Katalog

EkonoMi DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY avro sterlin FAİZ BORSA 117 EYLÜL 2019 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.7230 4.0 kuruş 6.3240 1.8 kuruş 7.0600 3.1 kuruş 15.81 0.18 puan 98.987 1291 puan 1873.31 8.46 lira 279.16 95 kuruş Turşu kurup indireceklerMeyve ve sebzede enflasyon sepeti için talep: Ürünler mevsimlik ortalamalara göre alınsın Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü’nden enflasyonun düşmesi için mevsiminde ürünlerin turşusunun kurulmasını, kurutulmasını ya da konserve yapılıp kışın tüketilmesi önerisi geldi Yıl boyunca zam şampiyonu olan soğan, patates, domates, limon, sarmısak gibi ürününlerin enflasyonu yükseltmemesi için ilginç bir öneri geldi. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü ve Selçuk Üniversitesi işbirliğiyle Yaş Sebze ve Meyve Çalıştayı’ndan çıkan rapora göre; gıda enflasyonundan kaynaklanan fiyat artışlarının kontrol altına alınabilmesi için ürünlerin mevsimlik ağırlıklandırılmış ortalamalara göre enflasyon sepetine dahil edilmesi talep edildi. AA’nın rapordan derledi ği bilgilere göre, yaz aylarında düşük maliyetli üretilen sebzenin kurutma, şoklama, dondurma, salamura ve fermantasyon teknolojisiyle kış aylarında tüketilmesinin sağlanması gerektiği vurgulandı. Rapora göre, özellikle turfanda ürünlerin enflasyon içerisindeki ağırlıklarının düzeltilmesinin makro ekonomik açıdan ülke ekonomisine katkı sağlayacağı gibi yaş meyve ve sebze sektörü üzerindeki baskıyı da azaltacağı savunuluyor. Yüzde 41.44 Taze meyve sebze grubunda yıllık enflasyonu Mart 2019’da Enflasyon 16 yılda 4 kat arttı Birleşik Metalİş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi’nin (BİSAM) araştırmasına göre Ağustos 2019’da dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için aylık yapması gereken harcama 2.017 TL’ye çıktı. 2003 Ağustos’ta 4 kişilik bir aile günlük minimum 14.56 TL’ye sağlıklı beslenebilirken bugün ancak 67.22 TL’ye sağlıklı beslenebilmekte. Harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 37.7 ile en yüksek paya sahipken, sebze ve meyvenin harcamalar içindeki payı yüzde 11.8 oldu. Sağlıklı beslenmenin maliyetinin en yüksek olduğu il 2 bin 195 TL ile İzmir olurken, İstanbul’da sağlıklı bes lenmenin maliyeti 2 bin 125 TL, Ankara’da ise 1.969 TL’ye çıkıyor. Açlık sınırı 2003 Ağustos’ta 437 TL iken 16 yılda açlık sınırındaki artış yaklaşık 4.7 kat oldu. Aynı dönemde resmi enflasyondaki artış ise 4.2 kat olarak gerçekleşti. Resmi enflasyon oranındaki artış mutfakta yoksullaştırdı. yüzde 71’e kadar çıkmıştı. Son açıklanan ağustos ayı verilerine göre ise taze meyve sebze grubunda 12 aylık ortalamalara göre enflasyon yüzde 41.44 oldu. Gıda enflasyonu ise yüzde 25.86 civarında gerçekleşti. Raporda ayrıca, fiyat artışları incelenirken Türkiye’nin sosyal ve ekonomik özelliklerinin de incelenmesi, nüfus artışı, dış göçler, turist sayısı, tüketim alışkanlıklarında değişiklikler, üretim maliyetlerindeki artış gibi etkenlerin de dikkate alınması öneriliyor. l Ekonomi Servisi Santralları plansızlık batırdı THK’nin borcu yapılandırılıyor Türk Hava Kurumu (THK) geçmişten gelen 1.4 milyar lira tutarındaki banka borcunun, onursal başkan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla yapılandırılmaya başlandığını duyurdu. THK’nin internet sitesinde kurumun Genel Başkanı Bertan Nogaylaroğlu imzasıyla yayımlanan açıklamada, ilk olarak Vakıf Bank’a olan borçların yeniden yapılandırıldığı, diğer bankalara olan borçların da bir hafta içinde yapılandırılacağı belirtildi. Açıklamada, vergi ve SGK borçlarının yeniden yapılandırılması için yapılan görüşmelerin de bir hafta içinde sonuçlandırılmasının beklendiği kaydedildi. Açıklamada bu sayede hacizli gayrimenkuller başta olmak üzere THK’nin mal varlığı üzerindeki tüm hacizlerin kaldırılmasının amaçlandığı belirtildi. l Ekonomi Servisi Dolar yeniden 5.72 TL’yi aştı Geçen hafta başında beklentiden iyi gelen enflasyon, tahminlerden daha az daralan büyüme verisi ve küresel risk iştahındaki artışla dolar düşüş eğilimine girmişti. TL hafta başından bu yana dolar karşısında yüzde 2’den fazla değer kazandı, TL Arjantin pesosunun ardından en çok değer kazanan para birimi oldu. Ancak dolar/TL CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu’na 9 yıl 8 ay 20 gün hapis cezası kararından sonra günün en yüksek seviyesi olan 5.7245’i test etti. Gelecek hafta ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın faiz kararı kur üzerinde belirleyici olacak. l Ekonomi Servisi Temmuz 2009’da 14.7 milyon dolar olan enerjideki batık krediler, Temmuz 2019’da 112 kat artışla 1.6 milyar dolara yükseldi. EMRE DEVECİ Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bankalardan doğalgaz çevrim santrallarının 1.9 milyar dolarlık sorunlu kredisini (geri ödemede sorun olan krediler) “takipteki kredi” (batık kredi) olarak sınıflandırmasını isterken, sektördeki plansızlık dikkat çekiyor. Son 10 yılda doğalgazla elektrik üreten çevrim santrallarının kapasitesi yaklaşık 10 milyar dolarlık yatırımla 14 bin megavattan 26 bin megavata yükselirken, 2017’de yüzde 70.6 olan kapasite kullanım oranı 2018’de yüzde 39.3’e, 2019’un ilk yarısında yüzde 19.7’ye düştü. 9.2 milyar TL takipte Bankacılık kaynakları, doğalgaz Enerjinin 1.9 milyarı batık sayılacak çevrim santrallarının 2.7 milyar dolarlık sorunlu kredisi bulunduğu ancak mevcut koşullarda borçlarını geri öde BDDK, bankalardan enerjideki bazı sorunlu kredileri takipteki kredi olarak sınıflandırmalarını ve sermaye artışı yoluyla bilançolarını temizleyerek kredi büyümesi için alan yaratmalarını istedi. Bloomberg’in haberine göre, en az üç doğalgaz yakıtlı enerji üretim tesisine sağlanan 1.9 milyar dolarlık sorunlu kredinin takipteki kredi olarak sınıflandırılması isteniyor. Bu tesisler arasında ACWA’nın Kırıkkale’deki 1 milyar dolarlık tesisi ve lık tesisi ile Ansaldo Energia SpA ve ortakları tarafından Gebze’de işletilen 1 milyar dolarlık tesisi yer alıyor. Garanti, İş Bankası, Akbank, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Denizbank ve Yapı Kredi’nin söz konusu projelere kredi veren bankalar olduğu ancak bu adıma olumlu yaklaşmadıkları aktarıldı. Bu haberin ardından Borsa İstanbul’da bankacılık endeksi dün yüzde 2’nin üzerinde değer kaybetti. Hükümet bankala borçla büyümeyi hedeflerken, bankaların bu kredileri takipteki kredi olarak sınıflandırmaları zaten düşüşteki kârlarında yeni bir aşınma anlamına gelecek. Enerji sektöründe son 10 yılda batık kredi miktarı yüzde 2 bin 854 artarken son 1 yılda enerjideki batık kredi artış oranın melerinin mümkün olma Rusya’daN dığını belirtiyor. Kur krizine paralel olarak BOTAŞ’ın gaz alımı azaldı çevrim santrallarına verdiği gazda 2018’de yüzde 112’lik Rusya’nın Türkiye ve sekiz Güneydoğu Avrupa ülkesine doğalgaz ihracatı ucuz sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) fiyatları ve Azerbaycan’ın artan gaz ihracatı nedeniyle yılın ilk yarısında yüzde 25’ten fazla azaldı. Bu dönemde, Türkiye’nin doğalgaz itha zam yapması, bu santralları çalışamaz hale getirmişti. BDDK verilerine göre, enerji sektörünün Türk bankalarında büyük kısmı döviz cinsinden 9.2 milyar TL’lik takipteki kredisi bulunuyor. Bunun dışında sektörün yaklaşık 13 milyar dolarlık sorunlu kredisi latında Rusya’nın payı yüzde bulunduğu belirtiliyor. 49’dan yüzde 35’e indi. Böl Sektörde batık kredi ora genin en büyük pazarı olan nı yüzde 4.6’ye yükseldi. Türkiye’ye ihracat, Gazprom Sektörün yaklaşık verilerine göre geçen yılın 47 milyar dolarlık kre ilk altı ayına göre yüzde di borç yükü bulunuyor. 36 düşerken, Yunanis Bu borcun 40 milyar dola tan ve Bulgaristan’a rını elektrik üretim santral Gama’nın Ankara yakınlarında 900 milyon dolar rın yeni kredi verme kapasitesini artırarak ekonomiyi tekrar da yüzde 85’i buldu. l Ekonomi Servisi ihracat yüzde 12.7 larının, 7 milyar dolarını da ve yüzde 17.4 elektrik dağıtım şirketlerinin azaldı. kullandığı krediler oluşturuyor. Yeni ‘cep’ler geliyor Nokia telefonlarının üreticisi HMD Global, üç yeni Nokia temel işlevli telefonu tanıttı. Yeni cihazlar arasında, Nokia 800 Tough, Nokia 2720 Flip ve uygun fiyatıyla öne çıkan Nokia 110 yer alıyor. LG Electronics (LG), IFA 2019’da, yeni G serisi akıllı telefonu olan LG G8XThinQ ve daha gelişmiş bir LG çift ekranı telefonu tanıttı. Ekrandaki parmak izi sensörü, LG G8XThinQ’nun kilitlenmesi ve kilidinin açılmasını, çift ekran arkaya katlanmış olsa bile, her zamankinden daha kolay hale getiriyor. GrundIg israfı önleyecek Bu yıl 59.’su düzenlenen Avrupa’nın en büyük tüketici elektroniği fuarı IFA 2019’a hem daha az enerji harcayarak faturadan tasarruf sağlayan hem de gıda israfını önlemeye yarayan teknolojiler damga vurdu. Fuarda çevre dostu ürünleriyle ilgi çeken Grundig, üç yeni teknolojisini IFA 2019’da tanıttı. Bu teknolojilerden biri, ısıyı yemeğin her tarafına eşit yayarak erken pişmesini sağlayan HotAero Pro teknolojili fırın ol du. 2020’de pazara sunulacak ürünle faturadan tasarruf sağlanırken, şirketin gıda israfını sağlamaya yönelik bir başka ürünü ise, yine 2020’de piyasaya sunulacak olan FreshMeter teknolojili buzdolabı olarak öne çıktı. Ürünle de et ve balıklar özel bir bölmeye konuluyor ve israfı önlemeye yarayarak bozulmadan önce tüketilmesi için uyarıyor. Arçelik Üretim ve Teknolojiden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Oğuzhan Öztürk, balık ağından fırın ya da yumurta kabuğundan yumurta kabı ürettiklerini anlattı. Öztürk, “Dünyada ilk kez bir buzdolabında biyoplastikler, biyopoliüretan ve yu murta kabuğu içeren biyokompozitler bir arada kullanıldı. Buzdolabının yumurta kabı bile yumurta kabuğundan üretildi” dedi. Öztürk, Grundig olarak, balık ağları gibi plastik atıkların da içinde olduğu poliamid bazlı atıkları geri dönüştürerek elde edilen yüksek performanslı plastik malzemelerden beyaz eşya ürettiklerini söyledi. Grundig, ayrıca Amazon ile de işbirliği yaptı. OLED TV teknolojisini Amazon’un kişiselleştirilmiş Fire TV akıllı deneyimiyle birleştiren şirket, Fire TV Edition serisini geliştirdi. Bu yeni televizyonda Amazon’un sesli kontrol teknolojisi Alexa’yı kullanıldı. Oğuzhan Öztürk Türkiye tepetaklak kaosa sürükleniyor Cumhuriyet okurları ile çalışanlarının kültür kooperatifi Koop C’nin Silivri Çantaköy İlhan Selçuk Kütlürevi’nde, 1 Eylül Barış Günü’nde yapılan “Dünya Barışı ve Türkiye” konulu panelde yazarlarımız Erdal Atabek ve Ali Sirmen’in 12 Eylül barış davası sanıkları kimlikleriyle katıldıkları, Prof. Süheyl Batum’un konuşmacı olduğu panelin aydınlanmacı katılımcılarının katkılarıyla moral almış olarak.. Dönüşümde metrobüs bağlantı yolum gereği uzun zamandır geçemediğim Karagümrük’ün, hızlı yoksullaşmanın patlaması yaşanan, çöp yığınları arasındaki dar sokaklarından geçiyordum.. Sulukule’den yeniden yapılanma paketi içinde haksız, hukuksuz, sayısız yargı kararı çiğnenmiş olarak püskürtülmüş, çok daha yoksul, çaresiz sıkıştırılmış Roman kökenli vatandaşlarımızdan 80’li yıllardan bu yana çok fazla tanış yüzle selamlaşıyoruz.. Kendilerinden çok daha büyük kalabalıkları oluşturan Suriyeliler arasında daha çaresiz, sıkıştırılmış yaşam koşullarında, öfke patlama potansiyelleri barut fıçısından beter hallerde.. Heykeli yapılası pencere camından hep yolumu kesen, bilge Karagümrük yerlisi, siyasetbelediye ayaklarıyla kayırmacılık, avantacılık oyunlarını izleme uzmanı, en taze ucuz uyuşturucu batağı, kabadayı çete savaşlarından gelişmeleri de birkaç cümle içinde özetleyiveren komşu; korku duvarlarını yıkmış haklarının nasıl gasp edildiğinden, çaresizliğe sürüklendiklerinden örnekler veriyor.. Bağıra bağıra, pislik ve yoksulluk yığılmalarının arasından sırıtan kimi lüks görünümlü yeni yapılanmalar, bir garip örgütlenmeler, cemaatler kolanmasında, lüks kolejler binalarına özel deterjanlı kayırmacı temizlik, partizanlık özel hizmetleri ile çöp, sefalet yığınları çelişkilerini örnekliyor. Bizim bloklara dönüş sapağındaki genç, artık iki çocuk babası, sevimli, çalışkan Roman kökenli bakkalı geçemiyorum. Günlük süt, güvenilir marka peynir, gıda ürünü aramıyorum. Tuz, temizlik ürünü, bakliyattan bir şeyler alabilsem yeter.. “Abla çocuklar için sağlıklı ürün satmak istemez miyim? Para nerde? Biliyorsun yıllardır ailemi yaşatmaya çırpınıyorum. Hiç ödemediğim faturam da olmadı. Özel şirket, iki yıl öncesinden fatura borcu çıkarmış elektriği ihbarsız kesiverdi. Buzdolabında ne varsa atılacak. Beni batırdıktan sonra alacak hakları olsa da neyi alacaklar, derdimi anlatamadım. Yoksulun defterli esnafını batıran ayakta kalır mı? Bitecekler ama bizi de bitirdiler..” HHH Dünün sıcak gündeminde, birkaç gündür göz göre göre, bile bile tırmandırılan, tepetaklak kaosa sürüklenmenin sorunlarını kamuoyunun dikkatinden uzaklaştırma çabalarında, bile bile lades tırmandırılan çatışmacılığın yeni tehdit kararları ile yüzleştik. CHP İl Başkanı Kaftancıoğlu için yıllardır başının üstünde sallanan tehdit davasınından, sürpriz olmasa da beklenenin üstünde ağır mahkumiyet kararı çıktı. Besbelli daha bir ürkütücü boyut hedeflenmiş gibi, tecilsiz üst yargıya geçişli kararın, haksızlığı, hukuksuzluğu üzerinden CHP’nin hukukçu kadroları, üst yönetim sözcüleri, hukukçular ne kadar çarpıcı örnekler verirlerse versinler, AKP cephesinden pişkin, yüzsüz savunmalar..Başkan Erdoğan dünyanın tek parti başkanı kimliği yokmuş gibi, tarafsız Cumhurbaşkanı için anayasada var olan Cumhurbaşkanı’na hakaret suçulamasının zırhı ile savunuluyor. Siyasal kimliğe eleştiri hakkı yok sayılarak, siyasetçinin muhalefet yapma hakkı hedef tahtasına konuyor.. Yenikapı Meydanı’ndaki İmamoğlu’nun söz verdiği üzere israfa kapak yapılmak üzere dizilen araçlar üzerinden, atanmış Bakan’ın, seçilmiş Başkan’a yönelik tehditte yeni sınır tanımaz çıkışlar yenilir yutulur gibi değil. Pazar günü gereğini yapacakmış.. Başkan Erdoğan’ın Suriye sıkıştırılmasında, parti içi sorunlar yumağında sertleşen tehdit üslubu, parti sözcülerinde yeni yeni boyutlarda sınır tanımazlıkları, tehditleri üretiyor.. İki üç gün sonrasında kaosta sürüklenişin sıcak gündeminde nerelere varabileceğimizi kestiremez olduk.. KISA... KISA... l Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tekrar toplam 250 bin ton buğday alımı için bir dizi uluslararası ihale açtı. İhalelere 18 Eylül’e kadar teklif verilebilecek. İhaleyle kırmızı ekmeklik buğday alınacak. l İtitfak Holding, kısa vadeli borçların uzun vadeye getirilmesi amacıyla 69.4 milyon TL ve 3.5 milyon Avro tutarlı kredilerini 12 ay ödemesiz dönem, toplam 60 ay vadeli olarak yapılandırdığını duyurdu. l IMF Yönetim Kurulu, oyçokluğuyla Fon’un mevcut kurallarına göre, IMF Başkanlığı’na seçilmek için 65 yaş sınırını ve bu görevdeyken 70 yaşını geçmemek şartını kaldırdı.