adımları olumlu bir şekilde değerlendirdiler. Her iki ülkenin karayolu nakliye şoförlerinin, Rusya ve Türkiye üzerinden transit geçişlerine yönelik süre sınırlamalarının da kaldırılması konusunda anlaşmaya varıldı” ifadeleri kullanıldı. Müberra Eresin Her şey dahilde kısıtlama yok Turizm sektörü salgınla birlikte yeni sezon açılışı için hazırlık yaparken “her şey dahil” sistemi tartışmaları da sürüyor. Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin, “her şey dahil” tatil konseptinin eski sunulan hizmetlerde herhangi bir kısıtlama yapmadan uygulanmaya devam edeceğini açıkladı. Turizm ve konaklama sektörünün mevcut durumu ve beklentilerine ilişkin değerlendirmede bulunan Eresin, 2020 yılına, en iyi yıllardan biri olma beklentisiyle başladıklarını hatırlattı. Ancak hem küresel düzeyde hem de Türkiye açısından olağan dışı bir dönemden geçildiğini kaydeden Eresin, normalleşmenin ne zaman başlayacağını tahmin edebilmenin mümkün olmadığını söyledi. Eresin şunları söyledi: “Bu süreci salgının gidişatı ve kontrol altına alınması belirleyecektir. Ancak sektörümüz adına iyimser olmak zorundayız. Turizm ve konaklama sektöründe haziran itibarıyla yavaş da olsa hareketlenme umut edilmektedir.” Eresin, açık büfe ve her şey dahil uygulamalarına da değinerek “Her şey dahil Türkiye’nin tercih edilmesinde önemli rekabet üstünlüğümüzdür. Bu konsept kısıtlama yapmadan uygulanmaya devam edecektir.” Cenk Alper Sabancı Holding’den 1.2 milyar TL net kâr Sabancı Holding, 2020 yılının ilk üç aylık dönemine ait finansal sonuçlarını açıkladı. İlk 3 ayda geçen yılın aynı dönemine göre, konsolide satışları yüzde 8.8 düşerek 13.6 milyar TL, net kâr ise yüzde 13 artarak 1 milyar 193 milyon TL oldu. Sabancı Holding’in toplam varlıkları 31 Mart itibarıyla 441.3 milyar TL, toplam konsolide ana ortaklığa ait özkaynakları 32.8 milyar TL oldu. Sonuçları yorumlayan Sabancı Holding Üst Yöneticisi Cenk Alper, “Borçluluk oranlarındaki düşüş ve faaliyet kârındaki artış, ilk çeyrek bilanço döneminin güçlü bir mali performansla tamamlanmasını sağladı. Özellikle sürdürülebilirlik odağındaki stratejimizin meyvelerini toplamaya başladık. ‘Evde kal’ dediğimiz bugünlerde dijitalleşmenin ve uzun süredir devam ettirdiğimiz teknolojik yatırımların ne kadar isabetli olduğu bir kez daha görülmüş oldu” dedi. l Ekonomi Servisi Gökhan Erün Yapı Kredi’den dış ticarete yeni kaynak Yapı Kredi, uluslararası piyasalardan 780 milyon dolar sendikasyon ile Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’ndan (EBRD) 100 milyon dolar kaynak sağladı. Sendikasyon ihracatın finansmanı, EBRD kredisi ise KOBİ’lerin kısa vadeli likidite ihtiyaçları için kullanılacak. Ayrıca, sendikasyon kredisi sözleşmesine eklenen akordeon özelliği ile miktar 27 Mayıs’a kadar artırılabilecek. Yapı Kredi Üst Yöneticisi (CEO) Gökhan Erün, Covid19 salgını nedeniyle tüm dünyanın içinden geçtiği bu zorlu sürece rağmen, yılın şu ana kadarki en yüksek katılımlı sendikasyon kredisine imza attıklarını belirterek, “Güçlü sermaye yapımız, insanı merkeze alan, yenilikçi, sınır tanımayan hizmet anlayışı ve nitelikli insan kaynağımızla reel sektörü destekleyerek ülke ekonomisine doğrudan katkıda bulunmayı aralıksız sürdüreceğiz” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Kuyruklara termal kalkanlı çözüm Siemens, vücut ısısını 5 metre uzaklıktan anlık olarak ölçebilen ve maske varlığını tespit edebilen “Termal Kalkan” sistemiyle AVM’ler, kamu binaları, semt pazarları, fabrikalar gibi toplu girişin yapıldığı yerlerde ortaya çıkan uzun kuyruklara çözüm üretti. Siemens Akıllı Altyapılar tarafından geliştirilen Siveillance Termal Kalkan, binaya giriş yapacak kişilerin vücut ısısını anlık ölçerken sonuçları video ve kurumsal erişim sistemlerine entegre ediyor.