Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 15 ARALIK 2020 SALI Perakendeci sözleşmeyi feshedip tazminatsız çıkış hakkı istiyor. Mülk sahibi yanaşmıyor Markalar iflasın eşiğinde Kolaylık sağlanmadığı takdirde iflaslar yaşanacağına dikkat çeken BMD, yasal düzenleme talep etti: “Kira ve kiralamalarda stopaj ve KDV sıfıra indirilsin. AVM’lerde ciro kirasına geçilsin. Salgının derinleştirdiği ekonomik krizin etkisiyle hazırgiyim tüketiminin azalcut durumunun “çok daha iyi” olduğunu, ancak talepleri dikkate alınmazsa ABD ve Avrupa’daki giması, Covid19 dolayısıyla getibi Türkiye’de de iflasların kaçınılrilen sosyal hayatı kısıtlayıcı ön GAMZE maz olacağını vurguladı. Öncel, talemler ve eriyen cirolara rağmen BAL leplerini ise şöyle sıraladı: “Tüm ödenen yüksek kiralar, perakenperakende sektörü için ‘mücbir sedeciyi iflasın eşiğine getirdi. bep’ kuralı işletilerek mülk sahibi kiraGelinen noktada birçok perakendeci cı çekişmesine son verecek ‘tazminatnin, kira indirimi talep ettiği mülk sa sız erken sözleşme feshi’ imkânı sağlanhibiyle arası açık. Ciro kirası ya da kira malı. İstediğimiz düzenlemeler mali yük indirimi yapılmayan mağazaları boşalt getirmez. Yasal regülasyon talep ediyomak isteyen perakendeci, sözleşmeyi ruz. Birden fazla ticari mülk olanlarda feshedip tazminatsız serbest çıkış hak yüzde 50 indirim yapılsın. İndirim yapıkı istiyor. Elinde teminat mektubu bu lan kısım kadar mülk sahibi gelir vergilunun mülk sahibi ise bunun en az 6 ay sinden mahsup edilebilir. Kira ve kiralaönceden bildirilmesi gerektiğini, söz malarda stopaj ve KDV sıfıra indirilsin. leşmenin feshi halinde ödenecek ceAVM’lerde ciro kirasına geçilsin.” za miktarını masaya koyuyor. ÖzellikÖte yandan AVM yatırımcıları ise kile yabancı yatırımcıların olduğu grup rada indirim konusunda yardımcı olların, perakendecinin salgın koşullarını duklarını vurguluyor. hatırlatarak “Ciromuz kadar kira ödeAlışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları yelim” talebine sağır olduğu belirtildi. Derneği Yönetim Kurulu toplantısı ne‘Baharı göremeyiz’ ticesinde tavsiye kararlarını yayımladı. Yapılan açıklamada şöyle denildi: “YaBünyesinde 426 marka bulunan Bir yımlanan genelgelerle faaliyetleri durleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı durulan sinema, çocuk eğlence merSinan Öncel, “Olağanüstü bir dönemden kezi vb. işletmelerden kira alınmıyor. geçerken yıllar önce imzalanmış kont Sektörlere göre her kiracı özelinde yüzratlarla markalarımızın ellerinin kolları de 70’lere varan indirimler yapıldı. Bu nın bağlanması adil ve etik değil. Pera destekler kapsamında paydaşlarımız kende için tazminatsız serbest çıkış şan olan başta perakende ve yemeiçme sı verilmezse birçok marka önümüzdeki sektörlerinde faaliyet gösterenler olbaharı göremeyebilir” dedi. mak üzere kiracılarımıza üyelerimiz taCumhuriyet’e konuşan Öncel, yurtrafından şimdiye kadar 5 milyar TL’yi dışındaki iflaslar göz önüne alındığın aşkın kira desteği alışveriş merkezi yada Türkiye perakende sektörünün mev tırımcıları tarafından verildi.” Toplam AVM sayısı: 441 Toplam borçları: 16.5 milyar dolar Toplam mağaza sayısı: 10 bin 208 İNDIRIMLİ SATIŞLAR DA KURTARMADI AVM mağazalarında cirosu geçen yıla göre yüzde 80’in altında kalan perakendecilerin oranı ekimde yüzde 38 iken kasımda yüzde 60’a çıktı. AVM’lerde yüzde 100’ün üzerinde ciroya ulaşan üyelerin oranı ise ekimde yüzde 25 iken kasım ayında yüzde 12’ye geriledi. Bu veriler, her yıl kasım ayında yapılan indirim kampanyalarının da perakendeciyi kurtarmadığını ortaya koyuyor. İlk 11 ayda otomobil üretimi yüzde 14, ticari araç üretimi yüzde 12 düştü AKARYAKITA ZAM Eşel mobil yine devreye alındı Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası’ndan (EPGİS) yapılan açıklamaya göre motorin ve benzin fiyatlarına zam yapıldı. Ancak zammın vergi ayarlamasıyla karşılandığı “Eşel Mobil Sistemi” bu yıl benzin için ilk kez devreye alındı. Motorine de 15 kuruş zam geldi ama artışın tamamı bu sistemle ÖTV’den karşılandığından pompa satış fiyatlarına yansıtılmayacak. Benzinin fiyatında yaşanan 21 kuruşluk artışın ise 17 kuruşu pompaya yansıtılırken kalan 4 kuruşluk artış vergiden karşılanacak. 1 OCAK’TA UYGULANACAK İstanbul’da suya yüzde 6.84 zam İstanbul’da su fiyatlarına 1 Ocak 2021’den itibaren yüzde 6.84’lük zam yapılması kabul edildi. İSKİ Olağanüstü Genel Kurulu, Yenikapı Avrasya Gösteri Merkezi’nde düzenlendi. İBB Meclisi 1. Başkanvekili Zeynel Abidin Okul başkanlığında gerçekleşen oturumda, İSKİ, 2021 yılı su satış tarifelerine yüzde 25 artı aylık TÜFE oranında zam talebinde bulundu. Tarife Komisyonu Başkanı AKP’li Seçkin Turan, “Temmuz ayında yapılan zammı da göz önünde bulundurarak tüm kademelerde yüzde 6.84’lük bir dengelemeyi öngörüyoruz” ifadelerini kullandı. İSKİ’nin zam teklifi oyçokluğu ile reddedildi. 710’DAN FAZLA ARACA HIZMET Zorlu’nun şarj istasyonu 81 ilde Zorlu Enerji, Zorlu Energy Solutions (ZES) yatırımıyla elektrikli araç şarj istasyonu ağını 81 ile yaydığını duyurdu. Bu kapsamda ZES, 420’den fazla lokasyonda ve 710’dan fazla araca aynı anda hizmet verebilecek. Zorlu Enerji Üst Yöneticisi (CEO) Sinan Ak, “Elektrikli araçlar özellikle şehirlerdeki karbon salımını azaltmak için bu alandaki en büyük adımlardan biri olacak. Zorlu Enerji olarak hedeflerimiz doğrultusunda hayata geçirdiğimiz ZES markamızla elektrikli otomobillerin ülkemizdeki devinimini hızlandırmayı ve karbon salımının azaltılmasına katkı sağlamayı hedefliyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi Otoda sıkıntı sürüyor ‘YOLCU’YA TALIP ÇIKMADI TCDD geçen yıl toplamda 8.3 milyon yolcu taşıdı. SEFA UYAR TCDD’nin yolcu taşımacılığını özel sektörü de açma planı çerçevesinde geçen ocak ayında duyurduğu ihale çıkmaza girdi. TBMM Deprem Komisyonu’nda CHP İzmir Milletvekili Kamil Okyay Sındır’ın konuyla ilgili sorusunu yanıtlayan TCDD Taşımacılık Genel Müdür Yardımcısı Fikret Şinasi Kazancıoğlu, “Bu işe özel sektörden bir talep ve talip çıkmadı. 2021 için ihaleyle belirleneceği doğru ancak 2020 Aralık ayı itibarıyla henüz Ulaştırma Düzenleme Genel Kurulu’na bir müracaat olduğunu duymadık, 2021’de de yine yolcu ve yük taşımacılığını bizim yapacağımız görülüyor” dedi. Kazancıoğlu’nun, Sındır’ın “İnşallah özelleşmez” sözlerine “Hayırlısı” yanıtını vermesi ise dikkat çekti. Konuyla ilgili değerlendirme yapan Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Genel Başkanı Murat Oral ise Covid19 salgını ve demiryolu taşımacılığındaki maliyetlere dikkat çekti. Demiryollarının tüm dünyada zarar ettiğini aktaran Oral, buna karşın ekonomiye dolaylı fayda sağladığını belirtti. Güvenlik sorunu Özel sektörün, yolcu taşımacılığı yapması halinde kâr edebilmek için “maliyetten kaçabileceğini ve güvenli demiryollarını güvensiz hale getirebileceğini” söyleyen Oral, şöyle devam etti: “Sigortasız ve asgari ücretin altında işçi çalıştırılacak, güvenlik tedbirlerinden bir çok yerde vazgeçilecektir. Bu, ölümlü kazalara bile yol açabilir.” l ANKARA Otomotiv Sanayii Dernegˆi (OSD) verilerine göre otomotiv sanayiinin kasım ayı üretimi geçen yılın aynı ayına kıyasla traktör hariç yüzde 5.4 artarak 143 bin 264 adet olurken bu kapsamda otomobil üretimi yüzde 2.6 azalarak 91 bin 67 adet, ticari araç üretimi ise yüzde 23 artarak 52 bin 197 adet oldu. Traktör üretimi de yüzde 66.5 artarak 4 bin 609 adet oldu. Yılın ilk 11 ayında ise toplam üretim yüzde 13.4 düşerek 1 milyon 148 bin 240, otomobil üretimi yüzde 14.1 düşerek 762 bin 743, ticari araç üretimi yüzde 12 düşüşle 385 bin 497 adette kaldı. Traktör üretimi ise yüzde 51.2 artışla 33 bin 120 adet oldu. İhracat azaldı Yine 11 ayda, ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 28 azalarak 821 bin 900 adet olarak gerçekleşti. Otomobil ihracatı da yüzde 28 azalarak 542 bin 83 adet oldu. Ayrıca otomotiv sanayisinin 11 aylık kapasite kullanım oranı yüzde 63 olarak gerçekleşti. Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları ise hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari araç) yüzde 64, ağır ticaride yüzde 44, traktörde ise yüzde 48 oldu. l Ekonomi Servisi SANAYICIDE YIL SONU HAREKETI Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) “Sanayi Üretim Endeksi, Ekim 2020” raporuna göre ekim ayında geçen yılın aynı ayına kıyasla sanayi üretimi yüzde 10.2 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2020 yılı Ekim ayında geçen yılın aynı ayına kıyasla madencilik ve taşocakçılığı sektörü üretimi yüzde 0.4, imalat sanayii üretimi yüzde 11, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı yüzde 5.5 arttı. Mevsim etkisinden arındırılmış verilere göre de sanayi üretimi ekimde eylül ayına göre yüzde 1.1 yükseldi. Bu kapsamda madencilik ve taşocakçılığı üretimi yüzde 0.6, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı yüzde yüzde 2.5 azalırken, imalat sanayii üretimi yüzde 1.4 arttı. l Ekonomi Servisi Kasımda enflasyon yüzde 14.03 iken, çiftçinin enflasyonu yüzde 20.7 oldu Çiftçinin maliyeti, enflasyonu katladı Dışa bağımlı olunan tarımsal girdi maliyetleri, artan döviz kuruyla birlikte çiftçinin enflasyonunu artırmaya devam ediyor. Öyle ki 2020 Kasım’da enflasyon yüzde 14.03 olurken çiftçinin enflasyonu yüzde 20.7 oldu Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün kasım ayına ilişkin açıkladığı verilere göre Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (TarımÜFE) aylık yüzde 3.52 artarken yıllık yüzde 20.76 yükseldi. Tarım ÜFE, son on iki aylık ortalamalara göre ise yüzde 14.33 arttı. Kasımda en çok, domates üretmenin maliyeti arttı. Buna göre domateste üretim maliyetleri bir önceki aya kıyasla yüzde 14 arttı. Bunu yüzde 11.1 ile dolmalık biber, yüzde 6.1 ile sarmısak, yüzde 5.6 ile patlıcan ve yüzde 4.6 ile kuru soğan izledi. Bu ürünleri buğday, nohut, patates ve inet sütü takip etti. l Ekonomi Servisi ‘TRANS YAĞ’ ETİKETTEN ÇIKARILIYOR Tarım ve Orman Bakanlığı, pek çok gıda maddesinin ambalajında yer alan “trans yağ yoktur” ibaresinin kaldırılması için harekete geçti. Hazırlanan “Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” taslağı bakanlığın internet sitesinde görüşe açıldı. Taslak geçerse üreticiler, gıda etiketlerinde trans yağ ile ilgili beyan yapamayacak. Dünya gazetesine göre taslak kabul edilirse gıda ürünlerinde “trans yağ” olsa da olmasa da etikete yazılamayacağı belirtildi. Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Harun Seçkin, “trans yağ yoktur ibaresi tüketicide yanlış algı yaratabilir” dedi. Türkiye Gıda Dernekleri Federasyonu, yapılacak değişikliğin doğru olmadığını belirtti. Taslak 1 Temmuz 2021’den itibaren uygulanmaya başlanacak. Boşuna ucube sistem denilmiyormuş.. Bütçe görüşmelerinin hızla bitirilmesi, virüsün azımsanmayacak oranlarda yayılma gösterdiği Meclis’in de salgında Meclis çatısı altında olsun nefes alınması adına tatile sokulmasına hak veriyoruz elbet. Ancak kendi adıma, varlığı, iradesi sıfırlanmış bir Meclis’te, bütçe görüşmelerinde Tekadam rejimi, Saray adına dayatılmış metinlerin, deyim yerinde ise noktasına, virgülüne, kendilerinden gelmiyorsa dokunulması söz konusu olmayacak bütçe görüşmelerinin hızla bitirilmesinden ciddi ciddi üzüldüğümün de ayrımındayım.. İster işkolik, ister mesleki deformasyon deyin, sonuçta hiçbir değişiklik yaşanmayacak, bağımsızlığı en ağır ölçeklerde ayaklar altına alınmış bu Meclis’in, bütçe görüşmelerinin bitirilmesi sonunda, kendimi, habercilik babında en donanımlı bilgi sahibi olma aracı, çocuk dili ile “oyuncağı” elinden alınmış olarak duyumsayacağım.. Cumhuruyet’in habercilik yayınlarından sorumlu emekçi arkadaşlarım başta, sınırlı sayılarda olsalar da görsel yayın, televizyon, internet kanalları ile zengin habercilik yapan, saygınlıkları, izlenirlikleri yükselenlerdeki tüm gazeteci emektarlarımızdan da özür diliyorum.. Bu kadar çok kanıtın, gerçeğin bir yayında toplanabilmesi olanaksız, muhalefet de dersine çok iyi çalışmış.. Ucube başkanlık sistemine geçişte başrolde olan liderlik ile Gülen cemaatinin ağırlıkta oldukları cephe ittifakı, çok kısa bir zaman sürecinin ardından dağılınca, ülkemizden görünen yüzü ile su götürmez biçimde, emperyal, Amerika ağırlıklı, odaklı, 15 Temmuz FETÖ darbesinin gerçeği ile yüzleşilince, darbe püskürtülmüş, toplumsal sağduyu ile toplumsal duruş çok başarılı sonuç verse de.. Sağ siyasal İslamcı cephe ağırlıklı ittifakların içinden taşlar, dünyadaki pek çok gündemli depremlerle birlikte, ülkemizde de çok şiddetli depremler ölçeklerinde yerlerinden oynamıştı.. O günden bugünlere, 15 Temmuz darbesi ders, demokrasi ittifaklarında, ulusal değerlerde hakhukuk, özgürlüklerde, toplumsal uzlaşma arayışlarına geçmek hak götüre; karizmatik lider, Cumhur İttifakı, Tekadam rejimi üzerinden yürümekte direnilince.. Başkanlık rejimlerinin aslında hiç de demokratik olmadıklarının dünya örnekleri de görmezlikten gelinerek dünyamız fena halde otoriter rejimlere, bal gibi de diktatörlüklere kayarken, bodoslama en kötüsüne heveslenilmiş bir iktidar yürüyüşünün yolu seçildi.. HHH Dünyanın tek en ucube başkanlık rejimi modelinin getirileri üzerinden ülke, Meclis’in elde tutulabilmiş yasama gücüyle de yetinilmeyerek, kalkan parmaklarla, kapalı kapılar arkasında alınmış oldubitti kararlarla yönetiliyor. Dünyanın en sorunlu bölgesinde, üstüne üstlük Türkiye’nin geçiş bölgesindeki dinamiklerinin yıkılması, en çok en güçlü emperyal güç odaklarının hedef tahtasındayken, iktidar gücünün büyüsüne kapılmış olmak gibi bir gerçek de söz konusu. Yanılma deneme yöntemleriyle dün ak dediğine bugün kara diyerek diretmek nasıl bir akıl işi? Sorgulamanın ne yeri ne de zamanı. Atılan her yanlış adımın en ağır bedellerini ülkemizin en altta kalan çoğunluğu, en ağır boyutları ile, dayanılmaz acılarla, bedeller ödüyor. Galiba tam da bu gerçeklik içinde, ülkemizin bir araya gelemeyecek farklı yelpazeler, düşünceler içindeki sınıfları, toplumsal yapıları, örgütlü örgütsüz katmanları adını tam da koyamamış olarak, altından kalkamadıkları sorunlar yumağı içinde, toplumsal dip dalganın etkisinde, düşünerek ya da hiç düşünmeden, ortak karşı çıkışta buluşmanın refleksleriyle hareket halindeler. Geldiğimiz noktanın analizinde, bilimsel yetilerini, uzmanlığına şapka çıkaracağımız bir bilim insanımız, Prof. Dr. Hasan Yazıcı, dünkü 2. sayfadaki makalesindeki yazısına “Önce güven aşısı” başlığını atmış. Güncel çok tartışılan aşıya ilişkin güvenden yola çıkarak, toplumsal güvenin yaratılabilmesinin anahtar cümlelerini de yazısının spotuna taşımış; “Toplumun güvenini sağlamak ancak ve ancak tekrarlayan dozlarda doğruyu söylemekle, kısaca bir gerçek aşıyla, olabilir ancak diye adeta haykırmak istiyorum” demiş. Meclis’teki muhalefet sözcülerinin bugüne kadar tanıklık edemediğimiz ölçeklerde derslerine çalıştıklarının kanıtı; iğneyle kuyu kazar gibi, yaşanan acı örnekleri bir diğerininkine eklemleyerek, gerçek bir muhalefet ittifakını oluşturuyor olmalarında..