Katalog

SftliSAN 2002 SALI CUMHURİYET SAYFA J\.lJ.LiX L J İ \ kurtur(a cumhuriyet.com.tr 13 / İYATRO VE SİNEMA EMEKÇİSİ YARIN TOPRAĞA VERÎEİYOR Savaş Yurttaş yaşamını yitirdi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Tiyatro ve sinema sanatçısı Savaş Yurttaş, tedavi gördüğü Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde dün yaşamını yitirdi. Yurttaş için yann saat 10.00'da uzun yıllar görev yaptığı Ankara Sanat Tiyatrosu'nda bir tören düzenlenecek. Yurttaş'ın cenazesi. Kocatepe Camii 'nde kıhnacak öğle namazının ardından Cebeci Asri Mezarlığı'nda toprağa verilecek. 1944 yılında Kayseri'nin Pmarbaşı ilçesinde doğ:an Yurttaş, tiyatroya, ünıversite yıllannda tstanbul Üniversitesı Gençlik Tiyatrosu'nda. Sennet Çağan' ın "Ayak Bacak Fabrikası oyunu ile başladı. Daha sonra Ulvi Uraz Tıyatrosu, Türk Öğretmenler Sendikası Tiyatrosu, Ankara Halk Oyunculan, Ankara Sanat Tiyatrosu, Ankara Birlik Tiyatrosu ve Ankara Ekin Tiyatrosu'nda çalıştı. Yurttaş, 1970'li yıllarda TRT'de yayımlanan "5 DakJka". filmiyle kitlelerin beğenisini kazandı. Ardından, "Kzimkfler'', "KottukSevdasT, "Oğhım Adanı Olacak" gibi dizilerde oynadı. Sanatçı, başta "Sürii", "Yüanlann ÖciT. "72. Koğuş", "Suçumuz İnsan Obnak", "Can ŞenHğT, "Bebek", "Güneşe Köprû". "Yohın Sonundald Karanhk", "Biri ve Diğerleri", "Zjyaret", "San Mersedes", "Kara Kafa" olmak üzere 40 kadar sinema filminde oynadı. Yurttaş Ankara Halk Oyunculan Tiyatrosu'nda "Devri Süleyman", "141. Basamak" ve "Teneke"; Ankara Sanat Tiyatrosu'nda "Durant Bulvan", "403. Küometre", "HeykeT adlı oyunlardaki rolleriyle tiyatroseverlerin beğenisini kazanmıştı. Tiyatro sanatçısı, 40'a yakm sinema filminde de oynadı. adlı Anjelika Akbar Uan 'Dört Mevsim' Kültür Servisi - Vîvaldi'nin 'Dört Mevsim' adlı yapıtını ilk kez solo piyanoya uyarlayan besteci Anjelika Akbar, bugün saat 20.OO'de Enka Kültür Vak- fi-SadiGülçeiikTesisIeri'nde \e- receği konserle sanatseverlerle buluşacak. Konserin ilk bölümünde 'DörtMevsim'den seçilmiş beş ayn bölüm sunacak olan sanat- çı, ikinci bölümde Rus klasik bestecilerinden birer prelüd ses- lendirecek. Kendi bestelerinden oluşan 'Su' adlı ilk albümünden örnekler ve Atatürk'e ithaf ettı- ği bestesi 'Güneşin DoğduğuU- fuk' adlı yapıtını sunacak olan Akbar, Nâzun Hikmet projesi için bestelenen 'Yahuz Çmar' adlı yapıh ilk kez Istanbul'da ça- lacak (2122762214) ARTİNELLL BÎRİKİMLERİNÎ PAYLAŞACAK Bilgi'de caz seminerleri Kültür Servisi - İstanbul Bil- gi Üniversitesı Müzik Bölü- mü'nün caz etkinlikleri kapsa- mında Italyan caz tarihçisi ve gazeteci Francesco MartineDi, 11 Nisan'a dek caz seminerle- ri veriyor. Bugün saat 12.30'datstanbul Bilgi Üniversitesı Kuştepe Kampusu A18'de 'Avrupa'da caz: Tarihsel gelişim ve günü- müzdekidurum', yann saat 16. 00"da İstanbul Bılgi Üniversite- si Kuştepe Kampusu Akade- mik Kurul Odasf nda 'CazTa- rihi üzerine konuşmalar 2: Mü- zisyenin kendi sesini bulması' konulu semınerler yer alacak. Caz seminerleri, perşembe gü- nü saat 17.30'da tstanbul Bilgi Üniversitesi Kuştepe Kampusu Büyük Salon'da 'Moderncazda Türk nıüziği ideri' ile sona ere- cek. 1976'dan bu yana birçok caz festivalinin de yöneticiliği- ni yapmış olan Martınelli'nin yazılan, Italian Musiche, Mu- sica Jazz, French Improjazz, Canadian Coda ve American Signal To Noise gibi önemli müzik dergilerinde yer alıyor. Tüm müzikseverlenn davetli ol- duğu seminerler dizisinde Fran- cesco Martinelli, Caz Tarihi, AvTupa'da Caz, Modern Cazda Türk Müziği tzleri konulann- dakı birikimlerini paylaşacak. (0 212 292 33 03) Marta Tözge'nin 1950-65 yıllan arasında yaptığı resimler 13 Nisan'dan itibaren Taksim Cumhuriyet Kitap Kulubü'nde edilen' ressamdan kalan... T. özge 'nin kısa sanatyaşamında ürettiğiyapıtlarmın önemli bir bölümünün hmlerde olduğu bilinmiyor. Ressam, yeni birser-gi için koleksiyoncuların kendisini aramasım beklivor. SELCENAKSEL 1950'li yıllar, Türk resminin gelişi- rnini ızlemek adına önemli ipuçlan su- nar O dönemde yetişen sanatçılar, tem- sil ettikleri farklı okullar ve başlattıkla- n devinimle sanat tarihimize damgala- nnı vuran ısimler oldular. Marta Tözge (Malec) de aynı dönem- de, özgün yorumuyla Paris'te ve ülke- mizde adından söz ettirmeyi başarmış ressamlardan. 1922 Varşova doğumlu sanatçının resme eğilimi ve yeteneğı, çok küçük yaşta ortaya çıkar. Varşova Plastik Sanatlar Lisesi'nin ardından, 1938 'de Varşova Güzel Sanatlar Akade- misi 'ne girer. Fakat, insanlık tarihinin en karanlık dönemlerinden birinin yakın- dan tanığı olacaktır Marta Tözge... Aka- demi'de öğrenciyken tkinci Dünya Sa- vaşı başlar. Hayatta kalma çabasının ilk sırayı aldığı o yıllarda bile, sanattan uzak kalmanın rahatsızlığnnı içınde duyar. 'Mathausen' toplama kampı'nda baba- smı kaybettiği savaş yıllan, Tözge'nin yaşamı ve sanatında iz bırakacaktır. Savaşın son bulmasıyla, Paris yıllan başlar. Güzel Sanatlar Akademisi'nde resim çalışmalanna döner Tözge. Adı 'Marta Malec'tir o yıllarda. Sırasıyla Andre Lhote, Jouverbie, F. Leger atölye- lerinde çalışır. Almış olduğu klasik eği- timin ardından başlayan bu dönem kısa sürecek ve Paris'te açrığı sergilerle kısa zamanda tanınacaktır. Ama bu kentte ta- nıştığı Nejat Tözge ile evlenince, sanat yaşamını Türkiye'de sürdürmeye karar verir. Yeni adıyla Marta Tözge, Istanbul'da ilk sergisini 1953 yılında Maya Sanat Galerisi'nde açar. Gerek renk ve desen- de, gerekse kompozisyonda yetkin bir sanatçı olan Tözge. farklı arayışlara gir- mekten çekinmez. Herhangi bir kaygı- dan uzak çahşmalannı sürdürmeyi yeğ- ler. Resmin tüm öğelerindeki ustâlığı ve daha Paris'teki ögrencilik yıllannda yap- tığı çalışmalarla dikkat çektiği göz önü- ne alınırsa, yapıtlannda karşımıza çıkan fıgüratif fakat güçlü ve çarpıcı anlatırrun temeli anlaşılacaktır. Yağlıboya çalışma- lannın yanı sıra, 1950'li yıllann başında kâğıt yapıştırma tekniğiyle yaptığı resim- ler eleştirmenler ve sanatseverlerden bü- yük ilgi görür. Diğer adıyla 'papiercoDe', 1912 yılın- da kübist sanatçılann yapıtlanndan tanı- dığınıız bir tekmktir ve Marta Tözge ül- kemizde ilk temsilcilerindendir. Bu tek- nikle gerçekleştirdiği yapıtlanndan biri olan 'Dansa Davet', sanatçının cesur renk anlayışı ve özgün biçeminın en güzel ör- neklerindendir. Marta Tözge'nin bu yapıh, çok sevdi- ği Türkiye'de 1956 yılında 'dava' konu- su olacaktır. Belediye Şehir Galerisi'nde- ki sergisinin ardından, Tözge'ye 'rejinı karşrtnğT suçlamasıyla dava açılır. Sav- cılık ıddianamesinde. sanatçının. 'insan- lan savaşmak yerine dansa davet ettiği' bu yapıtıyla, başka rejime heveslendirme- nin yanı sıra savaş aleyhtarhgı yaptığı sa- vı yer almaktadır. Insanlığın her çağ ve koşulda savunulması gereken Şaşama hakkı'nı ideolojiden uzak, resimsel açı- dan yüksek düzeyde ve içten bir anlatım- la sunmaktadır Tözge. Dava, kanıt yeter- sizliğinden düşer. Tözge, resim yaparak ve sergiler açarak sanat yaşamını sürdü- rür. 1965 yılına dek. Yeni bir davanın açıl- dığı o yıl iddialar oldukça benzerdir. Bir akşam, görevli memurun eşliğinde Sirke- cı Şube Karakolu'na götürüJür. Ardından Balmumcu Cezaevi. Burada geçirdiği i- ki ay, Tözge'nin tkinci Dünya Savaşı'nda yaşadıklannı su yüzüne çıkaracak, ken- di içinde yaşadığı mücadelede yorgun düşmesine neden olacaktır. Sanat çalış- malannı sürdürmesi, ona yaşatılanlarla olanaksız hale gelir. Tözge'nin kısa sanat yaşamından günümüze gelen yapıtlan - gravürler, yağlıboyalar, illüstrasyonlar, kâğıt yapışnrma resimler - kesintiye uğ- ratılmış bir süreçten kalanlardır. Sanatçının 1950 - 65 yıllan arasında yapüğı resimlerin bir bölümü, 13 Nisan - 4 Mayıs tarihleri arasmda Beyoğlu Cumhunyet Kitap Kulubü'nde '80. Yaş Retrospektif Sergi - Geçmişe Bakış" adıy- la sergilenecek. Ancak, sanatçı resımle- rinin önemli bir bölümünün kimlerde ol- duğunu bilmiyor. Ve bu resimlenni de ileride bir başka sergide sanatseverlere sunabilmek için, elinde Marta Tözge res- mi bulunan koleksiyonculann kendisini aramasını bekliyor. (0212 252 38 81) aençlik Jürisi 'nce 'Nadia Tass 'ın 'Amy'si 'en iyi film' seçildi. Cannes 'a Ceyda Altındiş, Deniz Günce Demirhisar ve Zeynep Yeşilyurt gidecek. Tören sonrasında gençlikjürisinin seçtiği en iyi film gösterildi Gençlik şenliğinde ödül töreni Kültür Servisi - 'L Uluslararası Gençlik ve Sinema ŞenKğP, 7 Ni- san Pazar günü Iş Sanat'ta yapılan ödül töreni ile sonuçlandı. Şenlik yönetmeni \ecdi Sayar ve sinema oyuncusu PeBn Batu tarafuıdan su- nulan törende, on bir kız öğrenci- den oluşan Gençlik Jürisi'nin be- lirlediğiEnİviRlnı gösterildi. Gençlik Jürisi, 'Cannes Junior- tstanbul' Yanşması'nın 'En İyi FDm'i olarak Avustralyalı yönet- men Nadia Tass'ın 'Amy' adlı fıl- mini seçti. 'Cannes Junior'un di- rektörü Jean Burtchell ve Tunus asıllı Fransız oyuncu Yasmine Bahri'nin de katıldığı törende, Cannes'a gidecek üç liseli genç de açıklandı. Gençlik Jürisi sırasın- daki çalışmalan ve yazdıklan eleş- tiriler göz önüne ahnarak yapılan değerlendirme sonucu, Galatasa- ray Lisesi öğrencisi Cevia Altm- diş. Sainte-Pulcherie Fransız Lise- si öğrencisi DenizGünce Demirhi- sar ve Kabataş Erkek Lisesi öğ- rencisi Zeynep Yeşilyurt, Ulusla- rarası Cannes Film Festivali 'Can- nes Junior' Gençlik Jürisi'nde ül- kemizi temsil etmek üzere seçildi- Jer. Törende, şenlik çerçevesinde düzenlenen 'Liseler Arası Kısa Flm Proje Yanşmasını kazanan gençlere de ödülleri verildi. Yanşmada Seçici Kurul, Beşik- taş Anadolu Lisesi öğrencisi Gûl Batmanoğlu nun 'Tik TAK' adlı film öyküsünü, istanbul Lisesi öğ- rencisi Yiğit Kocagöz'ün 'KU^' adh film öyküsünü ve Galatasaray Lisesi öğrencisi SeKm Mete'nin 'Chat' adlı film öyküsünü ödüle değer buldu. Ödüllendirilen üç genç, hafta içinde İstanbul Bilgi Üniversitesi 'nde IşriOzgenhîrk' ün gerçekleştirdiği 'Senaryo Atölye- si'ne kahldılar. Filmlerin çekimi ve kurgusu haziran ayı içinde tstanbul Bilgi Üniversitesi'nin destegi ile yapıldı. Seçici Kurul, aynca Saint Pulcherie Lisesi öğrencisi Burcu Boylu nun 'Kahkaha Okuhı' adlı film öyküsünü, Özel Darüşşafaka Lisesi öğrencisi Cihan Özkan'ın 'Her Şe\ Kayip Bir Zamanda' ad- lı film öyküsü ile Beşiktaş Atatürk Anadolu Lisesi öğrencisi Attan Yücel'in 'Oyuncak Dünya' adlı film öyküsünü övgüye değer bul- du. (0 212 327 32 77) İR ULUSUNBAĞRINDAN ÇIKMIŞ DÂHİSANATÇI Çizgide Beethoven: Cemal Nadir Güler AHMET BAYEVDIR Çizgi ustası Cemal Nadir Güler bu ulusun bağnndan çıkmış bir dâhıdir. Yaşamı boyunca halktan yana ürün- ler vermiş, yazmış. çizmış kısacık ömrüyle büyük bir saygınlık kazanmıştır. Ölü- münden sonra da hep hatu"- lanmış, yerinin bir daha dol- durulamadığı hep söylen- miştir. Buna karşın hakkın- da hiçbir ciddi sanat analizi yapılmamıştır. Sanat ku- rumlannın oluşmadığı \e sanat kurallannın nesnel öl- çütlerinin silindiği bir or- tamda da korkanm kı Cemal Nadir' in yüzüncü doğum yı- h, öyküsel ve övgüsel söy- lemlerle geçiştirilsın. Onun çizgi, algı, betim gibi plastik değerler yö- nünden eleştirel analizini başka zamana bırakarak dehasuıa işaret eden birkaç noktaya değinelim: A) Başlıktaki vurguyu açalım. Cemal Nadir ilk bakışta anlaşılacağı gibi göz kusurludur. Bu kusu- run derecesi ve kapsamı bilinmese de olguyu genç- lik fotoğraflanndan sapta- mak çok kolay. Bu sapta- ma ıster istemez bizlere Beethoven'i hatırlatıyor. Beethoven'i dâhi ve müzik üstadı yapan şey, bilinçal- tınm çok erkenden sezdiği işitme kusurudur. Kannn- ca Güler'in çizgi ve betım- leme dehası da aynı kay- naktan beslenmiştir. Çağ- daş ruhbilimin bu konuda- ki bulgulan da bizleri des- tekler yönde. B) Cemal Nadir öğreni- mıni eski harflerle yaptı- ğından, geometrik formlu Latin yazısından önce, do- ğal akışımlı eski yazıyı öğ- renmiştir. Bu yazı türü salt çizgi devinimini ve ritmi- ni temel almaktadır. Ayn- ca Bursa'nın Ulu Camii hatlan da hem gelenekse- le, hem de yerele dayalı bir çizgi anlayışını Cemal Na- dir'e kazandırmış ohnalı- dır. Çizgi dilinin oluşu- munda akademik eğitim almayışı, onu özgün ve ge- leneksele bağlı kılmıştır. C) Cemal Nadir kültürel kimlikte tümlüğe giden bir tutum içindedir. Resim sergilerinde yer alır, tiyat- ro ile yakından ilgılenir, yazmla da doğrudan iliş- kilidir. Bu sanat dallanyla ilgisinde özgün yapıtlar üretecek kadar ileriye git- miştir. Çizgileriyle de di- ğer sanat alanlannı ve sa- nat adamlannı işler, irdeler ve eleştirir. Bu yönü de o- nun derin, bilge ve engin aydın kimliğinin kanıtıdır. Doğumunun yüzüncü yılında tüm sanat çevrele- ri Cemal Nadir Güler usta- yı yeniden okumalı, yeni- den anlamalı ve yeniden yorumlamalıdır. Çünkü ondan öğreneceğimiz çok şey var. Cengiz Akduman fotoğral sergisi Polonya'da • Kültür Servisi - Fotoğraf sanatçısı Cengiz Akduman. 'Anadolu o kadar uzak değiF adlı 35 büyük boyut. renkli fotoğraftan oluşan 11. kişisel sergisini Türk Polonya tşadamlan Derneği'nin Polonya Tele\ızyonu ana sponsorluğunda düzenlediği Türk Haftası'nda, 23 Nisan'da Varşova'da açacak. Aynca kurgusu ve Polakça seslendirmesi Varşova'da gerçekleşen yaklaşık 600 fotoğraftan oluşan dijital gösteri hazırlayan Akduman'ın bu tanıtunı, Varşova'nin dışında iki şehirde daha gösterime sunulacak. Sanatçı, 'Yabancı Gözüyle Polonya' adlı projesinin çekimlerine de bu ay başlayacak. BUGUN • NÂZEVI KLTTİTİEVİ'nde saat 18.30'da Aharon Shem - Tov'un 'AHn ve Ben\ Ohad Ofaz ın 'Kibutz Çocuğu' kısa filmlerinin gösterimi. (0 212 245 04 81) • BEKSAV'da saat 15.00'te 'Çocuklar Geri Döner', saat 17.30'da 'Kikujiro'nun Yaa', saat 19.30'da 'Hana - Bi' filmlerinin gösterimi. (0 216 349 91 55) • BABYLOVda saat 21.30'da 'The Perfect View' konseri. (0 212 292 73 68) • ENKA VAKFI'nda saat 20. OO'de Anjelika Akbar piyano resitali. (0 212 276 22 14) • BORUSAN KÜLTÜR VE SANAT MERKEZİ'nde saat 19.00'da Eylem Anca keman resitali. (0 212 292 06 55) • AKM'de saat 20.00'de Carmina Burana sahne kantatı. (0 212 251 56 00) M BİLGİ ÜNTVERSİTESİ nde 'Efes Pilsen ile VTzyon Köpüğü' başlığı altında Samira Makhmalbafın 'Kara Tahta' fikninin gösterimi. (0 212 293 50 10) • MAYA'da saat 20.30'da 'Sihirü Sah - 5 İDüzvonist 5 Gösteri'. (0 212 252 "74 52) • BARTEV KÜLTÜREVİ'nde '8. Geleneksel Tıyatro Festh^h' kapsammda saat 20.00'de Bartm Bölge Tiyatrosu nun 'İkinci Caddenin Mahkûmu' adlı o>r unu. (0 378 227 42 44) • JAZZ CAFE'de saat 22.30'da Serve Coklun konseri. (0 212 245 05 16) • TAXEVI SHAFT'ta Neşet Ruacan konseri. (0 212 252 53 76) 7. TÜYAPİZMİR KİTAP FUARI'NDA BUGÜN • 13.00-1430'Eğhimw Edebiyat'. Yöneten: Tacim Çiçek. Konuşmacılar: Kamil BoL Bilsen Başaran, Adnan Kesici, Hidayet Karakuş. Düzenleyen: Türldye Yazarlar Sendikası. • 1430 -16.00 'Nâzun Hikmet'in ToplumsaL, Savaşnncı Kimliği'. Yöneten: Mustafa Şerif Onaran. Konuşmacılar: Şükran KurdakuL Turgay Gönenç, Düzenleyen: TÜYAP. • 16.00 -17.00 'Kenti Kitaplarla Gezmek'. Konuşmacı: Yaşar Aksoy. Düzenleyen. Uluslararası tzmir Araşnrmalan Merkezi. • 17.00 -1830 'Demokrasi, Ozgürhık, Plan'. Konuşmacı: Levent GedMoğlu. Düzenleyen: SOS AKDENİZ - Ağaçkakan Dergisi • 1830 - 20.00 "Korsan Kitap'. Yöneten: Deniz Kavukçuoğlu. Konuşmacılar: Kemal Anadol, Hasan Devrim, Namık Kuyumcu. Düzenleyen: BESAM