Katalog

Pazartesi 28 Ağustos 2017 KEMAL GÖKTAŞ kemal.goktas@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: NAZAN ÖZCAN TASARIM: ECE KURTULUŞ zor söyleşi 11 soru AKADEMİSYEN VE Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen: ‘Kürt sorununda AB’nin yerel yönetim modeli çözüm olabilir’ Türkiye, 16 Nisan referandumundan sonra girdiği yeni dönemin biçimlendirdiği siyasete alışmaya çalışırken “erken seçim” tartışmaları gündeme geldi. Meral Akşener liderliğindeki parti hazırlıkları ve Akşener’in aday olacağının gayri resmi ilanı ile gözler CHP’nin çıkaracağı adaya çevrildi. Çatı adayı olarak Ekmeleddin İhsanoğlu’nun çıkarıldığı 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimi travmasının etkileri muhalefette hâlâ görülüyor. Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen, 2014’te son ana kadar adaylığı gündemde olan bir isimdi. Birçok yorumcu Büyükerşen’in aday olması halinde Erdoğan’ın ikinci turda seçimi kaybedebileceğini savunmuştu. Büyükerşen’le önümüzdeki dönemi, laiklik ve Kürt sorununu, 2014’teki adaylığını konuştuk. Büyükerşen, bütün ısrarlarımıza rağmen 2019 seçimindeki adaylık ihtimaline dair soruları yanıtlamaktan kaçındı. n 2104’te CHP’nin adayının siz olacağınız neredeyse kesindi ama Kılıçdaroğlu, son dakikada Bahçeli ile görüştükten sonra Ekmeleddin İhsanoğlu adını açıkladı. Size ne tür haberler gelmişti o zaman? Kılıçdaroğlu, Bahçeli ile görüşmesine iki gün kala bütün CHP’li belediye bakanlarını Eskişehir’de topladı. O arada büyük bir ihtimalle, genel başkanın bir gün sonra Bahçeli ile yapılacak görüşmede çatı adayı olarak benim önerileceğim haberleri geldi. Çünkü 81 il başkanı ve milletvekilleri arasında yapılan oylamada ve sanat çevreleri ile yapılan görüşmelerde benim adaylığım konusunda büyük bir çoğunluk görüşü elde edilmişti. O gün genel başkan bu konuda hiçbir şey söylemedi. n Siz de sormadınız mı? Hayır. Yalnız, Erdoğan Toprak başta olmak üzere bütün genel başkan yardımcıları bir ay öncesinden itibaren bana telefon ederek “Hazır mısın” filan diyorlardı. Aynı şekilde o gün Eskişehir’deki toplantıyı organize eden Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, Eskişehir’de toplantıyı düzenleyen ekibe teşekkür ederken “Bu akşamdan itibaren başkanınızla vedalaşın. Yarından itibaren bizim çatı adayımızdır ve istifa etmesi gerekecek” demiş. Arkadaşlar bunu söylediğinde “Çocuklar hiç merak etmeyin. 12’ye 5 kala çok şey değişir Türkiye’de” dedim. Nitekim öyle oldu. n Şaşırdınız mı İhsanoğlu ismi açıklanınca? Yoo, genel başkan resmi olarak benim aday olacağımı hiç söylemedi. Genel başkan yardımcıları söylüyordu. İhsanoğlu ve seçim n Son dakikada ne değiştiğine dair bilgi aldınız mı? Bilgi almadım ama bu konuda çok çeşitli söylentiler var. Bu söylentiler artık çok geride kaldı. n Cemaatin etkisi olduğu da iddia ediliyor yandaşlar tarafından. İhsanoğlu, 10 yıl kadar İslam İşbirliği Teşkilatı’nın yöneticisiydi. İşin bu boyutu düşünülebilir mi, bilemiyorum. Mafya, kanunlardaki boşluklardan yararlanıyor Arkadaşımız Kemal Göktaş, Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen’le gelecek seçimleri ve Kürt meselesini konuştu. n Cemaatin etkisi nasıl olmuş raat ettik tabii. n Yeni bir devlet kurulması olabilir? Kılıçdaroğlu’na mı etki n Bu olay akıllara ‘cumhur tartışmalarına ne diyorsunuz? ettiler Bahçeli’ye mi? başkanı adaylığınıza cemaatin Dış politikamızda yanlışlık Her iki lideri de etkileyebilecek karşı çıkması’ ihtimalini getir lar olduğunu görerek üzülüyo lerini düşünmek mümkün değil. miyor mu? rum. Biz Batı’nın bir parçası n İhsanoğlu’nun doğru bir Bilemem. Elimde somut bir de yız ve mutlak suretle AB’nin tercih olduğunu düşünüyor lil olmadıkça konuşmamı bekle yeni üyesi olmalıyız. Yeni bir musunuz? meyin. devlet Türkiye’de kurulamaz. O zaman bu konuyu soranla n CHP 1725 Aralık’tan sonra Türkiye’nin parçalanabileceğini ra espriyle “Hiçbir şey düşünmü cemaatle arasına mesafe koy düşünmüyorum. Türkiye güçlü yorum çünkü düşünen kafalara mamakla eleştiriliyor. bir ülkedir. zararlı fikirler üşüşür” diye ya Yok, katılmıyorum bu görüşe. n Toplumda AB’nin bizi iste nıt veriyordum. Dahası var, par CHP cemaatin amaçları doğrultu mediği kanaati var. ti, bizden Meral Akşener’le bera sunda hareket etmez ve etmemiş İstememe nedenlerini biz elle ber Eskişehir’de İhsanoğlu’nun tir, etmesi de mümkün değildir. rine delil olarak veriyoruz. Yap kampanyasına katılmamızı iste tığımız yanlışlar ortada. AB üye di. Katıldık ve sanıyorum İhsa si olabilmeniz için Avrupa norm nEmlamğvhyüCoiutaensoenipüaOnepkğdniniysvctnilyeuemCaıuşıeaüouflneznr,aderrnnghasTrdmaeisaiöi.içüalduetvrsaeBaiesş’nrıenntdnlşaekeytregmuıetniiscrnreeznyzoimieeldEe.tkimkdaeaon’slCidalueyşlkdaaoerdeutraibapıçşminaşu..tiıesenearihzanbiisriçry’dooierknnsımosnonaniuyLkaFrTu?İallaEkmiaiCğbkTdtnraiiıeilÖandnkiymYğ’aaıadanitemtrayeeübtnl‘ıavheahennaLaitanrhlcşlaabmbiabikdeılkyaiietrieslrreatdilreeenadkdrtıeeddcm,adğiıedeiekşlrbıiykpğevasiıaoisoannirğilftleönrentldden.yaihitiikuatdFrlenadkeı?ğivElrtgnülnuueliemTöşeairkdyzyÖükierueeüekohn’soltsnmkrliuülnsti.ndüemeğyyurignüğeonoeilimirabrtyynaraurieeayisrümırkeaödkaçiçluylı.nayıeoandrlllislbkıeıdoaeşyeimaenıflteymnyraıFnniollr’EaeiovertkyTlıtmeaşaÖkrbılrlal.’eiaüddkrylyeıaai.üntrylkızAanobınkbmıiovçiakr.aasilyameCeşdrhdabşnkmvayöusaelauvidrrenoamtvyhaelnizainr’elzkedrluelhemaddeoaymtatsturıDlmireekguirdriridnvA.iiheyniiguirılydlşOvdo.metu.meieeiryrlesoBtmmtubomeğolmb’uKmiepskiraiennşaiylua.Hlkraeindyialhk?annKılanehpelOısıoinin’’aazdknlielHgdtiemendlıtübiraAnfaiiialiçnLer nım. Hatta Açık Öğretim Fakül sonraki seçimlerde tekrar de tesi, Türkiye’nin en büyük üni mokratik parlamenter sisteme versitesi oldu. Eskişehir’de şehir n Öyleyse, İhsanoğlu olayın dönmek için çok kuvvetli bir ce merkezine çok yakın bir alanda da MHP üzerinden bir etki ola reyanın Türkiye’de hakim olaca çok büyük bir arazi bir vakıf üni bilir mi? ğını düşünüyorum. versitesi için Hazine tarafından kiraya çıkartılarak ve 40 yıllığı Genellikle parti çevrelerinde o olayın yorumlanmasında ileriye Kurucu Meclis şart na, yıllığı 90 bin lira kirayla alın sürülen gerekçe şuydu: ‘Efendim, n Bu nasıl olacak? Hayırcıla mış ve projeleri hazırlanmış, üni eğer Büyükerşen’i aday göster rın ortak bir cephede buluşma versite kurulacaktı. Ancak biz seydik MHP de başka aday göste sı ve ortak bir aday çıkarma orayı yeşil alana çevirdik. Yandaş recekti. O zaman ikinci turda Bü sı konuşuluyordu ama son dö gazetelerle birlikte muaazzam yükerşen seçilemezse istifa etmiş nem herkesin kendi adayını çı hücuma geçtiler. Bir müddet son olduğu için Eskişehir Belediye karması gündemde. ra da şimdi yerel yönetimlerden Başkanlığı’nı da kaybedecekti.’ Türkiye’nin bu anayasa de sorumlu genel başkan yardımcısı n Bunun için değmez miy ğişikliğini eninde sonunda kal olan bir AKP vekilinin (Salih Ko di? Türkiye’nin menfaati söz dırması lazım. Fakat çağdaş bir ca) gayretleri ile bana operasyo konusu olunca benim Eskişehir anayasa yapabilmemiz için ön na kalktılar. İhaleye fesat karış belediye başkanlığımın hiçbir celikle Siyasi Partiler Kanunu ve tırma suçu ile itham edildik. Be kıymeti olamaz. seçim kanunlarını değiştirme NECATİ SAVAŞ miz gerekiyor. Barajı kaldıracak ve 23 dönem seçim kaybeden parti yönetimlerinin yeniden seçilmesini önleyecek ve onları biriki dönem tabiri caizse nadasa alacak değişiklikler yapılmalı. Ayrıca, başkan adayı önce demokratik parlamenter rejime dönüleceğini vaat etmek durumundadır. Seçildikten sonra bu kanunlar değişmeli ve yeniden seçime gidilerek toplumun bütün kesimlerini temsil eden bir tür Kurucu Meclis oluşturulmalı. Bu meclis sosyal hakları, özgürlükleri dikkate alan, çağdaş parlamenter demokrasiyi öngören bir anayasa vizyonuyla çalışmalı. Böylece gerçek demokrasiye ulaşacak, yeni konseptlere göre, halkla otorite yani devlet arasında gerçek bir mukavale yapılması lazım. n Yeni anayasa meselesinde Kürt sorunu kritik bir önem arz ediyor. Siz bu soruna nasıl bir çözüm önerirsiniz? Yerel yönetimlerde bir değişikliğe gidilerek çözüm bulunabilir. Aslında her şehir, kendisinin ve merkezi hükümetten sağlayabileceği imkânları kullanarak yerel olarak da kalkınabilir. Bunun için yeni bir yerel yönetim dizaynını, Avrupa Birliği’nin ve Avrupa Konseyi’nin yerel yönetim şartlarını da bir ölçüde gözetebilecek bir modeli, Türk halkı olarak bulup ortaya çıkarabiliriz diye düşünüyorum. Hatalar ve sevaplar n Avrupa’daki özerk belediyeler gibi mi? Evet, ama Avrupa’da demokrasi, hukuk sistemi, akılcı ekonomik politikalar işliyor. Bunlar Türkiye’de niye yapılmasın? Kopmayı ve bölünmeyi önleyecek bir sistemi yeni baştan ele alıp bir dizayn yapılabilir diye düşünüyorum. ‘Kürtçe, yan dil olarak okullarda öğretilebilir’ n Anadilde eğitim gibi bazı talepler de var Kürt meselesi konuşulunca... O zaman ulus vasfınız kalmaz. Bizim milli dilimiz, anadilimiz Türkçe. Asırlar boyu, Orta Asya’dan çıkıp gelen bir dil kökenine sahibiz biz. n Ama bir Kürt’ün anadili Kürtçe... Ama senin ferden yaşadığın ülke de geçerli resmi dil hangisiyse o dil eğitim dili olmalı. Kürtçe, yan dil olarak okullarda öğretilebilir, tıpkı İngilizce, Arapça, Fransızca gibi. n Türkiye yeniden bir çözüm sürecine gitmeli mi? CHP parlamentoda bir çözüm süreci öneriyor. Hepimiz asırlardır aynı toprak parçası üzerinde, birlikte yaşıyoruz. İyi günlerimiz, kötü günlerimiz olmuş. Hataları, sevapları var her iki tarafın. Kurtuluş Savaşı’nda yaşadığı ülkenin emperyalizme karşı bağımsızlığını elde etmek için birlikte kan dökmüşler. Onun dışındakiler hep siyasetin yanlış kullanılmasından veya emperyalist ülkelerin Türkiye üzerindeki oyunlarından, kışkırtmalarından kaynaklanmıştır. Bütün belgeler de onu gösteriyor. Meclis’te herkes eteğindeki taşı döksün. Nasıl çözeriz diye anlatsınlar. Kavga eden insanlar bir araya gelip anlaşamaz mı? Pekâlâ anlaşabilirler. n Yakın zamanda bir çetenin saldırısına uğradınız. Cumhurbaşkanı sizden büyükşehirde mafya nasıl engellenir diye bir rapor istedi. Bitti mi o rapor? CHP’li belediye başkanı arkadaşlarımdan da bilgi alarak hazırlıyorum o raporu. Mafya, kanunlardaki boşluklardan yararlanıyor. İhalelere ya diğerlerini korkutup sadece kendisi giriyor ya da başkaları ile birlikte en yüksek teklifi vererek kendisi alıyor ama sonra kirayı ödemiyor, uğraşmak zorunda kalıyorsunuz. Sabıkası olanlara ihale verilmemesi lazım ama çeteler adına başkaları giriyor ihaleye bu sefer. Bizim Eskişehir’de yaşadığımız temel sorun ise şu: Belediye Kanunu’na göre, Belediye Meclisi kararıyla sermayesinin yüzde 51’i veya daha fazlası belediyeye ait olan belediye şirketlerine ihaleye çıkarmadan iş verebilir. Bu mafyayı önlemek ve vatandaşa makul ücretle hizmet sunabilmek için getirilmiş bir hüküm. Ama Eskişehir’de Belediye Meclisi çoğunluğu bizde değil, AKP’de ve meclis getirdiğimiz birçok projede belediye şirketine iş verilmesi tekliflerini reddediyor. Bu kanun maddesini işletmeyince aslında mafyaya yardım etmiş oluyorlar. Ortak akıl projesi n Siz, doğru ya da yanlış, sosyal demokrat belediyelerin başarısız olduğu yönündeki hakim algıyı tamamen yıktınız. Senfoni orkestları, tiyatroları, altyapısıyla modern bir şehir yarattınız. Çoğunluğu muhafazakar olan bir kentte opera ve baleler açıyorsunuz ve seçimleri kazanıyorsunuz. Bunun sırrı ne? Ben bir akademisyenim. İktisat ve kamu maliyesi hocasıyım. Sanata ilgim hobi şeklinde başladı ve devam ediyor. Çünkü ilkokul öğretmenim Köy enstitüsü mezunuydu. Ortaokul dönemim Halkevleri dönemine gelir. Kültür bakımından özlem dolu bir çocukluğum ve gençliğim oldu. Akademi başkanlığı ve üniversite rektörlüğü yaptım. Askerlikte ve eğitim için yurtdışında bulunduğum süre haricinde hep Eskişehir’de kaldım. Hep ‘Eskişehir nasıl kalkınır, cazip bir şehir haline gelir’ diye kafa yordum. Hatta üniversitede Eskişehir’in kalkınmasına yardımcı olacak araştırmalar yapmak üzere Çevre Araştırma Merkezleri kurdum. Akademisyenler, ‘2000’li yıllarda nasıl bir Eskişehir düşünüyorsunuz’ sorusuna yanıt olacak projeler üretti orada. Belediye başkanı seçildikten sonra da ABD’lilerin uyguladığı ‘ortak akıl’ denilen bir projeyi Türkiye’de ilk defa uyguladım. Bu projeye göre bir kentteki çeşitli kesimler, bürokratlar, sanayiticaret odaları, sivil toplum örgütleri, sendikalar toplanır ve herkes ihtiyaçlarının neler olduğunu söyler. Bu kesimler daha sonra ortaya çıkan projelerin de paydaşı olur. Üç ay boyunca toplantılar yapıldı ve söylenen her şey bilgisayara yüklendi. Bilgisayar projelerin hangisi yapılır, hangisi yapılamaz, hangisi öncelikli diye değerlendiriyor. Ne oldu biliyor musunuz? Benim üniversitede yaptırdığım projelerle bire bir aynı sonuçlar çıktı. Aklın yolu bir. Ben de bu projeleri hazırladım ve uyguladım. Bu kentteki dönüşüm böyle oldu. C MY B