Katalog

12 TEMMUZ 2008 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER Sanat tarihçisi, eleştirmen, Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Bedrettin Cömert 30 yıl önce öldürülmüştü 'Sanat yolunda gerçek bir bilim insaruydı' EGEMEN BERKÖZ Dün Bedrettin Cömert'in öldürülmesinin 30. yılıydı. Genç bir aydın, çok değerli bir bi- lim adamı ve benim arkadaşımdı Bedrettin. 1962 yazında ltalya'da tanıştıktan sonra, ba- ğımızı mektuplar ve telefonlarla sürdünnüş, ama bir daha görüşememiştik. Ben Ankara'ya gidebilirsem ya da o lstanbul'a gelebilirse gö- rüşecektik. O uğursuz 11 Temmuz 1978 sabahı olmasaydı... Bir ağabey gibi sevdiği Hasan Hüseyin şöy- le anlatıyor onu: "Ortaokul sıralarından beri tanırım Bedrettin Cömert'i. Ortaoku- lu Gürün'de bitirdi. Oradaydını o sıralar. Zekâsı, bilgisi, kişili- ğiyle sivrilmiş bir öğrenciydi. Onder bir öğrenciydi. Sonra Sıvas Lisesi'nde okudu. Liseyi birincilikle bitirdi. Seven, oku- yan, şiirler, yazılar yazan bir öğrenciydi. Ağbi - kardeş iliş- kimiz hiç kopmadı. Mektup- larından yaşam tütüyordu bu- ram buranı. Burs kazanarak ttalya'ya gitti. Perugia'da, Ro- ma Üniversitesi'nde okudu." Ben de orada, Perugia'da ta- nıdım Bedrettin'i. L'Universita per Stranieri'deki îtalyanca öğ- renimini tamamlamış, Roma Üniversitesi'ne gitmeye hazır- lanıyordu. Bir ay aynı evde kaldık. O bir aydan belleğimde kalan en güçlü anı, Bedret- tin'deki, Nâzım Hikmet'in ttalyanca şiirlcri ve oyunlandır. O yıllarda Türkiye'de bırakın şiirlerini okumayı, adını anmak bile tehlikeliydi Nâzım Hik- met'in. Doğal olarak, tümünü yutar gibi okumuş ve şiirler- den 20 kadannı bir deftere ak- tarmıştım. ltalya'da Roma Üniversi- tesi'nde ltalyan edebiyatı oku- duktan, doktorasını yaptıktan sonra ülkesine dönmüş, Ha- cettepe Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü'ne asistan olarak girmiş, "Croce este- tiği" konulu teziyle doçent olmuş, Gom- brich'ten çevirdiği "Sanatın Öyküsü"yle 1977'de Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü'nü ka- zanmıştı Bedrettin. Sanat tarihi ve eleştirisi alaıılannda çalışıyor, yazılar yazıyor, dergilerde yayımlıyordu. 'Cömert beni çalışmalarıyla mutlu etti' Doktora öyküsünü Prof. Dr. İsınail Tuna- h'dan dinleyelim: "Geçen yıl şu aylar için- de geçirdiğim ağır bir trafik kazasının kı- rıkları ve acıları içindeyken,fiyeseçilmiş ol- duğum bir doçentlik sınavının doçentlik te- zini getirdiler. Bu benim için tam bir sürp- riz oldu: Tez, Bedrettin Cömert'in Croce es- tetiği ile ilgili bir çahşmasıydı. Yaşamımın en acılı günlerinde kader beni mutlu etmek i$temişti: Sevdiğim iki insana aynı anda ka- vuşuyordum. Hem Croce'ye hem de Bed- rettin Cömert'e. (...) Bedrettin Cömert do- çentlik sınavının bütün aşamalarım çok ba- şarılı geçirdikten sonra doçent oldu. Yaşa- mımın en mutlu ve en unutulmaz anların- dan biri, ona jüri adına doçentlik payesini verdiğim an olmuştu diyebilirim." ltalya'daki okuma ve çahşmalanyla kendi- ni geliştiren Bedrettin Cömert, genç bir şair ola- EVİNİNÖNÜNDEKURŞUNLANDI Başbakan Ecevjt: 'Ihaneti yapanlarm kim olduÇfu anlaşılır DOÇENT CÖMERT M«k« -«"•™ ZfZ2JT?L?ZL SSV'Î"^* -*• fc » 11Temmuz 1978 sabahı evinin önünde, arabasının içinde, eşi Agostina ile birlikte kurşunlanarak öldürülmüştü Bedrettin Cömert. 1970'lerdenbuyanasüregelen aydın cinayetlerinin ilklerinden biriydi bu. Tüm ülkcde büyük tepki yarattı. Bildiriler yayımlandı, sözler verildi, katiller bulunacak diye. Ama, bütün öteki cinayetlerin olduğu gibi, bu cinayetin katilleri de bulunmadı. 30 yıl geçti, katiller hâlâ ortada yok. Onları kimse tanımıyor. Ama ya kendileri? tçleri rahat mı? Yaramız hâlâ kanıyor Bizim içimizdeki yara hâlâ kanıyor. Tek avuntumuz, yapıtlannm yeniden yayımlanmış, gün ışığına çıkmış olması. Ankara'daki DeKi Basım Yayın'ın bastığı kitapları şunlar: Mitoloji ve tkonografı, Croce'nin Estetiği, Giotto'nun Sanatı, Eleştiriye Beş Kala ve Kalmasın Ellerim Sizlerden Uzak (şiirler). Öldürüldüğünde 38 yaşmdaydı ve yapacak çok işi vardı. Yaşasaydı, yaşamaya bıraksalardı, bu yapıt listesinin sonu mu gelirdi?.. Açıklama: Yazıdaki ahntılar, adı geçen yazarların, 14 Temmuz 1978 tarihli Cumhuriyet 'te çıkanyazılanndan yapümıştır. rak çıktığı sanat yolunda gerçek bir bilim ada- raına dönüşmüştü. Şiiri bir yana bırakıp sanat eleştirisine yönelmcsinin nedenini bir mektu- bunda Hasan Hüseyin'e şöyle anlatıyordu: "...Fakat ben şiirlerime güvenmiyorum artık. Şiirdeki duyarlığımı eleştiriye uygu- layınca daha verimli, daha yararlı oluyo- ruın. Kendimi ozan saymıyorum senin an- layacağın. (...) Gençliğimin ilk yapmacık he- yecanlarından sıyrıldım artık." 7 yılda birçok yapıt verdi Bedrettin Cömert Hacettepe Üniversitesi Sa- nat Tarihi Bölümü'nde öğretim görevlisi ola- rak çalışabildiği yaklaşık yedi yılda pek çok yapıt verdi. Bunla- rın çok azı -dergilerde yayımla- nan eleştirilerinin dışında- sağlı- ğında yayımlanabildi. "Sanatın Öyküsü" ile Milliyet Sanat der- gisinin eki olarak yayımlanan "Çağdaş Dünya Şiiri" seçkisi- ne hazırladığı "Italya" bölümü de bunlar arasmdadır. Onun sa- nat tarihçiliğine ve sanat eleşti- risine bakışını üniversiteden ça- lışma arkadaşı Günsel Renda anlatıyor: "Titiz bir araştırmacının duyarlığını ve nesnelliğini mutlaka koruması gereğine inanır ve bunu ürünlerinde yansıtırdı. Ülkemizdeki sanat tarihi yazıcılığına boyut ka- zandırmak, güçlü bir ku- ramsal temele dayandırmak isterdi. Sanat eleştirisi ol- madan sanat tarihi yapıla- mayacağını, sanat eleştirisi- nin ise temel bir estetik an- layışa dayanmadan ayakta duramayacağını savunur- du. Sanat tarihçiliğinin ge- niş bir okur kitlesine ulaş- ınası en büyük dileğiydi. Nitekim 'Sanatın Öyküsü'nü bunun için çevirdi ve çok önemli iki başka sanat ki- tabını da dilimize kazan- dırmak üzereydi." Teşekkür Ailemizin değerli üyesi, örnek insan Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Hasan Doğan' vefatı dolayısıyla taziyelerini ileten ve cenaze törenine bizzat katılarak yakın ilgilerini esirgemeyen Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül ve Hayrünnisa Gül Hanımefendi'ye TBMM Başkanı Sayın Köksal Toptan'a Acımızın her anını bizlerle paylaşan ve hep yanımızda olan Başbakanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ve Enıine Erdoğan Hanımefendi'ye Genelkurmay Başkanımız Orgeneral Sayın Yaşar Büyükanıt ve Filiz Büyükanıt Hanımefendi'ye Siyasi parti liderlerimize Spordan Sorumlu Devlet Bakanı Sayın Murat Başesgioğlu ve Hacer Başesgioğlu Hanımefendi'ye Sayın bakanlarımıza Sayın milletvekillerimize Sayın valilerimize Sayın belediye başkanlarımıza Türkiye Futbol Federasyonu'nun sayın yöneticilerine ve Türk spor camiasının tüm üyelerine Milli Takımlar Teknik Direktörü Sayın Fatih Terim ve Fulya Terim Hanımefendi'ye Cesur Yüreklere Can Kardeşlerine, Can Arkadaşlanna Acımıza ortak olan uluslararası futbol organizasyonlarının değerli yöneticilerine Iş dünyamızın temsilcilerine, meslektaşlarımıza Sivil toplum kuruluşlanna O'nun vizyonunu, uzlaştırıcılığını, projelerini basın ve yayın organlarında dile getirerek toplumun kalbinde yer etmesini sağlayan Türk Medyasına Tibbın tüm imkanlanyla kendisini hayata döndürmek için çaba harcayan güzide sağhk kurumlarımıza ve değerli personellerine Diyanet teşkilatının değerli üyelerine Şirketlerimizin değerli çalışanlanna Sonsuz bir samimiyetle bize evlerinin kapılarını açarak komşuluk ilişkisinin en güzel örneklerini sergileyen çok sevgili komşularımıza Ekinlik adası sakinlerine, Karabük, Kastamonu ve Abanalı hemşehrilerimize Acılı haberi aldığımız andan itibaren manevi destekleriyle her an yanımızda olan, hayır kurumlarına bağışta bulunarak, çelenk göndererek, telefonla arayarak, telgraf çekerek, cenaze töreni öncesinde ve sonrasında derin kederimizi bizlerle paylaşan duygularını bir sevgi seline dönüştüren ve dualarını esirgemeyen kadirşinas Türk Milletine şükranlarımızı sunarız. Ailesi