Katalog

1KASIM2002CUMA CUMHURİYET SAYRV DIŞ HABERLER dishabycumhuriyet.com.tr 11 Irak, Suudi sımrını açü • ARAR(AA)-Irak, 12 yıl aradansonra Suudi Arabistan sınınnı açtı. 100 kadar Suudi işadamının başkent Bağdat'ta yann başlayacak ve 10 gün sürecek ticaret fuarına lcatılmak içın Irak'a geçtiği bildirildi. 43 b>üyük Suudi firmasının Bağdat'taki fuara katılmasının bekJendiği, Suudi Arabistan dan ilıraç edilecek mallann sınırdaki Arar kentinden eeçışine izin verileceği belirtildi. Irak'ın Suudi /Vrabistan sınınnı açması. Körfez Savaşı sırasında düşman olduğu bu ülkeyle ilişkilerini geliştirmek istediğinin bir işareti olarak görülüyor. Rusya'dan yeni doktrin • MOSKOVA(AA)- Rusya'nın yeni Ulusal Güvenlik Doktrini'ni yakmda tamamlayacağı ve metinde, "Terörist tehdit nereden gelirse gelsin. erken aşamada etkisiz hale getirilecek"' ilkesinin yer alacağı bildirildi. Rusya Güvenlik Konseyi'nin Sekreter Yardımcısı Oleg Çernov dün. "Terorizm ve kitle imha silahlannın yayılması, Rusya güvenliğine yönelik bir numaralı tehditler olarak belirlenecek" dedi. Çemov, "Birnükleer tesise yann ya da öbür gün saldın olacağı istihbaratını alırsak, bu konunun basında tartışılmaya başlanmasını veya parlamentoda oylanmasını beklememiz anlamsız olur" diye konuştu. Hollanda Türkleri sevmiyop • AMSTERDAM (AA) - Hollanda'da yapılan bir araştınna halkın, Müslümanlara, dolayısıyla Türklere karşı sempatisinin azaldığını gösterdi. 2023 Hollandahyı kapsayan araştırmaya göre, Müslümanlara nefret. 11 Eylül olaylanndan sonra belirginleşti ve artmaya başladı. Araştırmaya katılanlann yüzde 23'ü Müslümanlan artık dost olarak görmediğini belirtirken yüzde 5"i Türklen de aym kapsamda değerlendirdi. 1ran rejimi yakında çökecek' • VVASHENGTON (AA) - ABD Sa\-unma Bakanı Donald Rumsfeld, Iran'dakı Islami rejimin hızla çökmesini bekledığını söyledi. Rumsfeld, Tahran'daki rejimin, halk ya da kendi içinde baş gösteren zorluklar ve kanşıklıklar nedeniyle çökmesini beklediğini belirrti.The Mike Gallagher Shovv radyo programına katılan Rumsfeld. ABD'nin Tahran'daki hükümeti devirmek için bir eylemde bulunup bulunmayacağı yönündeki soruya, "Islami Cumhuriyetin doğal yollarla çökmesini" tercih ettiklerini ima etti. 3 kilometrelik örümcek ağı • ATİNA (AA) - Yunanistan'ın güneyinde, binlerce örümcek tarafından örülen 3 kilometrelik örümcek ağı bulundu. Bir etimolog bu yaz artan sıcaklık ve yağmurlar nedeniyle bölgedeki böceklenn çoğaldığını belirterek örümceklerin bu yüzden işbirliği yaparak büyük ağ ördüklerini söyledi. ABD Dışişleri Bakanı, denetçilerin çalışmalarınm aylarca sürebileceğini bildirdi Irak savaşı gecikebilir• Powell'ın, BM sürecinin başlaması durumunda silah denetçilerine rahat çalışmalan için aylarca süre tanınabileceğini açıklaması savaş olasılığınm kısa dönemde ortadan kalktığı biçiminde yorumlandı. Dış Haberier Servisi - Birleş- miş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nde Irak tartışmalan sürerken ABD Dışişleri Baka- nı Cofin Fovreffl, Irak tasansını oy- lamakta, haftaya çözüme ulaşa- bıleceğini söylerken ülkesinin BM silah uzmanlanna Irak'ta- ki denetimlerini rahatça yapmalan için süre tanıyacağını söyledi. Poweirın önceki günkü bu açıkla- ması, Irak konusunun BM sürecine girmesi durumunda kısa dönemde sa- vaş olasılığınm kalktığı biçiminde yo- rumlandı. Uzmanlara göre, VVashing- ton karar tasansını yalnızca Irakı vur- mak için kullanmayı amaçlamadığı mesajı vermeye çalışıyor. Po\vell, ilk kez BM silah denetçile- ri yeniden Irak'a gırdikten sonra, Bağ- dat'ın kitle imha silahlan programın- dan vazgeçtiğinin doğrulanması için ABD'nin aylar boyu bekleyebileceği- ABD: HEDEF PETROL DECİL BARIŞ Dış Haberier Servia- ABD'nin Irak'a olası operasyonunun asıl hedefinin bölgedeki zengin petrol yataklannm denetimi olduğu savlan ortaya atılırken, Washington Irak petrolüyle ilgilenmediğini bildirdi. Beyaz Saray sözcüsü Ari Fleischer, ABD'nin Devlet Başkanı Saddam Hüseyüı rejimini devirme planlan kapsamında Irak petrolünün denetlenmesinin bulunmadıgını söyledi. Fleischer, "ABD'nin bölgede tek ilgikndiğj, banş ve istikrar amacma ulaşmaya destek olmak, bu ülkenin petrol gücü değü" dedı. ABD'nin Irak'a saldırması durumunda bu ülkenin petrol alanlannı ele geçirme planı olup olmadığı yönündeki soruya, "Hayır. ABD'nin amacı Saddam Hüseyin'in bfitün BM kararlanna uymasnu sağiamak" yanıtı veren Fleischer, ABD ordusunun Irak petrol sahalanru yönetme olasılığı bulunup bulunmadığı konusunda yorum yapmayı reddetti. 112 müyar varil rezerv Fleischer. "Askeri bir senaryoya göre olabüecek şeyler hakkında tahminde bulunmamn olanaksız olduğunu düşünüyorum" dedi. Dünyada Suudi Arabistan'dan sonra en büyük petrol rezervine sahip olan Irak'ın, 112 milyar varil rezervi bulunuyor. ni belirtti.Powell, Başkan George Bush'un da denetimin aylarca sürebi- leceği konusunu değerlendirdiğini be- lirtti. Powell, silah denetçilerinin Irak'a gitmesı durumunda BM'ye kitle im- ha silahı programıyla ilgili rapor ile- tilmesınin aylar alabileceğinin farkın- da olduklannı bildirdi. BM'den karar çıkması halinde Irak'a karan tanıması için süre verilecek. De- netçilerin Irak'a gönderilmesi aralık ayını bulacak. Bunun ardından denet- çılenn işlerini tamamlayıp rapor hazır- lamalan 2 aydan fazla sürecek. Nisan- dan sonraysa havalann ısınması yüzün- den operasyon olasılığı azalacak. Bu gelişmeler göz önüne alındığın- da, savaş olasılığınm bir ay öncesine oranla azaldığı yorumu yapıhyor. Göz- lemciler, silah denetçileriyle temel bir sorun yaşanması durumundaysa sava- şın martta çıkabileceği yorumu yapıyor. 'Samimiyete ikna hamJesi' Powell'm açıklamalan, Güvenlik Konseyi'ne Irak konusunda karar ta- sansını kabul ettirmek için çabalayan ABD'nin başta Konsey'in daimi üye- leri olmak üzere uluslararası toplumu samimiyetine ikna etme hamlesi ola- rak yorumlandı. ABD'nin karar tasansında, denetçilerin geniş yetkilerle donatılması ve Irak li- deri Saddam Hüseyin'in saray- lan dahıl her yeri denetlemeleri öngörülüyor. Irak'ın denetçiler- le işbirliği yapmaması halinde ise tekrar Güvenlik Konseyi'ne bılgi verilecek. Washıngton, amacının savaş için otomatik BM onayı almak değil gerçekten Irak'ta denetim yapılmasını sağiamak olduğunu kanıtlamaya çalışıyor. Ancak ABD, Irak'ın denetimde sorun çıkarması halinde harekâtla ılgi- li BM'den onay almak için 2. bır karar çıkanlmasını kabul etmi- yor. Powell, ABD'nin elini kolu- nu bağlayacak bir tasanyı kabul edilemez bulduklannı belırttı. BM Güvenlik Konseyi'nde da- imi üyeler olarak ABD ve tngiltere karşısında Irak'a ambargonun kaldınl- masını yıllardır savunan Rusya, Fran- sa ve Çin, Irak'a ABD'nin harekâtı- na da kesinlikle karşı. ABD ve tngil- tere, Bağdafın denetçilere izin ver- memesi halinde, Irak'ı vurmayı ön- gören bir tasanyı desteklerken, Rus- ya, Çin ve Fransa, sonuçlanm tartış- madan önce, işbirliği yapmak üzere Saddam'a bir şans verilmesini istiyor. Öte yandan, ABD hava kuvvetleri, Hint Okyanusu'ndaki tngiliz Diego Gar- cia adasma ve Ingiltere'ye B-2 bombar- dıman uçaklan yollamaya hazırlanıyor. İleti gönderenler arasında, iş teklifi yapan ABD'li şirketler başta geliyor Saddam 'a e-postayağmuruDış Haberier Servisi - Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in elektronik posta kutusuna gıren bır ınternet sitesi, posta kutusunda Iraklı lidere yönelik övgülerin yanı sıra Batılı şirketlerin iş tekliflerinin de yer aldığını ortaya çıkardı. Irak Devlet Başkanlığı'nın resmi internet sitesinde verilen press(2 uruklink.net adresine gönderilen iletilerde, ABD askerinı en etkili şekilde öldürecek yöntemler de sıralanıyor. Gönderilen iletilerin biri, Suudi Arabistan'daki bır petrol şirketi çalışanından geliyor. Bu kişi, ABD petrol boru hatlannın yerlerini açıklarken. Ortadoğu'daki ABD denizaltılan, uçaklan ve personelin etkinlikleriyle ilgili de uyanlarda bulunuyor. Iletide, "Müslümanlannızı kornmak için gereken yolu göstereceğHn" deniliyor. Saddam Hüseyin'in gelenler kutusunda, birçok ABD'li şirketin, Irak'la ticaret yapmak isteyen iletileri bulunuyor. Californıa'daki Gaiacomm teknoloji şirketinin genel müdürünün imzasını taşıyan e- postada. Saddam Hüseyin'e, "teknolojik gelişimkri ve zengin teknolojinin ihracını" görüşmek üzere görüşme yapılması öneriliyor. Şirket, 13 Eylül'de seçilen koordinatlardaki tüm canlılan kül etmek için silah olarak kullanılabilecek yeni bir teknoloji geliştirdiklerini açıkladı. Irak lidenne ileti gönderdiğini doğrulayan şirket, Saddam'a silah satmayı düşünmediklerini vurguladı. Las Vegas'lı bir şirket, Irak ordusuna, ateşe dayanıklı giysi satmak istediğini söylüyor. ABD ordusuna karşı, etkili bır kımyasal silah olarak metil bromid kullanılmasını öneren Çin'den gönderilen iletide, "Madde, kokusuz, renksizdir ve insanı bir sanrvede öldürür" deniliyor. AVAŞ SUÇLUSU' Mofaz'ın başı belada • İsrail'de Savunma Bakanlığı'na atanan eski Genelkurmay Başkanı Mofaz hakkında İngiltere'de soruşturma açıldı. Dış Haberier Servisi - tngiliz polis örgütü Scotland Yard, tsraıl'in eskı Genelkurmay Başkanı Şaul Mofaz'uı Filistinlilere karşı savaş suçu ışledi- ği yönündeki savlan araştırmak için soruşturma başlattı. îsrail'de önceki akşam istifa eden tşçi Partili Savunma Bakanı Binya- min Ben EKezer'in yerine Savunma Bakanlığı'na getirilen Mofaz, tem- muzda genelkurmay başkanhğı gö- revinden emekli olmuştu. İngiltere'deki bir Müslüman grup, Orgeneral Mofaz'ı, Cenevre Sözleş- mesi'nin ihlal edilmesinden sorum- lu komutan olmakla suçlarken suç- lamalann birçoğunun, tsrail ordusu- nun nisanda Cenin mülteci kampı- na yönelik saldınsıyla ilgili olduğu kaydedildi Orduya ağır suçlamalar Israil ordusu, Filistinlileri canlı kalkan olarak kullanmak. suikast po- litikası izlemek, mahkûmlara işken- ce yapmak. sivilleri öldürmek ve ev- lerini yıkmakla suçlanıyor. Insan Haklan tzleme Komitesi de bu ope- rasyonla ilgili soruşturma istemişti. Unlü tngiliz avukat tmran Han, tngiltere Başsavcılığfna 17 sayfa- lık bir dosya sundu. Başsavcılığın, il- gili dosyayı Scotland Yard'a aktar- masının ardından Mofaz hakkında so- ruşturma başlatıldı. Han, sözleşmeyi imzalayan tüm ülkelenn. ihlallernerede gerçekleşir- se gerçekleşsin, sözleşme yükümlü- lüklerini uygulamak zorunda oldu- ğunu ve bu nedenle de soruşturma- nın ve davanın tngiltere'de de yapı- labileceğini kaydetti. Uistinlilere 'zeytin' desteği Aralannda yazar Amos Oz ve David Grossman'ın da bulunduğu İsrailü solcu yazariar, sanatçılar, banş gönûllüleri ve din adamlanndan oluşan >aklaşık40kişilik grup. Batı Şeria yakınlanndaki Akraba kiniinde Filisrinlilerİe birlikte zeytin topladı. Yahudi yerleşimciler. Filistinlilerin, Batı Şeria'nın en önemli geçim ka> nakJanndan olan zeytini toplamalannı taşlar ve tüfeklerie engellemeye çalışıyor. (Fotoâraf^AP) İşçi Partisi'nin çekilmesinin ardından koalisyona aşın sağcılar girebilir Banş sürecine bir darbe daha Dış Haberier Servisi - ts- rail'de önceki akşam İşçi Par- tisi'nin hükümetten çekil- mesinin ardından Başbakan Ariel Şaron'un koalisyonun dağılmaması için sağcı par- tilerle görüşmelere başlama- sı Filistin'de kaygı yarattı. Şaron, istifa eden Savoınma Bakanı Binyamin Ben Eli- ezer'in yerine eski Genel- kurmay Başkanı sertlik yan- lısı Şanl Mofaz'ı atadı. Filistin lıderi Yaser ArafaL Mofaz 'ın atanmasmın "Or- tadoğu banşı açısmdan iyi- ye işaret olmadığını" söyle- di. Şaron, 2003 yılı bütçesin- de Yahudi yerleşımcilere da- ha fazla pay aynlmasını is- terken tşçi Partisi, bütçeyi bu haliyle onaylamayacağı- nı açıklayarak önceki gün, hükümetten çekilmişti. Arafat'ın Filistin toprakla- nndan "aoimasını" sa\-unan Mofaz. "\rafat, terörisöere yanda, Yaalon diğer yanda ve üstlerinde de Şaron. Bu- nun bölgeye neler getirece- ğini bir düşünün" dedi. Fi- listinh baş görüşmeci Saib Erakatda, u Likudbirbaş- ka sağ koalisyon hükümeti jjavunma Bakanlığı'na sertlik yanlısı Mofaz'ın getirilmesi ve koalisyona aşın sağcılann girme olasılığı Filistin'de kaygı yarattı. mali destekveren veegitenyö- netimin başındadır. Bu ne- denle de sınırdışı edilmcsi ge- rekir'' demıştı. Mofaz, göre- vini temmuzda General Mo- şe Yaalon'a devretti. Arafat dün, "Mofaz bir kurarsa bu banş sürecinin ve Fiüstinlilerin harcanma- sı olacakür" dedi. tstifalar- dan sonra ülkeyi yönetme- ye devam edeceğini kayde- den Şaron'un, yeni bir ko- alisyon kurmak için aşın sağcı partilerle görüşmesi bekleniyor. Parlamentoda 19 sandalyesi bulunan Li- kud'a, çoğunluk içın 60 san- dalye gerekiyor. Koalisyona 3 sertlik yan- lısı partinin oluşturduğu aşı- n sağcı 7 sandalyeli Ulusal Birlik-İsrail Beytunu bloku- nun da girebileceğı belirtili- yor.. Blokta 1 sandalyesi bu- lunan Molodet, Filistinlile- rin sınırdışı edilmesini savu- nuyor. Molodet hderi Benni FJon. "Arükmanevra alanıtş- çi Partisi taranndan kısıdan- mayan Şaron, istediği politi- kaları uygulayabilir. Bizün, bu sağ koalisyona kaülma- mamız için neden yok" dedi. BICAKSIRTI EROL MANtSALI Birlikte Kalkınmayı Öğrenmek Gelişmiş ve geri kalmış toplumlar arasındaki en önemli fark galiba şöyle; - gelişmiş olan toplumlar "birlikte kalkınmayı öğ- renmişler ve uygulayabiliyorlar"; - buna karşılık geri kalmış toplumlar "birlikte kal- kınma yerine, birbirlerinin sırtına basarak yüksel- meye çalışıyorlar." Gelişmiş toplum siyaset, iktisat, hukuk, kültür, eği- tim ve savunma gibi alanlar arasında "karşılıklı destek yaratmayı beceren" bir yapı sergiler; eği- tim düzeni ıktisadi gelişmesine yardımcı olur; dış ticaret politikası içerde milli gelirıni yükseltir; hu- kuki yapısı iktisadi gelişmeyı ve sıyasi etkinlıği art- tırır: Savunma tercihleri ile siyası ve iktisadi etkin- likleri örtüşme ıçindedir. Bu temel parametreler arasında bütünleşme sağlayacak "dışsallıkları yarariı bir bıçımde de- ğerlendirebilen toplumlar" gelişmiş olurlar. Bu sü- reklı bir oluşumdur, kesiksiz yürür; aynen bir neh- rin akışı gıbı. Yanıt aranan soru... Acaba toplumlar arasında "iç bütünleşmeler ko- nusunda farklılığı yaratan öğeler nelerdir"? Eğitim mi, kültür mü, görece geri kalmanın getırmiş oldu- ğu darbogaziar ve kısıtlamalar mı? Tarihi gelişim sürecindekı rastlantılar mı? - Sadece iktisadi boyutunda aldığımız zaman meseleyi daha açık görebiliyoruz. İktisadi olarak ge- lişmiş ve geri kalmış toplumlar arasındaki işlevsel farklılıklara bakarak degerlendirme yapabiliyoruz. Geri kalmış toplumda birey veya firma çoğunluk- la, kamu yararından "çalarak" gelırini arttınyor. Ka- çak inşaat yapıyor, haksız vergi iadesi alıyor, ver- gi ödemiyor, çokuluslu şirketlere, "ülkesi aleyhine hizmet edebiliyor". Daha birçok örnek sayılabilir. Neden böyle oluyor? Gözünü açtığı zaman çev- resine bakıyor, çevresındekiler bu davranış içinde- ler. Hatırlayalım, "benim memurum işini bilir" di- yebilen siyasıleri bile gördük. Ortam böyle ıse; siyasiler böyle diyorsa, banka boşaltan holdıng sahıpleri serbest kalıyorsa birey de, firma da "bu örtüşmemeyi" doğal görüyor. ör- tüşmeyen, bireyın ve firmanın yararının kamu ya- rarı ile karşı karşıya gelmesidir. Kendini yok eden toplum— Işığa gıden, gıttıkçe de yakıcı paıiaklığına daya- namayarak sonunda yok olan pervane böceği gi- bi, geri kalmış toplumlar da sürekli kendılerinden yiyorlar. Kaldırımdan, yoldan. kaçak kattan, vergi- den, kaçakçılıktan, banka boşaltmaktan, çokulus- lu şirketlere hizmet etmekten kaynaklanan bir yok olmasüreci... Bozulmanın kaynağında toplumsal demokrasi- nin geriliği, eksikliğı, yokluğu yatmaktadır. Türkiye'yi ele alalım; bankaların içıni boşaltan- lara bakalım; bunlar yönetimlere "yakın çevreler" değıl miydi? Türkiye'de çiftçi, işçi ulusal sanayici yerine çokuluslu şirketlere, yabancı çıkar çevrele- rine "Türkiye'nin sırtından hizmet edenlere" ba- kalım. Bizim halkımız yerine dışardaki güç odak- larına hizmet eden kimi medya çevrelerıne baka- lım. Ve bu işlerin Almanya'da, Fransa'da, Isveç'te nasıl yürüdüğünü görmeye, anlamaya çaltşalım. (Dra- larda bireyin ve firmanın faaliyetleri ile toplum ya- ran arasında iktisadi, siyasi, hukuki bır bütünleş- me düzeni kurulduğunu bilelim. Içimizde bazı çevrelerin bizi nasıl kandırarak bi- reyierin çıkarı ile toplumun çıkannı karşı karşıya ge- tirdiğinı artık görelim. İçerde "haksız kaynak transferini", sistemin nor- mal bir faaliyeti gıbi sunanlar. aynı zamanda, dışa- nya da kaynak transferini sürekli olarak düzenle- yenlerdir. Ve bunlar Türkiye içinde dar bir çevredir; Batı ka- pitalizminin bu coğrafyadaki uzantıları... Türkiye'nin olanaklarına rağmen bır türlü kafasını dikip doğ- rulmasını engelleyenler... Toplumsal demokrasinin önünü kesip oligarşinin sırtından beslenenler... Türkiye'nin temel sorunu "bütünleşememe ve bir- likte kalkmamama sorunudur". Bu yanlış ve bo- zuk kılitlenmeler, yukandakı örneklerde görüldüğü gibi halkın zararına çalışan bır düzenin "normal sayılmasına yol açmıştır". Önce bunu anlamamız gerekmiyor mu? Kendi- mizden başlayarak... italya'da deprem Öğrenciler enkaz altmda kaldı Dış Haberier Servi- si - ttalya'nın Molise bölgesinde dün mey- dana gelen Richter öl- çeğiyle 5.4 büyüklü- ğündekı depremde. bir iUcokulun çökmesi so- nucu çok sayıda öğ- renciyle öğretmen en- kaz altmda kaldı. Merkez üssünün Campobasso kenti ya- kınlan olduğu bildirilen depremde, Campobas- so yakınlannda bulu- nan ve tavam çöken San Giuliano tlkokulu'nda yaklaşık 100 kişi en- kaz altında kaldı. Kurtarma ekipleri ak- şam saatlerinde enkaz- dan 6 çocuk, 2 öğret- men ve bir yaşlı kadı- nın cesedini çıkardı. 21 kişi sağ kurtanlırken enkaz altında 59 kişi bulunduğu belirtildi. Çocuklardan 8'inin durumunun ciddi ol- duğu kaydedildi. ttfa- iye ve kurtarma görev- lilerinin, okul yakının- daki köprünün dep- remde yıkılması nede- niyle okula çok zor ulaştığı bildirildi. Kent merkezinde çö- ken ev bulunmadıgını bildiren yetkililer, an- cak bazı evlerin duvar- lannın çatladığım söy- ledi. Ülkenin tüm gü- ney bölgelerinde art ar- da meydana gelen dep- remlerde, Puglia bölge- sinde 5 kişınin, düşme sonucu yaralanma ne- deniyle hastaneye kal- dmldığı belirtiliyor. Deminolu kapandı Campobasso-Ter- moli, Sulmone-Carpi- one tren yollannın ge- çici olarak ulaşıma ka- patıldığı duyuruldu. Öte yandan. Ulusal Jeofizik ve Volkano- loji Enstitüsü, 5 günden sonra ilk kez önceki akşam deprem kayde- dilmeyen Etna yanar- dağı çevresinde dün Richter ölçeğiyle 3.2 büyüklüğünde deprem olduğunu açıkladı.