Katalog

Perşembe 15 Şubat 2018 EDİTÖR: EMRE DEVECİ TASARIM: SERPİL ÜNAY Cari açıkta dev artış sıcak parayla kapatıldı Cari işlemler açığı aralıkta 7.7 milyar dolara yükseldi ve 2017’de cari açık 47.1 milyar dolar oldu. Ekonomistler 2018’de durumun daha kötüye gideceği görüşünde Cari işlemler açığı Aralık 2017’de geçen yılın aynı dönemine göre 3.3 milyar dolar artarak 7.7 milyar dolar ol du. Piyasa beklentisi aralıkta açı ğın 7.5 milyar dolar olmasıydı. 12 aylık açık ise 2016’ya göre 14 milyar dolar ar tarak 47.1 milyar dolara yükseldi. EMRE DEVECİ Cari açıkta geçen yıla göre artış oranı yüzde 42’yi aş tı. Cari açığın milli gelire oranı, yüzde 5.5’e yükseldi. Geçen yıl bu oran yüzde yüzde 3.8 idi. Hükümetin hazırladığı Or ta Vadeli Program’da cari açı ğın 39.2 milyar dolar, cari açı ğın milli gelire oranı ise yüzde 4.6 olması öngörülmüştü ancak hedefler tutmadı. Türkiye eko nomisinin ithalata bağımlı yapı sı, cari açığı artıran temel fak tör. Ocak 2018’de dış ticaret açı ğının 9.1 milyar dolar olduğu na dikkat çeken uzmanlar, cari açığın 2018’de 50 milyar doları aşabileceği görüşünde. Yatırım azaldı Cari açık rakamlarının da içinde yer aldığı Ödemeler Dengesi istatistiklerini dün yayımlayan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), aralıkta cari işlemler açığında kaydedilen artışta dış ticaret açığındaki artışın etkili olduğunu belirtti. Yabancıların Türkiye’de doğrudan yatırımları 2017’de yüzde 19 gerileyerek 10.8 milyar dolara gerilerken, sıcak para olarak değerlendirilen ve hisse ile borç senetleri alımlarını içeren yabancıların portföy yatırımları 2017’de 24 milyar doları aştı. Bu rakam geçen yıl 7.8 milyar dolardı. Yabancıların borç senetlerine yatırımı bir yılda üçe katlandı ve 6.9 milyar dolardan 20.8 milyar dolara yükseldi. Cari açığın sıcak para ile kapatılması, finansman kalitesinin ciddi şekilde bozulduğunu gösterdi. Cari açığın daha da artmasının beklendiği 2018’e Türkiye, dünyada faizlerin yükseldiği ve finansman maliyetlerinin arttığı bir dönemde girdi. Kötüye gidecek Cari açık rakamlarına dair bazı görüşler şöyle: JP Morgan: Güçlü büyüme ve daha yüksek enerji fiyatları ithalatta sert bir genişlemeye yol açtı. İthalat büyümesindeki hızlanma önümüzdeki aylarda cari açıkta daha sert bir genişlemeye dönüşebilir. Dış dengedeki kötü gidişatın kontrol alınması adına ihracatta yeni desteklere ihtiyaç var. Goldman Sachs: Petrol fiyatlarının bu yıl daha yüksek seyredecek olması; hükümetin büyümeyi destekleyen ve daha fazla tüketi, dolayısıyla da daha fazla ithalat anlamına gelebilecek politikaları nedeniyle cari açık 2018 boyunca yüksek kalacak. DenizBank Yatırım Hizmetleri Grubu Stratejisti Orkun Gödek: Ay bazındaki genişlemede ihracatın bir önceki aya göre yüzde 5 gerilemesi, ithalatın yüzde 9 artışı ve net parasal olmayan altın kaleminin eksi 1.7 milyar dolar seviyesinde oluşması etkili oldu. İntegral Yatırım Araştırma Kaynağı belirsiz çıkış Merkez Bankası, kaynağı belli olmayan para giriş/çıkışını gösteren “net hata noksan” hesaplamalarında güncellemeler yaptı. Söz konusu revizyon sonrası son 5 yılda net hata noksan kalemi 5.3 milyar dolar azalış gösterdi. Güncellemelerin bir kısmı ödemeler dengesi tablosunda sadece sınıflama değişikliğine neden olurken, bir kısmı da Cari İşlemler Hesabı ile Finans Hesabı kalemleri ni ve dolayısıyla Net Hata ve Noksan kalemini etkiledi. Öte yandan cari işlemler dengesi verilerine göre, net hata noksan aralıkta 228 milyon dolar olurken, 2017 yılında 16 milyon dolar çıkış yaşandı. Uzmanı Seda Yalçınkaya Özer: Dış ticaret açığı ocakta 9.1 milyar dolar seviyesinde oluştu. Bu, bize ocak ayında yine 78 milyar dolar arasında bir cari açık gelebileceğini göstermekte. Bu bek lentiye paralel yıllık cari açığın 52 milyar dolar seviyesine yükselmesi beklenebilir. Bu yüzde 6.1’lik cari açık/ GSYH anlamına geliyor. Faik Öztrak (CHP MYK üyesi): 2017’de cari açığın sadece yüzde 83’ü normal kanallardan finanse edilebildi. Yeterli finansman olmayınca 2017’de TCMB kasasındaki ulusal rezervlerden 8.2 milyar dolar eritildi. l Ekonomi Servisi Atilla davası kaygılandırdı İhracatçıya göre kur 3.87 TL olacak Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) “İhracatçı Eğilim Araştırması 2017 4. Çeyrek Gerçekleşme ve 2018 1. Çeyrek Beklenti Anketi”ne katılan her 4 firmadan 3’ü 2018’de ihracatlarının 2017’ye göre artış kaydetmesini bekliyor. İhracatçılar 2018’de doların 3.87 TL Avro kurunun ise 4.73 TL, olmasını bekliyor. 2018 yılı 1. çeyrek büyüme tahmini yüzde 3.7 oldu. 2018’in tamamı için tahmin ise yüzde 6.2 büyüme yönünde. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, “Firmalarımızın yüzde 77.2’si, yani her 4 firmadan 3’ü 2018’de ihracatlarının 2017’ye göre artacağını öngörüyor. Bu istatistik, anketin yapılmaya başlandığı 2013’ten bu yana görülen en iyimser artış beklentisi oldu. İhracatçıların 3’te 2’si 2017’de yeni pazarlara girdiğini aktardı. Firmalarımızın yüzde 63.3’ü 2017’de daha önce ihracat yapmadığı ülkelere ihracat yaptı” dedi. l Ekonomi Servisi Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, ABD’de devam eden dava sürecinin Halkbank üzerinde bir belirsizlik yarattığını dile getirdi Tarım ÜFE yükseldi Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE) bu yıl ocakta bir önceki aya göre yüzde 1.62, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9.69 arttı. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre, 12 aylık ortalamalara göre de yüzde 12.36 yükseldi. Tarım ve avcılık ürünlerinde aylık yüzde 1.04, ormancılık ürünlerinde yüzde 17.34, balıkçılıkta yüzde 11.37 artış gerçekleşti. Bir önceki aya göre değişimde, çok yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 6.05, hayvansal ürünlerde yüzde 1.32 artış yaşandı. Türkiye bankacılık sektörü bir yandan ABD’deki Hakan Atilla davasına bağlı Halkbank’a gelme olasılığı olan cezanın yarattığı belirsizliğe odaklanırken, öte yandan içeride artan fonlama maliyetlerinin nasıl düşeceği sorusuna yanıt arıyor. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, ABD’de devam eden dava sürecinin Halbank üzerinde bir belirsizlik yarattığını vurguladı. Reuters’a konuşan Şimşek, ABD’deki dava kapsamında şu ana kadar Halkbank dışında bir banka için inceleme talebi gelmediğine işaret ederek, ABD’deki davadan sektör geneli için risk görmediğini söyledi. ABD’de İran yaptırımlarını ihlal etmekle yargılanan Halkbank yetkilisi Hakan Atilla, ‘İran’a dönük ABD yaptırımlarını ihlale yardımdan’ suçlu bulundu. Faizler yüksek Türkiye’de kredi faizlerinin yük sek olması nın yatırım ları ve dola yısıyla bü yümeyi olumsuz Mehmet Şimşek etkilediğini vurgulayan hükümet, yatırımları destekleyecek adımlar üzerinde çalışıldığını açıkladı. Şimşek, “Enflasyonun bu sene tek haneye ineceğine inanıyoruz, gerekli çaba gösterilecek; kamu fiyatlarında dezenflasyona destekleyici yaklaşım içerisinde oluruz. Enflasyonda dört beş faktör belirleyici. Birincisi kur. İkinci etken gıda fiyatları. Gıdada fiyat artışları makulleşme yolunda. Üçüncü etken petrol fiyatları. Dördüncü etkin beklenti kanalı. Merkez Bankası şu anda enflasyonu tek haneye indirmeye odaklanmış durumda. Enflasyonu etkileyen beşinci kanalın da kamu fiyat ayarlamaları olacak. İmkânlar olursa buradan dezenflasyona destekleyici bir yaklaşım içerisinde oluruz. En son Gıda Komitesi’nde genel anlamda tarım, et gibi konuları ele aldık. Bunlara yönelik orta uzun vadeli anlamında önümüzdeki dönemde kararlar alınacak ve uygulamaya konulacak” diye konuştu. l Ekonomi Servisi ekonomi 9 Sonuçları önceden belli seçimler...ısır’da 2628 Mart’ta yapıla cak başkanlık seçimlerini kas Mtediyorum. Yakın gelecekte Türkiye içinde söylenebilir ama bu başka bir yazının konusu. Mısır’da başkanlık seçimlerine, medya, internet ve genelde muhalefet üzerindeki ağır baskılar altında gidiliyor. Muhalefetin adayları, tutuklanarak ya da çekilmeye zorlanarak tasfiye edildiler. Böylece, halen iktidardaki devlet başkanı Sisi’nin zaferi kesinleşti. Bu durumda, muhalefeti oluşturan çeşitli akımlar, bu koşullarda, serbest ve adil biçimde gerçekleşmeyeceğini ileri sürerek, seçimleri boykot etmekten söz ediyorlar. Mübarek Mursi Sisi 2011’deki Tahrir Meydanı İsyanı, Mısır’ı 30 yıldır baskıcı bir rejimle, neoliberal ekonomi politikalarıyla, esas olarak da orduya dayanarak yöneten Hüsnü Mübarek’i istifa etmeye zorladı. Mısır toplumunda, ekonomisinde çok özel ayrıcalıklara sahip ordu, kendi iktidarının sallanmasını göze almak yerine Mübarek’i çekilmeye zorladı. Böylece, başlayan “demokratikleşme süreci” içinde, genel seçimler ve başkanlık seçimleri, demokratik muhalefetin yeşermesine, hazırlanmasına olanak tanınmadan aceleyle yapıldı. Bu koşullarda Mısır toplumunda ordudan sonra en örgütlü grup olan Siyasal İslam, Müslüman Kardeşler’in liderliğinde parlamentoda çoğunluğu alırken, Başkanlığı da Müslüman Kardeşler’in adayı Mursi kazandı. Devletin, yürütme, yasama organlarını ele geçiren Müslüman Kardeşler toplumun geri kalanının demokratikleşme beklentilerini, çözülmesini arzuladıkları ekonomik sorunları bir kenara bırakıp devleti, toplumu, kendi özgün çıkarlarına uygun biçimde dönüştürücü dinci yasaları tasarlamaya ve meclisten geçirmeye öncelik vermeye başladı. Tahrir İsyanı’nı gerçekleştiren halk güçleri 2013 yılında yeniden sokaklara döküldüler. Müslüman Kardeşler iktidarının, kendi ayrıcalıklarını da tehdit etmeye başlamasından rahatsız olan ordu, bu ortamda, General Sisi önderliğinde bir darbe gerçekleştirdi. Darbeyi ABD destekledi. Darbe yalnızca Müslüman Kardeşler’e değil, tüm muhalefete yönelik baskıcı bir rejimi derinleştirerek restore etmeye başladı. 2628 Mayıs 2014’te yapılan başkanlık seçimlerini Sisi ezici çoğunlukla kazandı. Sisi döneminde devlet organlarındaki tasfiyeler, muhalefet üzerindeki baskılar hızlandı. Son verilere göre siyasi tutuklu sayısı 60 bini aştı. 8 bine yakın sivil, askeri mahkemelerde yargılandı, 2 bin 332 kişi ölüm cezasına çarptırıldı. Yüzlerce kişinin seyahat özgürlüğü kısıtlandı. 500’e yakın internet sitesi kapatıldı, 60’a yakın gazeteci yazar tutuklandı, 17 yeni tutukevi inşa edildi. Ekonomik neoliberal uygulamalar, politikalar hızlandı. Bu sırada ordunun ekonomik ayrıcalıkları, mali sektörü, endüstriyi kapsayacak biçimde genişledi. Boykot ama nasıl?.. Sisi’ye karşı yarışacak, hemen hepsi ordu içinden gelen başkan adayları çeşitli iddialarla ya tutuklandı ya da çekilmeye zorlandı. Adaylık başvurusu için tanınan süre biterken, Sisi’yi destekleyen küçük bir partinin başkanı göstermelik bir aday olarak yarışa sokulunca muhalefet boykottan söz etmeye başladı. Rejimin sözcülerinin, rejimin elindeki dini kuruluşların, boykotun şeriata, milli çıkarlara aykırı olduğuna ilişkin açıklamaları, muhalefetin de birlik kurmaktan çok uzak bir yapıda olması, Sisi’nin zaferini garanti ediyor. İslamcı akımların oluşturduğu Güçlü Mısır Partisi, Sisi’ye karşı olan herkesle ittifak kurmaya hazır. Ancak seküler demokrat ve sol akımlardan oluşan, Demokratik Hareket, bir kez canı yandığı için İslamcı Partilerden uzak duruyor, Mursi’yi desteklemiş olan, sol liberallere ve Devrimci Sosyalist Örgüt isimli gruba güvenmiyor. Böylece, ortak bir muhalefet cephesi oluşamıyor. Mısır halkı da sonuçları daha şimdiden belli bir başkanlık seçimine doğru zorla sürükleniyor. Yaklaşan seçimler söz konusu olduğunda, Türkiye’de de benzer bir durum söz konusu. Bir farkla ki (biraz iyimserlikten zarar gelmez), muhalefetin kendini toparlayarak AKPSiyasal İslam iktidarının kurduğu oyunu bozması için henüz vakit çok geç değil. ABD enflasyonu doları yükseltti ABD’de tüketici fiyatları (TÜFE) ocakta yüzde 0.5 ile beklentilerin üzerinde arttı. Çalışma Bakanlığı verilerine göre ocaktaki artış, son beş ayın en büyük artışı olarak kayda geçti. Yıllık artış yüzde 2.1 oldu. Çekirdek TÜFE de aylık yüzde 0.3, yıllık yüzde 1.8 arttı. Beklenti TÜFE’de aylık yüzde 0.3, yıllık yüzde 1.9 artış olmasıydı. Çekirdek enflasyonda 3 aylık yıllıklandırıl mış artış yüzde 2.9 oldu. Bu 2011’den beri en hızlı artış. Bu rakamlar, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) tahminlerden daha hızlı faiz artıracağı beklentilerini güçlendirirken, verinin açıklanması önce si 3.79 seviyelerinde olan Dolar/TL kuru, veri sonrasında 3.82’ye yükseldi. AVM’lere yılbaşı dopingi AVM Ciro Endeksi, 2017’nin son ayını yılbaşı alışverişlerinin de etkisi ile yüzde 15.5 artışla kapattı. 2017 toplamındaki ciro artışı yüzde 14.3 oldu. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği ile Akademetre Research tarafından ortaklaşa oluşturulan AVM Endeksi’nin aralık ayı sonuçları açıklandı. Her ay düzenli olarak yayımlanan verilere göre ciro endeksi 2017 Aralık döneminde bir ön ceki yılın aynı ayı ile karşılaştırıldığında ve enflasyondan arındırılmadan incelendiğinde yüzde 15.5 artış kaydetti ve 276 puana ulaştı. AVM’lerde kiralanabilir alan (m2) başına düşen cirolar ise Aralık 2017’de İstanbul’da 1244 TL, Anadolu’da 925 TL olarak gerçekleşirken, Türkiye geneli metrekare verimliliği ise Aralık 2017’de 919 TL olarak gözlemlendi. l Ekonomi Servisi Ziraat Bankası’ndan tarihi batık CHP’nin Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, açıldıktan bir yıl sonra mali sıkıntıya giren Bayrampaşa’daki ORA AVM’nin iflas kararına ilişkin, “Şirketin en büyük alacaklısı Ziraat Bankası. Banka buraya 285 milyon Avro kredi vermişti. Çiftçiyi desteklemekle görevli Ziraat Bankası, yaklaşık 1.5 milyar lirayı burada betona gömerek batırdı” dedi. Bunun Cumhuriyet tarihinde ki en yüksek batık kredisi olduğunu ifade eden Erdoğdu, “Tarımsal destek alan yaklaşık 2 milyon 300 bin aile var. Banka bu krediyi çiftçilere dağıtsaydı, her bir çiftçiye 650 TL destekleme primi ödeyebilirdi” dedi. Aykut Erdoğdu C MY B