Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
29EYLÜL1995CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMİ 9
• tstanbul Haber Servisi -
DİSK Genel Sekreten
Mehmet Atay. şeker
ışkolunda sendıkave
iş\eren arasmda \anlan
anlaşmanın, yasadışı bır
tutumla engellendığinı
sa\undu. Atay. bugün
>aptığı yazılı açıklamada.
Çalışma ve Sosyal
Güvenlık Bakanı Ziya
Halısın grevın
ertelenmesıne karşı
gösterdiğı tutumun,
demokrasıye olan
inançlarım güçlendirdiğini
belırttı. Atay. "Sendıka ıle
işveren arasmda \anlan
anlaşma. yasadışı bir
tutumla engellenmektedır.
Başbakan 2822 sayılı
yasayı bılınçli bir şekılde
ıhlal etmektedır Hukuk bır
yana bırakilarak. Türkıye
adeta bır muz
cumhuriyetine
döndürülmek
ıstenmektedır" dedi
Greve destek
ziyaretj
• ANKARA(AA)-
Sağlık-Iş sendikası Genel
Başkanı ve Cumhurba$kanı
Danışmanı Mustafa
Başoğlu, Ankara'da çeşitli
işyerlenndegrevde
bulunan Türk-lş, DİSK ve
Hak-lş üyesı ışçilere destek
ziyaretinde bulundu. Sırası
ıle TİGEM, Karayolları
Genel Müdürluğü. Orman
Ana Tamırhanesı, MTA
Genel Müdürluğü, TKİ,
Gar. TMO ve Etımesgut
Şeker Fabnkası'ındaki
grevcı ışçılen ziyaret eden
Sağlık-Iş sendikası Genel
Başkanı Başoğlu, zıyaretı
sırasında ışçilere kumanya
dagıttı.
Teksif, greve
gitmiyor
• İstanbul Haber Servisi -
Sümer Holdıng'e aıt
işyerlerınde çalışan 16 bin
800 ışçinm bugün greve
çıkmayabıleceğı bildırildi.
Toplusözleşme prosedürünü
tamamlayan ve bugün grev
uygulamasına başlaması
gereken Teksif
Sendikasf nın dün Kamu
Işverenlen Sendikası ile
görüştüğü öğrenildı. Teksif
Sendikası yöneticılennuı,
uzun sürecek ve sonucu
belli ohnayacak bır grev
yenne kamu ışverenlenyle
anlaşarak sözleşmenın
Yüksek Hakem Kurulu'nda
bağıtlanmasını tercıh
edebileceğı bıldinldi.
'Buğday üpetimi
tehlikede'
• SAKARYA(AA)-
Adapazarı Zıraat Odası
Başkanı Hıkmet Karabayır,
buğday üreticılennin,
Tanm Işletmelen Genel
Müdürlugu'ndekı
(TlGEM)grev nedenıyle,
1996yılıtohumluk
ıhtiyaçlannı
karşılayamadıklannı
söyledı. Karabayır.TİGEM
grevınin buğday üreticısını
olumsuz etkıledığinı
belırtti Karabayır. buğday
üretimındeki sıkıntının
aşılması için. hükümetın
tanm ışyerlerindekı grevle
ılgılı olarak bir an once
önlem alması gerektığıni
kaydetti.
Türk-lş'in
mutfak
araştırması
• ANKARA (AA) - Türk-
lş, 4 kişilık bir ailenin gıda
harcaması tutannın,
eylülde bir önceki aya göre
yüzde 6.2 oranında artarak.
11 milyon 407 bin liraya
ulaştığını bildırdi. Türk-lş
Genel Merkezı'nden bugün
yapılan yazılı açıklamada,
ev lülde bir önceki aya göre
gıda harcamasında
gerçekleşen 667 bin liralık
artışın. daha çok et,
zeytinyağı, yumurta ıle un
ve mamullerindekı fiyat
yükselmelerinden
kaynaklandığı belırtildi.
Kamu sözleşmeleri
için YHK tehlikesi
• ANKARA (ANKA)-
Grev >asağı kapsamındaki
işyerlerinin. Yüksek
H'akem Kurulunda (YHK)
bağıtlanma süresi giderek
kısalırken Tes-lş"in tller
Bankası sözleşmesınin 60
günlük süresının 1 ekimde.
diğer sözleşmelennin
süresının ıse 7 ekimde
biteceğı bıldinldi.
YHK'nın sözleşmeleri
bağıtlaması halınde kamu
işçisi için emsal oranının
ortaya çıkacağı, bu nedenle
süre kazanmak için şu anda
vekıl başkanla çalışan
YHK"nın asıl başkanının
seçıminin bekleneceği
kavdedildi.
Sözleşmeleri imzalamamakta direnen Başbakan, her gün 1.9 trilyona mal oluyor
Çifleı^iıı palıalımadıEkonomi Senisi - Başbakan Tansu Çil-
ler'ın toplusözleşmeier konusundaki madı
her gün trilyonlarca liraya mal oluyor. Tür-
kıye genelıne yayılan grev dalgasının dev-
lete getirdiğı zarar, her geçen gün katlana-
rak artıyor. 500 bin işçının greve çıkması
durumunda devletin her gün uğrayacağı
zarar yaklaşık 2 tnlyon lira olarak hesapla-
nırken. bır aylık grevın malıyeti, Türk-
lş'ın işçılere ilk 6 ay için ıstediğı zam ora-
nına denk geliyor. Grevler devletin zarara
uğramasının yanında işçılenn de gelir kay-
bına uğramasma neden oluyor. Ayncı. dü-
şen iç talep. dığer özel ve kamu ışyerlen-
nın üretımlerinı de olumsuz etkilıyor.
Petrol-lş Sendikası'nca yapılan araştır-
mada. grevle geçen her günün hem ulusal
gelire hem de işçinın kesesıne zarar verdı-
ğıne dikkat çekildı. 1994 yılı için her ka-
mu işçısmın yarattığı ortalama günlük kat-
ma değenn 1 milyon 886 bin lıra olmasın-
dan yola çıkan Petrol-Iş. bu yılki ortalama
katma değenn yüzde 100 artarak günlük
• Türk-İş'in teklifine göre, ücret zammının ilk 6 ay için yıllık
maliyeti 58.2 trilyon lira. Grevlerin 1 günlük maliyeti 1.9 trilyon lira
olarak hesaplanırken, bu durumda 29 günlük bir grevin maliyeti, ilk
6 ay için verilecek ücret zammına eşit oluyor. İkinci yan yıl zammı
daha düşük talep edıldiğinden 45 günlük bir grev işçilerin bir yıllık
ücret artışı kadar kayba yol açıyor.
ortalama 3 milyon 771 milyon lıra olacağı-
nı hesapladı 497 bin işçinin greve çıkma
durumunda olduğunu dikkat çeken Petrol-
tş. tüm işçilerin greve çıkmasıyla günlük
kaybın 1.9 tnlyon lira olacağını vurguladı.
Türk-tş'ın teklifine göre, yapılacak üc-
ret zammının ilk 6 ay için maliyeti işçi ba-
şına aylık 7 milyon 107 bin ve 682 bin işçi
için yıllık 58.2 trilyon liraya ulaşıyor. 29
günlük bır sürede greve çıkmanın maliyeti.
ilk 6 ay için verilecek ücret zammı maliye-
tine eşit oluyor. Ikıncı yan yıl zammı daha
düşük bır oranda talep edıldiğinden 45
günlük bır grev ışçılenn bır yıllık ücretleri
kadar ulusal gelır kaybına yol açıyor.
Grevlerden kamu kuruluşian net gelir
kaybına uğrarken, devlet vergi ve SSK
pnmlenni de alamıyor. Malıyet açısından
1995 kamu sözleşmeleri değerlendırildi-
ğınde ışçiye de büyük bır maliyet çıkıyor.
Bu yıl kamu toplu ış sözleşmelen kapsa-
mındaki işçi sayısı sendıkalann açıklama-
lanna gore 682 bin 29. Sözleşme dönemle-
ri çoğunluk işçi için ocak ve ıkincı çoğun-
luk olarak da mart ayında başlıyor. Bu da
işçilenn ortalama 8 aydır 1994 yılı ücretle-
ri ıle geçımlerini sürdürdüklennı ortaya çı-
karıyor 1994 yılı 4. ve 5. dilım ücret zam-
lan 6 ay gecıkmeyle ödendi ve bu gecıkme
nedenıyle ücretler toplam 100 trilyon lira
Şeker işçisine 1.7 trilyonu çok gören devlet, günde 200 milyar zararda
Işçiden esirgenen stokçuya
• Şeker grevi ilk haftasmı doldururken
üretimin durması sebebiyle devletin zaran 1.4
trilyon liraya ulaştı. Söz konusu grev. hafta
sonuna kadar devam ettiği takdirde devletin
zaran 2 trilyon lirayı aşacak.
CANANSOVSAL
Grevde bırincı haftasını
dolduran şeker ışçısınden
1.7 tnlyon lirayı esirgeyen
devlet, üretim gerçekleşti-
remedığı ıçın her gün 200
milyar lıra zarara uğruyor
Devletin bugüne kadar za-
rarı 1.4 trilyon liraya ula-
şırken grevin hafta sonuna
kadar uzaması, zararın 2
tnlyonu aşmasına yol aça-
cak Bu arada ıthal şeker
yüklü gemilerın Mersın
Lımanf na geldığı. ancak
son gelişmeler uzerıne fı-
yatların artması ihtımali
belirince, yükünü boşalt-
mayıp açıkta beklediği de
yıne alınan bılgiler arasm-
da. Grevle bırlikte ortaya
çıkan bır başka iddıa da
şeker ıthalatıyla mafyantn
mılyonlarca dolarlık rant
elde etmesı.
Tıcaret kesımı. toptancı-
lann şeker stokladığı ve el-
lerindekı ıthal şekerleri pı-
yasaya sürmediğı yolunda-
İcı ıddıaları yalanlarken
Rami piyasasında yaklaşık
20 ton şeker bulunduğunu.
stok yapacak kadar şekenn
olmadığmı belırtıyorlar
Bu arada bazı çıkolata ve
şekerleme fabrikalarının
ise bırbırlerınden emanet
şeker alarak üretimlerıne
devam etmeye çalıştıklan
belirtılıyor. Şeker-Iş Sendi-
kası Genel Başkanı Hik-
met Akan ise devletten 25
fabrikadaki toplam 32 bin
500 işçi için ilk 6 ay için
yüzde 24. ikinci 6 ay için
ıse yüzde 19 zam ıstedik-
lennı kaydetti
Bu zammın yaklaşık 1
tnlyon
7
50 milyar liraya
karşılık geldığinı kaydeden
Alcan, ancak grev nede-
nıyie devletin bugüne ka-
dar 1 4 trilyon lıra zarar et-
tiğıni söyledi.
Alcan. grev sürdükçe
devletin günde 200 milyar
lira kaybetmeye devam
edeceğıni, ışçiden esırge-
nırken çok daha fazla zarar
edildiğını söyledı. Cum-
hurbaşkanı Süleyman De-
mirerın "Grev 2 ay ertele-
nebilir
1
" şeklındekı sözlen-
nı de eleştıren Alcan, 2 ay
sonra işçinin pazarlık gü-
cünün ortadan kalkacağını
ıfade etti
tstanbul Tıcaret Odası
Yönetim Kurulu Başkanı
TTK Komisyonu:
TTK, kâra
geçebilir
• Başbakan Tansu Çiller'in talimatı ile
kurulan TTK Komisyonu, "TTK'nin kâra
geçirilebileceğıni. Armutçuk ve Amasra
ışletmelerinın kapatılmaması" gerektiğini
belirterek iyileştirme önerilerinde bulundu.
Ekonomi Servisi- Tür-
kiye Taşkömüru Kurumu
(TTK) ıle ılgıli bir rapor
hazırlamak üzere Başba-
kan Tansu Çiller'in tali-
matı ıle kurulan TTK Ko-
misyonu, "TTK'nin kâra
geçirilebüeceğini, Armut-
çuk ve Amasra işletmeleri-
nin kapatılmaması" ge-
rektiğını belırterek iyileş-
tirme önerilerinde bulun-
du.
Bugün başlayan Genel
Maden-lş Sendikası Ge-
nel Kurulu'nun çalışma
raporunda yer alan komis-
yon raporunda. taşkömü-
rünün, enerjı ve demir-çe-
lik sektörü açısından
"stratejik önemc haiz" bir
hammadde olduğu belırti-
lirken; taşkömürüne daya-
lı yeni enerji santralları
dikkate alınmasa bıle,
Türkıye'nin "önümüzdeki
yıllarda en az 4 mityon ton
civarında bir arz
açığı bulunduğu"
savunuluyor.
Raporda, "Ucuz
ithal kömür \e
ucuz ithal hurda
demir gibi. bugün
için cazip görünen
pazar koşullanna dayana-
rak kendi hammeddeleri-
ni değerlendirmekten
uzaklaşan bir politikanın
ülkemiz ekonomisine hem
bugün hem gelecekte ciddi
zararlar vereceği muhak-
kaktır" deniyor.
Yatınm yapmadan ve
gerçekçı iyileştirme proje-
lerıne dayanmadan, işçi
çıkarmak gibı pohtikalar-
la 1970'li yıllarda 4 6 mil-
yon ton'yıl olan üretimin
90'larda 2.8 milyon
ton yıl'a düştüğüne ışaret
edilen raporda, bu gelış-
melerın. "kapanma" an-
lamı taşığıdığı savunulur-
ken •'Bu da ülke yaranna
bir sonuç olarak görülme-
meBdir" deniyor. Genelde
TTK ve özelde Armutçuk
ve Amasra ışletmelen için
iyıleştirme modeli ongö-
ren raporda şu öneriler yer
alıyor:
"Gecikmiş altyapı yatı-
rımları tamamlanacak.
yeraltı ve yerüstü işçileri
eğitimden geçirilecek, bu
amaçla AT'den sağlanan
3.4 milyon ECl lük fi-
nansmandan yararlanıla-
cak. Armutçuk ve Amasra
işletmelerinin toz kömür-
lerini değerlendirmek üze-
re biriketleme tesisleri ku-
rulacak. yap-işlet. ortaklık
vb. bir modelle özel giri-
şimciler teşvik edilecek.
Kunım yönerimL satılabi-
lir ürünlerin iyileştirilme-
sini ve pazariamasım ağır-
lıklı hedef olarak gören di-
namik ve özerk bir vapıya
ka\ııştunılacaktır. İşçi üc-
retlerine seyyanen
zamlardan vazge-
ciferek, b) değerlen-
dirmesine davalı.
teşvikli bir ücret
sistemi uygulana-
caktır."
4 yıl süreye ya-
yılı toplam 275 milyon
dolarlık yatmmla, 2000
yılına üretımin 7.6 milyon
ton yıl'a yükseleceği kay-
dedilen raporda, bu para-
nın 117 milyon dolarlık
kısmının dışarıdan elde
edileceğı belirtilirken, 158
milyon dolarlık iç paranın
büyük bır kısmının işçilik
giderlennden oluştuğu
ifade edıliyor.
tyıleştırmeyle ürün satıs
fiyatının da 37.5 S'ton'dan
55.5 S'ton'a çıkacağı kay-
dedılen raporda. yıllık kö-
mür satış gelirlerınde.
1988-1994 ortalamasına
göre yüzde 90'lık bir artış
ongörülüyor.
Sözleşme imzalayana yasal islem
Başbakanlık'tan
bürokrata tehdit
İşçinin istediğl grevden doğan zarann vanında devedc kulak.
yan şeker grevınin muhatap
bulunamamasından çözüme
kavuşamadığını ıfade eden
Şahınoğlu. sorunlann çözü-
mü ıçın ya grevin ertelen-
mesı ya da şeker ıthalatında
daha hassas davramlması
gerektığıni söyledı
Atalay Şahinoğlu da şeker
grev ı ıle ılgılı oiarak 6 ay
önce hükümete uyanda bu-
lunduklarını belırterek bu-
nun gerek ılgilı bakanlık ge-
rekse dığer yetkılıler tara-
fından dikkate alınmadığını
kaydetti 6 gün önce başla-
A.NKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Kamu kesımı
toplusözleşmelerını onay-
lama yetkısını. hukuksal
dayanağı tanışmalı bir ge-
nelgeyle kendısine bağla-
yan Başbakan Tansu Çil-
îer. şeker ış kolunda üeret-
lere yüzde 37.5 oranında
zam yapılması üzennde
uzlaşılan sözleşmeyı onay-
lamamalan için Sanayı ve
Ticaret Bakanlığı bürok-
ratlannı uyardı.
Başbakanlık yazısında,
Çiller'in onaylama yetkisi-
nı üzerine aldığı anımi,atı-
larak, genelgeye aykırı
davrananlar hakkında ya-
sal ışlem yapılacaöı bıldi-
nldi
Başbakanlık Müsteşarı
AH .Naci Tuncer de. genel-
genın yasallığı konusunda
tartışma gerektıren bir yön
bulunmadığını belırterek.
"Başbakanlık koordinatör-
dür. \asada bu hükünı \ok
felsefesivle gidilirse kaos
doğar" dedı.
Tuncer. genelge uyann-
ca görüşmeler sonucunda
Şeker Işverenleri Sendika-
sı'ndan Başbakanlığa ıle-
tılmesi gereken sözleşme-
nın henüz ulaşmadığını
bıldirdi. Başbakanlığa.
sendikanın önerdığı zam-
mı bakanın onayladığına
ılışkın bır metın gondenl-
dığinı belırten Tuncer.
"Sendikanın teklifini baka-
nın uygun gördüğünü bize
bildirdiler. Bu. genelgede
istediğiıni/ anlamda bir şe>
değü" açıklamasını yaptı.
Tuncer. ekonomıde ko-
ordınatör olan Başba-
kan'ın. "Müzakereler sür-
sfin. genel polirikayı tayin
edebilmem açısından. im-
zalanmadan önce nihai an-
laşmayi bize göstcrin, onay
aldıktan sonra imzalayın"
talimatı vermesının yasal
açıdan tartışılamayacağını
savundu.
Şeker ış kolunda. sendi-
ka ıle kamu ışveren sendi-
kası arasında vanlan yüzde
37 5'lik anlaşmaya karşın.
Şeker Şırketı Genel Müdü-
rü Selahattin Hun ve dığer
bürokratlar. Başbakan
Tansu Çiller'den onay al-
madan toplusözleşmeyı
ımzalamama konusunda
dırenıyor. Sanayı ve Tıca-
ret Bakanlığı. Başbakanlı-
ğa gönderılen yanıtta, şe-
ker işkolundakı durumun
çok duyarlı olduğunu,
stoklardaki tükenme ve ha-
sat edilen şeker pancarın-
daki bozulma durumlanna
dikkat çekerek, şirketi za-
rara sokmayan ve üzerinde
uzlaşılan sözleşmenın bır
an önce onaylanmasını is-
tedı
Auer Aynalı-Saatli Fırın alana
Auer Eleklro Turbo Radyant Soba Bedava!
Auer Aynalı-Saatii Fırın'la
mükemme! lezzefler
yaraîın, 7 milyon TL
değerindeki hediyesiyle
sıcak kışlaryaşayın.
bu kaiiteyi, bu hediyeyi
kaçırmayın... - —--
Auer &ayanîpı fîîfcetim Mölîort
Pozortema ifhalat ve Ihracot Â,
SoğHt Hon f ^ Ü7 m
d
-fafaobv.ref £-2W, 2:'
Hog
\tmr tttgt m&fâğk
r
«»poşofc.W>î ^ 3 S^ak No. I Kat 4 -• 403 Çooko^a izn* U (0 232} i%9 <jÇ 53 Fac 10-232,' 425
T
3 ?2
Bu kampanya 15 EyJüi - Î5 Ekim î 995 tan'Meri arasmda geçeriidir.
YORIM
ÖZTtN AKGÜÇ
değer kaybına uğradı. Bu yılki toplusözleş-
melenn ortalama 8 ay geç ödenmesi ve iş-
çinin enflasyon oranında zam alamaması
nedeniyle uğradığı zarar ıse 77.4 tnlyon li-
raya ulaşıyor Yıne Petrol-lş'in yaptığı he-
saplamaya gore ücret zammı ödenmedığın-
den her işçi ıçın ortalama her ay 5.2 mil-
yon lıra kayıp söz konusu oldu. Bu rakam
8 ay ve 682 bin işçi ıçın hesaplanırsa 28
trilyon 371 milyar liraya ulaşıyor. Böylece
her ışçı ıçın ücret zammını almama ve
mevcut ücretinın gerçek değennden 8 ay-
lık kayıp 77 trilyon 475 milyara çıkıyor.
Petrol-lş yetkılileri. grevlerin ulusal gelır
ve ışçiye verdıği zarardan başka olumsuz-
luklan da bulunduğunu belırtıyorlar. Grev-
lenn ıç talebi düşürdüğünü. bunun da dığer
özel ve kamu ışyerlerinın üretımlerinı
olumsuz etkilediğını ifade eden yetkılıler.
"Bu da işsizliğin artmasına. faizlerin yük-
selmesine, yakın gelecekte ortaya çıkacak
potansiyel enflasyonun oluşmasına neden
oluyor" açıklamasını yapıyorlar.
Seçim Ekonomisi
Ekonomimızde dengelerin kurulamamasının, fi-
yat artışlarının süreğenleşmesının bir nedenı de
ülkede sık seçim yapılması olarak gösterilır. Ikti-
darda bulunan partı, seçimi kazanabilmek için,
kamu harcamalarını arttırır; vergilemede ödünler
verir, en azından vergi önlemlerinı zamanında al-
maz; KİT zamlannı erteler, tanm ürünlenne destek
akçe (sübvansıyon) verir, yüksek bır fiyat destek-
leme polıtikası izler, hatta kamu çalışanlarına bır
parmak bal çalar. kısacası seçim ekonomısıyle
dengesizlıklerı daha da arttırır. kamu kesimi fi-
nansman açıklannı büyütür; gelecek ıktıdara daha
ağır ekonomik sorunlar bırakır.
Seçime en fazla bir yıl, büyük bır olasılıkla daha
kısa süre kalmış olması, seçim ekonomisi kaygısı-
nı arttırmaktadır.
Burada ıki sorunun yanrtını aramak gerekir. Bır
Geçmiş dönemlerdekıne benzer bır seçim ekono-
misi politikası olanaklı mı? ikı: Seçim ekonomisi
politikası izlenmesi akılcı mı?
Kamu kesıminin borç stokunun ulaştığı düzey,
1995 bütçe açığının öngörülenin üstünde geliş-
mesi. TC Merkez Bankası'nın Hazine'ye verebile-
ceğı avanslarda yasal kısıtlama, enflasyonu daha
da azdırmadan seçim ekonomisi ızlenmesını zor-
laştırmaktadır.
iç borç stoku Ağustos 1995 sonu ıtibarıyla
1.187.7 trilyon TL'ye ulaşmıştır. İç borç stoku
1995 yılının ilk sekiz ayında, 1994 yıl sonuna göre,
388.4 trilyon TL artmıştır. Seçim ekonomisi bır ya-
na, olağan koşullar altında yıl sonunda iç borç
stoku 1.5 katrilyona yaklaşacak, büyük bır olası-
lıkla konsolide bütçe tutannı aşacaktır. Büyüyen iç
borç stoku, kamu kesimi fınansmanını daha da
zortaştırmakta, kamuya süreklı yük getirmektedir.
TC Merkez Bankası'nın 15 Eylül 1995 tarihli bı-
lançosuna göre, bankanın Hazine'ye vermış oldu-
ğu kısa süreli avans, her ne kadar 128.3 tnlyon TL
olarak gözüküyorsa da analitık bılançoda kamuya
açılan nakıt kredıler tutan 346.0 trilyon TL'ye yu-
kelmiş olarak gorülmektedır. TCMB, Hazine'ye kı-
sa süreli avans vermenin yanı sıra devlet iç borç-
lanma senetlerini (DİBS) satın alarak menîoıl de-
ğerler cüzdanını büyüterek kamu kesimıne kaynak
sağlamaktadır. TCMB'nın kamu kesımine açmış
olduğu geniş anlamda kredi, 1995 yılında 15 eylü-
le değin 131.7 trilyon TL artmış bulunmaktadır.
1995 yılı konsalide bütçesı, en iyi olasılıkla 300
trilyon TL açık verecektir. Tüm bu etmenler, seçim
ekonomisi diye. ıktidar partisı veya partilerinın ka-
mu olanaklannı daha fazla zorlamalarına bır kısıt-
lama getirmektedir.
ikinci soru: Seçim ekonomisi politikası, iktidar
partisi veya partileri için akılcı mı? Toplumsal akıl,
böyle bir politikanın, görünüşun tersine, geniş kıt-
lelerın zaranna olduğunu söyler. Üretimı arttırma-
dan, yaratılan katma değerı büyütmeden, kışi ba-
şına reel geliri, satınalma gücünü arttırmaya ola-
nak yoktur. Seçim ekonomisi, ancak parasal gelir-
len arttırabılir. Parasal gelirın ıllüzyon, gözbağcılık,
yanılsama etkisınden yararlanarak geniş kıtleleri
kandırarak oy devşırme düşünülebilir.
Geniş kıtleler, artık parasal gelır artışının yanıltıcı
olduğunu, kısa sürede enflasyon yolu ıle verilenin
geri alındığını, hatta alım güçlennın, reel gelirleri-
nin azaldığını görmelidır. Türkiye'de gelır dağılımı-
nın bozulması. en azından düzelmemesi, parasal
geliri arttırma yoluyla yaşam düzeyinın yükseltile-
meyeceğını öğretmelidır.
Türkıye'nin bugünkü ekonomik, bununla bağ-
lantılı olarak polıtik düzeninde varsıllardan geniş
kitlelere kaynak aktarılmasına olanak yoktur. Bu
nedenle ülkenın ulusal gelırinı arttırmadan, geniş
kıtlelerin yaşam düzeyinı yükseltmek olanaklı de-
ğildir.
Seçmen, toplumsal akla uygun haraket ederse,
seçim ekonomisinin sonunda bumerang gıbı ken-
disini vuracağını görerek, böyle polıtıkalara yelte-
nen partı veya partileri seçim sandığında cezalan-
dırması gerekir.
Seçim ekonomisi denilen, gözbağcılığıdır, göz-
boyamadır; yanıltmacadır. Toplumsal akıl, böyle
bır politikayı geri çevırmelidır.
Tanm Bakanlığı'nın durdurma
isteği mahkeme karanyla bozuldu
Tanmda grev kırma
yargıdan döndü
• Tanm Bakanlığı. 42 tarımsal araştırma
müdürlüğünden 17'sinde. "eğitim" yapıldığı
gerekçesiyle, grevlerin ihtiyati tedbir yoluyla
durdurulması için yargıya başvurdu. 13
araştırma enstitüsü müdürlüğündeki grev,
ilgili mahkemeler tarafından durduruldu.
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Tanm-lş Sendıka-
sı'nm 23 bin 200 işçiyle 79
ıl. 853 ılçeve 1029 ış'yerın-
de başlattığı grev 21. günü-
nü doldururken. Tanm Ba-
kanlığı'nın. araştırma enstı-
tülennde çalışan 2 bin 700
işçının grevınin yasal olma-
dığı gerekçesiyle kırılması
yolundakı gırışımler yargı-
dan döndü.
Tarım Bakanlığı Personel
Genel Müdürluğü. 42 ta-
nmsal araştırma müdürlü-
ğünden 17'sinde. "efitim"
yapıldığı ıçın grev yapıla-
mayacağını ılen sürerek,
grevlerin ihtiyati tedbır yo-
luyla durdurulması için
yaptığı başvurulann, mah-
keme karanyla bozulduğu
belirlendi. Bu başvurular
sonucu 13 enstitu müdürlü-
ğündeki grev durdurulur-
ken. Erzıncan, Lalahan ve
Ankara Zıraı Mücadele
Araştırma Enstitüsü ışyer-
lerıne yönelık ihtiyati ted-
bır ıstemlerı. mahkemeler
tarafından "S«ndikalar Y'a-
sası'nın esprisine aykın bu-
lunarak" reddedıldi. Kon-
ya. Eskişehır ve Edırne'de,
sendikanın gırışimleri üze-
rine, grev hakkındaki ihti-
yati tedbir kararları kaldın-
larak, grevlere yeniden baş-
landı.
Tarım-lş Sendikası Genel
Başkanı ve Turk-lş Genel
Teştilatlandırma Sekreten
Sabri Özdeş. hükümetin
"kasıth olarak grev kincıb-
ğı" yaptığını ilerı sürerek.
"tnanıyoruz. Çünkü. hakb-
yız. Araştırma enstitüsü
müdüriüklerinin 2822 sayılı
yasada ifadesini bulan eği-
tim ve öğretim kurumlan
ile yakın uzak hiçbir ilişkisi
yoktur. Kaldı ki, bu işyerle-
rinde 1992 yılında da grev
uygulanmıştır. O tarihte
eğitim kurumu olarak ka-
bul edilmeyen bu işyerleri-
nin, bugün birer eğitim ku-
rumu olarak kabulü müm-
kün değildir" dedı. Özdeş,
hükümetın ışçıyi sendikası
ile karşı karşıya getirmeye
çalıştığını ileri sürerek.
şunlan söyledi'
''Başbakan, pazarlıktan
kaçıyor. Türkiye'ji tanımı-
yor.CHPM bakanlar da
grev ertelemelerini engelli-
yor. Hükümette iken yapsa-
lardı, daha çok takdir gö-
rürlerdi. Emek partisi de,
sermaye partisi de, sokakta-
ki tribüne oynuyor. Tavırla-
n kesin. ciddi olmalı."
Tarım Bakanı Refaiddin
Şahin'in. adıl bir ücret be-
lirlenmesı konusunda "yet-
kili olmadığmı1
'' ve "elinden
bir şey gelmediğini** söyle-
diğıni de aktaran Özdeş,
"Hükümet olmak isteyen-
ler, çalışanlann sorunlanna
dikkat edecekkrdir" dedı.