Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13 EYLÜL1999 PAZARTESİ 10 D I Ş H A B E R L E R dishab@cumhuriyetcom.tr Rusya, Kafkasya'yı 'hatırladı'Kuzey Kafkasya'da, Dağıstan'da ra- dikal Islamcılaria savaş halinde bulu- nan ve Karaçay-Çerkez Cumhuriye- ti'nin dağılma sinyalleriyle irkilen Rus- ya Federasyonu, bir yandan bu so- runlan çözmeye bir yandan da Güney Kafkasya'da BDT üyesi Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan'la ilişkilerini aeliştirmeye çalışıyor. Dışişleri Bakanı Igor Ivanov'un kısa süre önce ziyaret ettiği Trflıs, Bakû ve Erivan'da verdiği mesajlar ve yaptığı gorüşmeler bu amaca yönelikti. Ancak Rusya'nın bu "silkinış denemesı"nin henüz yeni bir Kafkasya polıtikasının ortaya çıkması anlamına gelmediği hissediliyor. Kuzey Kafkasya Rusya yönetimi Çeçenistan'daki ra- dikal Islamcılann dış destekle palaz- lanarak komşu Dağıştan'ı ele geçirme yohjndaki haarlıklanna uzun süre seyirci kaldı. Bunun btraçıklamas, Mosko- va'nın "iç sorunlan ıle meşgul olması" ise, bır başka açıklaması da "uzakKafkasya'ya kar- şı eskıden beri kaygı- sız tavn"nda yatıyor. Bazılanna göre, Baş- kan Yeltsin'in kimi da- nışmanlan, Kuzey Kaf- kasya'daki gerilimin art- masını, seçimlerin iptaJi ve Yeltsin'in iktıdannı uzatacak bir "ola- ğanüstü hal" içın "eşsiz bir fırsat" ola- rak görüyor. Ote yandan neredeyse 4 ay önce (16 Mayıs seçimlennden son- ra) kanşan ve bugün bir bölünmenin ve iç savaşın eşiğine gelen Karaçay- Çerkes Cumhuriyeti'ne karşı bugüne kadar ciddi bir çözüm üretilememesi, Moskova'nın içinde bulunduğu "aczi" net biçimde ortaya koyuyor. Son gelişmeler, bir zamanlar Çeçen savaşı yüzünden içte ve dışta yoğun eteştirilere hedef olarak geri adım atan Moskova'nın, "suçluluk kompleksin- den kurtulma" ve bu kez kertdi toprak- lanna saldıran güçlere karşı "güçlü bir savunma ve şiddetli bir karşı atak" çizgisini belirlediğini gösteriyor. Gûney Kafkasya Gelelim Kafkasya'nın güneyine... Rus-Ermeni ilişkileri genel olarak olum- lu bir gelişme gösterirken, BDT'nin "zoraki üyeleri" Azerbaycan ve Gür- cistan, Rusya'dan iyice uzaklaşmış durumda. Bu ülkeler NATO'ya üye ol- maya çoktan hazır. Onlan frenleyen, Rusya'ya karşı "akıllıpolitika" izleme- ye çalışan ABD. Bu iki ülkenin yöneti- mi, kendi iç-etnik sorunlannın (Kara- bağ ve Abhazya) NATO elıyle ve "Ko- sova modeii" ile çözülmesıne tsteklı gö- rünüyor. NATO bu çözüme karşı çıkı- yor, Yani şimdilik... Aal önemli konu olan ekonomik ilişkiler alanında ise Rus- ya'yla değil, Batı'yla kazanılacağı bu ülkelerde çoktan anlaşılmış durumda. Gürcü lider Eduard Şevardnad- ze'nin eski çalışma arkadaşı Ivanov, kı- sa süre önce radıkal Islamcılaria sava- şılırken Gürcistan'ın "yanlışlıkla bom- balanması dolayısıyla" -Rusya silahlı kuvvetlerinin tum karşı çık- malanna karşın - Mosko- va'nın Trflts'ten resmen özür dılemesıne öna- yak oldu. Ivanov, Ab- hazya'da yakında dü- zenlenecek "bağım- sızlıkreferandumu" ve başkanlık seçimlerini "yasadışı" bulduğunu açıklayarak Gürcis- tan'ın toprak bütünlü- ğüne duyduğu saygıyı belli etmeye özen gösterdi. Gurcüler'ın giderek artan tepkisine he- def olan Rusya askeri üslerinın "Gür- cistan'ın da çkarianna olduğunu" açık- lamaya çalıştı. Azerbaycan Devlet Başkanı Hay- dar Aliyev'in tutumu ise daha açık ve sert. İki yıl önce ortaya çıkan "Rus- ya 'dan Ermenistan 'a gizli silah yardı- mı" skandalının örtbas edilmeye çalı- şılması ve Karabağ konusunda Mos- kova'nın izledıği tutum, Aliyev'in en fazla öne çıkardığı konular arasında. Ka- rabağ'la ilgıli olarak eşbaşkanlanndan bin Rusya olan AGİT Minsk Grubu'nu şiddetle eleştıren Bakû, umudunu da- ha çok ilk raundlan 16 Temmuz ve 22 Ağustos'ta Cenevre'de gerçekleşen Aliyev - Koçaryan görüşmeleriyle başlayan sürece ve ABD'nin bu süre- ce yapabilecegi etkiye bağlarrış durum- da. Rum kesimiyle Türk kesimi arasmdaki gelir uçurumu giderek derinleşiyor Kıbrıs'ta ayıi dünyalarREŞATAKAR LEFKOŞA-Kıbns sorununa çö- züm arayışlaruun hız kazandıgı şu günlerde, Güney Kıbns'la Kuzey Kıbns arasındakı ekonomik uçuru- mun giderek dennleştıği dikkat çe- kiyor.Yaklaşık 700 bin nüfuslu Gü- ney Kıbns'ta enflasyon oranının yüzde 1.3, îşsızlik oranının ise yüz- de 3.3 olarak gerçekleştıği saptanır- ken, Kuzey Kıbns'taki rakamlann ürkütücü olduğu ortaya çıktı. Kıbns Türk Amme Memurlan Sendikası lstatıstik Şubesı'nın ka- yıtlanna göre. KKTC'de geçen yıl- Aynı adayı paylaşan Kıbns Rum kesimiyle Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti, aynı refah düzeyini paylaşmıyor. Rum kesiminin ekonomik durumu, Kuzey Kıbns'ı geride bırakıyor. ki enflasyon oranı yüzde 70 olarak gerçekleştı. Devlet Planlama Örgü- tü venlenne göre ise bu oran yüzde 66'da kaldı. Güney Kıbns'm ekonomik du- rumunu rakamlarla ortaya koyan Ticaret Atasesi Andreas Nikolau, "ekmomikgöstergelerinAByohuı- daokhıkçaoiumlu seyrett^mi" söy- ledı. Nıkolau'nun verdıgı bılgilere göre Güney Kıbns ekonomisinin 1999 yılı büyüme hızının yüzde 2.3 olarak gerçekleşeceği tahmin edili- yor. Geçen yüki büyüme hızı ise 0.6 idi. Rumlar turizmde çok ikri Rum kesimi, turizm alanında da KKTC'den çok ileride. KKTC yıl- da 330 bini TC vatandaşı olmak üze- re ortalama 400 bin turist ağırlayıp, 192 mılyon dolarlık (Yaklaşık 864 milyar TL) gelir elde ederken, Rum tarafi geçen yıl 2 mıryon 200 bin tu- nst ağırladı. Rum Turizm Temsilci- si Yoannides, 1998'de Güney Kıb- ns'ı nyaret eden turistlenn ekono- miye 485 miryar drahmilık (yakla- şık 6.5 triryon TL) gelir sagladıkla- nnı açıkladı. Yoannides 1999'un ilk yansmda turist gelişlerinde yüzde 10, turizm gehrlerinde ise yüzde 17 oranında artış kaydedıldiğıni, Yunanıstan'dan güneye gıden turist sayısında yüz- de 20'den fazla artış olduğunu, an- Ekonomik gostergeler Güney Kıbns Nüfus: 700 bin Enflasyon oranı: Yüzde 1.3 tşsiziik oranı: Yüzde 3.3 Turizm geliri: 6.5 trilyon TL. Araçsayısı: 493 bin 386 Kuzey Kıbns Nüfiıs: 200 bin Enflasyon oranı: Yüzde 70 Işsizlik oranı: - Yüzde 6.4 Turizm geliri: 864 milyar TL. Araçsayısı: 115 bin Çeçenistan bombalamyor Rus birlikJeri Çeçenistan ve Dağıstan'daki köktendinci Vahhabi milis mevzilerİDİ bombalamayı sürdürüyor. Çeçenistan'daki köyler de bombardunanda hasar gördü. Noza>yurt köyünde 2 kişi ölürken 50 ev de ağır hasar gördü. Gudermes bölgesinden geçen doğalgaz boru hattının bir bölümü de isabet alarak yanmaya başladı. (Fotoğraf: REUTERS) cak en fazla arnşı hgiliz turistlerin sagladığını söyledı. Banş harekâtının gerçekleştiği 1974 yılında turizm faaliyetlerine 1500 yatak kapasıtesı ıle başlayan Güney Kıbns, geçen yıl sonubu ka- pasiteyi 90 bıne çıkardı. KKTC ise 1974 sonrasında 4 bin 500 olan ya- tak kapasitesini 25 yıl sonra 9 bine yükseltti. Güney Kıbns, turizmdeki başan- sını çevTeyi ve doğal güzellikleri koruyarak, etkili birtamtım ve ucuz fiyat politikasıyla sağlarken, kumar- hane işletmesine sicak bakmadı. Ku- zey Kıbns'ta ise, turizmin gelişme- si tamamen kurnara bağlandı. Ku- zey Kıbns'ta halen 20 olan faal du- rumdaki kumarhane sayısının art- ması bekleniyor. 'Alün yumurHayan tavuk' Uzun yıllar KKTC'nin bir numa- ralı ihraç ürünü olan ve "AHın Ya- nnırtiayan Tavuk" olarak nitelen- dırilen narencıyede son gülen Gü- ney Kıbns oldu. KKTC'de yüzler- ce agacın bakımsızlıktan kuruması sonuamda 210bin tona yükselen na- rencıye ıhracatı, geçen yıl 90 bm tona gerilerken elde edılen gelir de 40 milyon dolardan 20 milyon do- lara düştü. Güney Kıbns ise planlı bır ücetim politıkası sonucunda sı- firdan başladığı narencıye üretimi- ni 200 bin tonun üzenne, saglanan gelin de 37 milyon dolara çıkardı. Kıbns'ın iki kesimindeki tek ortak nokta, araç sayısının nüfusa göre fazla olması. KKTC'de 18 yaşın üzerindeki nü- fus sayısı 108 bin olmasına karşın, özel ve iş aracı toplamı 115 bine yükseldi. Güney Kıbns'ta ise 18 yaş üstü nüfusun 400 bin cıvannda ol- duğu, araç sayısının ise 493 bine ulaştıgı dikkat çekıyor. tkı kesımın- de de kışı başına bir araç düşüyor. A Türkiye'de İnternet Devrimi'ni başlatan ve sürdüren marka: "Ya İnternet, Ya Cehaiet" diye yola çıktı. Bedava Bilgisayar, İnternet