Katalog

Cumhuriyet İmfhaz Sahibi: Berin Nadi Getıel \ avın Yonetmenı Orhan Ennç 0 Genel \a\ın Koordınatoru Hıkmet Çetınkava • Yazıışlerı Mudurlerı fbrahım \ıldız(Sorumlu) DınçTa>anç O Haber Merkezı Vluduru Hakan kara 0 Gorsel Yonetmen Fıkret Eser Dış Haberler Ergun Balcı 0 Ekonomı Bulent Kızanlık 0 Kultur Handan Şenkoken 0 Spor Abdulkadır Yucelman 0 Makaleler Sami Karaoren 0 Duzeltme \bdullah \azıcı • Bıleı Belge Edıbe Buğra 0 Fotoğrat Erdoğan koseoğlu Va\mKurulu Orhan Enırç Okta> Kurtböke HikmetÇennka>a. Şükran Soner, Ergun Bafcu Dmç Tavanç. Ibrahim \ ıldız. Orhan Bursah Mustafa Balba\. Hakan kara "Knkara Temsılcısı Mustafa Balba\ # Haber Muduru Dogan Akın \taturk Buhan \ o 12* Kat4 Bakanlıklar- Ankara Te! 419S020 I 1 hat) Faks 4I9->027 # İzmır Temsılcısı Serdar Kızık, H Zıya Bl\ ^52 S 2 3 Tel 4411220 Faki 44191 r*^danaTemsılcw Çrtm Y ıgenoghı. inonuCd 119 S \ o 1 Kat 1 Tel 3522550 Fak> «225-0 Mue&sese Mudura Erol Erkut • Koordmator Ahıtıet Korulsan # Muhasebe BülenlVener#lcare Huse>mGürer4İ4İetme Önder Çelık«B!!gı-İ3]em Nail Inal • Bılgısa\arSıstem Murû\etÇüer MEDVAC • V.onetım Kunılu Başkanı Genel Mudur Culbın Erduran # koordınator Reha tyfrnan # Gend Mudur Vardımcısı Vlıne \kdag ^Lnetım kurulu Hask.ını Genel Mudur Lstan AJanen # Murahhas uve Bora Gonenç awmla\an \e Ba&an ^lenıGunHabe Ajansi Ba« n \e V avıncıl k A Ş urkocagıCad ^ 41 CagaloSlu Mjl-t Isl Pk 246 tslanbı! Tel 10 212ı M2 0 0M20hatl Faks .0 212> 513 8'9< 26EK.İM 1995 Imsak 4 55 Guneş 6 20 Oğle 1155 Ikmdı 14 47 Aks.aml7 16 \atsı 18 36 MEDYACTel M41T>3 M39<80 < 13 84 60-61 Faks M 1S466 Bilim adamlannm bulduğu çözümler kısa bir süre sonra sorun haline dönüşüyor Dünyamız, 2000'i idrlT karşdayacak Promosyon 95' lıarı • Istanbul Haber Senisi - Promosvon 95 3 Istanbul lluslararası ^enı Yıl Frofesvonel Promosyon ve Hedı\elık Fuan açıldı Hılton Sergı \e Fuar Merkezı nde gerçekleştınlen fjar 29 ekıme kadar sjrecek Fuarda promosyon ntelığı taşıyan çeşıtlı rnarkalardakı dolmakalem tıkenmez masa cep kalemlen çanta anahtarlık dosyalar klasorler albumler masa lambalan, sgarahk. kul tablası. eşarp gıbı eşvalann yanı sıra altın kaplama kol saatlen gumuş kblo \e bıblolar ıle Ataturk maskı kabartmalı knstal e^yalar da sergılenıyor Berköz kitaplarını imzalayacak • Haber Merkezı - Egemen Berkoz 28 ekım gunu Bostancı dakı Hatay Lokantasi'nda 15 00 ıle 18 00arasında Çın \sken Ah De\ran '\alnızlıklar' Yalnızlıklar 1 \e Bu Kıtapta Sen NeredeMtı 7 adlı kitaplarını ımzala>acak Aynı gun \e saate Nesnn Bal resım sergısının açılışı da yapılacak Sergı 20 kasımda sona erecek Şenlik, Amtpark'a kaydırıldı • \NKARA (Cumhurivet Burosu) - Cumhunvet HattaM etkınlıklerı kapsamında Çanka>a BeledıveM ıle Ankaradakı CHP'lı metropol ılçe beledıyelennce 29 Ekım cumartesi gunu Kızıla> 'da duzenlenecek olan şenlik \nkara Nalılığı'nın Kızılay'ı mıtıng \e dığertum etkınlıklere kapatması nedenı\le \nıtpark a kaydırıldı Hayvanlar için yasa taslagı • A>kARA(Cumhuriyet Burosu) - Çev re Bakanı Hamdı Uçpınarlar, havvanlan koruma yasa taslağının Başbakanlık'a se\k edıldığını bıldırdı Çevre Bakanı Hamdı Uçpınarlar dun yaptığı )azıh açıklamada Turkıye'de hay\anlann korunması>la ılgılı \asal bır duzenleme olmadığını belırterek "Hay\an haklarının çığnenmesıne musade anlamına gelen yasal boşluğun doldurulması çağdaş uygarlık duzeyınde yol alan uikemız ınsanlan ıçın başlı basına bır onem taşımaktadır" dedı Din kaygısı • \\KARA (Cumhuriyet Burosu) - Ankara'da duzenlenen Dın Hızmetlen Istışare Toplantısf nın son gununde Turk cumhun\etlennde Bahaılık \e Vahabılık sempatızanlannda artış olduğuna dıkkat çekılerek Dıyanet Işlen Başkanlığı'nın bu konuda onlem alması ıstendı Turk cumhunyetlennden dın adamlan ulkeiennde para karşılığında dın değıştınldığını kavdederek mısvonerlık çalışmalanna karşı onlem alınmasını ıstedıler "Söylev'i Okuma Günleri" • Haber Merkezi - Ç YDD 10 Kasım dolayısıjla, Almanyada "Soylev ı Okuma Gunlen ' duzenledı Ataturk adına Soylev "ı tıyatro sanatçısı Rutkay Azız'ın okuduğu etkınlıkte, sınema sanatçısı Nesnn Akkoç da sunuculuğu üstlenecek Etkınlıklere 4 kasımda Dortmund da, 5 kasımda Hannover'de, 6 kasımda da Stutgart'ta sergılenecek Dış Haberler Servisi - \asli \e hırpalanmiş dunyamız bırvuz>ıh daha devırmeve hazırlanırken geleceğımızı tehdıt eden çevre sonınlanvla başa çıkmak ıçın \enı vontemler aranıyor 2000 lı vıllara gıderek artan \e çare bulunamayan bu sorunlann karamsarlığıvla adım atacak dunvamızda bu konudakı tek umut vaat eden gelışme, ınsanlann çevre konusunda bılınçlenmış olması Çok değıl, bundan on v ıl öncesine kadar kuresel ısınma ozonun delınmesı gıbı tehlıkelen 'herhaJde gereksiz vere abartüıyordur* dıve geçıştınrken artık bunlann gerçek ve acıl çozum bekleven sorunlar olduklannı bılıyoruz Bugun. gezegenımız uzennde suregelen bu hasann boyutlannın nasıl azaltılabıleceğı araştınlıyor A.ncak bu araştırmalar ve çalışmalar da çevre sorunlanna yenılennı eklemekten oteye gıdemıvor Gelışmış ulkeler, Lçuncu Dunya ulkeiennde vıkıcı boyutlara varan doğum oranlanna esefle bakarken gelışmemış ulkeler de endustrıvelleşmış ulkelenn kavnaklan oburca ruketmesını şıddetle eleştınyorlar Bu kar^ılıklı suçlamalar ve eleştınler ıse dun>amızı tehdıt eden çevre sorunlanna kar>ı vapıcı bır adım atılmamasını adeta haklı kılıyor Öte yandan bu sorunlardan bınnı onune geçmek, dığennı >oğunlaştıracak gıbı gozukuvor Nufus artışını va\aşlatmak ıçın kadınların eğıtımıne ve bağımsızlığına onem vermek gıbı mantıklı onenler getınlıyor Ancak hızlı nufus artışının önune geçılmesıyle sağlanacak ekonomık buvume de bu sefer ka>TiakIann aşın derecede tuketılmesı sorununu vaygınlaştıracak Hıç kımse buyumenın saglık ölçutu olarak gorulduğu ekonomılerde aşın tuketıme karşı alınabılecek onlemlen bılmıvor Tıme dergısı son savısında gezegenımızın şu an ıçınde bulunduğu çevre sorunlarına ve bu sorunlann gelecektekı yansımalanna genış \erayirdi Bu konuda yapılan tum araştırmalar karşımıza artık çok ıvı bıldığımız şu gerçeğı çıkartıyor Dunya uzenndekj her şey bırbınyle çok vakından bağlantılı Karalarla ılgılı olarak karşımıza çıkan bır sorun. çok kısa bır sure ıçınde denızlenmızdekı ya da havamızdakı sorunlar olarak karşımıza çıkabılıyor Gezegenımızı korumak ıçın vapılan çalışmalann ortaya koyduğu bır başka umut kıncı gerçek ise bulunan çozumlenn kı»a bır zamanda kendı başına bırer sorun halını alıvor olması Suudı Arabıstan dakı ya da Amenka'nın batısındakı çollerde tanm alanı haline getırmek ıçın sulama olanaklan yarattığımızda. suya kav'uşmus. ve mınareller açısından zengınleşmış bu topraklar vırmı }il ıçınde tuzlamp yenıden ışe varamaz hale gelebılıvorlar Balık vataklannın buyuk olçude tukendığı Izlanda'da balık uretme çıftlıklen kurunca bu, ulkedekı tanm alanlanna fazladan bır yuk bındırmış oluyor Çunku çıftlıklerdekı balıklar buğda\dan yapılmış yemlerle beslenıyorlar ABDdekı Ohıo Vadısı ndekı endustn>el hava kırlılığını temızlemek ıçın fabnkalara >uksek bacalar ınşa edınce, Quebec tekı şeker pancan tarlalanna olumcul asıt yağmuru yağdırmış oluyorsunuz Tıme, bu nedenle gezegenımızdekı kara, hava ve denızlenn durumuna ve var oluşu tamamen bu uçunun bırbınyle ılışkısıne bağımlı olan doğal yaşama genış yer ayırdı Neyse kı doğal yaşamı gıderek kotuye gıden bu gezegende artık çevre konusunun bır butun olarak ele alınması gerektığı bılınıvor ve yenı sorunlar yaratmayacak çozumler bulmak ıçın uğraşılıyor K A R A Nüfııs artışı to oraklan tüketiyorBıtmez tukenmez kara parçalanna sahıp ol- duğuna mandığımız dun> amız. gelecekte top- raksız kalma tehdıdıv le karşı karşıya Ekılebılır nıtelıktekı topraklar kentleşme çevre kırlılığı ve kısıtlı su kaynaklannın aşın kullanımı nedenı>le her sanıye azalıvor Bır- çok bolgede topragın tukenmesı. uzmaniarca 'çe\remülteciliği" dıye tanımlanan yenı bır tur goç yarattı Uzmanlar, bugune kadar toprak ugruna ve- nlen savaşlann gelecekte topragın ekılebılır ust katmanı y a da su ugruna venlecek *yeşil sa- > p aşlar'a donuşebıleceğı konusunda ınsanlan u>anyorlar Dun> ada gıderek artan toprak rekabetının en onde gelen nedenı olarak onceden tahmın edı- lemeven ve bızı hazırlıksız yakalayan nufus patlamalan gostenlıyor 1800'lu>ıllarda 1 mıl- v ar olan duny a nufusuna gunumuzde 4 mıly ar 700 bın kışı daha eklendı Bu doludızgın gıdışın onunun alınamaması halınde onumuzdekı >TIZ> ılın ortalannda dun- ya nufusunun 10 mılyar olması beklenıvor Nufus patlaması ıse başta gezegenımızdekı hayvan ve bıtkı turlennın çoğunu banndıran tro- pıkal ormanlar olmak uzere ağaçlık alanlan tehdıt edıvor \ağmur ormanlan Her vıl toprağa aç yüzlerce Brezıl>alı ko>- lu ağaçlan yakarak Amazon Yağmurorman- lan"nın dennlıklenne dogru ılerlıyor Orman- lık bolgelerdekı topragın tanma elv enşlı olma- ması nedenıjle bu koyluler, bırkaç yıl ıçınde açtıklan bu topraklan tuketıp yenılennı açmak amacıyla gezegenın en değerlı ekosıstemle- rınden bınnı >ok etmek pahasına Vagmur Or- manlan "nda ılerlemek zorunda kalıyorlar Ama- zon'da yaşanan bu çevre felaketını onlemek ıçın uluslararasi kamuoyundan gelen yoğun baskı ve Brezılya hukumetının ^ağmur Or- manlan nın korunacagına daır verdığı guven- ceye karşın bu vılkı vangın sezonunun şımdı- ye kadar bolgede vaşananlar arasında en kor- kuncu oldugu açıklandı Yok olan doğal hazineler 1980 ve 1990 vıllan arasında dunya uzenn dekı tropıkal ormanlann yüzde sekızı yakıla- rak kesılerek > a da başka bır yontemle yok edıl dı Bu sureçte, bır daha y enne konulamayacak dogal hazınelenn yok edılıvor olmasının vanı sıra dunyayı tehdıt eden bır unsur daha var kı o da yıtırılen bu ormanlarla bolge kendını erozyondan koruma becensını de kaybedıyor Topraâın nızgâr ve sellere karşı dırencı >ok olu- yor Sonuç Dünyadakı topraklann ust katman- lanndan her yıl 24 mılyar tonu tukenı>or Af- nka ve kuzey Amenka'dakı topraklann uçte bın hızla çolleşmekte Uzmanlar, dunyamızın gıda bollugundan kıtlıga dogru geçışın ılk aşa- malanndan bınnde olduğunu belırtıyorlar Ya- pılan araştırmalar, nufus artışının en ıyı olası- lıkla dunya nufusunun 2050 yılına kadar 8-9 mılyar olacak şekılde yavaşlatılabıleceğını gos- tenyor Dunya nufusunun bu rakamı geçmemesı sağ- lanabılırse tanm uzmanlannın ve çıftçılenn dunyayı doyurmak ıçın en azından bır şansı olabılecek Topraklann ust katmanlanndan her >ıl 24 mıhar tonu tukeniyor. Fabrika bacalanndan çıkan zehirii gazlar hava\ı kirletiyor. D E N I Z Zehirii atıklar ölü denizler yaratıyor Kırlenme ve balık yataklannın denetımsız bır şekılde hızla tuketılmesı gezegenımızdekı denızlen bırer veba gıbı tehdıt edıyor Son on >ıl ıçınde yaşamlannı denızlerde surduren canlı turlennden bır coğu >ok olmanın eşıgıne geldı Buna rağmen. denizler ancak bır petrol sızıntısı meydana geldığınde çevre sorunlannın bır parçası olarak dıkkat çekebılıyorlar Bırorman yangınını farketmemek olanaksızken, denızlenn dıbınde olup bıtenler, bır çogumuzun gozünden kaçıyor Gorulsun ya da gorulmesın denızlere venlen zarar her geçen gün bıraz daha artıyor Bunlann bır çoğu da artık denetlenemeyecek ya da duzeltılemeyecek zararlar lşte bunlardan bır kaçı Dünyadakı mercan ka>alıklannın yuzde 10'u kırlılık vezararlı balıkçılık yontemlen nedenıyle yok olmuş durumda Okyanuslardakı en büyuk 15 balık yatağından 13'undekı balıklar yenne konulamayacak derecede hızlı ve hasar bırakıcı bıçımde yok edıldı Gıda uzmanlan onumuzdekı yıllarda tutulan balık mıktannda buyük duşuş goruleceğını bıldınyorlar Zehırlı atıklann suya dokulduğu bolgeler bü>-uk bır hızla olu denızlere donuşuvor H A V A Küresel ısınma büyüktehdit Gezegenımızdekı vaşamı besleyen ve koru- >an atmosfenn kuresel ısınma ve ozon taba- kalannın zayıflaması gıbı ıkı olumcul tehdıt- le karşı karşıya olduğu artık kesmlıkle bılını- vor Çevre uzmanlan ve polıtıkacılar bu teh- dıtlere karşı etkın ama pahalı olan bazı ön- lemler aldılar Ancak ne yazık kı dunya uzennde yaşamı tehdıt eden bu ıkı duşmanla nasıl savaşacağı= mızı henuz tam olarak bılmıyoruz * 1987 yılında gerçekleştınlen uluslararası Montreal anla^masıyia 2006 ) ılına kadar ozo- na zarar vencı maddelenn kullanımının tama- men yasaklanmış olmasına karşın ozon taba- kası ıncelme>e devam edıyor CFC'nin zararlan Bu yılkı Nobel Kımva odulune lavık goru- len Shervvood Rovvland v e Mario Molino tara- fından ılk olarak 7O'lı >tllarda ozona zararlı olduğu ortaya konan kloroflorokarbonların (CFC'ler) denetlenememesı halınde ozon tabakasındakı ıncelmenın dunya uzennde ya- şamı buyuk olçude tehlıkeye duşureceğı bılı- nı>or Ne\se kı 1985 >ılında Antarktıka uze- nnde bır ozon delığının keşfedılmesı sayesın- de daha geç kalınmadan bu konuda uluslara- rası onlemler alınmaya başlandı Ancak o ana kadar atmosfere kanşan kloroflorokarbonlann zararlannın daha uzun süre gorulecegı belır- tılıvor Bılım adamlan CFC'lenn atmosferden te- mızlenmesı surecının planlandığı şekılde >u- rumesi halınde 2000 yılında atmosfenn ken- dını yenılemeye başlayabıleceğını bıldınyor- lar Eski hale dönmesi çok zor Bıraz daha karamsarlan atmosfenn 1970 ler- dekı haline donmesının ancak onumuzdekı yuzyılın ortalannı bulacağını ıfade edıyorlar Şu anda çok uzak gıbı gozuken bu tanhın bı- le uluslararası alanda gıderek artan boyutlar- da gerçekleştınlen CFC kaçakçıhğı nedenıy- le daha da ıleme atılmasından endı^e edılıvor Sadece geçen yıl, \BD"ye kaçak olarak soku- lan kloroflorokarbon mıktan 20 bın ton ola- rak açıklandı Ddnci düşman, küresel ısınma Doğal afetlere vol açabılecek bovoıttakı ık- lım degişıklıklen ıse şu gunlerde dunyamızi teh- dıt eden ıkıncı duşman Karbondıoİcsıtveme- tan gıbı atık gazlar ve CFC lergüneş ışınlan- nı tutarak gezegenın ısınmasınanedenoluvor Bunun sonucunda kutuplardakı buzullarda meydana gelecek enmenın denız sev ıvelennı yukseltebıleceğı ve ıklımlerde bu>-uk değışık- lıklere yol açabıleceğı belırtıhvor Tum bu değışımler hızla gerçekleşeceğın- den bataklık bolgeler vağmur ormanlan ve bozkırlardakı doğal ekosıstemlenn ıklımde görulen bu değışıklıklere kendılennı uvdura- ma> acaklan v e buralardakı canlı turlennın y ok olacağı kaydedılıyor Ulkelenn, Montreal anlaşmasını uygula- makta gosterdıklen kararlılık ve ıvedıİık ge- lecek ıçın umut vaat edıyor Bılım adamlannın gelecekle ılgılı olarak or- taya attıkJan bu korkutucu senaryolann da da- ha geç kalmadan hukumetlen yapıcı onlem almaya ıteceğı umulu>or D O G A L Y A S A M Kirlilik hayvanlan yok etti Dış Haberter Servisi -Çev- re sorunları. gezegenımız- dekı canlı turlen ıçın doğru- dan tehdıt oluşturuvor Bı- lım adamlan ınsanJann çev - reve verdığı zarar nedenıy le her yıl bınlerce canlı turu- nun yok olduğunu belırtıyor- lar konuvla ılgılı araştırmalar surduren bılım adamlan, can- lı turlennın gunumuzde, ta- nh oncesı donemlere oranla vuz kat daha buyuk bır hız- la yok olduğunu ve ınsanla- nn neden olduğu bu korkunç gıdışı yıne ancak onların durdurabıleceğıru behrtıvor- lar Pandalar, kalıfornıyaak- babalan, tatlı su yunuslan gıbı yok olma tehdıdı altın- dakı bazı turler sık sık med- yada ver alırken bıyologlar hıç kımse farkına varmadan yok olma sınınna gelen, hat- ta yok olan bınlerce ha>van ve bıtkı turu olduğunu vur- guluyorlar Tanımadığımız. bu nedenle de eksıklıklennı • Bılım adamlan, ormanlann yakılmasıyla her yıl on bınlerce canlı türünün yok olduğunu tahmın edıyorlar. en azından ^ımdılık fark et- medığımız bu turlerden ba- zılan şo>le Hangileri vok oldu? Malezya vanmadası çev- resindekı denızlerde bulu- nan 266 tur tatlı su balığının yansından fazlası yok oldu Fılıpınler'dekı LanaoGö- !u nden başka yerde bulun- mavan 18 balık turunden 13'u ve vıne Fılıpınlerdekı Cebu AdaM'ndayaşayan 14 kuş turunden >ansı yok ol- du Sosyete Adalan'nda bu- lunan yoreyeozel 11 turağaç salyangozunun hepsı yok ol- du Tahıtı ve Havvaıı Adala- n'ndakı ağaç salyangozlan da hızla yok oluyor Ekvador'dakı bırdağda ye- tışen 90'm uzennde bıtkı tu- rii, 1978-1986 yıllan arasın- da gerçekleştınlen ağaç kı- y ımı sırasında tamamen yok oldu Dunyayı etkısı altına alan bu korkunç yok edıcı dalga- nın en etkılı olduğu yenn. tropıkyağmur ormanlan ol- duğu bılınıyor Yeryüzunun ancak yuzde altısını kaplamalanna rağ- men bu tropık ormanlar dün- yadakı canlı turlennm yan- sından çoğunu ıçlennde ba- nndınyorlar Çoğu henuz keşfedılme- mış durumda olan bu orman- larda 10 mılyonun canlı tu- ru olabıleceğını belırten bı- lım adamlan, ormanlann ya- kılmasıy la y ılda on bınlerce canlı turunun yok olduğunu tahmın edıvorlar Borneo'da \aşa>an "Tarsıer'. ağaç kesimi nedenhie>t>kolma tehlikesiv le karşı karşıya.