Katalog

EKONOMİ DOLAR AVRO ekonomi@cumhuriyet.com.tr STERLIN FAİZ BORSA 11 30 ARALIK 2020 ÇARŞAMBA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.3570 9.3 kuruş 9.0130 8.8 kuruş 9.9580 12.4 kuruş 14.89 0.12 puan 1459 20.40 puan 2986.34 53. 7 lira 444.56 6.65 lira Hükümet, ‘enflasyonun üstünde artış’ söylemi ile asgari ücrette gerçeği gizliyor Yaşamaya yetmeyen ücret Türkİş’in araştırmasına göre bekâr bir işçinin aylık yaşama maliyeti 3 bin 147 TL’ye çıktı. OlHAKİŞ’TEN ması gerekenle belirlenen asgari ücret arasında tam 322 TL fark var. Hükümet, asgari ücretteki artışla birlikte “İşçiyi enflasyona ezdirmedik” söylemini kullanıyor. Oransal olarak “resmi” enflasyonun üzerinde bir artış yapılmış olsa da bu söylem doğru mu? İşçi enfMUSTAFA ÇAKIR lasyonun altında ezilmedi mi? Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aziz Çelik’e sorduk. Çelik, asgari ücretteki artışın enflasyonla bağlantılandırılmasının gerçekçi olmadığına dikkat çekti. Çelik, “Miktar zaten düşükse enflasyonun çok üstünde de artırsanız bir anlamı olmaz. Önemli olan yaşamak için yetip yetmeyeceği” dedi. nin harcamaları farklı. Yüzde 21 olan gıda enflasyonu, yüzde 14 olan ortalama enflasyondan yüzde 50 daha fazla. Hükümet, enflasyonun üstünde artışla övünüyor ancak milli gelirdeki büyümenin asgari ücret hesabına yansıtılmaması dikkatlerden kaçırılıyor. O nedenle tek başına enflasyon ölçütü anlamlı değil, yanıltıcı. Asgari ücretin, ailenin asgari geçiminin en azından bir miktarını karşılaması gerek. n Net asgari ücretin AGİ dahil edilerek açıklanması da yanlış. 268.31 TL AGİ düşüldüğünde asgari ücret 2 bin 557.59 TL’ye iniyor. Bundan vazgeçilmeli. AGİ ücretin içerisine dahil edilerek asgari ücret olduğundan yüksek gösteriliyor. n AGİ, işverenin cebinden çıkan bir rakam değil, vergiTEKLIF Öte yandan Hakİş Genel Başkanvekili Osman Yıldız, yasal düzenleme ile işçinin eline geçecek rakamın artırılabileceğini söyledi. Yıldız, “Sigorta prim işçi payı şu anda yüzde 14, bunda 5 puanlık düşüş yaparsak, gelir vergisi şu anda yüzde 15, bunda yüzde 5 indirim yaparsak, damga vergisini kaldırırsak 335 lira daha fazla işçinin cebine para girmiş olur. 2 bin 825 TL olarak açıklanan rakam, işçinin cebine 3 bin 160 lira olarak girmiş olacaktır” dedi. Türkİş: On iki aylık mutfak enflasyonu yüzde 19.75 arttı Aileye göre hesaplanmalı Yoksulluk sınırı 8 bin 436 TL sel bir işlem. Devlet bir miktar vergiden vazgeçiyor. Bu işverenden çıkmıyor. Çelik’in gazetemize yaptığı açıklamalar şöyle: n TÜİK’in tek bir işçi için yaptığı 2 bin 792 TL hesabı üzerinden yola çıkalım. Ailede iki yetişkin, iki de çocuk olduğunu varsayalım. Rakam 3 bin 817 TL’ye çıkıyor. TÜİK’in hesabının kasım ayı üzerinden yapıldığın Asgari ücretli her ay 27 TL damga vergisi ödüyor. Bu çağda buna ne gerek var? Memur ‘güncelleme’ Komisyonda karara muhalif kalan Türkİş, aralık ayı açlık ve yoksulluk sınırı rakamlarıAsgari ücret üzerindeki vergi ve kesinti yükünün giderilmesi geistiyor nı açıkladı. Asgari ücret düşük kalsa da oransal olarak yüzde 21.5 artış yapılması, Asgari ücretin insan onuruna yaraşır bir geçimi yine dikkatleri gelecek yıl yüzde 3+3 zam sağlayamadığına dikkat çerek. 3 bin 577 alacak olan memurlara çevirdi. ken Türkİş’in 34. yılına giTL brüt olarak Türkiye KamuSen Genel Başkanı Önder ren araştırmasına göre dört da 322 TL fark bulunuyor. Yürürlükteki asgari ücret halen dört kişilik ailenin açlık sınırını bile karşılamaktan uzak. ‘Sayımız yetmedi’ Türkİş Başkanı Atalay, yeni asgari ücret tutarına ilişkin şu çarpıcı açıklamayı yaptı: “3 bin nı da unutmayalım. Aralıkta enflasyonda artış bekleniyor. 4 bine doğru tırmanan bir rakam var. Ayrıca pandemi nedeniyle istihdama katılım da düştü. Bir ailede iki kişinin çalışması azaldı. n TÜİK, ülke çapında tek bir enflasyon açıklıyor. Oysa düşük gelirlilerin harcamaları ile yüksek gelirlileriaçıklandıysa Kahveci, ülkede yaşanan ekonomik tab kişilik ailenin açlık sınırı 2 bunu net olalo baz alındığında kamu çalışanlarına ve bin 590 TL, yoksulluk sınırak ödersiniz. Vergi konusunda muafiyete gidersiniz, indirime gidersiniz vb. Vergi ve AGİ meemeklilerine 2021’de yapılacak 3+3’lük rı 8 bin 436 TL. Mutfak enfzam oranının mutlaka güncellenme lasyonu bir aylık yüzde 2.91, si gerektiğini söyledi. Kahveci, “Mesele yapılan bu zammın alım gücüne sağlayacağı katkıdır. Buradan hareketle memurlarımızın 2021 yıon iki aylık yüzde 19.75 arttı. Bekâr bir çalışanın aylık yaşam maliyeti de 3 bin 147 lına ait zam oranı olan yüzde TL’ye yükseldi. Bu durumda olselesi asgari ücretin 3+3’ün de güncellenmeması gereken asgari ücret ile üzerini örtüyor. si gerekmektedir” belirlenen asgari ücret arasınl ANKARA dedi. TL olarak belirlenmesi, kamuoyunun büyük bir bölümünü tebessüm ettirecek bir rakamdı, olmadı. Sayımız yetmedi. Biz orada 5 kişiyiz. İşveren ile hükümet bir olunca istedikleri kararları alma imkânları var. Bu ücret, başında başlangıç ücretiydi. Şimdi öyle bir noktaya geldi ki bu ücret geçim ücreti oldu.” BMC’DEN BAŞKA ISIM Ethem Sancak TOGG’dan ayrıldı BMC Yönetim Kurulu Başkanı Ethem Sancak, TOGG Yönetim Kurulu üyeliğinden istifa etti. Sancak’ın yerine BMC İcra Kurulu Başkanı Bülent Denkdemir seçildi. Sancak, ayrıca TOGG Yönetim Kurulu üyeliğine de devam ediyordu. TOGG’nin yönetim yapısında yönetim kurulu başkanlığı görevini Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarciklıoğlu yürütüyor. Tuncay Özilhan ve Taha Yasin Öztürk, yönetim kurulu başkan yardımcılığı görevinde bulunurken kurulda Kamilhan Süleyman Yazıcı, Bülent Denkdemir, İnan Kıraç, Okan Baş, İzzet Serhat Demir, Osman Yılmaz, Ahmet Nazif Zorlu ve Bekir Cem Köksal üye olarak yer alıyor. l Ekonomi Servisi. YATIRIM ASKIDAYDI VW Manisa’daki şirketi de kapatıyor Volkswagen, Türkiye’de yatırım için Ekim 2019’da Manisa’da kurduğu şirketi tasfiye etme kararı aldı. Karar, Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından tescil edilidi. Türkiye’de üretim yapmak isteyen Alman otomotiv şirketi, Volkswagen Turkey Otomotiv Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi unvanlı şirketi 943 milyon 500 bin Türk lirası sermaye ile kurmuştu. Alman şirket, ilk olarak ekim ayında Suriye’deki Barış Pınarı Harekâtı nedeniyle Türkiye’deki otomobil fabrikası yatırım planını ertelediğini açıklamıştı. Şirket sonrasında Slovakya’da 500 milyon Avro’luk ilave yatırım yapılacağını belirtmişti. l Ekonomi Servisi TÜİK’in açıkladığı ekonomik güven endeksi aralıkta da yüzde 3.5 geriledi Ekonomiye güven azaldı BIRLEŞIK KRALLIK ILE SERBEST TICARET ANLAŞMASI TICARETTE YENI DÖNEM BAŞLADI Türkiye ile Birleşik Krallık arasında serbest ticaret anlaşması imzalandı. Anlaşma, 1 Ocak 2021’de devreye girecek. Olası bir ticari anlaşmazlıkta, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kuralları geçerli olacak. Video konferans yöntemi ile yapılan törende açıklamalarda bulunan Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, “Anlaşma olmasaydı ihracatın yüzde 75’i gümrük vergilerine tabi olacaktı” dedi. “İlişkilerimiz açısından tarihi bir gün yaşıyoruz” diyen Pekcan, şöyle devam etti: “İngiltere ile serbest ticaret anlaşması ile belirsizlikler ortadan kalkıyor. Geçen yıl Birleşik Krallık ile ihracatımız 11.2 milyar dolar, ithalatımız 5.6 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Almanya’dan sonra ikinci sırada yer alıyorlar. STA’nın karşılıklı yatırımlara da olumlu yansıyacağını düşünüyoruz.” Anlaşmanın Arçelik ve Ford Otosan gibi İngiltere’de yüksek satış hacmine sahip Türk şirketler için de olumsuz rekabet koşulları risklerini ortadan kaldıracağı belirtiliyor. 4 bin işsiz yaratacaktı İktisadi Kalkınma Vakfı Başkan Zeytinoğlu, “Birleşik Krallık’a en fazla ihracat yapan altın, tekstil, hazır giyim, otomotiv, ev aletleri, makine ve demir çelik gibi sektörler ve Birleşik Kralık’tan ithalat yapan sektörler bir süredir anlaşmasız Brexit ihtimali sebebiyle endişeli idi. Bu anlaşma ile rahat bir nefes alındı” dedi. Otomotiv Sanayii Derneği Başkanı Haydar Yenigün ise “Anlaşmasız ayrılık durumu, otomotiv ihracatımızda yıllık yaklaşık 50 bin adetlik azalma ve tedarik sanayii ihracatımızda 150 milyon dolar kayıp yaratabilirdi. Bunun sonucunda da yaklaşık 4 bin kişilik istihdam kaybına neden olacak kadar yıkıcı etkiler doğurabilirdi” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Koronavirüs salgınının yarattığı endişelerle nisan ayında dip yapan ve ardından ekim ayına kadar aralıksız yükselen ekonomik güven endeksi, aralık ayında da kasım ayındaki gibi yüzde 3.5 geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre endeks, aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 3.5 düşüşle 86.4 değerini aldı. Ekonomik güven endeksi koronavirüs endişeleriyle 2020 Nisan’da keskin gerileyerek 51.3 değerini almış ve endeks tarihinin en düşük seviyesine gerilemişti. Endeks mayıs ayında 62.7’ye, haziranda 73.5’e, temmuzda 83.1’e, ağustosta 85.9’a, eylülde 88.5’e ve ekimde de 92.8’e yükselmişti. Kasım ayında ise endeks 89.5 seviyesindeydi. Ekonomik güven endeksinin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor. TÜİK, bu endeksin ekonomik büyümeye ilişkin olarak diğer ekonomik göstergelere kıyasla daha erken bilgi sağlaması nedeniyle öncü bir gösterge olduğunu belirtiyor. l Ekonomi Servisi, Reuters Yeni yıl zamlarla geliyor. Emlak ve MTV yüzde 4.59 aralığında artacak EMLAK VE OTODA VERGI ZAMMI Yeni yılda uygulanacak “Emlak Vergisi”nde yüzde 4.55 artış yapılırken “Motorlu Taşıtlar Vergisi”ndeki (MTV) artış yüzde 9.11 oldu. MTV’deki bu oran, 2020’ye ait son geçici vergi dönemi için de uygulanacak. Buna göre: n 13 yaş aralığında olan otomobillerin 2021’deki motorlu taşıtlar vergisi motor silindir hacmi 1300 cc ve aşağısında olanlar için 964 liradan 1051 liraya çıkacak. n Aynı yaşta motor silindir hacmi 13011600 cc arasında olan otomobiller için MTV, 1678 liradan 1830 liraya; 1601800 cc arasında olanlar için 2 bin 964 liradan 3 bin 234 liraya; 18012000 cc arasında olanlar için 4 bin 670 liradan 5 bin 95 liraya ve 20012500 cc arasında olanlar için ise 7 bin 3 liradan 7 bin 640 liraya yükselecek. n MTV 2021 ödemelerinin ilk taksidi ocak ayında, ikinci taksidi ise temmuz ayında yapılacak. l Ekonomi Servisi Ücretli emek, küresel ekonomide ve Türkiye’de 2020 artık geride kalmak üzere. Emek cephesi açısından geriye dönüp baktığımızda, kapanan işyerleri ve milyonlarca işçinin işini kaybettiği bir kâbus yılını hatırlayacağız. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 202021 Küresel Ücret Raporu, söz konusu kayıpların küresel potansiyel çalışma saatinin yüzde 12.1’ine ulaştığını; bunun da tam zamanlı 345 milyon iş kaybı anlamına geldiğini belgeliyor. ILO’nun verileri, 2019’un son çeyreği ile karşılaştırıldığında, 2020’nin üçüncü çeyreği itibarıyla küresel ücret gelirlerindeki kaybın 3.5 trilyon dolara yükseldiğini (yüzde 10.7’lik daralma) belgeliyor. Bir karşılaştırma yapacak olursak, IMF’nin söz konusu döneme ilişkin küresel toplam gelirindeki kayıp yüzde 4.4 olarak tahmin edilmekteydi. Dolayısıyla, dünya gelirindeki daralmaya görece, ücretli emeğin yaşamakta olduğu kayıplar çok daha sert olmaktadır. Güvencesiz ve enformel koşullarda çalışmak zorunda olan 1.6 milyar emekçiyi katarsak (tüm küresel işgücünün yüzde 76’sı), 2020’nin dünyasının emekçiler için nasıl bir yıkım yılı olduğunu görmemiz kolaylaşıyor. Diğer yandan, kuşkusuz ki birçok ülkede Covid salgınının ekonomiler ve özellikle işgücü piyasaları üzerine olan olumsuz etkileri hafifletmek üzere bir dizi önlem alınmış durumdaydı. IMF tarafından derlenen veriler, G20 topluluğunda uygulanmış bulunan mali canlandırma paketlerinin 7.6 trilyon dolara ulaştığını belgeliyor. Bu rakam söz konusu ülkelerin toplam milli gelirinin yüzde 11.2’si. Hemen bir karşılaştırma yapalım: Türkiye’de yıl boyunca uygulanmış olan mali canlandırma paketlerinin milli gelirimize oranı sadece yüzde 0.4. Böylece olunca Türkiye’de yaşanmış olan toplam es¸degˆer is¸ kaybının 2 milyon 159 bin olarak hesaplandığını ve söz konusu kaybın resmi işsizlik oranına ilave yüzde 10’luk bir boyuta ulaştığını okumak hiç de şaşırtıcı gelmiyor. Konumuzu güncel bir noktaya, asgari ücrete getirelim. ILO, dünyamızda işgücünün yüzde 19’unun asgari ücret olarak belirlenen geçimlik düzey ve altında çalıştığını bildiriyor. Bu yaklaşık 327 milyon emekçi demek. Bu rakamın 266 milyonu asgari ücretin altında enformel koşullarda istihdam ediliyor, 152 milyonu ise kadın emekçi. Gene karşılaştırmak yapmak üzere, DİSK Araştırma Merkezi’nce yayımlanan Türkiye’de Asgari Ücret Gerçeği Raporu’na göre Türkiye’de 19 milyon 536 bine ulaşan toplam ücretlinin yüzde 17.1’i asgari ücretin altında; yüzde 38.3’ü ise asgari ücret ve asgari ücretin altında ücret geliri elde etmekte. Tüm bütün bunların aslında neredeyse 20 yıldır süregelen emek aleyhtarı dönüşümlerin bir uzantısı olarak gerçekleştiğini biliyoruz. ILO’nun paylaştığı veriler, özellikle yüksek gelirli ülkeler grubunda işçi üretkenliğindeki birikimli artışın yüzde 21.8’e ulaşmasına karşın, ücretlerdeki artışın sadece yüzde 14.3’te kaldığını ve dolayısıyla emeğin milli gelirden aldığı payın sürekli düşmekte olduğunun altını çiziyor. 2021’in tüm dünyada barışın ve emeğin değerlerinin egemen olduğu bir yıl olması dilekleriyle, tüm okurlarımın yeni yılını kutluyorum. Turizmci 2019’u 2023’te yakalayacak Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Yönetim Kurulu Başkanı Firuz Bağlıkaya, “Hem dünya hem Türk turizmi açısından rekor yıl olan 2019 seviyelerini yakalamamızın biraz daha zaman alacağını düşünüyoruz. Bu çerçevede toparlanmanın 2021’de başlayacağını, 2019 yılı verilerinin ise 2023 yılında yakalanacağını öngörüyoruz” dedi. İç turizm seferberliğinin başlatılmasını talep eden Bağlıkaya, şu bilgileri verdi: “Salgın nedeniyle bu yıl Türkiye’de şehir otellerinin yarısından fazlası, kıyı otellerinin ise büyük bir bölümü kapalı kaldı. Buna rağmen Türkiye genelinde OcakEylül 2020’yi kapsayan 9 aylık dönemde ortalama doluluk oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 47.8 düşüşle yüzde 35.4’e geriledi.” Öte yandan Bağlıkaya, 2021’de Türkiye’de 20 milyonu aşkın yabancı ziyaretçi ağırlanacağını ve turizm gelirlerinin 15 milyar dolar civarında olacağını tahmin ettiklerini bildirdi. l Ekonomi Servisi, AA