Katalog

EKONOMİ DOLAR [email protected] TASARIM: SERPİL ÜNAY avro sterlin FAİZ BORSA 118 AĞUSTOS 2019 PERŞEMBE ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.4870 3.9 kuruş 6.1610 1.7 kuruş 6.6880 6.1 kuruş 15.99 0.12 puan 98.056 1528 puan 1777.05 28.84 lira 264.72 4.05 lira Hazine’nin temel görevi devlete para bulmak, şimdi batık şirketlere de para bulacak Bakan Albayrak istediği şirketi kurtarabilecek Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görev ve yetkilerine yurtiçinde ya da yurtdışındaki şirketlere iştirak edebilmesi eklendi. Resmi Gazete’de dün yayımlanan “Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkındaki Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” ile “Hazine’nin Cumhurbaşkanı kararı ile yurtiçindeki ya da yurtdışındaki şirketlere iştirak etmesini sağlamak” ibaresi eklendi. Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ayrıca “Sigortacılık ve özel emeklilik sistemine ilişkin faaliyetleri düzenlemek, uygulamak, uygulamayı izlemek, denetimini yürütmek ve geliştirilmesine ilişkin esasları tespit etmek” görevi de verildi. Uzmanlara göre, hepimizin cüzdanı olan Hazine, Cumhurbaşkanı’nın istediği şirketleri kurtarmak için ortak alacak. İflas noktasındaki şirketler için yapılan bu Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Damat Berat Albayrak’ın bulunduğu Hazine ve Maliye Bakanlığı’na batık ya da batmak üzere olan şirketlere, hisselerini satın alarak ortak olma ve kurtarma yetkisi verildi. değişiklikle devlet istediği şirketi kurtarabilecek. Maliyeden yalanlama Berat Albayrak’ın başında bulunduğu Hazine ve Maliye Bakanlığı kaynakları ise Reuters’e yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde amacın şirketlerin kurtarılması olmadığını iddia etti. Açıklamada, “Buradaki amaç hiçbir şekilde birtakım şirketlerin kurtarılması olmayıp yapılmak istenen sadece 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerdeki mevcut uygulama ile paralellik sağlanarak söz konusu işlemin Hazine ve Maliye Bakanlığı görevleri arasında sayılmak suretiyle görev ve yetki konusunun açıklığa kavuşturulmasıdır” denildi. Uzmanlar ise Cumhurbaşkanlığı kararnamesine “Devlet parayı verecek ve şirketi kurtaracak” diyerek sert tepki gösterdi. İktisatçı Mahfi Eğilmez kararla ilgili “Amaç ne? Kriter ne? miktar limiti ne? Hazine niçin özel sektöre ortak olsun” diye sordu. Prof. Dr. Refet Gürkaynak, “Tek adam rejimi gibisi yok vallahi. Cumhurbaşkanı karar versin, vergilerimiz hangi şirketi istiyorsa ihya etsin, bu ne iş diye dahi soramayalım” ifadesini kullanırken, Eski Merkez Bankası Başkanı ve İYİ Parti Milletvekili Durmuş Yılmaz da, batık şirketleri kurtarma olabileceği gibi, çıkmaza giren kamu özel işbirliği projeleriyle de ilgili olabileceğini söyledi. Prof. Dr. Yalçın Karatepe ise “Batık şirketlere milletin parasını aktaracaklar. Yıllarca özelleştirdiler şimdi kamulaştıracaklar. Hazine’nin temel görevi devlete para bulmak iken şimdi batık şirketler için de para bulma görevi verildi” diye konuştu. MASAK’a yeni yetki YetkinReport’a bilgi veren kaynaklar ise AKP’nin “batık” ya da “batmak üzere” olan şirketleri, özellikle de kendisine yakın inşaat ve enerji şirketlerinin hisselerini satın alarak kurtarma girişimi olarak yorumladı. Doğrudan Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı olan Mali Suçları Araştırma Kurulu’na (MASAK) “istihbarat üretme” yetkisi de verildi. Ayrıca Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu’na MİT Başkan Yardımcısı ile Emniyet Genel Müdür Yardımcısı da dahil edildi. Merkez Bankası Başkan Yardımcısı ise kuruldan çıktı. l Ekonomi Servisi ‘Yüzde 10 ortaklık’ Kişisel blogu yetkinreport.com’da Cumhurbaşkanlığı’nın bu kararnamesini değerlendiren gazeteci Murat Yetkin, bu durumun “yerlileştirme stratejisi” olarak anıldığını ifade etti. Küresel şirketlere yüzde 10 ortak olmanın önünü açan kararnamenin Türkiye’ye sermaye çekmek için yeterli olmayacağını belirten Yetkin, “Peki, küresel şirketler neden, üstelik yüzde 10’a varan hisselerini de Hazine’ye satıp, Türk devlet temsilcilerini yönetim kurullarına alarak Türkiye’ye teknoloji transferi içeren üretim yatırımı yapsınlar? Bu ancak neredeyse bedava arazi, yok düzeyinde vergi ve yasaları artık kararnamelerle esnetmek mümkün olduğuna göre ucuz işçiliği fiili grev yasağıyla takviye etmek, sıkıştığında çözmek için kararname çıkarmak gibi yollarla sağlanabilir. Bunun ülkeye ve halka maliyeti olur” dedi. İyileşme kolay olmayacak 1 milyar dolarlık döviz takası Merkez Bankası’nın (TCMB) dün ilk kez düzenlediği 1 ay vadeli döviz karşılığı TL swap (takas) ihalesinde teklif 2.31 milyar dolar, gerçekleşen tutar 1 milyar dolar oldu. İhalede kazanan tekliflerin swap puanı ortalaması 745.78, tüm tekliflerin ortalaması ise 729.17 swap puan (faiz yüzde 17.41) olarak gerçekleşti. TCMB’nin 31 Ağustos 2018’de bünyesinde açtığı döviz karşılığı TL swap piyasasında halihazırda kotasyon yöntemiyle bir hafta vadeli olarak döviz karşılığı TL swap işlemleri yapılıyordu. Türkiye’deki bankalar, swap işlemlerinde ağırlıklı olarak Londra’yı ve yabancı bankaları kullanıyordu ancak martnisan döneminde kuru düşük tutmak amacıyla bu piyasanın fiilen bloke edilmesi daha sonra hacim düşüşüne neden olmuştu. TCMB net rezervlerine, bankalarla swap işlemlerinden yılın ilk altı ayında 13.9 milyar dolarlık giriş sağlanmış ancak rezervin bu miktarda artmaması rezervlerin arka kapı politikasıyla kuru düşük tutmak için kullanıldığı iddia edilmişti. l Ekonomi Servisi 26 kişilik kadro için 4 bin başvuru Sakarya’da, Türkiye Vagon Sanayii’nde (TÜVASAŞ) 26 kişinin alınacağı iş için yaklaşık 4 bin başvuru yapılırken, uygun bulunan 1755 kişi, kura listesine alındı. Çalışma ve İş Kurumu il müdürlükleri ve internet adresi üzerinden 17 Temmuz’da başlayan başvurular, 26 Temmuz’da sona erdi. Başvuruda bulunan 4 bin kişiden kura kriterine uyan 1755 kişi belirlendi. TÜVASAŞ lokali bahçesinde toplanan yüzlerce kişi, noter huzurunda yapılan çekilişte adlarının okunmasını bekledi. Çekilişte, motorcu bö lümüne alınacak 8, elektrik bölümüne 4, elektronik bölümüne 3, raylı sistemler mekatronik bölümüne 6, marangozhane bölümüne 3 ve boyacı metal kısmına alınacak 2 kişi için mülakata girecek 104 asil ve 104 yedek kişilerin adları belirlendi. l Ekonomi Servisi İşsizlik oranının 2019’da yüzde 13’e çıkması bekleniyor. KPMG’nin “Bakış” araştırmasına göre, Türkiye’de zayıf ekonomik göstergelerin sonucu olarak işsizlik artmaya devam ediyor. Öncü veriler istihdam artışları konusunda karışık sinyaller veriyor. Büyümedeki zayıf performans nedeniyle işsizlik oranının 2019’da ortalama yüzde 13 seviyesinde çıkması bekleniyor. Bu yıl, ekonomideki kırılganlıklarla, bütçe gelirlerinde ve toplam dengede kayda değer bir iyileşmenin kolay olmayacağı öngörülüyor. “Bakış”ta şu tespitlere yer verildi: İhracatta ivme kaybı 4 İhracatta son dönemde ivme kaybı gözleniyor. 4 Yılın ikinci yarısındaysa daralmanın hız keseceği ve yıl genelinde Türkiye ekonominin yüzde 1 civarında küçülebileceği öngörülüyor. 4 Fiyatlama davranışlarındaki oynaklık enflasyonda riskleri canlı tutuyor. l Ekonomi Servisi Firuz Bağlıkaya İstenilen tatil satışı yapılamadı Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, “Kurban Bayramı tatilinin uzatılmaması nedeniyle beklediğimiz kadar yüksek satış yapamadık. Acentaların elinde hâlâ satılamayan tatil paketleri var” diye konuştu. Devlet Hava Meydanları İşletmesi trafik verilerine göre, temmuzda yolcu trafiği yıllık yüzde 3 düşüşle 22 milyona geriledi. Dış hat yolcu sayısı yıllık yüzde 7 oranında artarken, iç hat yolcu sayısı yüzde 15 geriledi. Bloomberght’ye konuşan Bağlıkaya, bu düşüşün sebebinin ise havayolu şirketlerinin sefer sayısını azaltması nedeniyle yaşandığını anlattı. l Ekonomi Servisi Döviz hesaplarında çözülme yok Alternatif Bank Genel Müdürü Kaan Gür, faizlerdeki düşüşün son günlerde kredi talebinde artışa neden olduğunu, döviz kurunda da düşüş olduğunu ancak henüz yurttaşların döviz hesaplarında bir çözülme olmadığını dile getirdi. Ticaret savaşlarının, ülkelerin ithalata karşı getirdiği korumacı yaklaşımların ve küre sel durağanlaşmanın bir sonucu olarak küresel ticaretin büyümesinin sınırlanacağını öngördüklerini belirten Gür, yeni ihracat pazarlarına ulaşılabilmesi ve daha yüksek katma değerli üretim yapılmasının şart olduğunu vurguladı. Aralık 2017’de 147 milyon dolar olan ihracat taahhütlü kredi hacimlerini Mayıs 2019 itibarıyla 675 milyon dolara yükselttiklerini ve yıl sonunda bu rakamı 1 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini aktaran Gür, ihracatçıya hem finansman hem de danışmanlık hizmeti vereceklerini söyledi. Bankanın hisselerinin tamamının Katar merkezli The Commercial Bank’a ait olduğunu hatırlatan Gür, Türkiye ile Katar arasındaki ticari ilişkilerin gelişmesi ve bu ülke de özellikle 2022 Dünya Kupası bağlantılı projelerde Türk iş insanlarının pay alması için aracı olduklarını, bu konuda hem finansman hem de danışmanlık hizmeti sunduklarını dile getirdi. l Ekonomi Servisi Kaan Gür İthal edilen etler fazla geldi, ihraç edilecek MUSTAFA ÇAKIR Yerli üreticiyi desteklemek yerine depoları ağzına kadar ithal etle dolduran hükümet, ortaya çıkan zararı gidermek için bu kez ithal ettiği eti ihraç etmeye yöneldi. Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) depolarındaki 50 bin ton etin, 38.6 bin to nu ihraç edilecek. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin yanıtlaması istemiyle soru önergesi sunan CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun, ESK’nin yanlış kararlar ve ithalat politikaları nedeniyle 2018’de 491 milyon TL zarar ettirildiğine dikkat çekti. Aygun, “Zarara uğrayan ESK, it hal et fazlalığı için bir süre önce ihaleye çıktı. İhaleyle 38 bin 663 ton et ihraç edilecek. ESK’nin satışa çıkardığı etin 17 bin 276 tonu dondurulmuş karkas eti, 21 bin 387 tonu ise kemiksiz lop etten oluşuyor. ESK’nin deposundaki et fazlalığından hayvan kesimleri durduruldu” dedi. l ANKARA ‘Yeni faşizm’, ırkçılık, Suriyeliler A BD’de Trump başkan olduğundan bu yana kitlesel (4 kişiden fazla) hedefli silahlı saldırılar içinde “yeni faşist” terörizm rolü belirgin biçimde arttı. Trump’tan sonra... Trump, 2016’da başkanlık seçimleri kampanyası boyunca, Latin Amerika kökenli (hispanik) göçmenlere, Müslümanlara yönelik bir nefret dili, ırkçı söylem kullandı; ırkçı beyaz üstünlüğü görüşlerini, duygularını körükledi. Bu zehirli ortamda, 2014 ve 2015’te sırasıyla 269 ve 335 silahlı kitlesel saldırı sayısı 2016’da 382’ye yükseldi. Trump’ın seçim konuşması yaptığı eyaletlerde nefret suçları 20162017 döneminde diğer eyaletlere kıyasla yüzde 226 arttı. Trump’ın hispaniklerin, ülkeye uyuşturucu madde ve suç getirdiğini, tecavüzcü olduklarını iddia ettiği, Müslümanların ABD’ye girmesini önleyecek yasalar çıkarmaya çalıştığı, göçmenleri “işgalci” olarak nitelediği 2017 ve 2018 yıllarında da silahlı kitle saldırıları 346 ve 340 ile Trump öncesi dönemlerin üzerinde kaldı. 201718 döneminde, bir kiliseyle, sinagogu da hedef alan 6 saldırıda 133 kişi öldü, 503 kişi yaralandı. Biri hariç bütün saldırganların ırkçı ve beyaz üstünlüğünü savunan teröristler olduğu görülüyordu. Bu yıl Trump, ırkçı dili daha yoğun kullanmaya başladı, en son, kongre üyesi siyah ve hispanik dört kadın temsilciyi hedef aldı. Trump, Kaliforniya’daki bir toplantıda kalabalığın, bu kadınlardan Müslüman Ilhan Omar için attığı “onu geri gönder” sloganlarını, konuşmasını durdurarak bir süre dinledi. Kitleyi hedef alan silahlı olaylarda 2019 yılı daha şimdiden rekora koşuyor. Mayıs sonu itibarıyla sayısı 252’ye ulaşan kitle saldırılarında 281 kişi öldü, 1000’den fazla kişi yaralandı. Haziran sonunda, bir haftada, ikisi 24 saat içinde olmak üzere, silahlı kitle saldırılarında Kaliforniya’da Sarmısak Festivali’nde 4 kişi öldü, 25 kişi yaralandı. Teksas’ta Los Alamos Wall Mart süpermarketinde en az 22 ölü, 24 yaralı var. Ohio Dayton’da eğlence bölgesinde halka yönelik silahlı saldırıda faşist terörist 30 saniyede 9 kişiyi öldürdü, 16 kişiyi yaraladı. Bu son üç saldırgan da beyaz üstünlüğünü savunuyordu, Los Alamos saldırısını düzenleyen militan, saldırıdan önce yayımladığı bir manifestoda, Trump’ın konuşmalarını anımsatan bir dille “saldırının hispanik işgaline bir tepki” olduğunu iddia ediyor. Bu sırada Türkiye’de Türkiye’de 4 milyon civarında Suriyeli göçmen var. Ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 5’ine ulaşan bu göçmen nüfus, 56 yıl gibi çok kısa bir sürede oluştu. Bu olgunun herhangi bir ülkenin toplumsal dokusu üzerinde kolay kaldıramayacağı ekonomik ve kültürel basınç yaratması kaçınılmazdır. Ekonomik kriz, Kürt sorunu, siyasal İslamın büyük gerginlik yaratan toplumsal mühendislik projesi, talancı politikaları altında iyice kırılganlaşan Türkiye toplumu bu yükü bu haliyle taşıyamaz. Bu nesnel gerçeklik karşısında paniğe, öfkeye kapılmadan önce en azından şu soruları sormak gerekir: Suriye savaşı neden başladı, Türkiye neden bunun bir parçası oldu? Bu göçmen nüfus bu kadar kısa sürede neden evlerini barklarını bırakıp sığınmacı oldular? AKP rejimi, bu insanlarla yerleşik nüfusun ekonomik çıkarlarının, kültürlerinin çatışmasını önlemek, bir entegrasyon süreci başlatmak için ne gibi önlemler aldı? Bu soruların cevapları bizi, yüzey biçimlerine, sonuçlara, ırkçılığa tutsak olmaktan kurtaracak, bir felaketin kurbanlarını suçlayarak, ahlaki ve insani bir hataya düşmemizi engelleyecektir. Onların varlığının getirdiği sorunlardan olumsuz etkilenenler gibi, Suriyeliler de bu felaketin kurbanlarıdır; sorumlusu değil. Bu felaketin sorumlusu, “stratejik derinlik” saçmalığıyla, İhvancı hayallerle, Suriye macerasına atlayan AKP’de temsil edilen siyasal İslamın iktidarıdır. Suriyeliler konusunda, öfkeyi Suriyelilere değil, AKP rejimine yöneltmek gerekir. Suriyelilere gelince, bir felaketin travma geçirmiş kurbanlarına nasıl davranılırsa öyle davranmaya çalışalım. Yoksa susup bir kenara çekilelim; Suriyelileri sınır dışı etmeye başlayarak, felakete felaket ekleyen, sorun çözücü taklidi yaparak “rıza” almaya çalışan “yeni faşizmin”, totaliter değirmenine su taşımayalım. KISA... KISA... l Turcas Petrol, dolaylı iştiraki konumundaki Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Elektrik Santrali’nin proje finansmanı kredisinin 21 milyon dolarlık kısmının refinansmanı için kreditör banka ile sözleşme imzaladı. l Benzin pompa fiyatında bugünden geçerli olmak üzere 28 kuruş indirim yapıldı. İndirimin pompa satış fiyatlarına yansıyacağı belirtildi.