Katalog

17 TEMMUZ 2004 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA J l i J v U i l U İ V J J . ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 İşsizlik büyümeyle yanşıyor, her iki alandaki yükselme de yüzde 12.4 oldu İşsizlik çığgibi büyüyor KAPILARNÎTELlKStZE KAPALI Almanya yalnız nitelikli işgücü istfyor FRANKFUKT (Cumhuriyet Bürosu)-Sosyal De- mokrat-Yeşiller koalisyonu taranndan yasalaştın- lan, Cumhurbaşkanı Johannes Rau taranndan onay- lanan, ancak Anayasa Mahkemesi'nce muhalefetin başvurusu üzerine iptal edilen Göç Yasası, sonun- da muhalefet ve iktidann uzlaşmasıyla "İkamet Ya- sası" adıyla Federal Meclis'te ve Federal Konsey'de onaylandı. Yasanın genel amacı ilk maddesinde Al- manya'ya göçü sınırlandırmak olarak belirtildi. Onaylanan ve 1 Ocak 2005'te yürürlüğe girecek olan yasaya göre Almanya, niteliksiz işgücüne ka- pılannı tümüyle kapaüyor. Yalnızca nitelikli işgü- cüne belirli koşullarla kapılan açan yasaya göre yüksek nitelikli bilim adamlan, yüksek nitelikli öğ- retim elemanlan Almanya'ya gelebilecekler. Uzmanlar ve uzun iş deneyimine sahip yönetici- ler ise geldikleri ülkede, örneğin Türkiye'de, yılda _ — . ^ — ^ _ — — en az 84 bin Euro kaza- • Özellikle m r durumda olduklan- , .,- , ... .. , nı kanıtlarlarsa Alman- bılışım sektorunde yaratıcı eleman sıkıntısı çeken ve nüfusu giderek yaşlanan Almanya, 1 Ocak 2005'te yürürlüğe girecek yeni "Göç Yasası" ile Türkiye ve Doğu Avrupa ülkelerindeki nitelikli işgücüne kapılan ardına kadar açıyor. • Geçen yılın son çeyreğinde 10.3 olan işsizlik oranı bu yılın ilk çeyreğinde 12.4 olarak gerçekleşti. DlE'nin verilerine göre, işsiz sayısı 2 milyon 830 bine yükseldi. ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Açıklanan Hanehalkı tşgü- cü Anketi sonuçlan, işsizliğin büyüme rakamlanyla yanşhğını ortaya koydu. Yılın ilk çeyreğin- de büyüme yüzde 12.4 olurken işsizlik de aynı orana ulaştı. Ay- nı dönemde işgücüne katılma oranı da yüzde 48.3'ten yüzde 45.9'a düştü. Veriler, üretimleri- nı "verimlilik arüşıyla" arttıran firmalann, yeni eleman almadı- ğını ve kadınlann "eve dönüşfi- nûn" sürdüğünü gösterdi. DlE. Hanehalkı Işgücü Anke- ti'nin 2004 yılı ilk çeyreğine ilış- kin sonuçlannı dün açıkladı. Açıklanan sonuçlar ana başlıkla- nyla şöyle: •" Yılın ilk çeyreğinde 15 yaş ve üzerindeki nüfus, 2003 yılının ilk çeyreğine göre artarak 48 mil- yon 587 binden 49 milyon 482 bine çıktı. • Çalışabilir nüfustaki artışa karşın istihdam edilenler ve iş- izni alabilecekler. Almanya'ya gelmek isteyen işadamlanndan 1 milyon Euro'luk yatı- nm yapmalan ve en az on kışiye istihdam sağ- lamalan isteniyor. Ayn- ca yatınm yapüacak alanın uygun bulunma- sı, yatınmcınm dene- yim sahibi olması da yerine getirilmesi gere- ken koşullar arasında. Almanya'da üniversite ve yüksekokullarda okuyan ya da Türki- ye'den öğrenci olarak gelmiş olanlar ise okul- lannı başanyla bitirmeleri halinde bir yıl daha Al- manya'da kalabiliyor ve iş arayabiliyorlar. Iş bulma- lan halinde oturma izinleri uzatılabilecek. Düz Işçi dışarıda Bu arada, konuyla ilgilı yorumlarda, yeni yasay- la daha önce denenen "Yeşü Kart" uygulamasındân daha ağır koşullann getirildığı belirriliyor. Süddeutsche Zeitung ta Matflda Jordanova-Du- da imzasıyla yayımlanan aynnhlı bir haberde, ge- tirilen yüksek gelir kazanıyor olma koşuluyla Yeşil Kart denemesınde istenen 50 bin Euro sınınnın da- ha yukan çekildiği ve "yüksek nitelikli biüm ada- mı". "üstpozisyonlardaöğretimelemanıveuzman" tanımlamalannın ise hiç de anlaşılır olmadığına dik- kat çekiliyor. DaimlerChrysler'de çahşan işçilerin kitiesel tepkisine rağmen sektörde Opel, Volkjrvvagen ve MAN gibi fırnıalann da haftahk çanşma saaderinin uzaülması için gnişimlerde buhınduğu ortaya çıkti. sizlerden oluşan işgücü 2004'ün ilk çeyreğinde azaldı. Buna göre, 2003 'ün ilk çeyre- ğinde 23 milyon 88 bin olan iş- gücü, 2004 yılının ilk çeyreğin- de 22 milyon 732 bine geriledi. */ Işgücünün önemli bir gös- tergesi olan işgücüne katılma oranı da geriledi. Buna göre işgü- cüne katılma oranı yüzde 47.5'ten yüzde 45.9'a düştü. • îşgücündeki olumsuz gelış- melere bağlı olarak istihdam edi- len nüfus 20 milyon 244 binden 19 milyon 902 bine düştü. Cenç işslzler ordusu • 2003 yılının ilk çeyreğinde yüzde 20.5 olan genç nüfusta iş- sizlik oranı yüzde 23.7'ye çıktı. Yılın ilk çeyreğinde eksik istih- dam oranı ise yüzde 5.2 olarak hesaplandı. • Açıklanan veriler, kadınla- nn "eve dönüşünün sürdüğünü" gösterdi. Buna göre. kadın istih- damı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.8 (796 bin kişi) azaldı. Kadın istihdamındaki azalma büyük ölçüde tanm ve hizmetler sektöründe çahşan kadın sayısın- daki düşüşten kaynaklandı. v' Kamu sektöründeki daralma da etkisini gösterdi. Geçen yılın aynı dönemine göre, kamu sektö- ründe istihdam edilenlerin sayısı yüzde 9.9 azalarak 3 milyon 5 bin olarak hesaplandı. ^ Yılın ilk çeyreğinde kayıt dı- şılık oranı da yüzde 50.6 oldu. Sosyaldemokrat hükümet ve işverenden ortak 'işsizlik şantajı' Korku Imparatorhığıı yayılıyor • Almanya'da, Daimler Chrysler'de çizilen korku tablosu, Opel ve Volkswagen fabrikalanna dayayıldı. Dünya otomotiv devlerinin yöneticileri, ücretlerin yüksekliği nedeniyle uluslararası rekabete direnemeyeceklerini yinelerken işyeri temsilcilikleri ve sendikalar, gösteri ve grevlerin daha da yayılacağı uyansında bulundu. FRANKFURT (Cumhuriyet Bürosu) - Dünya otomotiv sanayii içınde en önde yer alan Ahnan şir- ketlerinin yöneticileri, işçi ücretle- rindekı yükseklik nedeniyle ulus- lararası rekabete direnemeyecek hale geldiklerinı vurgularlarken Almanya'da tekrar haftada 40 sa- atlik çahşma düzenine geçilmesi- ni isteyen şirket sayısı artıyor. Işverenlenn ve SPD-Yeşıller hü- kümetinin süreklı olarak "Mali- yetler yüksek. bunlan düşürmek zorundayız, yoksa üretimi başka ülke ve eyaletlere taşımak zorunda kahnz, rekabet edemiyoruz" ge- rekçelerinı öne sürmesi karşısında, sendikalann henüz bir somut stra- teji geliştiremedikleri gözlendi. Özellikle gösteriler nedeniyle sendika yönetimlennden yapılan açıklamalarda, büyük şirketlenn, tasarruf önlemlennı kabul ettire- bilmek için ışçilerini "üretimi dı- şanya taşıma ve işsizlik" şantajıy- la korkuttuğuna dikkat çekildi. Cenç Işsizler ordusu Mercedes'in de bağlı olduğu DaimlerChrysler'de çahşan işçile- rin kitiesel tepkısıne rağmen sek- törde Opel, Volksvvagen ve MAN gibi markalann da haftalık çahşma saatlerinin uzatılması için girişim- lerde bulunduğu ortaya çıktı. 2002 genel seçimlerinde başba- kanlığı Schröder'e kıl payı farkla kaptıran. halen Bavyera Başbaka- nı ve CSU Başkanı Edmond Sto- flber, Almanya'da tekrar haftada 40 saat çalışılabileceğini belirtti. MAN Yönetim Kurulu Başkanı ve CSU'lu pohtikacı Rudolf Rupprecht de çahşma saatlerinin en kısa sürede arttınlmasından ya- na olduğunu söylerken Metal îşçi- leri Sendikası IG-Metall'in Bav- yera Başkanı YVerner Neugebauer, "Bu mümkün değil. Özellikle MAN bünyesinde böyle bir düzen- lemeyekarşı çıkmalıyız. Çünkü bu- rada çahşma saaderi uzarsa bu şir- ketin rakipleri de ayıu uygulama- ya geçer ve bu, topliısözleşmelerin çöpe anlması anlanuna geür" diye konuştu. Türkiye Tırmanma şampiyonası'nın sponsoru Yurtiçi Kargo ralli parkurlannda Ekonomi Servisi - Yurtiçi Kargo'nun sponsorlu- ğunda Türkiye Tırmanma Şampiyonası'nın 3. ayak yanşına katılarak 2. kategori birincisi olan yanş otomobili, Bulgaristan'daki International Heb- ros Rally'ye hazırlanıyor. Türkiye'nin önde gelen kargo şirketlerinden Yurtiçi Kargo, kar- goculuktaki başansını ralli parkur- lanna da taşıdı. Yurtiçi Kargo, Kle- berit ve AGT sponsorluğunda Tür- kiye Tırmanma Şampiyonası'na ka- tılan Mustafa Söylemez, toplam 28 aracın kayıt yaptırdığı ancak 24'ünün tamamlayabildiği zorlu yanşta, 2. ka- tegoride birinci geldi. Söylemez, Honda Civic Type-R aracıyla bu birinciliğini Bulgaristan'ın Plo- div kentinde 24-25 Temmuz 2004 tarihlerinde ya- pılacak olan International Hebros Rally'de tekrar- lamayı hedefliyor. Söylemez, Bulga- ristan'daki yanşın ardmdan 10-12 Eylül'de düzenlenecek 33. Interna- tional Tofaş Rally tzmir, 2-3 Ekim 2004 tarihınde ise 22. Ford Rally Izmit'de yanşacak. Türkiye Tırmanma Şampiyona- sı'nm 3. ayak yanşma bir hafta kala hazırlanarak yanşa katılan Honda Civic Type-R'nin ralli par- kurlannda Yurtiçi Kargo'nun \TP hizmerinin "me- safeleri kısaltıyoruz'' sloganına denk düşen biçim- de tırmanma parkurlannda en iyi dereceyi yaptığı belirtildi. SAĞLIK BAKANLIĞIKUR AYARLAMASIYAPMAYA HAZIRLANIYOR Ilaç ve akaıyakıta zam yoldaEkonomi Servisi - Sağlık Bakanlığı. ıthal ilaca "kur ayarlamasr yapmaya hazırlanıyor. Ilaç Kararnamesi'ne göre 15 Haziran'dan itibaren ithal ilaçta yüzde 1 ila yüzde 75 oranında indirim yapan Sağlık Bakanlığı, ılaca yüzde 10 oranmda zam yapmaya hazırlanıyor. 14 Nisan 2004 tarihli döviz kurunu (Euro) baz ve Avrupa'nın en ucuz ilacını göz önüne alarak ıthal ılaç fiyatlannda 15 Haziran 2004 tarihinde indirim yapan Sağlık Bakanlığı, kararnamedeki, "Döviz kurundaki yüzde 5'Bk arüşın ilaç fiyatına yansnHmasını" öngören madde uyannca ithal ilaç fiyatlannda tekrar düzenleme yapacak. Edinilen bilgiye göre, ilaç firmalan kur farkmın ithal ilaca yansıtılması için Sağlık Bakanlığı 'na başvurdu. Bakanlık ise Ilaç Fiyatlandırma Komisyonu'nu gelecek hafta toplayarak yeni ilaç fiyatlannı belirleyecek. Komisyonun. yüzde 10'luk kur farkını ithal il^pa yansırması bekleniyor. Öte yandan ham perrol fiyatlannda son haftalarda yaşanan artış, en son 29 Haziran'da zam yapılan akaryakıtta yeniden zam baskısı oluşmasına neden oldu. Bu ayın ilk haftalannda akaryakıt rafinen fiyatlannda, ham petrole bağlı olarak yaşanan artışlar yeniden ÖTV tutarlan yüzde 2.2 ile yüzde 2.5 oranlan arasında düşürülerek pompa fıyatlanna yansıtıhnadı. TABA Başkanı Nas, kayıt dışıhk konusunda şu değerlendirmeyi yapü: Kayıt dışı ahlaktanönce şirkederin büyümesini engelliyor. Adam küçük kalmaya mahkûm. Kendine kazık atnvr, farkmdadeğiL Ödemediği verghe se\iniyor ama Uerde büyük şirket olacakmış önemli değil ve Borsalar bunu görmüyor. TOBB (Türkiye Odâlarve BorsaiarBnüğOgibi kurumlar esas bu konularda çabşmah. 'Kısa vadeli dış borç tehlike yaratır' Adnan Nas: Büyüme yeterli değil Ekonomi Servisi - Bir süre önce TABA (Türk-Amerikan Işadamlan Derneği) başkanı olan, Türkiye'deki pek çok bü- yük şirketin yönetim daruşmanı Price Wa- terhouse Coopers'ın yönetici ortağı Ad- nan Nas, istihdama yansımasa da yaşanan büyümenin sevindirici olduğunu ancak yeterli ohnadığını dile getirdi. Kısa vade- li dış borçlann, özellikle 2006'da Türki- ye açısından tehlike yaratabileceğine dik- kat çeken Nas, uluslararası sermayenin Türkiye'ye gehnesinin önündeki engel- leri de sıraladı. Aynı zamanda ANAP Genel Başkanı NesrinNas'ındaeşi olan Adnan Nas, ka- mu ve özel sektördeki eksikliklere ve di- ğer konulara şöyle dikkat çekfi. • Türkiye'nin kendi programı yok. Dış borcun yerine nevin konulacaöı belli değil. Bu nedenle sıkıntılı bir dö- neme giriliyor. • Türkiye'de şeffaflık denilince akla özel sektör geliyor ama özel sektör de ıs- laha muhtaç. • Yabancı ortaklıklar yapılamayışı- nın en önemli nedenlerinden biri de bu. Cünkü yabancı şirketlere doğru bilgi verilemiyor. • Bir dığer sorun da ölçek büyüklüğü. Firmalar küçük. Bunu engelleyen de ka- yıt dışılık. • Yabancı sermayede sorun mevzuat değil, hukuki. Bu konudaki asıl sorun "hukuki güvence". "Mesele şu, benim bu ülkede hakkım yenir mi,üısanlar bu soru- nun cevabuu veopmij'or" diyen Nas'a gö- re, diğer sorun ise bir gelişme ohnakla birlikte makroekonomik istikrar. İŞÇMNEVREMNDEN ŞÜKRAN SONER Şaşı Bakma... Medyamızda iki CHP'Iİ milletvekilinin AKP'ye ge- çişine ilişkin manşetlefe çıkan haber ve yorurnların, eleştirilerin içeriği olayın kendisi kadar düşündürücü. Daha önceki benzer olaylarda bilincimize kazınmış, "kirii siyaset, milletvekilipazan" kavramlannın pekiş- mesinden, yeniden canlandınlmışolmasından öte bir anlam taşımıyor gibi. Oklar soldan sağa, iktidar par- tisine dönen milletvekili kimliğinin, sağlanmış olabi- lecek çıkarların sorgulanmasına yönelik. Elbette savunulacak yanları yok. Ancak olayın za- manlaması, taraflann konumlan göz önünde tutuldu- ğunda, eleştiri oklannın AKP iktidarına, Erdoğan Hü- kümeti hesaplanna yönelmemiş olması, medyanın olaya şaşı bakması kaygı verici. AKP iktidan, Baş- bakan Erdoğan, seçmene söz verdiklerinin tam ter- si bir rotada, milletvekili transferi pazannı çok garip bir zamanlama içinde açmış oldular. Sol seçmenin oyu ile Kemalizmi savunan söylemle AKP'ye geçen milletvekıllerinin kimlik erozyonu aynntı olarak kalıyor. AKP'nin eleştirdiği geçmiş siyasilerle aynı kirlı hamur- dan olması, transfer pazan açması eyleminin de sürp- riz olan biryanı yok. AKP'nin, Başbakan'dan bakan- lanna uzanmış sabıkalannın haddi hesabı yok. Bu olayın özünde sorgulanması gereken eylemin kirli içeriği kadarzamanlaması olmalı değil mı? Trans- ferier Erdoğan Hükümeti'nin iktidar anlamında her- hangi bir sıkışıklığının söz konusu olmadığı bir dö- nemde gerçekleşiyor. Meclis tatile gırerken, AKP ana- yasa değişiklıği yapacak bir milletvekili çoğunluğunu söz konusu transferlerle elde etmiş bulunuyor. Baş- bakan Erdoğan'dan başlayarak bakanlar. AKP söz- cüleri bellı kı Meclis tatilde olduğu sürece kamuoyojn- da işleyeceklen bir kampanyayı, toplumsal tehdidi, koro halinde gündeme getirmiş bulunuyoriar. Göz göre göre, anayasaya aykırı, Cumhurbaşka- nı'ndan ya da yargı denetiminden geri dönecek bir- kaç yasa daha çalakalem tatil öncesi Meclis'te görü- şülüp çıkanlıyor. Sonra da anayasaya aykınlık nede- ni ile gerı dönmesi beklenen bu yasalar da dahil, ge- n dönmüş bütün önceki yasalar, özellikie de türban, imam hatipler, YÖK, laiklik tartışmalanna dönük ola- rak ortak koro halinde altı çizılmesi gereken vurgula- malaryapılıyor... "Sonbaharda anayasa değişiklikleri öncelikle gün- deme gelecek. Sonın olmaya devam ederse Cum- hurbaşkanı 'nın yetkileri ve görev süresi kısıtlanacak. AKP'nin iktidannın, yapmak istediklerinin önündeki engeller tümü ile ortadan kaldınlacak.." Yaz sıcağında tatil rehavetinde, AKP'nin bu tekses- li korosundan söylenenleri, iktidann yaz aylannı rahat geçirmek, seçmenine selam, moral vermek kampan- yası olarak akjılamak, ciddiye almamak saflık olmaz mı? Doğrusu medyatik yönlendirmenın iyi niyetten uzak, şaşı bakmadan öte, topluma gerçekleri şaşı gözlerden göstemıe, alıştırma amaçlı olduğu görü- şündeyim. AKP korosunun da çok bilinçli olarak ka- muoyu oluşturma, yapmak istediklerinı topluma sin- dirme kastı ile harekete geçtikleri kanısındayım. Anayasaya, Cumhuriyete, laiklik ilkelerıne aykınlık- lar konusunda Cumhurbaşkanı'na, yargıya gen adım attırma konusunda çok umutlu olduklarını sanmıyc- rum. Stratejileri, anayasaya aykınlık engelinı aşmak üzere yeni iktidar döneminde yapacaklanna ilişkin toplumsal karşı duruş örgütlülükleri moral çöküşe, teslimiyete koşullandırmak. Çok uzun bir zamandır, AKP'nin yaptıklanndan hoşnut olmayan pek çok çev- rede, giderek yaygınlaşan teslimıyetçi bir söylem gün- demde: "A/e yapalım çoğuniuktalar? Anayasayı, ya- salan, Cumhurbaşkanı'nı, yargıyı hızla değiştirecek- ler..." Erdoğan Hükümeti işte en çok bu kamuoyu yön- lendirmesi, medyadesteğindeki baskıdan güç alıyor. Tatil döneminde iktidar terörünü estırmeye her za- mankinden daha çok gereksinimi var. Bu havada en küçük birdeğişiklik olursa, sonbahara kadar Erdoğan Hükümeti'ne, kendine oy vermış. desteklemişörgüt- lenmeler, kendı içinden bile gelebilecek muhalefet çok yaman olabilir. AKP iktidan, Erdoğan Hükümeti'nin en büyük düş- manı zaman. Ekonomik pembe tabloyu ne kadar bö- ya katarsanız katın sürdürmenize olanak yok. Türki- ye ekonomik gidişatta, bu iktidar eliyle. daha önceki bütün iktidarlan aratacak bir hızla borcuna borç ka- tarken, yoksuldan zengine kaynak aktarırken, dünya rekorlan kırarken sonbahara kadar ve sonrasında bü- yük patlamalan kim durdurabilir? Sonbahara kadar Kıbns'tan başlayın, AB'ye uza- nın, Irak, Kürt kartı, kırmızı çızgiler... "ABD'nin biçti- ği, desteklediği siyasal Islam kimliği, BOP projesinin maşası" rol ekseninde, dış politikada bu kadar kötü bir aktörlük, oyunlar içınde bir hükümet, iyi bir sat- ranç oyunu vitrini, dengelerini nasıl koruyabilir?.. AKP'nin gefeksinimi yokmuş gibi bir zamanlama- da, milletvekili pazan, transferinın tek anlamlı, gerçek nedeni bu. Baskı, tehditle olupbitenlere ısyanı durdur- mak.. soner@cumhuriyetcom.tr Kelebek'ten sanal hizmet Kendi evini kendin tasarla Ekonomi Servisi - Türk mobilya sektörü- nün öncülerinden Ke- lebek Mobilya, sanal ortamda müşterileri- nin kendi evlerini ken- di isteklerine göre ta- sarlamalannı sağlaya- cak bir proje başlattı. Kelebek Mobilya Ge- nel Müdürü Nejat Çetin, Italya'nın mobilya ve dekorasyon trendlerine öncü- lük eden dizayn ve tasanm okulu Domus Academy ile işbirliği- ne girdiklerini, oluş- rurduklan tasanm gru- buna gönüllü müşteri- leri de dahil ederek amaçlannın tüketicile- rin istek ve memnuni- yetine göre hareket et- mek olduğunu söyledi. Nejat Cetin, "İnternet aracılığıy la insanlann evlerini kendi istekleri- ne göre renk, şekil, bo- yut gibi işlemleri kala- bahk bir seçenek ile ta- sarlamalannı sağlava- cak bir sistem geüştir- dik. Böylece müşteri kendi üretimini si- pariş edebile- » , cek" dedi. Ce- tin. bayi teş- kilatını ge- nişletmek için de Bayi Otomasyon Siste- mi'ne geçtiklerini söy- leyerek "Tüm ba>1ler aynı bilgisayar prog- ramlannı kuUanarak merkez ofıs ile bağlan- üda olacak. Bayiler böylece stoklar ve sipa- rişler ile bilgileri sanal ortamdan takip edebi- lecekler" dedi.