Katalog

SAYFA CUMHURİYET 18ARALIK2001 SALI 10 EKONOMI Kendine yeten 7 ülkeden biriydi, oysa 2000'de 4 milyar dolarlık tarım ithalatı yaptı Paralar yabancı çiftçiye Ekonomi Servisi 20 yıl oncesine kadar biitü dünya gümrüklcrinı kapatsa da kendi kendisine yeten 7 ülkeden biri olan Türkiye, yanlış tarım polıtikaları nedeniylc kendi çiftçısini güç durumda bırakırken tüm tarım ürünlerini de dışandan almak zorunda kalan bir ülkeye döndü. Türk çiftçisinın borçlarının ertelcnmcsi bile biiyiik tartışmalara konu okırken yabancı BENCE ÎZZETTİN ONDER Bayrama epey bırıkimli girdik. 2002 bütçesi kabul edildi, tasarruf önlemleri tebliği ve IMF'nin istediği bir dizi yasa çıkarıldı, IMF denetiminden geçtik, indirilen fiyatlar önünde müşteriler kuyruklar oluşturdu, vs..vs... • •• Bütçenin içeriği ve yapılış yöntemi ortada. Yarısı faiz ödemesine giden bütçede, siyasal otorite de sınıfsal tabanına fevkalade uygun olarak, sermaye lehine tercihini kullandı ve "devletin küçültülmesı" dayatması karşısında hem kamu çalışanlarını hem de reel kamu hizmetlerini baskıladı. Böyle bir bütçe yetmiyormuş gibi, Başbakan da bütçe konuşmasında, şeker yasası, tekel yasası, sanayi kuruluş yerleri yasası vb. gibi birçok alanda önemli adımlar attıklan yönünde halkımıza güzel müjdeler verdi! Hükümet üyelerinin erken emeklilik konusunda IMF heyetinden onay alması ise hükümete olumlu bir not sağladı. IMF heyetinin, ilgili bakanı ziyarette, bakana "Devletin küçültülmesi konusunda ne düşünüyorsunuz" mealinde soru yöneltmesi de IMF'nin bizi nasıl kolladığının kanıtını pekiştirdi. Rahat bir bayram yapabiliriz; zira artık sırtımız pek, karnımız tok demektir! Bu arada gelişen bu havayı daha da latif bir hale getırmek için, patronlar da boş durmayarak ülke ve emekçi yaranna ınanılmaz buluşlarını, yandaşları medya araçları ile topluma ilettiler. Belirli sınırlamalar çerçevesinde (!) sigortasız emek istihdamına izin verilmesi önerisi! Önceleri yadırganıyor olabilecek bu öneri, bıraz yakından incelendığinde ilginç görülebilir. Doğrusu önerinın ulvi amacı fazla net de değil; öneri ile, fiili duruma hukukılik mi kazandırılmak, yoksa kayıt dışı alanın genışletilmesı mi istenmektedır. Patronların olumlu ve ılımlı talepleri bununla da bitmemektedir; zira, sadece emeğe değil, devlete de bir mesaj vermek gerekmektedir. Şimdilerde bir de vergi indirimı talep edilmektedir. KDV veya diğer vergilerdeki olası indirim bütçe açığını fazlaca etkilemez, çünkü nasıl olsa maaşlar ve reel kamu harcamaları ona göre ayarlanmış ve daha da ayarlanacaktır. Hatta patronların bu talepleri olumlu da olur, zira böylece gelir kısıtı altında devlet kendisine daha bir çekidüzen veriyor olabilir. Türkiye'yi nasıl AB ve IMF terbiye edıp doğru yola sokmaya çalışıyorsa, müsaade edelim de patronlar da ellerini biraz taşın altına soksunlar ve hükümeti terbiye görevini de onlar üstlensinler! Bayram günü bu haberler, ne kadar gerçek de olsa, belki bazılarımıza bıraz sıkıcı gelebilir. Biraz da iç açıcı haberlere geçersek, burada da iyi haberler var. Bir kere, "yüksekten indirilen fiyatlar" kımi alışveriş merkezlerinde vatandaşların kuyruklar oluşturmasına neden olmaktadır. Buna ilaveten, herhangi bir ıhtiyacı olmayan halkımız, gelirlerıni tüketim yerine borsaya da yönlendirebilir ya da döviz alabilirler. Görülüyor ki, hem vatandaşlarımız hem de halkımız için bol miktarda seçenek bulunmaktadır! Ulus olarak da gözlerimizi tünelin ucunda parlayan ışığa yöneltmeliyız. Uç yıllık programın üçüncü yılında, enflasyon aynı düzeyde ve borç mıktarı yükselmış olduğu halde, işsizler ordusuna bir milyonun üzennde yeni işsizler katılmış ve binlerce işyeri kapanmış durumdadır. Tüneldekı ışığa dikkatle bakmalıyız, görünen ışık kamyon farı olmasın! Her şeye rağmen, halk umuttur. Bu umut, kendi yolunu bulup kendi ışığına yönelecektir. Güzel günlere... Güzel bayramlara!.. Bir Bayram Armağam Pirinçle başlayan ithalat furyası şimdi neredeyse tüm tarını ürünlerinde yapılıyor. rarını Bakanı Gökalp, geçcn yıl yapılan 4 milyar dolarlık ithalatın yabancı çiftçjyi desteklemek anlamına geldiğıni söylcdı. çıflçilere ötlenen paralar biiyiik mıktarlara ulaştı. Bu durum öyle bir hal aldı ki artık devletin en yetkin ağızları bile bu gerçeğın vahim boyutunu ve sonuçlarını dillendırmeye başladı. Diin ANKA'ya verdığı demeçte rarını ve Koyişlerı Bakanı llüsnü Yıısuf Gökalp, 2000 yılında 3.7 milyar dolarlık tarım ürunu ihracatına karşılık bu ürıınlerde ithalat tııtarının 4.1 milyar dolara ulaştığım belırterek dışardan alınan tarını ürunlerinın, I ürkıve'nın yahancı çıltçılerı desteklenıesı anlamına gcldığını vurguladı. Gökalp, liırkıye'nın 70 milyona yaklaşan ve giderek gençleşen nüfıısıı ıle tarımsal iırun ıhracatçısı ülkclerın go/lerını kanıaşlırdıgım, ıştah açıcı bir pazar olarak görüldüğünü söyledi. Hı/lı artış ürkütüyor SEKTÖRÜN DUAYENl 4 Çalışanıma güvenirim' Bakan Gökalp, son 20 yıllık dönemde 1 ürkiye'nin nohut, mercimek, pamuk, incir, ayçiçeği ve mısır üretiminın düştüğünü, arpa ve antepfıstığıııda beklenen üretim artışının sağlanamadığını belirtti. Gökalp'in verdiği bilgiye göre, ıç talebi karşılamak ıçın bu döYURDAGÜL'ÜN BESLERİ 'ENTEGRE YÖNETlM SİSTEMLERÎ' BELGESİNE SAHİP nemde Kanada, ABD ve Avustralya'dan 140 bın ton kırmızı mercimek; Kanada'dan 5055 bin ton yeşil mercimek; Arjantin, Çin, tran, Bulgaristan ve ABD'den 10 bin ton kuru larını ve yaklaşık 1 yıl sonra doğruluyor. Yurdagül, "Besfasulye; Kanada, ABD, ÖZLEM YÜZAK • Bcslcr'in son ürünü pıyasaya sunaeaklarını ler çalışanlarının ü/vcrili Çin tran ve Azerbayyatırımı soya Yağ sektöriinün duayeni anlatıyor. Yurdagül'e göre gayrelleri sunucıı 1.5 a\ öncan'dan 25 bın ton barprotcini. Hldc Metin Yurdagül, 25 yıl Tuı hem tüketici açısından sağlıkce gıda sanayiinde ilk defa bunya; Meksıka'dan 30yağ deneyiminin ardından edilecek et lı bıı protein olacak hem de 'HntegreYönetun Sıstemlen' 40 bin ton nohut; ABD'1992 yıhndan bu yana Besler ete kıyasla yan yanya düşük muadili ürün, belgesini aldık. Bu, 9001 den bakla; ABD, Ukrayşirketinin genel müdürlüğü fiyata satın alınabilecek. Sek(Kalite), 14001 (Çevre), na, Bulgaristan, Brezilya hem tüketici görevini sürdüriiyor. Bundaıı törün duayeni ile tarımın ve (OHSASÇalışan ve Arjantin'den 500600 açısından sağlıklı 10 yıl önce Pendik'te yol bile 18001 de ayçiçeği yağının bin ton ayçiçeği; Hindisbir protein olacak geçmeyen ıssız bir arazıde Sağlığı ve Işgüvenliği) bel özeilikle sorunlarını da konuşuyoruz. gelerinin toplamından olutan'dan susam; lran'dan hcm dc otc kıyasla ayağına çizmelerini gcçirip şııyor. Belgelerimiz, Ingillt1 Yurdagül, tarım politikaları ceviz; ABD, Kanada, Brebalçığın ortasına dalarak ilk yarı yarıya düşük ıle ihracat ve ithalat politikazilya ve Arjantin'den buğre, Almanya ve llullaninşaat çalışmalarını başlatmış. fiyata satın day; ABD ve Arjantin'den ları arasında dengeli bir plan da'dan akreditedir" diye anAradan geçen 10 yıl içinde mısır; Mısır, Tayland, Italolmayışının bedelini Türkilatıyor. Besler'de 250 kışi çaalınabilecek. Besler 4 kez kapasite arttırya ve Avustralya'dan 500 lışıyor, yani binin üzennde bir yc'nm ağır ödediğini anlatımış, 2000 yılında Adana'daki bin ton pirinç ithal edildi. yor. 6O'lı yıllann başında Türaile nüfusunun ekmek kapısı. yağ 1 abrikasını bünyesine kat Yağ konusundaki derin bılgıKuru baklagiller ihrakiye yağ konusunda kendi mış ve toplaın 300 bin tonu catı anılan sürede yüzde kendine yetebilen bir ülke si ve deneyimi kadar, çalışanıaşkın bir üretim kapasitesine 52, taze meyve ihracatı ıkcıı bugün dışarıdan ithal etnın seçimindc de titi/ "(,'alıulaşmış. Besler entegre bir teyüzde 60,zeytinyağı ihramck 7orunda olnıası bunun en şanınızı göz ardı edertk iş sis. Ayçiçeği yağı, zeytinyağı, catı yüzde 43 oranında somut göstergesi. dünyasında başarı sağlayamargarin, endüstriyel yaglar, azaldı. 29 milyon dolara Yurdagül'ün bu konu ile ilma/sını/. Titizlikle seeinıikısaca gıda sektöründe kulladüştü. Diğer bitkisel yağgılı gorüşleri de şöyle: "Üremi yapar, ondan sonra da nılan ne kadar bitkisel yağ tülar ihracatı ıse anılan dötici de, sanayici de el ele hagüvenirim" dıyor nenıde yüzde 62 oranında rü varsa Besler'de "el değmereket etnıeli. Ülke tarımı heBesler'in son yatırımı soya gerileyerek 63 milyon doden" üretiliyor. pinıiz için önenıli. Odalar, proteini. Soya fasulyesinin işlardan 24 milyon dolara, Yurdagül, "Besler olarak dernekler popiilist politikalcnmesi sonucıı elde eclılen domates konservesi ihraönceliğimiz çağdaş üretim larla, siyasete atılmak için proteini et muadiline dönüştücatı yüzde 31.5 gerileyeve kalite" dıye ısrarla vurgubir basamak olarak kullanrecek projenin yatırım malırek 146 milyon dolardan luyor. Zaten fabrikada yaptınıayı süıdürdükçe ilerleme yeti 15 milyon dolar. Yurda100 milyon dolara indi. ğımız kısa bir tur da bunu kavdedcnıeviz." gül, tesisi Adana'da kııracak İFLASIN EŞİĞİNDEKİ ŞİRKET Istanbul Havayolları'na 'borcunu öde' çağrısı • Iflasa karar vermeden önce dığer alacaklıları habcrdar etmek için duyuru yapan mahkeme, İHY'yi son kcz borcunu ödemcye çağırdı. Işçilerin borcunu ödemezse İHY'nin iflasma karar vcrilecck. lşçilerin alacakları da ödeme önceliğine göre diğer alacaklılar arasında ilk sıraya yerleştirilecek. ciz kondıı. Işten çıkanlan StBEL KIZILIŞIK Ekononıik sıkıntı ııedeniyle uçuşlarını durduran tstanbul Havayolları (İIIY) hakkında, ı.şten çıkarılan ve alacakları ödennıeyen çalışanların açtığı ıtlas davasının ılanen duyurulmasına kaıaı verildi. Iflasa karar vermeden önce diğcr alacaklılan haberdar eden mahkeme, İHY'yı son kez borcunu ödemeye çağırdı. lşçilerin borcunu ödenıezse İHY'nin iflasına hükmedilecck. 17 yıl önce kurulnuış ilk sivil havayolu şırketı olan İHY, bir zamanlar çok başanlıydı, hatta tarıfeli dış scfer aşamasına geçerek özel sektörün en biiyiik havayolu ışletmesı oldu. Ancak yerlı şirket, 1999 yılında kendi it'adesıyle PKK, deprenı gibi Türkiye'de yaşanan olaylar nedeniyle vergi ve lıavalimanı borçlarını ödeyenıez duruma düştü, 24 uçağa kadar çıkmış filosunu 2 uçağa indirdi, 1100 kişiyi işten çıkarmak zorunda kaldı. Pıyasada yolcunun yüzde 17'sini taşıyan havayolu işletmesinin, 31 Ağustos 2000 tarihinde iç ve dış uçuşlarını durdurmasıyla, önenıli sayıda kolruk piyasadaıı çekılmiş oldu. lttasın eşiğine gclen İHY'nin alacaklıları da çözümii yargıya başvurmakta bııldu ll 1Y ıle kredı işlemlerine gıreıı Emlakbank ve Yapı Kredi Bankası yargıya başvurarak trilyonluk alacaklarının tahsili için hacız talebinde bulundu. İHY'nin tüm mallarına ipotek, hapilot, hostes. teknikcr gıbi çahşanlar da alacaklarının ödenmesı için İstanbııl 4 vc 5'ınci Aslıye Tıcaret mahkemelerınde avukat Rasim Öz aracılığıyla alacak davası açtılaı. Da\ayı ka/anmalaıına karşın alacaklarını alamayan çalışanlar, ıcra yolııyla takıbc başvurdular. İIIY yıne borcu odcycmcyınce Öz, 3 Rylül 2001tarıhınde Istanbul 5'inci Asliye Iicaret Mahkemesi'nde davacılar Cengiz Armutlu ve 22 çalışan adına iflas davası açtı. Mahkeme de ıtlasa karar \ermeden önce diğer alacaklıları haberdar etmek ıçın önceki gün davanın ilanen duyurulmasına karar verdi. Avukat öz, İHY'nin şu andaki tüm ınalları ıpoteklı ve hacızlı olduğu için ışçılerin alacaklarına sıra gelmedığını belırterek "Mahkeme, İIIY'yi son kez borcunu ödemeye çağırdı" dedı. • •• Eposta:izo40x hotmail.com Insansn uçak' pazarlığı • TEL AVİV (AA) Türkıye'nin Israil'den insansız uçak almak istediği ve milyonlarca dolar tutarındaki bu projeye ilişkin olarak müzakereleriıı başladığı belirtildi. Maariv gazetesi, Türk Savunma Bakanlığı'nın bu amaçla lsrail Savunma Bakanlığı ve askeri sanayi yetkililerine başvurduğunu ve başlayan müzakereler kapsamında Türkiye'den bir uzmanlar heyetinin lsrail'de bulunduğunu yazdı. 3 yılda 32 uçuş ruhsatı Iptal edildi Unlüler artık uçamayacak ANKARA (AN KA) Sıvil Havacıhk Genel Müdürlüğü (SHGM), İbralıinıTatlıses ın salıibi olduğu ve genel nıüdürlüğünü DeryaTüna'nın yüriittüğüTatlıses Havacıhk Şirketı'nin uçuş ruhsatını ıptal ettı. Biiyiik servet sahibi işadamı, sanatçı ve bazı medya ınensuplaıının "güç, prestij ve uçuş nıeraklarının" simgesi olarak bilinen havacıhk faaliyelleri ckonomik krize çarptı. SHGM, Cesna tipi özel uçağını satan ünlü türkücü lbrahimTathses'in sahibi olduğu Tatlıses Havacıhk Şirketi'nin, 5 Aıalık itibarıyla uçuş ruhsatını iptal etti. SHGM, Bayındırbank'ın ve lhlas linans'm yaşadığı krizle mali açıdan /or günler geçircn I ürkiye'nin önde gelen gruplarından Bayındıriloldıngıle lhlas Holdıng'ın sahibi olduklan havacıhk şırketlerının de uçuş ruhsatlarının ıptal edılmesıne karar verdı. Ancak, karann henüz ışleme konulmadığı belırtıldi. Haİis Ağa da uçamayacak Tuprak Holdıng'ın patronu Halis Toprak'ın, ıçıne düştüğii l'ınansal krı/den kurtulmak ıçın bir süre önce salııp olduğu özel uçağı 7 trılyon lıraya Amcrikalı bir ışadamına sattığı belirtildi. SHCîM'niıı, bu satışın ardından elinde uçak kalmayan Toprak Havacıhk Şirketi'nin uçuş ruhsatını da ıptal edebıleceğı kaydedıldı. SHGM'nın son 3 yılda toplam 32 havacıhk şirketinin uçuş ruhsatını iptal ettığı belirtildi. Bunların arasında Dardancl, Işıklar Havacıhk, Cen Havacıhk, Sağlam Havacıhk, Siimer Havacıhk ve Kalyon Havalaşıma da bulanuyor ** VİETNAMLI ÇİFTÇİLERİN İSYANI İ Ikeniıı güne>iııdcki Mekoııg DeHası'ııdaki çirtçiler, başkent llanoi'di' l)ışi<)leri Bakanlığı'ınn k;i|)isma da>anarak lıiiküıııettcki \olsuiluklari proteslo ettiler. Çiftçi kooperalil'i iivesi çogu kadııı 50 e\ lcıııciııin ıırtak islcıııi, devlel (arafından el konulan toprakların kenclilerinc geri \erilmcsi. TAVUĞUNAYAĞINDAN KARPUZUN KABUĞUNA KADAR İHRACAT Türk heyeti İran'a gidiyor • ANKARA (AA) Devlet Bakanı Melımet Keçeciler, 2227 Aralık tarıhleri arasında yapılacak Türkiyelran Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) toplantıları için İran'a gidecek. Devlet Bakanı Mehmet Keçeciler başkanhğındaki resmı heyetin yanı sıra 200 kişilik bir işadamı grubu da İran'a gidecek heyete katılacak. Yetkililer, Iran doğalgazının, Türkiye'ye gelmesiyle birlikte ticari ilişkilerde daha olumlu ilişkilerin sağlanacağına dikkat çekiyorlar. Işadamlarmdan girişimciliğin böylesi • TOBB'nin aylık dergısi "Hkonomik l : orıım"da ycr alan yazıda, Türkiye'dc tüketılmcyen ürünlcrin ihracatçı için bıı lırsat kapısı olduğu iiadc edildi. ANKARA (AA) ürünü ıhıaç edeıek iil l'iirk ışadamları, adeta keye dı")vı/ sağlıyoılaı. "sinekteıı yağ çıkarırTürkiye Odalaı ve easıııa" tavuk ayağınBorsalar Bırliğı'nın (TOBB) aylık yayınor dan, kavıın ve karpuganı "Kkononıik !•'«/un kabuğuna kadar rum"da yer alan yazı akla gclmeyen birçok da, I ürkıye'de tüketılmeyeıı üriiııleriıı ihracatçı ıçın bir lirsat kapısı olduğu ifade edildi. İhraç edilen iirünler arasında meşe palamudıı, kıırbağa, salyangoz, keçıboynuzu, meyankökii, suyosunu, kere\ it, kayısı ve zerdali çekııdeği de yeı alıyor. Türkıye'dc lüketilmeyen ürıınler Avrupa ve Uzakdoğu'da yaygın bir kullanım alanına sahip olıırken bırçoğu hammaddc olarak kullanılıyor. Almanya, I ransa, ltalya ve Yunaıııstaıı'a ihraç edilen kavun ve karpu/ kabuğu ilaç ve ko/metik sektöründe kullanılıyor I avuk ayağınjn tüketıldığı Çin'e, 1999 yılında 2.8 milyon dolaılık tavuk ayağı ihraç edildi. 'I ürkiye, (,'ın'dekı bıı ıhracatta yüzde 10luk bıı pazar payına salııp. Kurbağa ve kurbağa bacağı da ihracatın ilginç ürünlerinden bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor. Bu ürüne, başta Fransa, ltalya, Lübnan, Belçika ve lsvıçre'den talep geliyor. Meşe palamudu ve tırnağı ilıracatı geçen yıl büyük bir artış gösterdi. Son yıllarda Almanya ve lsviçre'den bu ürüne büyük istek gelirken genellikle gıda ürünlerinde katkı ınaddesi olarak kullanıhyor. Türkiye'de tüketilmeycn salyangoz, Avrupa ve Uzakdoğu ülkelerine ihraç ediliyor. Uzakdoğu'da en çok ihracat yapılan ülkeler ise Japonya ve Hong Kong. Keçiboynuzu, kozmetikten kâğıt sanayiine, ilaç yapımına kadar 17 sanayi dalında kullanıhyor. İhraç edilen ilginç ürünlerden kerevit (tatlı su istakosu) özeilikle Avrupa ve Amerika pazarında büyük talep görüyor. Bankalar devleti fonladı • ANKARA (ANKA) Pıyasalarda dengelerın bozulmasına, reel sektörle finans kesimı arasındakı ilişkinin bir ara neredeyse tümden kopmasına yol açan ekonomik krizde, reel sektöre kredi açmayan bankalar, yüksek faizlcrlc devleti fonladı. 2000 sonunda yüzde 45.6 düzcyınde bulunan bankaların açtığı TL ve yabancı para kredılerın, topladıkları TL mevduat ve döviz tevdiat hesapları (DTH) toplamına oranı, bu yılın kasmı ayı sonu itibarıyla yüzde 30.7'ye kadar indı. TBPÖP teminatları değişiyop ISTANBUL (AA) Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketlerı Birliği Başkanı Cahit Nomer, Türkiye'de 2002 yılında yangın poliçesi içinde yer alan terör tcmınatlarının sadece yüzde 80'ının şirket tarafından karşılanacağını söyledi. Şırketlerin olumsuz koşullardan en az zararla çıknıaya çalışacaklarını beliıten Nomer, "Bazı şirketlcr kapılarına kilit vuracak. Genel anlamda bir kapasite azaltmak söz konusu olabilir" dedi. Kurbaga bacağı ilginç ihraç ürünleri arasında.