Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 TEMMUZ 2008 CUMARTESİ 10 HABERLER Elektrikçarpmaları Evde kullanılan elektrik alternatif akını tipinde elektriktir. Alternatif atım (AC) 15 volt üzerinde çarpılma hissi verir ve tahribat yaratmaz. 20 volt üstü tehlikeli sayılabilir. Elektriğe temas eden noktalar arası kısa mesafe ise arada kalan doku şiddetlc ısmır vc yanar. Elektrik çarpılmalan sırasında elektriği kesmek için sigortaların kapatılması, lastik tabanlı bir ayakkabı giyilmesi, kuru bir lastik eldiven kullanılması, aynca elektrik akımını ilctmeyecek bir cismin (kalın bir kitap, tahta gibi) üzerine çıkılması gerekmektedir. Elektrik çarpan kişinin yanındaki kablo gibi iletkenlerin yalıtkan bir çubukla uzaklaştınlması ve hastanın da sırtüstü uzandırılarak solunum yolunu açık tutmak için çenesinin kaldınlması ve hastanın soluk alması sağlanmahdır. Hasta ncfes almıyorsa ve nabzı bulunmuyorsa solunıuTi masajı ve kalp masajını yapıbnası ve hemen ambulans çağnlarak bir hastaneye götürülmesi gerekmektedir. Düşmeler ve hrılmalar Düşmelere bağlı yaralanmalaT yumuşak doku ezilmeleri, sıyrıklar, bağ kopmalan, adale yırtıkları, kırıklar ve baş- boyun yaralanmaları olarak görülüyor. Düşmeler ve kınlmalarda hasarlı olan bölgeye buz konulması, kınk olduğu düşünülen kol, bacak veya bilekte şekil bozukluğu olup olmadığına dikkat edilmesi, kaburga kemiği kırıklarında mutlaka doktora müracaat edilmesi önemlidir. Yalnızca ağrıyı azaltmak için kınk bölgesinin üstüne yumuşak bir yastık bağlanabilir. Yerde bilinçsizce yatan hastanm boynunda kırık oiması olasılığına karşı boyunluk takılarak kaldırılması gerekmektedir. Burkulmalarda ayrıca yapılması gerekenler ise burkulan bölgenin vücut seviyesinin üzerinde tutulması omuz çıkıklannda kolun bir eşarpla boyna asılması sayılabilir. Bacak kırıklarında hastayı sırtüstü yatırıp iki bacak arasına battaniye veya katlanmış çarşaf yerleştirilerek 4-5 yerden eşarpla bağlanmalıdır. Boğulmalar Yaşamın devam edebilmesi için her solunum hareketi ile üst solunum yollarından akciğerin en üst noktasına kadar oksijen taşınmaktadır. Bunu etkileycn her türkü etken, boğulmalara neden olmaktadır. Boğulmaya üst solunum yolunı tıkayan her türlü cisim, iri bir lokma, fuıdık, fıstık, küçük oyuncak parçalan, su, ani alerjik reaksiyonlar, astım, ani kalp yetmezliği ve akciğer ödemi gibi faktörler yol açabilir. Boğulma sırasında yüz ve dudaklarm morarması, aşın hava açlığı görüntüsü, bilinç kaybı, şuurun kapanması gibi belirtiler görülebilir. Boğulmalar sırasında bilinç kaybı bulunan hastanm ağız içini işaret parmağıyla temizlemek ve hastayı sırtüstü yatırmak önem taşır. Kazazedenin çenesini yukan kaldırarak solunum yolunu normal konuma getirmek ve acil yardım istemek gerekmektedir. Tüm bunlar yapılırken suni solunum ve kalp masajı da yapılmalıdır. Türkiye'de son 5 yılda ev kazası sonrasında hastanelere başvuran yaklaşık 120 bin çocuktan 2 bini yaşamını yitirdi Ev kazalannın bilançosu ağır SİBEL BAHÇETEPE Yapılan araştırmalar, Türkiye'de son 5 yılda yaklaşık 120 bin çocuğun ev kazası sonrasında hastanelere başvurduğunu ve bu çocuklardan da 2 bininin hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor. Ölümle so- nuçlanan kazalann yüzde 18 ile 25'inin evlerde meydana geldiği belirtilirken, özellikle 7 yaşından küçük çocuklar ile yaşlılann bu tip kazalara maruz kaldığını ortaya koyuyor. Beklenmedik bir zamanda ve beklen- medik bir şckilde ortaya çıkan kazalar, yaralanınalara, can ve nial kayıplanna neden oluyor. Ev kazalarının kaza çeşit- leri arasında önemi gittikçe artıyor. Evin içinde, mcrdivenlerinde, mutfakta, ban- yoda, bahçede, havuzda, garajda meyda- na gelebilen kazalann birçoğunun önle- nebilir nedenlerden kaynaklandığı ifade ediliyor. Türkiye'de ev kazalanna ilişkin yapılan çeşitli araştımıalar, tüm kazala- nn yüzde 18-25'inin ev kazalan oldugu- nu gösteriyor. 1990 yılında Ankara'da yapılan bir araştırmanın sonuçlan ise hastalann yüzde 22.7'sinin ev kazalan yaşadığını, 1995 yılındaki araştırmada ev kazalannın yüzde 45.4'ünün 0-6 yaş ara- sı çocuklarda görüldüğünü ortaya koyu- yor. 2001 yılında tstanbul'da 11 lıasta- nede yapılan araştırma ise acil vakalann 3'te birini ev kazalannın oluşturduğunu gösterirken, 112 Acil servislere yapılan çağnlann da yüzde 79'unun bebek ve çocuklar için yapılan ev kazalan ve bo- ğulmalar ile ilgili olduğunu ortaya çıka- nyor. 'Önlenebilir kazalar" Küçük çocuk yaralanma ve ölümlcri- nin önemli bölümünün, önlenebilen ka- zalara bağlı olduğu ifade edilirken, ço- cuk acil servislerine yapılan başvurulann başta gelen nedeninin yüzde 36 oranı ile düşme sonucu oluşan travma ve boğul- malar olduğu kaydediliyor. Bebek ve ço- cuklar için risk alanlannın başında mer- divenler, pencere ve mobilyalar sıralanı- yor. Alınması gereken önlemlerin başın- da ise sandalye ve diğer tüm mobilyala- rın pencerelerden uzakta olması, yüksek binalarda pencerelere parmaklık takılma- sı, emekleyen ve yeni yürümeye başla- yaıı bebeklerin merdivenlerden uzak tu- tulması, bebeğin uyuduğu veya bulundu- ğu yatağm kenarlannın mutlaka korun- ması gerekiyor. Kazalarla ilgili en yoğun çalışmaların yapıldığı ABD'de her dört çocuktan biri yılda bir ev kazasına uğru- yor. Her yıl 14 yaşın altmdaki 12 bin ço- cuk kazalardan dolayı yaşamını yitiriyor. 50 bin çocuk ise sakat kalıyor. Düzenli istatistiklerin tutulduğu Ingiltere'deki ka- za sonucu yaşamını yitirenle- rin yüzde 40'ını ev kazalan oluşfu- ruyor. Türkiye 'de ev kazalanna ilişkin yapılan çeşitli araştırmalar, tüm kazalann yüzde 18-25'inin ev kazalan olduğunu gösteriyor. 1990 yılında Ankara'da yapılan bir araştırmanın sonuçlan ise hastalann yüzde 22.7'sinin ev kazalan yaşadığını, 1995 yılındaki araştırmada ev kazalannın yüzde 45.4'ünün 0-6 yaş arası çocuklarda görüldüğünü ortaya koyuyor. Prof. Dr. Ertckin. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği Başkanı Prof. Dr. Cemalettin Ertekin, en sık rastlanan ev kazalannın yanmalar, haşlanmalar, elektrik çarpmaları, düşmeler ve kırıklar, kesici-delici yaralanmaları, şofben kazalan, boğulmalar, böcek sokmalan ve ısırmaları ile zehirlenmeler olduğunu söyledi. Ertekin, ev kazalannın daha çok gecekondu bölgelerinde yaşandığını vurguladı. Ilkyardım bilgisi hayat kurtarır 'Eğitim eksiği üst uzeyde' lstanbul Üniversitesi (İÜ) Istanbul Tıp Fakültesi Trav- ma ve Acil Cerrahi Birimi'nden Genel Cerrahi Uzmanı, Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği Başkanı Prof. Dr. Cemalettin Ertekin, evde meydana gelen kaza son- rasında yapılması gereken ilk işin kişinin nefes alıp al- madığını kontrol etmek olduğunu, ancak Türkiye'de ilk- yardım kurallarının fazla bilinmediğini belirterek, "Türkiye'de bu konuda çok büyük bir eğitim eksiği var" dedi. Önemli olan faktörün kaza olmasını önlemek ye- rine koruyucu önlemlerin alınması olduğuna dikkat çe- ken Ertekin, "Çocuklar yürümeye başladıktan sonra daha çok tehlikeli olurlar. Merdiven, balkon, pencere gibi yerler tehlikeli alanlar arasındadır" dedi. Çocuk- ların ufak cisim yutmasına bağlı olan ev kazalannın da sıkhkla görüldüğünü kaydeden Ertekin, özellikle oyun- cak seçiminde dikkatli olunması gerektiğinin altını çiz- di. Ertekin, nefes borusuna cisim kaçan çocuğa yapıl- ması gereken ilk işlemin akciğerindeki havayı ittirip cis- min çıkarılması olduğunu, bunun hayati önem taşıdı- ğını kaydetti. Ertekin, şunları söyledi: "tlkyardım bil- gisinin daha da yaygınlaştırılması için okullarda, ehli- yet kurslannda bu dersler daha etkin verilnıelidir.'Özel- likle lisede okuyan öğrencilere ilkyardım dersleri formalite olmaktan ziyade daha gcrçek anlamda ve- rilmelidir. İlkyardım konusunda diğer ülkelerden maalesef gerideyiz." Evdeki sessiz tehlikelere dikkat • Banyoda: Islak bez, sıcak su, makas, cam, lavabo seramiği, elektrikli ısıtıcı, sa- buıı ve deterjan, tıraş bıçağı, elektikli tıraş makinesi, anıpul, çamaşır makinesi, şam- puan, saç kurutucusu, priz, ayna, şofben, sı- cak su yanma ve haşlanmalan, düşmeler ve kaymalar, çocuğun tuvalette kilitli kalına- sı ve banyo penceresinden dışanya sarkması. • Oturma odalarında: Elektrik anah- tarları ve prizler, ısıtıcılar, masa ve sehpa- lar, bazı ev bitkileri, avize, seramik eşya- lar. • Çocuk odalarında: Top, patlayıcı oyuncaklar (maytap, çatapatlar gibi), vurucu oyuncaklar (ucu sivri oklar), küçük parça- lı oyuncaklar. • Mutfakta: Kibrit, çakmak, tüpgaz, cam eşya, tabak, rcnde, ağır metal tencere, tüm elektrikli ev eşyalan. Ev kazalanna karşı neler yapılabilir? • Acil merkezlerle ilgili tüm telefon ııu- maralannı mutlaka yanınızda bulundunın. ^ Kendinize ve ailenize ait önemli sağ- lık bilgelerini kolayca görülebilir bir yere yazın (kan grubu, alerji, şeker, böbrek nakli, by-pass, hemofoli gibi). ^ Sağlık kontrolleriyle ilgili hiçbir bel- geyi atmayın. • İlkyardım kurallannı öğrenin ve sık sık tekrarlaym. • Kronik bir hastalığınız varsa buna ait bilgilerinizi bir yakınınıza bildirin, künye veya cüzdamnızda taşıyın. Sürekli olarak kullanmak zorunda olduğunuz insülin, kalp, hipertansiyon, hormon ilaçlan; kanama probleminiz varsa bunu tedavi etmek için kullandığınız ilaçlan kolayca anlaşılabilir bir şekilde dosyanıza kaydedin. • Donanımı eksiksiz bir sağhk çantası bulundunın. • Bir ilkyardım çantası ayarlaym. îçine plaster, cunbız, gazlı bez, cep telefonu, ko- şu ayakkabısı, el feneri, yedek pil, el bezi, naylon eldiven, yara bandı, yedek pil, buz torbası, antiseptik merhem koyun. • Yanmalar ve haşlanmalar: Yanık kendisini meydana getiren fıziksel etkenin adıyla anılır. Yanıklar sıcak su, buhar, yüzey yanıklan (soba, ütü gibi), alet yanıklan, elektrik ve kimyasal madde yanıklan olarak sıralanır. Yanıklar verdiği hasar durumuna göre birinci, ikinci ve üçüncü derece olarak adlandınlır. En büyük hasar üçüncü derece yanıklarda görülür. • Keslcl ve dellce alet yaralanmaları: Mutfakta iş yapanların en sık karşılaştıkları yaralanma tipi olan kesici- delici alet yaralanmalan, cam eşya ve kesici aletlerle meydana gelir. Deri altına ulaşan kesikler büyük sinir, kiriş ve damarlarm kesilerek kopmalarına ve yoğun kanamalara neden olabilirler. Kesici yaralann oluşturduğu yaralann oluş biçimi ve anatomik olarak özellikleri yara zemininin rahatça görülmesine olanak verir. Delici yaralarda ise yaranın eni vc boyu çok küçüktür. Bu tür yaralara bazen ince- uzun kesici aletler, bazen sivri dal ve çubuklar, bazen de ateşli silahlar yol açarlar. Bıçak, şiş, sivri cam gibi nesnelerle meydana gelen yaralanmalarda isabet alan yere göre organın ne derece etkilendiğini kestirmek güçtür. • şofben zehlrlenmelerl: Elektrikle çalışan şofbenler daha çok tennostat arızası nedeniyle kazan patlamalanna sebep olmakta, hastalar sıcak su yanıklan ile karşılaşmaktadır. Tüp ile olan şofbenlerde ise gaz zehirlenmeleri yaşanmaktadır. Şofben kazalarmm önlenmesi için şofbenin mutlaka iyi çeken bir bacaya bağlanması, havalandırmasız, kapalı ve 6 metreküpten küçük mekânlarda kullanılmaması, şofben ile tüp arasındaki LPG hortumunun 125 cm'den uzun tutulmaması, banyoya bol havanın girmesi, koku hissedildiğinde şofbenin kullanılmaması ve gaz kaçagımıı da kibrit veya çakmakla kontrol edilmemesi gerekmektedir. • Böcek sokmalan ve ısırmaları: En çok görülcn böcek sokmalan ile ısırmalar arasında pire, kene, an ve akrep, yılan ve köpek sayılabilir. Böcek ısmnalannda el kullanılmadan böcek uzaklaştırılmalı, yarayı bol suyla ve sabunla yıkanmalı, yara bandı ile bölge kapatılmalıdır. Akrep sokmalannda ise serum gerekebilir ve derhal doktora başvurulmalıdır. Yılan ısırmalannda ise bölge bol sabun ve suyla yıkanmalı ve hekime başvurulmalıdır. Köpek ısınnalannda ise bölge bol su ve sabunla dezenfekte edildikten sonra steril bir pamukla kapatılmalı, kuduz tehlikesi unutulmadan hekime gidilmelidir. • Zehirlenmeler: Zehir, vücuda belirli bir miktarda alınınca sürekli veya geçici tehlike yaratan zararlı maddedir. Zehirlenmelerin yüzde 90'ı evde, yüzde 60'ı 5 yaş altı çocuklarda görülüyor. Bu çocuklann da yüzde 5'i yaşammı kaybediyor. 18 yaş üzerinde ölümler daha fazla olarak görülüyor. Zehirlenmeler sindirim, solunum, deriden emilim ve enjeksiyon yollarıyla oluyor. Zehirlenmeleri önlemek için çocuklan evde yalnız bırakmamaya özen gösterin, tüm ilaçlan erişilmeyecek bir dolaba koyun ve kilitleyin. llaç ve kimyasal maddelerin kapaklannı sıkı kapatın, evde zehirli bitki bulundurmaym. Zehirlenme anında, kişinin zehirlendiği etken maddeyi belirledikten soııra o ortamdan uzaklaştırın. Bilincin açık olup olmadığına bakın, hastanın solunumu ve nabzını kontrol edin, hayatı tehdit eden bir durum varsa suni solunum ve kalp masajı için hazırlanın ve hastaneye başvurun.