Katalog

2003 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA MİıJvfJl ı U I T J J . ekonomi(Ş cumhuriyet.com.tr 13 tabai'den Türk ılüncısına lavet • Ekonomi ' ervisi- 'ürkıye ve | tirleşık L j a p Emırlikleri nasında altın ve i^er değerli *£tallerin ticaretini srlıştirmek macıyla Türkiye'ye elen DMCC ı[>ubai Metals ı ommodıties ientre) Yönetim lurulu Başkanı "awfique Abdullah. "iirk altın üreticıleri e ortaklık kurmak stediklenni belırtti. r önetım Kurulu laşkanı Tawfique ibdullah, Türkiye deki âtnn ve mücevher reticilerine DMCC traftndan Dubai'de aşa edilen imalat k>mpleksinde, yüzde İOO mülkiyet hakkı ve D yıl süreyle vergi nuafiyetı imkânı sımulduğunu söyledi. ^çinin naliyeti arttı | ANKARA <SJVKA> SSK jrimıne esas kazancın ât sınınnın )ükseltilmesiyle hrlikte, asgari icretin işverene naliyeti, 24 milyon lra daha arttı. 2003 Mİının tamamı için trüt 306 milyon lira darak belırlenen asgan ücretin ııverene maliyetı 403 nilyon581 bin485 lradan 427 milyon 275 hn 774 liraya yükseldi. Buna göre, SSK kazanç alt sının 393 milyon 999 bin 960 Iıradan458 nilyon 15 bin 820 liraya çıktı. Türkiye, OECD'de birinci • ANKARA (ANKA)- Türkiye >ılın ilk çeyreğinde, OECD ülkeleri içinde açık farkla en hızlı büyümeyi kaydetti'. OECD ^erilerine göre, ocak- mart döneminde GSYİH'sı yüzde 8.1 büyüme kaydeden Türkiye 'nin en yakın takipçisi, yüzde 0.7 oranıyla Avusturalya oldu. Daha sonraki sıralan yüzde 0.6 büyüyen Isveç, Kanada, Çek Cumhuriyeti ve Yeni Zelanda paylaştı. Hedeflerin tuttuğu müjdesi •Ekonomi Senisi - Merkez Bankası (MB), IMF'ye venlen 5 Nisan 2003 tarihli niyet mektubunda haziran sonu için belırlenen, para tabanı ve net uluslararası rezervlere ilışkin performans kriten ve net iç varlıklara ilişkin gösterge nıteliğindeki hedeflenn tutturulduğunu açıkladı. Çüûtamuz çalışanların • PANAMACITY (AA)-Türkiye'nin 1480'lerdedışa açılmasıyla tanınan bir rnarka haline gelen Chiquita muzlannın üreticisi ve dağıtıcısı Chiquita Brands International, Panama'dakı işletmeyi çıhşanlannın kooperatifine devTetti. Sendıka lıderlerinden Jjse Morris'in açıklamasına göre. Chiriqui vilayetindeki 3 bin hektarlık muz isletmesi, 20 milyon cblara çahşanlann sıhip olduğu looperatife satıldı. Bölgesel tarife Doğu ve Güneydoğu'da fiyatlan yüzde 50 arttıracak, ancak kaçağın nasıl önleneceği belirsiz Elektriktetarife aldatmacasıFATMAKOŞAR Bakanlar Kurulu"nda görüşülerek yü- rürlüğe sokulması beklenen elektrik fı- yatlannda "bölgesdtarife" uygulaması, kamunun kaçak kullanımda yitirdiği ka- yıplan gen getirmekten uzak. Enerji Pi- yasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı YusufGünay'ın "Kaçak kuHa- nımm yüzde 50-60'lan bulduğu illerin vükünü arük başkası çekmevecek" söz- lenyle özetledıği ve kaçak kullanımı azaltacağı savlanan bölgesel tarifeyle "Doğu ile Güneydoğu'da kaçak kuÜa- nım tamamen sınriansa" bile, kamu yıl- da 400 milyon dolar (ortalama 565 tril- yon 200 milyar lira) kazanacak. Oysa, Türkiye'de yılda ortalama en az 1.5 mil- yar dolarlık (2 katrilyon 119 trilyon lira) elektriğin karşılığı toplanamıyor. Ayn- ca, söz konusu sıstemde kaçak kullanı- mın nasıl azaltılacağı belirsiz. EPDK ve TEDAŞ bu noktada sadece "elektriği • Kaçak elektriğin parasal karşılığı yılda 1.5 milyar dolan bulurken 'günah keçisi' Doğu ve Güneydoğu'da kaçak tamamen sıfirlansa bile kamuya 400 milyon dolar dönecek. pahalıya kullanmaktan canı yanaeakih- barcı komşulara'" güveniyor. Bölgesel tanfeyle birlikte kaçak kul- lanımın oransal olarak yüksek olduğu illerde elektrik fiyatlan yükselecek. Özellikle kayıp-kaçak oranının ortala- ma yüzde 5O'lere yaklaştığı Van, Bitlis, Muş, Hakkâri, Şırnak, Siirt, Batman'dan oluşan bölge ile Erzurum, Ağn, Iğdır, Kars, Ardahan, Erzincan gibi illerde elektriğin kilovatsaatinin yüzde 50 civa- rında artması bekleniyor. tstanbul'un Anadolu Yakası, Izmir, Bursa, Yalova, Manisa, Kütahya, Tekirdağ, Kırklareli başta olmak üzere bazı illerde de fiyat- lann düşeceği hesaplanıyor. Türkiye'de geçen yıl toplam 129 mil- yar kılovatsaat elektrik enerjisi tüketi- me sunuldu. Kaçak konusunda Doğu ve Güneydoğu illeri "günah keçisi" ilan edilirken elektriğin yanya yakını Istan- bul, Ankara, îzrnir, Bursa ve Kocaelı metropollennde tüketiliyor. Buna karşı- lık kaçak kullanımın yoğun olduğu do- ğu illerinin tüketim payı yüzde 7. Oysa kaçak batıda Bu veriler dikkate ahnarak hesaplama yapıldığında Doğu ve Güneydoğu ille- rinin ortalama 9 milyar kilovatsaatten, 955milyon414bindolarlık(l katrilyon 350 trilyon lira) elektrik enerjisi tüketti- ği ortaya çıkıyor. Kaçak oranının orta- lama yüzde 40 olduğu dikkate alındı- ğında bunun parasal karşılığı da 400 mil- yon dolarda kalıyor. Bölgesel tarifeye göre, Türkiye geneline göre ucuz elekt- rik tüketmesi beklenen Istanbul'un tüke- timden aldığı pay en az yüzde 17'lerde. Buna göre, sadece îstanbul'da kulla- nılan kaçak elektriğin bedeli Diyarbakır, Hakkâri, Ağn, Urfa, Erzurum ıllerinde tüketilen toplam elektriğin miktannı aşı- yor. Örneğin toplam üretimden yüzde 2 oranında pay alan ve bunun sadece yüz- de 12 'sini konutta tüketen Diyarbakır ile yüzde 1 pay alan Hakkâri'de tüketilenin yüzde 100'ü kaçak olsa bile Istanbul'un yüzde 20'ye yaklaşan kaçak oranının yakınından bile geçmiyor. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Başkanı Cengiz Göltaş, bölgesel tarife- nin "düriist yurUaşııı da cezalandınhna- a" anlamına geldiğini söyledi. Bölgesel tarife uygulamasının "Anayasanın eşrttik ilkesine a\lan" olduğunu dile getiren Göltaş, EMO'nun uygulamayı bu gerek- çeyle dava konusu yapacağını bildirdi. Uzati: Zaranmı ödersiniz ANKARA (Cumbu- riyet Bürosu) - Uzan Grubu'na ait televız- yonlardan ÇEAŞ ve Kepez'e el konulması hakkında yapılan ya- yınlarla ilgili olarak RTÜK'e gönderilen savunmalarda, Üst Kurul üyeleri üstü ka- palı bıçımde "uyanl- dıT Savunmalarda, olası cezaya karşı baş- vurulacak yargı organ- lannın hukuka aykın- lığı belirlemesi halın- de, ceza karanna imza atanlann bu televiz- yonlann katrilyona va- ran zararlannı ödemek zorunda kalacağı ileri sürüldü. ÇEAŞ ve Kepez'e el konulmasına ilişkin yayınlarmda Başba- kan Recep Tayyip Er- doğan ve AKP'ye ağır eleştiriler yöneltmele- ri nedeniyle RTÜK'ün Uzan Grubu'na ait 6 televizyondan istediği savunmalar gönderil- dı. RTÜK. bugün ya- pacağı toplantıda sa- vunmalan değerlendi- rerek televizyonlar hakkındaki karannı verecek. Savunmada, aynı yayuıı Habertürk ve Flash TV'nın de yaptığı, ATV, Show ve Kanal D'nin de haber bültenlennde buna yer verdığı belırtildi. Ay- nca, Uzan'ın miting- deki sözleri nedeniyle Erdoğan ya da AKP'nin cevap ve dü- zeltme ısteminde bu- lunmadığı ıfade edıldi. Köprü ücretiyasal dayanaktanyoksun Köprü ve otoyol ücretlerinde şubattald yüzde 40-50 oraıundald zammın ardından bir kez daha arbş yapüması Tüketiciyi Korunıa Deraeği'ni (TükoDer) yeniden harekete geçirdi. Şubatta başlattığı "Gişeler Kalksın, Trafik Aksın" kampanyası çerçevesinde hukuk mücadelesini de 3 ayn davayla sürdüren TükoDer'in Başkanı Mehmet Sevim, Bayındııiık Bakanlığı'nın köprükrden geçiş ücreti almmasına ilişkin herhangi bir yasal dayanak gösteremediğini açıkladı. Sevim, "kamusal hizmetlerin kaynak toplama aracına dönüştürülemeyeeegL otoyollardan ücret alınmasına ilişkin yasal dayanak buhınduğu halde, köprükr için bulunmadığr gerekçesiyle ve gişekrin kaldınlması talebiy k açnklan 3. davanın sürdüğünü anımsattı. Davadan önce Bayındırtak ve İskân Bakanhğına "ücretierin hangi yasal düzenlemeye dayanarak ahndjğT yönünde soru yönelttiklerini ifade eden Se\im, verilen yanıtta Boğaz köprülerinden ücret alınmasına ilişkin bir dayanak gösterilemediğini kaydetti. AKP'nin son 4 ay içinde toplam >üzde 67 oranında zam vaptığını belirten Sevim, biri daha önceki zamlann iptaü. biri de özeDeştirme kararının iptali talebini içeren 2 ayn davanın daha sürdüğünü kaydetti. Se>im. son zam için de iptal davası açacaklarmı belirterek ~AKP hukuk tanımay an uygulamalara devam ettikçe biz hukuka sanlmaya devam edeceğiz*' dedL (Fotoğraf: AA) Istanbul Yaklaşımı'nda 4.8 milyar dolarlık borç yeniden yapılandınldı 299 fîrma yaklaşım kapsaımna abndı Ekonomi Servisi - Istanbul Yaklaşmıı'ndaki firmalann sa- yısı, haziran sonu itibariyle 299'a ulaşh. Bu kapsamda ha- zıran sonuna kadar 206 firma- nın toplam 4.8 milyar dolarlık borcu yeniden yapılandınldı. Yeniden yapılandınlan söz ko- nusu borcun 4 milyar 301.1 milyon dolan büyük ölçeklı, 546.4 milyon dolarlık bölümü ise küçük ölçekli firmalara ait bulunuyor. Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB) yayımladığı rapora göre, haziranda 1 'i küçük ölçekli, 2 si ise bir gnıp bünyesindeki bü- yük ölçekli firmalar olmak üze- re toplam 3 firma daha fmansal yeniden yapılandırma progra- mma almdı. Böylece, uygula- manın başladığı Temmuz 2002 'den bu yana İstanbul Yak- laşunı kapsamma alman firma- lann sayısı 299a ulaştı. Bu fir- malann 208'inı 32 gruba ait bü- yük ölçekli firmalar, 91'ini ise küçük ölçekli firmalar oluştu- ruyor. Program kapsamma alı- nan firmalann 2000 yılı sonu itibariyle toplam istihdamının 46 bin 355 kişi. ihracat hacmi- nin 761 milyon dolar, toplam cirolannın 2 katrilyon 937 tril- yon, toplam aktiflerinin de 7 katrilyon 549 trilyon lira oldu- ğu belirtildi. Kapsamdaki fir- malann 177'si Mannara, 41 'i Ege, 35'iİç Anadolu, 16'sıAk- denız. 12'siKaradeniz,9'uDo- ğu Anadolu, 9'u da Güneydo- ğu Anadolu'da bulunuyor. Bu arada. İstanbul Yaklaşımı kap- sammda ortaya çıkabilecek an- laşmazlıklan çözmek amacıyla oluşturulan Hakem Kurulu'na ise şu ana kadar yamızca bir başvuru yapıldı. Bayilere kârpayı azgeldi İSTANBIT (AA) - Türkiye Akar- yakıt Bayileri Petrol ve Gaz Şirketleri İşveren Sendikası A (TABGİS) Genel Başkanı *.' AüfKetenci, 2 sentlik düzen- lemenin ardmdan kendilerine , 1 sentlik iyileştirme daha yapılacağı sözü \erildiğini belirterek "Bakanjmızın 1 sentlik ilave vaadi için kulağımız ki- rişte beklediğimizi duyurmak isteriz" dedi. Ketenci, sektö- rün içinde bulunduğu sorun- lar göz önüne alındığında verilen 2 sentlik katkmm "kızılca kıyamet koparmasn nın" nedenini anlamadıkla- nnı ifade etti. îngiltere'deenerji uyarısı LONDRA (AA) - îngiltere'de mü- hendislerin üyesi olduğu meslek odası (ICE) tarafından hazırlanan ra- porda, 2020 yılı itibariyle ülke- de bir enerji sıkıntısının baş gösterebileceğini ve en son 1975 yılında yaşanan gaz ve elektrik kesintilerine rastlana- bileceği uyansmda bulunuldu. 2020 yılı itibariyle îngilte- re'deki enerji istasyonlannı çalıştıra- cak ve evlerdeki ısıtma sistemlerini harekete geçirecek gazın yüzde 80'inin, bmlerce mil uzaktakı politik istikrarsızlıklar içindeki ülkelerden satm alacağı uyansmda bulunulan raporda, "Bu durumda da mekanik problemler, sabotajlar ya da bu hatlara yönehk terörist saldın- lar nedeniyle enerji kesinrileri güıderi bulabinr"' denildi. Raporda aynca, îngiltere'nin bu gazı taşıyacak boru hattının en ucundaki ülke olduguna da işaret edilerek, söz konusu kaynağın tngiltere'ye ulaşana dek aynı gaza ihtiyaç duyan çok sayıdaki ülkeden geçeceğine de dikkat çekildi. ÇAMAŞIR MAKİNESIÜRETÎLECEK Arçelik'ten Rusya atağı tSTANBUL (AA) - Arçelik Yönetim Kuru- lu Başkanvekili Hasan Subaşı, Rusya'da artan talebi karşılaya- bilmek amacıy- la fabrika kur- mayı düşündük- lerini söyledi. Artan talep için üretimkapasite- sinin arttınlma- sı gerektiğini ve bunun Türki- ye'de değil Rus- ya'da gerçekleş- tirilmesinin Arçeiik'in sevimü robotu Çe- lik. Kayseri'de büyük ilgi gö- rüyor. (Fotoğraf: AA) hem maliyet hem de yüksek rekabet gücü ne- deniyle daha doğru olacağmı dile getiren Su- başı, öncelikle çamaşır makinesi, daha sonra buzdolabı ve pişiricilerin üretilmesinin düşü- nüldüğünü belirtti. Subaşı, çalışmalann he- nüz sonuçlanmadığmı, ancak olumlu netice- ler almacağmı ve muhtemelen bu yıl içinde Yönetim Kurulu'na geleceğini dile getirdi. Subaşı, "Arçeiik'in hedefı uzun vadede kü- resel düny a şirketi olmak. Küresel olmak için 3 büyük pazar var; Kuzey Amerika, Uzakdo- ğu ve Avrupa. Biz şu anda sadece Avrupa'da- yız. Dünya şirketi olmak için Amerika ve As- ya'y^ girmemiz lazım. Asya'ya Rusya üzerin- den gireceğiz. Amerika'y^a girmemiz de fena ol- maz" di>e konuştu. Öte yandan Arçelik, geçen yıl satm aldığı Elektra Bregenz ile Blomberg şirketlerinin ba- zı üretim bölümlerini, yeniden yapılanma çer- çevesinde Türkiye ve Romanya'ya taşıyacak. Bu çerçevede, Avusturya'da bulunan Elektra Bregenz'in pişirici cihazlar üretim işletmesi- nin. yılda 400 bin adet ek kapasite yaratmak üzere Bolu'da satm alman yeni binaya aktanl- ması çalışmalan devam ediyor. PETROL-ÎŞ'TEN SATIŞA TEPKl: Petkim sus payı mı? Ekonomi Servisi - Özelleştirme Idaresi'nin Petkim'in Uzan grubuna satılmasma ilişkin karan onaylamasma Petrol-İş"ten tepki geldi. Petrol-Iş'ten yapılan yazılı açıklamada başın- dan beri şaibeli olan bu ihalede. kurallann ih- lal edildiği, Petkim'in AKP ve Genç Parti'nin siyasi rekabetine alet ediliği vurgulandı. Siya- si iktidann bu ihalede yansız hareket ettiği mesajmı verme çabasmda hiç de samimi ve dürüst olmadığmmm belirtildiği açıklamada "Mevcut 250 mihon dolar nakh parası da üs- tüne verilmek üzere değerinin beşte bir bede- li karşıngmda devretmek isteyen hükümet, Pet- kim'i siyasi pazarük konusu mu etmiştir? Pet- kim, AibayTaklar gibi özeDeştirmelerdeki >T>1- suzmklann üzerine gidilmemesi için sus payı olarak mıverilmektedir?" denıldı. Açıklama- da, ÖYK Karanna karşı direnen Pe&im işçi- lerinin eylemlerini sürdürerek Petkim'e saİup çıkacaklan ifade edildi. BlLGİ TOPLUMUNA DOGRU/ ÖZLEM YÜZAKozfcm.yuzak <• cumhuri>etcom.tr Sayısal uçuruma karşı müca- dele dünyada uzun yıllardan be- ri sürdürülen bir süreç. Bilgiye kolay ve hızlı erişim yoksul ve ge- lişmekte olan ülkeler açısından çok önemli. Ancak bugüne kadar yapılanların gerçek ve etkin bir mücadele olup olmadığı konusu hâlâ tartışmalı. Geçen hafta ABD'de Birteşmış Milletler Genel Merkezi'ndedün- yanın çeşitli yerlerinden 200'ü aşkın delegenin katılımıyla ilk kez "Gelişmekte olan ülkeler için kablosuz internet fırsatı" konulu bir konferans gerçekleştirildi. Konferansta ortaya dökülen tab- lo hiç de açıcı değildi. Tüm dünyada internet erişimi- ne sahip kişi sayısı 429 milyon. Bunların yüzde 41'i ise Kuzey Amerika'da. Bu şanslı 429 mil- yon insan, diinyanın toplam nü- fusunun yalnızca yüzde 6'sı. BM Genel Sekreteri Kofi Annan, toplantıda yaptığı konuşmada "Küresel bilgi toplumu haline gelmek insanlann düşünme, öğ- renme, çalışma, yaşama biçim- lerini, birbirlerı ile iletişimlerini değiştirir. Ancak ne yazık ki in- sanlann çoğu bu devrimden ha- Sayısal Uçumımda Türkiye bersiz" diye acı gerçeği ortaya koydu. Pekf neden başarı sağlanamıyor? Sayısal uçurumu azaltmak öy- lesanıldığı gibi çok büyük finansal kaynak gerektirmi- yor. Sonunun öne- minin siyasiler ta- rafından anlaşılıp kabul edılmesi et- kin mücadelenin birinciayağı.Zaten sorun da bu birinci noktada başlıyor. Zira bilgi toplumu konusu, siyasilerin önceliklerı arasına girmeyi bir türlü beceremiyor. Dolayısıyla bu ko- nuda bir vizyon, ulusal program oluşturulamadığı için bireysel ya da kurumsal küçük başarılar ol- maktan öteye geçemiyor. Türki- ye bu tür ülkelere çarpıcı örnek- lerden. Yıllar boyu, bilgi teknolo- jileri bakanlığı kurulsun mu ku- rulmasın mı tartışmalarından bir adım öteye bile geçilmemişti. AKP iktidannın konuya ilgisizli- ğinden dolayı TBMM Bilgi Grubu hiçbir işlevi olmadan öyte duru- yor. CHP Uşak Milletvekli Prof. Dr. Osman Coşku- noğlu, TBMM içinde bilgi toplumu konu- suna en yakın isimler- den biri. Coşkunoğ- lu'na göre hükümet bu konuda adım at- mak istiyorsa önce- likle rekabet gücü an- layışını değiştirmeli. Bu anlayış 'ucuzluk' yerine 'değer katma- ya' yönelik olmalı. Somut olarak neler yapılabileceğine ge- lince, Coşkunoğlu 3 nokta üze- rınde durulması gerektiğini söy- lüyor. - İnternet altyapısının güçlen- dirılmesi. - Türk Telekom'un rekabete açılması (ki bu özelleştirme ol- mak zorunda değil). - Ekonomi ve sanayi politikala- rı, bilgi teknolojilerinin kullanılımı- na özendirici olmalı. örneğin bir organize sanayi bölgesi kurula- caksa bunun içinde internet altya- pısının da sağlanması. Bugünkü hükümetin tablosu ne yazık ki bu gelişmelerden uzak. Ancak özel sektör cephesinde du- rum aynı değil. Geçen hafta Interp- ro tarafından yapılan Türkiye Bili- şim Pazan araştırması bu sektörün geçen yıllardaki krizi atlatıp büyü- meye başladığını ortaya koyuyor. Geçen yıl pazar yüzde 17.4 büyü- dü. İlk 500 bilişim şirketi incelen- diğinde; mobil yazılımlann, çağn merkezi hizmetlerinin yükselişe geçtiği, hizmet. telekom donanımı gibi aianlarda ise belirgin düşüşter yaşandığı gözleniyor. Bilgi teknolojilerinde faaliyet gösteren irili ufaklı şirketlere veri- lebilecek en küçük destek (illa fi- nansal destek şart değil) turizm- den tekstile, otomotivden gıdaya birçok sektörün rekabet gücünü arttırması açısından önemli. Ve ne yazık ki, ulusal politikalann oluştu- rulması konusunda hâlâ adım bi- le atılmıyor.