Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 OCAK 2015 CUMA 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Büyük ikramiye çıksa Kiracıdan hava parası isteniyor Tüketici Sorunları Derneği (TÜSODER) Emlak Komisyonu Başkanı Hatice Kolçak, 2012’de yürürlüğe giren Borçlar Kanunu’na göre 1 Temmuz 2014 itibarıyla 10 yılını doldurmuş eski kiracıların, mal sahipleri tarafından hiç bir sebep gösterilmeden tahliye edilebildiğini savundu. Kolçak, “Bazı mülk sahipleri, eski kiracıyı çıkarıp yüksek tutarda hava parası almak amacı ve yüksek oranda kira talepleriyle uzlaşmaz tutum sergileyerek tahliye ihtarları göndermeye başladı. Bazıları da tahliye tehdidini öne sürerek eski kiracılarından hava parası talep ediyor” dedi. Kolçak, “Devlet esnaf ve sanatkarı koruyucu ve destekleyici tedbirleri alır” hükmüne açıkça aykırılık olduğunu anlatarak “Eski kiracılara rayiç bedel ile kiralanmasında rüçhan hakkı tanınması için yeni bir düzenleme yapılması gerekiyor” diye konuştu. gayrimenkule yatıracaklar u Yapı Kredi’nin Platinum Bankacılık müşterilerine dönük yaptığı araştırmaya göre, katılımcıların büyük bir bölümü “Büyük ikramiye kazanmak gibi ellerine beklenmedik bir para geçerse” gayrimenkul alacağını belirtirken borç kapatmayı düşünenler ise ikinci sırada yer alıyor. Yapı Kredi Platinum Bankacılık’ın üçüncüsünü düzenlediği “Yatırım Tercihleri Araştırması 2014” sonuçlarına göre, gelir düzeyi düştükçe tasarruf eğiliminin arttığını, gelir düzeyi arttıkça da eğilimin tasarruftan harcamaya kaydığını ortaya koyuyor. Araştırma, Türkiye’nin batı illerinde yatırım eğiliminin arttığını, Doğu illerinde yaşayanların ise yatırımlarının arsa gibi taşınmazlar olduğunu ortaya koyuyor. Araştırmaya göre, katılımcıların büyük bir bölümü “Büyük ikramiye kazanmak gibi ellerine beklenmedik bir para geçerse” gayrimenkul alacağını belirtirken, borç kapatmayı düşünenler ise ikinci sırada yer alıyor. Araştırmaya göre tasarruf eğilimi yüksek olanlar ve yatırımcılar İstanbul ile Marmara Bölgesi’nde yoğunlaşıyor. Araştırmaya katılanların yüzde 33’ü kendisini tasarrufçu olarak nitelendiriyor ve ağırlıklı olarak dövizli mevduatı tercih ediyor. Kendisini yatırımcı olarak nitelendiren yüzde 24’lük kesim ise parasını hisse senedi, fon gibi yatırım araçlarında değerlendiriyor. Tüketici olduğunu belirtenler ise katılımcıların yüzde 18’ini oluşturuyor. Bu kitle parasını hobileri ile ihtiyaçları için harcıyor, birikim yapmıyor. Her 10 kişiden biri de hâlâ gayrimenkulü tercih ederken, yüzde 13’lük dilim girişimci olarak ön plana çıkıyor. Araştırmaya katılanların yüzde 37’si şu anda eline hatırı sayılı bir para geçse bunu gayrimenkul alımı için kullanacağını belirtirken yüzde 18’i ise borçlarını kapatmakta kullanacağını söylüyor. Ankete katılanların yüzde 15’i yeni bir iş kuracağını, bir diğer yüzde 15’lik kesim ise tasarruf yapacağını dile getiriyor. Araştırmaya katılan 1010 kişinin yüzde 27’si geleceğe dair bir endişe taşımadığını belirtiyor. Bu kesimin yüzde 30’unu erkekler, yüzde 38’ini ise 1825 yaş grubu gençler oluşturuyor. Çalıştığı şirketin performansı, emeklilik gibi mesleki kaygıları olanların oranı ise yüzde 43. Araştırmaya katılanların yüzde 66’sı insanlara güvenmekte zorlandığını, yüzde 34’ü ise bu konuda bir kaygısı olmadığını belirtiyor. İnsanları güvenilir bulanlar arasında 2635 yaş grubu yüzde 40 ile ağırlıkta. İnsanlara güvenmekte zorlandığını belirtenler arasında 3645 yaş grubu yetişkinlerin oranı ise yüzde 75. 2015 Niçin Daha İyi Olsun? Her başarısız, olumsuz geçen yıldan sonra, insan gelen yılın daha iyi olmasını diliyor, umuyor. Ancak daha iyi olması beklentisinin, umudunun en azından ekonomide akılcı bir dayanağı, gerekçesi olmalı. Ekonomik başarımı (performansı) giderek düşen, riskleri artan, olanakları daralan bir ekonomi, ne olacak, ne değişecek de 2015 yılında iyiye, başarıya yönelecek? Beklenti dile getirmeye çalışıyorsak, nedenlerini de ortaya koymamız tutarlılık sağlar. İktisat bilimse, nedensonuç ilişkisini kurmamız, bağlantıyı açıklamamız gerekir. Kuru kuru iyimserim, daha iyi olacak, hedeflere ulaşılacak savının anlamı, geçerliliği, yararı yoktur. Geçmişte hedeflere ulaşılmış, vaatler gerçekleştirilmiş, tahminler tutturulmuş ise genel sözel açıklamaların inandırıcılığı olabilir. 2014 yılının resmi hedefleri, tahminleri ile alınan sonuçları karşılaştırarak tahminlerin güvenilirliğini irdelemeye çalışayım. 2014 yılı için başlangıçta açıklanan ekonomik hedeflerle fiili sonuçlar, resmi gerçekleşme beklentileri karşılaştırması, bu bağlamda kanı uyandırabilir. 2014 yılı için ekonomik büyüme hızı, hedefi yüzde 4.0 olarak açıklanmış; büyüme hızının yüzde 4.5 5.0 olabileceği tahminleri de yapılmıştır. Alınan sonuç, en iyi olasılıkla büyüme hızının yüzde 3.0 dolayında gerçekleşebileceğidir. Bir puan sapma belki küçümsenir; ancak yüzde 25.0 düzeyinde hedeften olumsuz sapmadır. HHH Enflasyon başlangıçta TÜFE yıl sonu yüzde 5.3 olarak hedeflenmişti. Gerçekleşme resmi tahmini yüzde 9.4’tür. Fiyat artışının fiilen daha yüksek düzeyde gerçekleşme olasılığı da söz konusudur. Hedefe göre 4 puandan fazla sapma, yüzde 8.0 dolayında olumsuz sapmanın ifadesidir. Yine 2014 yılına ilişkin işsizlik hedefi (işsiz sayısı/işgücü oranı) yüzde 9.4 olarak belirlenmişti. İşsiz sayısının işgücüne oranı yüzde 10.5’i aşmıştır. Bu konuda da yüzde 10.0’un üstünde hedef sapması söz konusudur. 2015 yılı için açıklanan hedefler, yüzde 4.0 büyüme hızı, yüzde 6.3 TÜFE yıllık artış hızı, yüzde 9.5 işsizlik oranıdır. 2015 yılında hangi nedenlerle büyüme yüzde 33.0 düzeyinde hızlanacak, fiyat artış hızı yüzde 50’ye yakın düzeyde yavaşlayacak, işsizlik oranı en az yüzde 10 oranında düşecektir. Bu soruların ekonomik gerekçelere dayanan yanıtı yoktur. 2015 yılı koşullarının 2014 yılından daha iyi olması beklenmediğine göre 2015 ekonomik hedeflerinin de önceki yıllarda olduğu gibi tutturulamayacağı kesinlikle söylenebilir. Başarısızlık yalnız hükümetin değil toplumun, özel işletmelerin başarısızlığını da yansıtmaktadır. Yapısal değişimden anlaşılması gereken toplumun değer yargılarının, davranış biçiminin, özel işletmelerin yönetim anlayışlarının, amaç fonksiyonunun, değerleme ölçülerinin değişmesidir. HHH Günümüzde gündemde olmayan 1960’lı yılların başlarında ortaya atılmış ekonomik kalkınma modeli teorisi; toplumsal başarı, toplumun amaçlara ulaşma, toplumsal başarılı olma çabası, dürtüsü olarak ifade edebileceğimiz (n. achievement) görüşler. Bu görüşü, modeli savunanlara ne Nobel ödülü verdiler ne de uluslararası finans kuruluşlarında üst düzeyde görevlendirildiler. Doğal olarak üstü örtülmeye çalışıldı. “Toplumsal çaba gösterilmeden, başarılı olma tutkusu olmadan, bireylerde itici güç, teper oluşmadan ekonomik kalkınma olmaz.” Toplumsal duyarsızlıkla, sarsılmazlıkla, atraksiyon ile kalkınmayı bırakın, insan onuruna uygun bir düzen dahi kurulamaz. Makro ekonomik düzeyinde sonuç, işletmelerin bireysel sonuçlarının birleştirilmesi, konsolide edilmesidir. Artık iktisat teorisi, mikro öğelere, işletme yönetimine, işletmelerin tutumuna, politikalarına, daha çok ağırlık vermektedir. Türkiye’de gerçek anlamda girişimci azlığı, işadamı olarak nitelendirilen kişilerin tutumu ciddi bir yapısal sorun oluşturmaktadır. Yapı değişmeden başarılı sonuç alma olanağı yoktur. 2015 yılı için en iyimser dilek, 2014 yılını da aratmamasıdır. İnşaatta büyüme yavaşladı u Geçen yıl yüzde 7 büyüyen inşaat sektöründe büyüme 2014’te yavaşladı. İlk çeyrekte yüzde 5.1 olan büyüme ikinci çeyrekte yüzde 2.8 olarak gerçekleşti. İnşaat sektörü 2014 yılı üçüncü çeyrek döneminde yüzde 1 büyüdü. 2014’ün 11 ayında konut satışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1 azalarak 1 milyon 30 bin 715 adet gerçekleşti. Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (İMSAD) tarafından hazırlanan ‘Aralık Ayı Sektör Ekonomi Raporu’ açıklandı. Buna göre, özel sektör inşaat harcamaları 2014 Türkiye, yılı üçüncü çeyrekte yüzde 3.8 büyüdü. zamda dünya Geçen yıl yüzde ğımlı olması, inşaat maliikincisi oldu 7 büyüyen inşaat yetlerinde artış, ücretli keEmlak danışmanlık şirkesektöründe büsimlerin, konuta ihtiyaç ti Knight Frank’ın Global Houduyan kesimlerin almış se Price Index raporuna göre Tür yüme 2014’te oldukları ücret zamlarıyavaşladı. kiye, 2014’te dünyada İrlanda’dan nın neredeyse enflassonra konutun en pahalı olduİlk çeyrek yonun altında kalması, ğu ikinci ülke oldu. Konuttaki durte yüzde 5.1 işsizliğin giderek yüzgunluğa rağmen fiyatlar yükseliyor. olan büyüme de 10’ların üzerine çıkBu durumun oluşturduğu arsa baloikinci çey nu sebebiyle Türkiye’de konut fiyatmış olması 2015 yıları son 1 yılda yüzde 14 arttı. Glorekte yüzde lı içinde inşaat ve kobal emlak danışmanlık şirketi Knight nut sektörü açısından 2.8 olarak Frank’ın her yıl yayınladığı Global hiç de parlak olmayagerçekleşti. House Price Index’te önceki yıl Ducağını görüyoruz. 2014’ün do bai, Çin, Hong Kong, Tayvan ve l 2014 birinci çeyEndonezya’nın ardından 6. sırakuz ayında bürekteki durgunluğun etda yer alan Türkiye, 2014 rayüme yüzde 2.9 kisiyle oluşan stoklara porunda ise bu ülkeleri gebağlı olarak konut sekoldu. Yılın dokuz ride bıraktı. Bu senenin törünün giderek daha da ayında gayrimenzam şampiyonu ise problemli olabileceğini ifakul ve iş faaliyetleri yüzde 15 ile İrlande etmeye çalıştık. da oldu. SEKTÖRDEN 4 Bağdat caddesinde inşa ettiği lüks projeleriyle tanınan Koç Yapı AŞ 10 bin m2 inşaat alanı ve 40 daireden meydan gelen Yıldız Residence projesini, 10 ayda tamamlayarak, maliklerine teslim etti. 4 Atik&Akın, Enga, Yimta ortaklığı tarafından Gaziosmanpaşa’da 160 milyon TL’lik yatırımla hayata geçirilen Essenora projesinde kasım ayı başında gerçekleşen temel atma töreninden bu yana konutların yarısı satıldı. Projede 758 konut bulunuyor. 4 Mesa Mesken, Ankara Çankaya, Koza Sokak’ta Mesa Koza 66 adıyla yeni bir projeye başladı. İnşaat alanı 49 bin 756 metrekare olan projede zemin + 35 katlı bir kule mevcut. Mesa Koza 66’nın 2016’nın eylül ayında tamamlanması hedefleniyor. Arsa alanı 8 bin 776 metrekare olan sitede toplam 206 konut yer alıyor. 4 Çekmeköy’de 216 Yapı imzasıyla hayata geçen 216 Butik Plus Rezidans’ta “Şimdiden Kazan” kampanyası başlatıldı. 1+1 daire alanlara 1.000 lira, 2+1 daire alanlara 1.750 lira ve 3+1 daire alanlara ise 2 bin 250 lira kira desteği veriliyor. u İMO İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe: Konutta ciddi stok oluşması, halkın alım gücünün düşmesi, 2015’te genel seçimlerin yapılacak olması nedeniyle inşaat sektöründe 2014’ü arayacağız. ‘Konutta 2014’ü arayacağız’ İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe, 2015’te konut ve inşaat sektörleri için hiç parlak olmayacağını ve 2014’ü aratacağı uyarısında bulundu. DHA’ya açıklamalarda bulunan Gökçe şu ifadeleri kullandı: l Bir balon ve üretilmiş olan konutların orta, üst gelir gruplarına yönelik olarak üretilmiş olması, yapılan konutların satılamamış olması, orta ve daha alt gelir gruplarına yönelik olarak konutların üretilmemesi noktasına oturdu. Bu kaygılarla 2015’e giriyoruz, Haziran ayında seçim var. Bu seçimin getirdiği psikolojik bir etki var. l Doların yükselmesi, Türkiye’nin enerjide dışa ba sektörü ise yüzde 2.2 büyüme gösterdi. Genel ekonomik büyüme ile birlikte inşaat ve gayrimenkul sektörlerindeki büyüme de yavaşladı. Temmuzeylül dönemin hemen hemen aynı kalan mevcut işlerin seviyesi ekim ayında 2.8 puan düşmüş, kasım ayında ise 1.5 puan artmıştı. Aralık ayında ise mevsimsellik etkisi ile mevcut inşaat işlerinin seviyesi kasım ayına göre 10.2 puan geriledi. Aralık ayında mevcut inşaat işlerinin seviyesi geçen yılın aynı ayına göre ise 3.1 puan geride gerçekleşti. Kasımda yeni alınan inşaat işleri de 0.2 puan artış yaşanmasının ardından aralık ayında 1.5 puanlık bir artış gerçekleşti. Böylece yeni alınan işler seviyesi aralık ayında geçen yılın aynı ayına göre 2.7 puan geride kaldı. Yılın ilk çeyrek döneminden sonra gerileyen konut kredisi aylık ortalama faiz oranları eylül ve ekim aylarında yüzde 1’in altına inerken, kasım ayında yüzde 0.91 arttı. İFM’de hafriyat çalışmaları tamam Ataşehir ve Ümraniye ilçe sınırları içinde yer alan İstanbul Uluslararası Finans Merkezi’nde (İFM) çalışmalar hızla devam ediyor. Proje alanındaki mülkiyet sahibi olan kamu bankaları, kamu kurumları ve özel şirketlerin yer alacağı proje alanında hafriyat çalışmalarının yüzde 98’i tamamlandı. Ağaoğlu Şirketler Grubu Üst Yöneticisi (CEO) Hasan RahvaHasan lı, ruhsat sürecinin de tamamlandığını ve üst yapı inşaaRahvalı tı konusunda engel kalmadığını savundu. Rahvalı, toplam bin 448 adet bağımsız bölüm bulunduğunu aktardı. Arap yatırımcılar için komisyon Tüketici Hukuku Enstitüsü Genel Başkanı avukat Hakan Tokbaş, bazı kötü niyetli inşaat şirketlerinin ilgisini çeken Arap gayrimenkul yatırımcıların, hem ön görüşme hem sözleşme aşamalarında hem de inşaat süreci ve sonrası süreçlerinde büyük sorunlar yaşadığını ve mağdur edildiğini söyledi. Tokbaş, Arapların güvenli yatırım yapabilmeleri adına enstitü bünyesinde ‘Arap Gayrimenkul Yatırımcıları Komisyonu’nu kurduklarını aktardı. İstanbul’un enflasyonu yüzde 11.14’e çıktı Ekonomi Servisi İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) perakende ve toptan fiyat endekslerine göre 2014’te enflasyon çift haneli olarak gerçekleşti. İTO İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi verilerine göre, İstanbul’da aralıkta perakende fiyatlar yüzde 0.17 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 11.14 düzeyine çıktı. İTO Ücretliler Geçinme Endeksi’ndeki 2013 artışı ise yüzde 7.04 düzeyindeydi. İTO Toptan Eşya Fiyatları Endeksi verilerine göre, toptan fiyatlarda yıllık enflasyon yüzde 11.21 oldu. Endeksin 2013 artışı yüzde 8.44 olmuştu. Perakende fiyatlar aralıkta ev eşyası harcamalarında yüzde 2.63, gıdada yüzde 0.82, sağlık ve kişisel bakımda yüzde 0.42, konutta ise yüzde 0.29 arttı. Ranta göz yumuldu Ekonomi Servisi İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclis Başkan Yardımcısı İsmail Gülle, 2015’te çok olumlu bir tablonun olmadığını belirterek, bütün bunlara rağmen çok çalışıp oyunda kalınması gerektiğini ifade etti. DHA’ya konuşan Gülle, sanayi sektörünün önüne geçen ve hızla büyüyen inşaat sektörü ile ilgili “Bence buradaki en büyük sıkıntı, bütün üretim ve hizmet sektörlerinin üzerinde çok ciddi bir rant geliri elde etmesi. Bence bu ranta göz yumuldu, çoğu kişinin işine geldi. O açıdan bu kadar büyümesine ve cazip hale gelmesine sebep oldu. Her türlü söylediğiniz düzenlemeye rağmen hala birinci çıkması son derece doğal. Bu bir gecede olmadı ve bir gecede de yok olacak bir sektör değil. İnşaat sektörünün olması, belli bir oran içerisinde büyümesi, rant elde etmesi son derece doğal. Ama bunun bir limiti ve ölçüsü olması gerekiyordu. Yapılan düzenlemelerde biraz geç kalındı” dedi. Türkiye ve İran gümrük vergilerini düşürdü Ekonomi Servisi Türkiye’den 140, İran’dan 125 olmak üzere toplamda 265 üründe gümrük vergileri aşağıya çekildi. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Türkiye ile İran arasında imzalanan Tercihli Ticaret Anlaşması’nın dün itibarıyla yürürlüğe girdiğini belirterek “Böylece Türkiye’den 140, İran’dan 125 olmak üzere toplamda 265 üründe gümrük vergilerinin ya çok aşağıya çekiliyor ya da hemen hemen sıfırlanıyor” dedi. İranlı mevkidaşı Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı Muhammed Rıza Nimetzade’nin daveti üzerine Tahran’a giden Zeybekci, AA’ya yaptığı açıklamada, anlaşmayla halihazırda 1314 milyar dolar aralığında olan iki ülke dış ticaret hacminin 2015 sonuna kadar 35 milyar dolara yükseltilmeyi hedeflediklerini belirtti. Zeybekçi, iki ülke tarafından teknik heyetlerin her ay toplanacağını ve bu yıl sonuna kadar 265 olan ürün grubunu 290’a 300’e çıkarmakla ilgili de bir çalışma yürüteceklerini söyledi. C M Y B