Katalog

EKONOMI DOLAR AVRO STERLIN FAİZ BORSA 9 2 EKİM 2020 CUMA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.7750 0.5 kuruş 9.1340 3 kuruş 10.0330 2.1 kuruş 13.02 0.14 puan 1.143 1.73 puan 3194.07 19.75 lira 473.98 2.65 lira Jale Özgentürk Suudi Arabistan iki yıldır uyguladığı kısıtlamaları sertleştiriyor ama resmen kabul etmiyor w Ambargo resmi YAKIN PLAN jale.ozgenturk@cumhuriyet.com.tr Riyad Ticaret Müşavirliği “Suudi ambargosu resmileşti” habedeğil gayri resmi! rime “Suudi yetkililer resmi engelleme yok diyor” açıklaması yaptı. Aynı gün dev konteynır taşımacısı Maersk müşterilerini, Türk malları Suudi gümrüğünde engellenebilir diye uyardı. Türkiye’nin bir zamanlar en yakın dostlarından biriydi Suudi Arabistan. O derece yakındı ki 2015 yılında ölen Suudi Kralı Abdullah bin Abdulaziz elSuud için üç günlük yas bile ilan edilmişti. Ancak Türkiye’nin Suriye, Mısır politikaları, ardından da gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti, iki ülke arasında yol ayrımına neden oldu. Bunun en büyük yansıması da ekonomide yaşandı. Yaklaşık iki yıldır Türk ürünlerine ambargo uy gulanıyor. Aylarca gümrüklerde bekleyen Türk ürünleri var. İhracatın değer olarak çok fazla etkilenmemesinde ihracatçılar ile müşterileri arasında işbirliği önemliydi. Ancak Suudi hükümetinin taahhütname imzalatması, baskıyı artırması sorunları büyüttü. Geçen hafta 1 Ekim’den itibaren bugüne kadar gayri resmi uygulanan ambargonun “resmileşeceği” konusunda bazı ihracatçılardan bilgi geldi. Ben de haberleştirdim. “Ambargo” sanki yeni duyulmuş gibi tepki geldi bazı ihracatçılardan. Tabii ki kimsenin işini bozmak için yazmıyoruz bu yazıları. Ülke hepimizin. İşleri zora giren, son yüklemelerini yaptıklarını söyleyen ihracatçılar, uzun süredir kendilerine sahip çıkılmasını istiyor. Resmi açıklama bekliyor ama ne yazık ki “böyle bir olay yokmuş” gibi derin bir sessizlik yaşanıyor. Bu haberi temmuz ayında ilk duyuran Dünya gazetesi yazarı Kerim Ülker olmuştu. Bugün de yine aynı gazeteden Aysel Yücel, “Örtülü ambargo alenileşti” başlığıyla yaptığı haberinde “Dünyanın en büyük konteynır taşımacısı Maersk, Türkiye’den Suudi Arabistan’a gönderilen ihraç mallarının engellendiğine dair müşterilerine uyarıda bulundu” bilgisini verdi. Yani olay derinleşiyor. Ben “resmileşti” kelimesini kullanırken bunu anlatmak istedim. Maksadını aşmış olabilir. Önemli olan kelimeler değil, sorun kangren olmadan adım atmak! Türkiye’den Suudi Arabistan’a yapılan ihracat, ilk sekiz ayda yüzde 24 düşmüş. En önemli ihracat ürünü mobilya. Yaş meyve ve sebze, süt ürünleri gibi çok farklı ürünler de ihraç ediliyor. Örneğin Niğde’den domates ihracatı bile var. RİYAD TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ: KISITLAMA IÇIN RESMI BIR KARAR YOK Bu arada hükümetten, bakanlardan açıklama bekleyen ihracatçıya ise bu haberden sonra nihayet bir açıklama yapıldı. Açıklamaya göre ne Suudi yetkililere ne de müşavirliğe göre hiçbir engelleme söz konusu değil. İhracatçıya yapılan “müjdeli” açıklama şöyle: “Suudi Arabistan tarafından ülkemizden yapılan ihracatın engelleneceğine dair basında ve sosyal medyada yer alan bilgiler incelenmiştir. Suudi Arabistan tarafından Türk mallarının pazara girişini kısıtlamak üzere yayımlanan resmi bir karar bulunmamaktadır. Konuya ilişkin farklı seviyelerde kurulan temaslarda Suudi Arabistan yetkili makamları tarafından bize bu ve benzeri iddiaların gerçeklik payının olmadığı ve ülkemizde olan ticaretin diğer tüm ülkelerle olduğu gibi serbest bir şekilde devam etmesine önem verildiği bilgisi verilmiştir. Konu bakanlığımız hem de Riyad Büyükelçiliğimiz tarafından en üst seviyeden takip edilmektedir. Ayrıca hem müşavirliğimiz hem de Cidde Ticaret Ataşeliğimiz tarafından konuya ilişkin gerekli temaslar kurulmaktadır. Bu iddialar üzerine dün Suudi Arabistan Ticaret Bakanlığı’ndan bir yetkili ile telefonla tekrar görüşülmüştür. Görüşmeden onların da benzer bilgileri medyadan duyduğu ancak resmiyette böyle bir kararın olmadığı bilgisi edinilmiştir. Özetle mevcut durumda atılmış resmi bir adım bulunmamaktadır.” HAMZAÇEBI SORDU Bandrolcü, Meclis gündeminde Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Darphane’nin sigara ve içki bandrolleri üretimini rakipsiz bir ihaleyle alan DNS AŞ’nin patronu Halil İbrahim Danışmaz’ın Berat Albayrak’ın arkadaşı çıktığına ilişkin haberimiz, Meclis gündemine taşındı. CHP İstanbul Milletvekili M. Akif Hamzaçebi, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın cevaplandırması talebiyle verHamzaçebi diği soru önergesinde şu soruları iletti: “Söz konusu ihale kime, hangi usulle verildi? İhalenin muhammen bedel ve sözleşme tutarı nedir, ihalenin yüklenicisi olan firmanın ortakları arasında Halil İbrahim Danışmaz var mıdır, Danışmaz’ın arkadaşınız olduğu ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ak Parti’ye destek veren ‘Her şey Türkiye İçin Platformu’ Genel Koordinatörlüğünü yaptığı iddiaları doğru mudur?” l Ekonomi Servisi Elektriğe yüzde 5.7 zam Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK), 1 Ekim31 Aralık arasında 3 aylık dönemde geçerli olacak elektrik tarifelerini belirlemek üzere yaptığı toplantıdan, elektriğe yüzde 5.75 oranında zam kararı çıktı. Buna göre, sanayi, ticarethane ve meskenlerde kullanılan elektriğin fiyatına yüzde 5.6 ile yüzde 5.7 arasında zam yapıldı. Bir kilovatsaat elektrik konutlarda 71.02 kuruştan 75.10 kuruşa, sanayide 70.97 kuruştan 75.06 kuruşa ve ticarethanelerde 94.44 kuruştan Sanayi, ticarethane ve meskenlerde kullanılan elektriğin fiyatına yüzde 5.6 ile yüzde 5.7 arasında zam yapıldı. 99.87 kuruşa yükseldi. Dövizdeki artış ve YEKDEM’den gelen ek maliyet ve diğer maliyetlerin masaya yatırıldığı önceki günkü toplantıda, tüm abone gruplarında zam yapılma kararı alınmış oldu. TRT payı arttı Elektrikten alınan yüzde 2 TRT payı da söz konusu zamla birlikte arttı. Elektrikte ticarethanelerden alınan TRT payı 1.08 kuruştan 1.16 kuruşa, konutlarda 0.72 kuruştan 0.78 kuruşa çıktı. Bu pay, sanayiden ise alınmıyor. Elektriğe 2019 Temmuzu’nda yüzde 14.98, eylülde ise yüzde 14.9 oranında zam yapılmıştı. Elektrik Mühendisleri Odası, zamma tepki gösterirken, asgari yaşam standartlarına sahip 4 kişilik bir ailenin faturasının 172,75 liraya çıktığına dikkat çekti. l Ekonomi Servisi İmalat sanayi ivme kaybetti İstanbul Sanayi Odası’nın açıkladığı imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) iki aydır geriliyor. Temmuzda yüzde 56.9’la zirve yapan endeks eylülde 52.8’e geriledi. Büyümenin yavaşladığını gösteren verilere göre, alt endeksler imalatçılara gelen talepte ivme kaybına işaret etti. Girdi ve fabrika çıkış maliyetleri de TL’deki değer kaybına paralel olarak sert arttı. Nihai ürün fiyatları enflasyonu da sektörlerin çoğunluğunda hızlandı. l Ekonomi Servisi Perakendede başlayan olumlu tablo yeniden bozulmaya başladı Toparlanma zaman alacak Sektörde 40 bine yakın mağazayı ve 150 milyar liranın üzerinde ciroyu temsil eden Kategori Mağazacıları Derneği’nin (KMD) başkanı Serhan Tınastepe, perakende sektörünün bazı alt kategorilerinde toparlanmanın zaman alacağına dikkat çekti. Geçen yılın ciroları yakalanmış olsa da kategorilerin büyük kısmında geçen yılın gerisinde olduklarını belirten Tınastepe, nakit akışı sıkıntısı yaşanmaması için sektöre yönelik bir dizi destek çağrısı yaptı. Özellikle fastfood, restoran, tekstil perakendesinin bir kısmı ile turistlere yönelik iş yapan perakendecilerde ciddi küçülmeler yaşandığını ve toparlanmanın zaman alacağını belirten Tınastepe, öncelikli taleplerini kısa çalışma ödeneği, KDV ve stopaj indirimleri, kira düzenlemeleri gibi desteklerin sürmesi olarak sıraladı. l Reuters 15.2 milyar TL’lik yapılandırma Türkiye Bankalar Birliği’ne (TBB) göre, Ekim 2019Ağustos 2020 dönemi içinde 89 firma borç yapılandırdı. Yeniden yapılandırılan toplam borç tutarı 15 milyar 270 milyon TL oldu. Bu firmalardan 4’ü tarım, balıkçılık, avcılık ve ormancılık, 31’i imalat sanayi, 1’i enerji, 3’ü inşaat, 16’sı toptan ve perakende ticaret, 14’ü turizm sektöründe faaliyet gösteriyor. Söz konusu firmaların 40’ı İstanbul’da, 3’ü Batı Marmara’da, 8’i Ege’de, 8’i Doğu Marmara’da, 10’u Batı Anadolu’da, 11’i Akdeniz, 5’i Orta Anadolu’da, 2’si Batı Karadeniz, 1’i Kuzeydoğu Anadolu, 1’i Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunuyor. l Ekonomi Servisi İnternetten etil alkol satışına yasak Tarım ve Orman Bakanlığı, etil alkol ve metanolün internetten satışını yasakladı. Uygulama 60 gün sonra başlayacak. Evde içki yapımında kullanılan etil alkol içerisine dünyadaki en acı kimyasal olan “denatonyum benzoat” katılarak satılıyordu. Yalana dolanmış çözülemiyor... Zavallı Türkiyem... Kadınlarını koruyamıyor: En az bir kadın cinayeti işlenmeden gün geçmiyor, aile içi şiddet sarmalı aşılamıyor.. Tacizci, ifadesi alınıp salıveriliyor. Eşini, sevgilisini, arkadaşlık teklif edip de ret cevabı aldığı kadını tehdit eden de ortalıkta serbestçe dolaşıyor... Öte yandan tüm bunları bir nebze olsun önleyecek, caydırıcı olacak İstanbul Sözleşmesi’nin rafa kaldırılması için türlü oyun oynanıyor... Çocuklarını eğitemiyor: Eğitimin içinde bulunan 18 milyon öğrenci geleceği belirsiz bekliyor. Çevrimiçi eğitim var ama erişim yok. Altyapı yetersiz, sistem çöküyor; ilgili bakan “İlgi çok, ne iyi” diye seviniyor. Evde televizyon tek, çocuk bol... Kim ne zaman, ne kadar eğitim alabilecek? Kim denetleyecek? İşler yürüyor mu? Hayır hem de hiç.. İşsiz sayısını azaltamıyor: İşsiz ordusu büyüyor. 22.8 milyona ulaşan işsiz sayısı, 20.5 milyonluk çalışan sayısını geçti. Türkiye’de artık çalışanlardan çok işsiz var. Ama ekonomi iyiye gidiyor nutukları atılıyor. Tiyatroya destek ayakkabıcıya gitti: Tiyatrolara pandemi döneminde destek diye para dağıtılıyor ama para tiyatroya değil, ayakkabıcıya vs. gidiyor. TÜİK’in yalanları: Enflasyon düşük çıksın diye sepet, işsiz sayısı düşük çıksın diye kriter değiştiren, güven yüksek çıksın diye soru çıkaran kamu kuruluşumuz TÜİK meydanı boş bulup istediği gibi at koşturuyor. Terörist mi? Kardeşlik mi? Cumhurbaşkanı Erdoğan bir siyasi parti için (HDP) “Varlığıyla yokluğu arasında zaten herhangi bir fark yok. Çünkü onların her zaman yeri ya dağdır ya sokaklardır” diyebiliyor. Bu sözleri ile bir yandan o siyasi partiye oy veren 6 milyon yurttaşı (çoluk çocukları ile 18 milyon) neredeyse dağa çıkarıp terörist ilan edecek hale getirirken öte yandan kardeşlikten bahsetmeyi ihmal etmiyor. Halkın sağlığı mı ulusal çıkar mı? Ülkenin Sağlık Bakanı insan sağlığı konusundaki açıklamalarda şeffaf olmamanın gerekçesi olarak ulusal çıkarları gösterebiliyor. Utanmadan bu açıklamaları yaparken bir yandan da “Salgınla mücadele sürecinde, devletimiz, HALKININ SAĞLIĞI KADAR, ULUSAL ÇIKARLARINI DA korumaktadır. Çünkü salgın hayatın bütün alanlarını etkilemektedir. Mesuliyeti olmayan bazı kişilerin tenkitleri, fotoğrafın bir noktasına mercekle bakıp leke aramaktan farksızdır” diyebiliyor. Ulusal çıkarlar nedir? İçki içeni dolu vurur: Yağmur, dolu yağıyor; yandaş kanal “İçki içilen semti vuruyor afet, bakın diğer yerler günlük güneşlik” diye manşet atıyor. Ekonomi Bakanı için döviz kuru önemli değilmiş: “Döviz kuru benim için önemli değil” diyen Ekonomi Bakanı her 3 ayda bir Yeni Ekonomi Programı açıklıyor. O konuştukça döviz daha da artıyor. Yalana öyle bir dolanmış ki çözülemiyor... Çözülemedikçe hepimiz savruluyoruz, batıyoruz. AKP iktidarı ise sadece siyasi varlığını koruma peşinde. Kendi yalanlarının karşısına çıkan her kesimin sesini kesmek birincil hedefi. Barolar, Türk Tabipleri Birliği... Ve şimdi de sıra Anayasa Mahkemesi’nde.. DPT’nin 60. yılı... Tabii kapatılmasaydı 5 Ekim 1960 yılında kuruldu. Önemli bir misyonu vardı. Görevi devletin ekonomik, sosyal ve kültürel amaçlarının belirlenmesi için planlamalar yapmaktı. Hükümetçe belirlenen amaçları gerçekleştirmek için kalkınma planları ve yıllık planlar hazırlardı. Eğer hazırlanan kalkınma planları raflara kaldırılmasa, uygulansaydı, emin olun Türkiye bugün çok farklı bir noktada olurdu. 2011 yılında AKP eliyle kapatıldı. Planlamanın yaşamsal önemi, piyasa ekonomisine alternatif değil, piyasaların, sektörlerin ve kısa vadeli politikaların ülkenin uzun vadeli kalkınma hedefleriyle uyumlu gelişimi için gereklilik olduğu anlaşılamadı. Anlaşılması istenmedi. Yerini 3 ayda bir açıklanan Yeni Ekonomi Programı aldı. Yazık, çok yazık... KISA... KISA... l DOLARDA KÂR SATIŞLARI: Merkez Bankası’nın 25 Eylül haftasına ilişkin açıkladığı para banka istatistiklerine göre, yurttaşın banka hesaplarındaki döviz tutarı bir önceki haftaya göre 391 milyon dolar gerileyerek 217 milyar 743 milyon dolara düştü. Bu düşüşte, bireysel hesaplardan yapılan 906 milyon dolarlık döviz satışı etkili oldu. l ZEYTIN ÜRETICISINE DESTEK TALEBI: Sofralık zeytinde prim desteğinin artırılması talebinde bulunan TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, “Üreticilerimizin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borçlarının tamamı ertelenmeli” dedi.