Katalog

SA/FA CUMHURİYET 19MAYIS1996PAZAR DIZIYAZI BütünyollarAynaros'açıkar972'te Bizans împaratoru Yoannes Çemişkes tarafından imzalanan bir belgenin Aynaros'un müzesinde saklandığı belirtiliyor. 1204 - 1261 arasında vuku bulan ve İstanbuFa kadar ulaşan Latin istilası, her şeyi yakıp yıkıyor, taş üstünde taş bırakmıyor. Aynaros'taki mevcut 300 kadar manastırdan yalnızca 25"i Latinlerin yakıp yıkan öfkesinden geriye kalıyor. umeli Yollarında 14. yüzyılda Aynaros Dağı ve Selanik Balkanlar claki Ortodoksluğun merkezi haline geliyor. Selanik'in kuşatılmasmdan (1430) ve İstanbul'un fethinden (1453) sonra hem II. Murat hem de Fatih Sultan Mehmet, Aynaros bölgesinin özerkliğini tanıyor \e hatta broşürde \ erdiği bilgilere bakılırsa keşişlere kimi yeni haklar ve ayrıcalıklar da tamyorlar. / kıncı hedef-\vnaros Bızım daha çok Musahipzade Celal'ın *\> naros kadısı" oy unu doİayısıyla tanıdığımız Ayraros Ortodoks Hınstı>an dunyada bas; başa bır anlam kazanıyor Ortodoks mezhebının en onemlı marastırlarının bulunduğu kutsal toprakları ıfade edıyor Aynaros. Seknık Korfezı'nın doğusunde yer alan. Ege Denızı'ne uç parmak gıbı uzanan Hafkıdıkı \anmadasının en doğusundakı yarımadanin burnunda yeralıyor Aynaros'la ılgılı bırdığer kerterız noktası da Aynaros Dağı ya da Athos Dağı Butun yol tabelalannda "\thos Dağı" \e "Ava Oros** yazılı. butun yollar Aynaros'a çıkıyor Dağlann \e ormanlann arasından geçen yolun sağı solu onu arkası her tarafı yemyeşıl tstıkamet Mont Athus. Aya Oros ılk hedef. gece ba^ımızı sokacak bır yer bulmak ierisosta Yorgo'nun pansiyonu Sağa sola bakınırken bu kez ımdadımi7a Batı Trakyalı Turkler ya da Sanısun kokenlı Rumlar değıl. "Alamaneı" ışçıler yetışıyor Yıllarca Turklerle bırlıkte çalışmışlar. dost olmu^lar Içtenlıkle yardımcı oluyorlar bızı lerısos'ta Vorgo'nun pansı>onuna yolluyorlar Iensos Halkıdıkı yanmadasinın doğusundakı koyun U7erınde yer alan"bır balıkçı koyu Bır bakıma bızım Bozburun'u andırıyor, ama oraya gore daha ve^ıl Koyun kenannda tekne yapım atolyelen goruluyor terısos yaklaşık Canakkale enlemınde Mevsımın burada bıraz kısa surduğu anlasılıyor onun ıçın fazla turibtık sayılmaz Sakın. kafa dınlemek ıçın ıdeal bır yer burası Yorgo da 'Mamancı' bır ıijçı Eşı ıle bırlıkte pansıyonculuk yapıyor Bır yandan da Selanık"tekı mana\ dukkânına mal taşjyor Canlı. neşelı bır Yunanlı Bıze bır de ta\erna ta\ Mye edıyor Reçınelı (>araba venlen ad) ve uzolu bır uskumru ızgara zıyafetı çekıyoruz kendımıze Dostlar kusura bakmasın. amacım kımse>ı ımrendırmek değıl. yaşadıklarımızı okurlara butun canlılığı ıle aktarabılmek' Özerte Manastırlar Yönetiml Athos Dağı na ( Aynaros Dağı) \e Manastırlar"a lensos'a çok yakın bır yerden gıdılıyor Buraya gıderken Pers Kralı Serkes'ın 1 O 111 yuzyılda yaptırdığı bır kanalın uzennden geçıyoruz Ka\ala"da başlayan gerçek Ortodoksların KutsalMerkezi rekne manastırlarayaklaşıyor Herbın. kanal yuvasını andıran kayalıkların uzerınde kurulu bu manastırların. çok ıvı durumda oldukları gorunuyor uzaktan Mevcut 20 manastırdan I7\ının Yunan. otekı uçunun de Rus. Sırp \e Bulgar manastırlan olduğunu anlıyoruz Broşur manastırlann dı^ında ınzıva yertennın bulunduğunu da belgelıyor Tekne. Ortodoksiuğun bu kutsal topraklarına fazla yanaşmıyor, bu ılgınç dunyayı uzaktan seyredıyoruz Almanlardurbunlerını çıkarıpdaha yakından izlıyorlar tanhsel yapılan Manastırların vakınlarında baölar bahçeler, tarını alanları ahırlar. ağıllar \b de gorulebılıyor. kendı kendıne veterlı olmayı seçmış olan bu topraklarda tarımla ugraşmak da ke^lerın gorevlen arasinda \er alıyor olnıalı Ancak manastırların her bırı pek çok ınsanın emeğınııı urunu yapılar olsa da yoreııın en gorkcmlı yerı Aynaros Dağı 'tanmadanın sonunda denız kı\ısındakı hemen bırkaç metre sonra 2 031 m \e ulaşan bu dağ gerçekten de bırdoğa hankası olarak seyredenlerı buvuluvor Doruğu karlarlakaplı dağın vanından asağıya doğru ınen çağlayanlar. dağın gorkenıını bır kat daha arttırıyor Tekne Avnaros Dağı'nın hızasında donu^ vaparak. yenıden ıskelenın yolunu tutuyor Dışı kuşlann. dı^ı sıneklerın bıle ahnmadığı. kendını dıne vermış erkeklenn bır arada \as,adığı bu bolgeyı. teknedekı kadın-erkck verlı-yabancı turıstler bır kez daha ıleıvle. merakla sevredıvoruz Yunanıstan burada ıyıce renklenmeye başlıyor Gunlerden pazar turızm mevsımı henuz ba^lamamı> olduğu ıçın tekne seferlerının sayısı sınırlı Saat 12"de kalkacak tekneyı beklemek ıçın sahılde ovalanıyoruz Bır banka oturan kı^a boylu. koyu reıık ceketlı kasketlı kıijinın yanına ılışıyorum E^ımlc bır >evler konustuktan sonra adamcağıza "Afkaristo, parakalo kalimera*"dan ıbaret bırkaç kelımelık Yunancamla bır şevler sormaya çalüjivoıum Orta yasjı kasketlı adam yuzume dıkkatlc bakıyor \e '"•Vllah'tan korkbe!" devıven\or başlıvoruz bırlıkte gulme\e \nımsadıgı bırkav, Turkçe cünıle ıle bızlerle yarenlık edıyor Babasının Pa^alınianı'ndan (Bu\ukadaı geldığını so\lu\or Herkese selam >oîlu\or Bıraz sonra tekne gelıvor bır grup \lman \c >erlı \unan tunstı ıle bırlıkte tekneve bınıvor \e Aynaros Dağı'na ( Athos Dağı) doğru yol ahyoruz \blda bro^urun. verdığı bılgılerı bırlıkte oku\oruz \unan dc\ lctının ozerk \e kendı kendını soneten bır bolıımu olan bu toprağın 332 5 km2'\e yayıldıgını. yanıııadanın ucundakı dağın doruğunun denız se\ı\esınden 2 033 m \ukseklikte olduğunu eskı > unan'da bııçok ^ ıınan site de\ letının veraldığı bu yarımada uzerınde. ınsan îaalıvetlerının Mılat'tan sonra "" yüzyılda yenıden başladığını. bu tarıhte rahıp Peter"ın burava geldığını ve kısa sure sonra Arap ı^galındekı topraklardan gelen Hıristıyan papazlarının buraya yerle^tıklerını ılk manastınn bu tanhlerde burada kurulduğunu daha sonra da gıderek artan say ıda rahıbın \e kesisın. dağın sağladığı ula>ılmazlığı nımet bılerek guvenhk ve mzıva nedenlenyle burada toplandıklarını brosurden oğrenıyoruz 9^2'te Bizans împaratoru Yoannes Çemişkes taratından imzalanan bır belgenin Ayııaros'un müzesinde saklandığı belirtiliyor 1204- 1261 arasında vuku bulan ve Istanbul a kadar ula^an Latın istilası. her^eyı vakıp Nikıyor. taş ustunde tas. bırakmıyor Aynaros'takı mevcut 300 kadar manastırdan yalnızca 25'ı Latınlenn yakıp yıkan öfkesinden genye kalıyor 14 yüzyılda Avnaros Dağı ve Selanik. Balkanlar'dakı Ortodoksluğun merkezi haline gelıvor Selanık'ın kuşatılmasmdan (1430) ve Istanbul un fethinden 11453) sonra hem II. Murat hem de Fatih Sultan Mehmet Aynaros bolgesinın ozerklığını tanıyor \e hatta \unanlılann bro^urde verdığı bilgilere bakılırsa ke^ıslere kımı yenı haklar ve ayrıcalıklar da tanıvoılar Brosure gore "\>naros, Tıirklerin egemenliği altinda geçen uzun kolelik yıllannda \unan -Ortodoks Hıristivan geleneğini surdürmeve, \unan sanat ve kulturunu konımava ve bovlece Nunan ırkının kurtuluşuna katkıda bulunuvor. 17. ve 18. yuzvıllardaTuna prensliklerindeki N unan prenslerinin bağışlanvla Hıristivan Ortodoksluğun bu büviik merkezi yeniden onanlıvor. 18. vüzvılın ikinci vansında Istanbul patriği O. kirilkıs. \ unan kultüriinun bu eşi ben7eri ıılmavan merkezini korumak için mua/zam kavnaklan seferberedivor. 1912'deOsmanlılann Selanik'i terk etmeleri uzerine, Vynanıs'u voneten kutsal topluluk. bolgenin. Nunanistan'ın avrılmaz bir parçası olduğunu ilan edivor. l luslararası antlaşmalar da bunu onavlıvor. Yarın: Kale kahvelereri Vardar ovası ve Selanik 1 Mayıs'ta HABITAT provası mı?.. SONMEZT\RG4N Eskı bır alı^kanlık olsa gerek. genış halk keMmlerını dennden sarsan ve sonuçlan sıyasal evrenımıze değın uzanan bır toplumsal olay ya^andığında. hemen o olayı ızleyen gunlerde Turkıye'nın gundemını yenıden gozden geçırmek gelır usuma Mersın'de başanlı bır bıçımde eerçekleşen 1 May ıs kutlamalarından donuşte. Tstanbul - Kadıkoy'de yasananlan duyarduymaz. yıne aynı yontemle onumuzdekı gunlerde Turkıye'nın gundemınde neler olduğunu anımsamaya yoneldım Hukumetın aldığı 6 Vlayıs Kararlan"nı bıryana bırakırsak. onumuzdekı bıray ıçensınde Turkıye"nın gundemındekı en onemlı madde. 3- 14 hazıran tarılılerınde lstanbul'da yapılacak olan HABITAT II kent Doruğunun olduğu goruluyor 185 ulkeden yaklaşık 25 bın kışının katılımı ıle gerçeklesmesı beklenen bu kent doruğu ıçın artık gunler sayılırken değı^ık kesımlerde de bır devınmedır kendını duyuruyor Başta Insan Hakları Derneğı olmak uzere. değısjk sıvıl toplum kurulu^ları. hatta kımı yerel yonetım bınmlen, alternatıf HABITAT toplantılan duzenlemek ıçın gırı^ımler ba^lattılar Daha bu aşamaya gelınmeden once. TC Dev letı. Bırlesmış Mılletler ıle ımzalanması gereken HABITAT delegasyonunun dokunulmazlığını da ıçeren bır sozleşmeyı uzun zaman ımza altına alamadı Nedenı hangı ulkede olursa olsun. Bırlesmı^ Mılletler konferanslarının yapılacağı mekânlar. konterans suresınce B\1 toprağı olarak varsayıldığı ıçın bu mekanlarda etkınlık gosteren delegasyonun tumune ılke olarak dokunulmazlık tanınıyor Turkıye kendı NGO'larının delegelerı ıçın boylesı bırdokuıuılnıazhğı tanımayjcağını dayatıyordu Sonııçta belge ımzalandı ama bu kez Turkıye. HABITAT II suresınce amaç dı^ı hıçbır toplantı ve etkınlıge ızın vermeyeceklerını resmı dılle 1 Mavis tan kısa bıı sure once kamuoyuna açıkladı Turkıyeyı bu konuda endışelendıren nedır' Doğu ve Guneydoğu'da ya^anan zorunlu koy bo^altmalar ıle ınsan hakları ıhlallen HATIBAT Il'nın ozellıkle yurtdıjji hazırlık toplantılannda sıkça dıle getırılmış ve hatta bu nedenlerle HABITAT II nın Turkıvede yapılmaması bıle uzun sure gundemde kalmıştı Şımdı bu \e buna benzer konulaıın HABITAT II suresınce yenıden gundeme gelmesınden devlet endışe duymakta ve adeta H ABITAT II doruğunu devletın kendı resmı ıdeolopsi ıle yoniendırmesı ıçın açık ve ortulu çalı^malar vunıttuğu bılınmekteydı H ABITAT II suresınce amaç disi hıçbır etkınlıge tırstıt tanımay acağına ılıskın resmı açıklamalar da bunun bıı kaıııtı değıl mıydı' Ancak ıılııslararası KGO'laıııı baskısmdan \e bırçok vabancı ulke delegasyonunun bu tutuma gosterebıleı.eğı tepkıden Turkıve oteden ben tedırgın olmaktaydı Bu tedırgınlığın ortadan kalkmaM ıçın ozellıkle uluslaıarası kamuovuııu yatı>tıracak bırgerekçeye gereksınımı vardı Bu gerekçelı karar 1 Mavıs ıçın ahndı. uygulamaya konuldu ve kanımızca s,ımdılık yerlı kamuoyu da olu>turuldu I Mayıs gerekçe gosterılerek polısın ve guvenlık guçlerının H ABITAT II suresınce baskı \e teroruııe tanık olursak hıç ^a^mamak gerek Nıtekım aldığımız duvumlar bızı vanıltmıyorsa guvenlık guçlerı HABITAT II suresınce lstanbul'da yasayan suphelı kısilerın ve lumpenlerın gozaltında tutulacağına ılıskın hazırlıklar yapıyorlarmı?} Ba^bakan Mesut \ ılmaz, I Mayıs olaylarını "ayaklanma provası" olarak nıtelendırerek (3 Mayıs 1996 tarıhlı Cumhunvet gazetesı) ıttıhatçı kurnazlığı sergılemı^tır 1 Mayıs ta kımın. nıçın ayakl.ınma provası \aptığını bılemevız ama olayların dennlıkleııne ınıiKe gıuenlık bırımlerının pıovokasyonu ıle bunun bır HABITAT II provası olduğunu duvumsatan çok daha tazla kanıt bulabılmek olasi nozukuvor ANKARA NOTLARI ML STAFA EKMEKÇİ Cezaevinde Devrim! Asiye Eliçin'ın, Eskışehır'de mahkemelerde, ceza- evinde geçen seruvenı gerçekten ılgınçtı Bunlan ılk kez dınlıyordum Eiıçın'le yargılanmak ıstenen. gerçekte Koy Enstıtulen'ydı Eskışehır'e gece varmış. emnıyet- te gozaltına alınmıştı Emnıyettekılenn tumu, bır şey so- racakmış gıbı bır bahaneyle sanığı gormeye meraklıy- dılar Kımı de ustu kapalı gozdagı verıyordu Asıye Elı- çın anlatıyor "Ben de o zaman, pek kustahdım hanı Şımdı olsa aldırmazdım O zaman çengır çengır hepsının sozle- rının karşılığını venyordum Cezaevinde, bırıncısınde ellı beş gun yattım O denlı meraklıydı kı Eskışehır hal- kı, benı de çok severlerdı Genç, alımlı da bır kızdım lafaramızda Cezaevı yaşamım çok ılgınç geçtı, ceza- evıne arapsabunlan aldım tenekeler aldım, boşaltıp sabunlarla temızledım Tahtakurularını yaktırdım, ılaç- lattım Bıt, pıre korkunç derecede koğuşu sarmıştı Koğuşa gırdığınız zaman, ınsanlann sadece gozlennın akıyla dışlerı gorunuyordu Bır keser buldum, camlar- dan açabıldığımı açtım, degılse kırdım bırçoklannı Ko- ğuşta lınyıt komuru yanıyor sobada, sobanın boruları paramparça Lınyıt komurunun dumanı olduğu gıbı koğuşta, 'Ben uyuyamam burada1 ' dedım, dışarıda ka- napede oturuyorum Gardıyan kadın korkuyor. "Aca- ba kaçar mı'?i dıye, 'Ruslargelıp uçakla kaçırır mı?1 dı- ye Sonra, bana çok oyunlar oynandı cezaevinde, be- nı tuzağa duşurmek ıçın, savcı tarafından, ama duş- medım tuzağa Hapıshanede bıraz devrim yarattım, bahçelen kazdırdım, sebzeler ektım Çıngeneler vardı koğuşta Çıngenelenn en guzelyonlerını orada oğren- dım Benımlandarmamdı onlar (guluyor) Dejenereol- muş kadınlan oyle guzel yola getırırierdı kı Odunu alır elıne - Ablama bır tek bır şey soyle, parçalarım senı' Boyle dedığı kadın, herkese çatan bır kadındı " Asıye Elıçın. ılk duruşmada suçunun ne olduğunu oğrenecektı, oğrencılere, "Kadın ve Sosyalızm" kıta- bını, "KaramazofKardeşler"\ okutmuştu Daha bırçok- lannı Duruşmada savcı, "Karamazof Kardeşier" yen- ne. "Kıromozof Kardeşier" demıştı Yargıç "Kavana- zof Kardeşier" dıyordu Sonunda yargıç - San/ğa sora/ım, sanık ö//ır'dedı Sanığa sordu Ası- ye Elıçın - Kıtabın adı "Karamazof Kardeşler"d/r dedı Sa- vunmasını yaparken savcıya Sız nasıl yargılarsmız benı, kocaman bır klasık romanın yazarını bılmedıkten başka, adını da bılmıyorsunuz 'Karamazof Kardeş- ler'de suç var mı yok mu 7 Benı neye gore mahkûm edeceksınızi" dıye sordu Asıye Elıçın, Emin Türk Eliçin'ın de yardımıyla gu- zel bır savunma yaptıgı kanısındaydı llerıde bunları anılarında ayrıntılarıyla yayımlayacaktı Duruşmalar sonunda, bır buçuk yıl hapıs cezası ver- dıler Asıye Elıçın'e Karar verılırken savcı - Sanık bende kuşku uyandırdı, kaçması ıhtımalın- den dolayı, karar temyızden gelınceye kadar tutuklan- masını ıstıyoruz dedı Bınncı yılın sonunda, yenıden tutuklanmış oluyordu Suat Derviş'ın eşı Reşat Fuat Baraner de o sıralar Eskışehır Cezaevfnde yatmaktaydı Asıye Elıçın anlatıyordu "Bır yıl sonra yenıden tutuklandım, 50 gun daha kal- dım cezaevinde O ellı gun ıçensınde, 30 kadın hukum- lu geldı Kaysen'den Muebbet, 30 yıllık, 25 yıllık ka- dınlar Çalışacaklarmış pancar tarlasında, bırgunlerı ı- kı gune sayılacakmış Bu kadmların oykusu muthış Kaleme alınıp da yazılabılse Bırını anlatayım Bın. ge- lınının kafasını balta ıle koparmış, oğlunun namusunu korumak ıçın Oğlu askerden gelecekmış, gelının baş- kasıyla ılışkısı varmış, namusunu temızlemek ıçın kes~ mış Kalkmış gıtmış teslım olmuş Ûtekılerden uzak du- ruyor, otekıler onu horluyotiar Horlayan kışıler de kı- mısı kızını zehıriemış, kımısı kocasını, kımısı şeyını fa- lan, ama o en suçlusu' Bır gece tuvalete kalktım, kapalı bır yerde, kapıda golgesmı goruyorum Şıkır şıkır oynuyor 1 Benı gorunce şaşırdı, utandı hatta - Haydı şuraya oturalım bıraz dedım Herkesten ka- çıyorsun da ne dıye kendı kendıne oynuyorsun'? - Hanımcığım bunlar benı dışlıyorlar - Pekı vıcdan azabı duymuyorsun da neyle hareket edıyorsun? - Hıkâyem şu, dedı, bır kadın gelmış hapıshaneye O gelmeden once, kadının kafası ayağında dolaşıyor, topuğunu ısırıyormuş duşunde Bu da bağırarak uya- ntyormuşhep Yenı hapıshaneye gelen kadın 'Anam, senın derdın ne boyle 9 Durmadan bağınp çağırıyorsun' dıye sormuş Halleşmışler 'Gel. otur bakayım onume, demış kadın, sen delı mısın'? Şu alnını bır bıçakla ke- sıp açayım, her şey yazılı alnında Senın kusurun yok kı Allah oraya yazmış Nasıl olsa o gelının başını ke- seceksın 1 Senın kusurun yok Boşuna sıkıntı çekme, rahat uyu 1 ' demış Ondan sonra rahat uyumaya baş- lamış Kımselere anlatamadığı ıçın de gecelerı oyna- yarak boşalıyor tabıı " • • • Sevgılı okurlara 1 TUYAP Ankara Kıtap Şenlığı başladı Kıtapseverle- re gun doğdu Bugunle yann (pazar-pazartesı) saat 14 00-18 00 arasında 4 sokakta, 'Gulgeç Yayınla- n'nda, Ismail Gülgeç'le bırlıkte 'Domuzuna Yazılar' kı- tabınıımzalayacağız 'Domuzyazıları'ılkkezkrtapola- rak okur karşısına çıkıyor Bu da bır devrim mı ne? Bu- gun Kemal Gökhan da çızgılerını topladığı Zontel- lektuel Abdullah'\ Gulgeç'te ımzalıyor Mahmut Makal da bugun Gulgeç Yayınları'nda bızımle olacak BULMACA 1 2 3 4 5 6 7SOLDANSAĞA: 1/ Argoda hama- ma venlen ad Osmanlılarda ge- ce bekçısı 2/ Çı- kar vol. çare Es- nek \e yumu^ak bır derı elde etme- ye yönelık ısleme banyosu 3/ Bır cetvel turu \e- raltı suyunu tasi- van geçınmlı kat- man 4/ Osmanlı devletındekı sıvıl rutbelerden bın Bır ıhmız 5/ Kıl elek. 6/ '»'akut Türklerı ınanı^ında kotuıuhlarınadı Llusla- rarası Basin Enstıtu-^u'nun simgesı 7/ Kımı Afrıka kabılelerınde krala veı ılen ad Kalehendeğı 8/Mah- keme sonucunu gosteren resmı belge Eldıven ve gıysıyapımındakullanılan bır turyumuşak derı 9/Bıı turyunlukuma^ İlerıge- lenler VLK.AR1DAN AŞAĞIVA: 1/İpotek rehın Değerlı bır sıis ta>ı 2/ Bır kımsenın dmın buyruklarını verınegetınnek ıçın vaptıkları '»avru çocuk 3/Lizaklık anlatmakta kullanılan soz Etlı, yuvarlakça ve >ış,kın olan sap kısmı yenen bır lahana cms 4/ 'O \er' an- lamında kullanılan sozcuk \enıçerılenn kay ıtlı oldukları kutukdefteıı 5/Kımı davranı^lan dehceolan kıııise 6/L'n. etvebamyaıleyapıUnbır Arapyemeğı MaksimGorki'nın bıı romanı 7/Afııka nındoğusundatopluolarakvapılanya- banıl havvan a\ı Bır zaman bınmı 8/Hılk dılınde agaç dıkmek ıçın aı,ıljn çukura \enlen ad Oemının aıkasi 9/ N ilbik,rutank gıbı adlar da \eı ılen bır sinıı hastalıgı As- va'da bır ulke