Katalog

4 AĞUSTOS 1989 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 SENEMA ATİLLÂ DORSAY HAYVANLAR İSMAİL GÜLGEÇ Kalite paüaması Özellikle büyük kentlerde seyirci, sinema salonlarına kesin bir dönüş yaptı. Sinemalann önünde kuyruklar, "karaborsa" gibi tümüyle geçmişte kaldığı sanılan manzaralar oluştu. KİM KİME DUM DUMA BEHtç AK Okvdun rnvf Hapshanede, Geçen mevsiminyabancıfılmlerinin ardından %v yozden fOO'e. yak>n nvhkum "Htrhonai i»r m o/se j O/acak şey e$ frakanı qa?e1çp/ere ttlıycrrrilsvn? Turkiye'de sinema ve sineraacılık, geride bıraktığımız 198889 mevsımınde gerçek bır patlama gösterdi. Nedenleri ayn bir yaada mcelenmeye değer bu olgu sonucu, özellikle büyük kentlerde seyirci sinema salonlarına doğru kesin bir dönüş yaptı, kimi filmler aylarca afişlerde kaldı, sinemaların önunde kuyruklar, giderek "karaborsa" gibi tümüyle geçmişte kaldığı sanılan manzaralar oluştu. Daha bir yıl önce hayal bile edılemeyecek olan hasılatlar Dantmarica sinmasından Danımarkalı yönetmen Bille Augusfun Cannes Rlm Şenliğı'nde de AJtın Paimiye alan "Fatıh Pelle" adlı filmı, geçen mevsım sınemalanmızda göstenlen düzeyiı bır kröe sıneması örneğıydi Rlmde başgerçekleşti. rollen deneyımlı oyuncu Max von Sydow ile küçuk oyuncu Pelle Hvenegaard paylaşıyoıiardı Amenkan rılmlen çoğunluktaydı kuskusuz... Türlere göre ba Geaç", Alan Mctter'ın "Okola Stooe, "Wall Street'te bu kez ın sim başında ekranlara gelen Rokarsak, bılımkurgu/fantastik si Dönüş", Paol Lyaco'in san duygulannı değıl, hırslannı bert Hossein'in "Sefiller", Andnema başı çekıyordu. Bu alanda, "Uçarcasına" gibi filmleri, ABD malzeme alan bir tür "borsa rt Cayatte'ın "Devletin Gucn" giBobb) Roth'un "Beyin Yıkama gençliğini hedef alan önemsiz westerni" gerçekleştirmışti. Alan bi filmleri, klasik bir sinemanın Braın\»ash"u>la başlayarak yıl filmlerdi. Bu alanda Emile Ardo Rudolph'un "Çagdasiar The ömeklen olarak seyircıden pek ılboyunca Garr) Goddard'ın lino'nun "tlk Dans, tlk Aşk Moderns" filmıyse, resim sanatı gı görmedıler. Abün Jessua'nın PtKNİK PtYALE MADRA "Dünyalar Hfiltimi Masters of Dirty Dancing", Boaz Davidson' na gönül vennışleri kuskusuz çok "Köpekler"ı veya Jacques XX/ MÜİGAH A B U \ | the Universe", John McTiernan' un "Salsa", Herbert Ross'un etkileyebilecek ilginç bir filmdi. ray'ın "Aşk Hastalıgı" ise bu kez ın "Av Predator", Paul Verho "Yasak Dans Footloose" gibi Amerikan genç sinemasından, sahip oldukları "modernlik" sa Y D V R Rf. "PEK «O \ even'in "Robocop", Russell daha ilginç filmleri, bizde de bü Zalman King'ın erotik çağrışımlı vuu pek doğrulayamayan filmlerKÖTÜ ) Metty'nin "tskoçyalı yük ilgi gördü. Daha deneyimli garip aşk fdmı" tlişki Two Mo di. CostaGavras'ın siyasal sine l $EVLER OUMAVA / Highlander" gibi filmleri belli il yönetmenler de gençlık fılmlenne on Junction"ım da anımsadıktan ma başyapıtı "ÖlümsuzZ" veya BAŞLAVACAK* ginçlik düzeylerine ulaştılar. Da sıvanmışlardı: Paul Schrader'in sonra 2 ilginç ortak yapıma değı Jean Becker'm psıkolojık polımian Lee'nin "Dcv Tohumn2"si "Giın Işıgı Lıght of Day", Pe nelim. Brezilyalı Hector Baben siyesi "ÖMnren \*z", oldukça sıradan bir örnek olurken, John ler Bogdanovich'in "Çıplaklar co'nun bir Amenka / Brenlya or geç kalmış filmlerdı. Ancak Carpenter'ın "Karanhklar Pren Dlegally Yours" vb. Jerry Kramer tak yapımı olan "Öriimcek Kadı "Ölumsnz" geç kalmışlığına karsi Prince of Darkness'M / Colin Cbilvers ıkılısııun video nın Öpocüjö", yılın en ınsancıl, şın yıne de çok az eskımış oldu"şeytan" tema'sına dönüş yapı filmi "Ateşli Topuklar Moon zengın, yoğun filmlennden biri ğunu gösterdı, gönüllerimize yeryor, David Cronenberg'in "Si walker", bizde sınemalarda gös olarak belleklerimizde kalacak. leşti. nek"i ise turünun en ilginç öraek terildi ve Mlchael Jackson saye Bır Amerikan Japon ortak yaDanimarka sinemasından gden lerinden birini oluşturuyordu. Da sinde büyük iş yaptı. Jerr> Lon pımı olan "Tokyo Pop" ise içerha açık biçimde "korku sinema don'ın "Yaşamak tcin Rent a diği tazetiğı gençlerimize pek ulaş Bille Augusfun "Fatih Pelk'sı düzeyli bir kiüe sineması örneğıyn"na kayan Sara Raimi'nin Cop"ı ise Liza Minelli / Bart tıramadı. di. Arjantin filmi "Tangolar", HIZLI GAZETECÎ NECDET SEN "Vahset Evil Dead2" ve Gny Reynolds ıkılisini bir araya getıGenelde ÂBD yapımlarıyla ka bizlere bu uzak ülkeden değışık Magar'ın "Kötuliığün Gncü rirken, Amerikan güldUrüsünün nşmakla bırlikte, tipik tngıliz olan bir sinemanın tadını ve Fernando Retribution"u ise meraklılanna 6EL/Vie*1ELİYzevkli anlar yaşattılar. P/MGEÇEN MEVSİMİN Bu dalda yînTCarpenter, "KnSANOIN? YOO çük Çtnde Buyuk Bda" adlı fılrnUM S EN İYİLERİ de "seri>al filro" mantığına tesÖ1SL UuYATıNA lim olurken, Michaei Gmino'nun SAYâiuYı/yı» 1) Ağıt / Zoltan Fabri "Sicilyalı Dönuyor The SiciliKARIM BİLB 2) Onımcek Kadının an"ı gerçek bır halk kahramanıOLSAN Opucuğu / Hector Babenco nın öyküsüne destansı bir bakış 3) Tangolar / Fernando atıyordu. Brian de Palma'nın gösSolanas terişlı "Dokuoulmazlar The Un4) Olumsuz / Costa Gavras touchables"ına, James B. Har5) Mavi Kadife / David ris'm alçakgönüllü "Polis The Lynch Cop" fiİmi sankı bir denge oluş6) Yagmnr Adam / Barry turuyordu. Bu pohsiye film örLevınson neklerine, bu ture açık bir ruhbı7) Tema / Gleb Panfılov limsel gerüim katan Bob RafelAĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN GÜRSES 8) Fatih Pelle / Bille August son'un "Kara Dul", Mary Lam9) Umnt ve Zafer / John bert'ın "Siesta" ve özeUıkle DaBoorman vit Lynch'ın neredeyse bir başya10) Wall Street / Oliver pıt saydıgım ilginç fılmi "Mavi Stone. Kadife Blue Velvet"ı eklemek gerekir. Roger Donaldson'un Solanas adlı ustayı ilk kez tanıma"Çıkış Yok No Way Out"ı CIA nın zevkini getirdi. Japon sinemasoslu gerilim/polisiye türüne çok sından, demın sozunü ettığımız ilginç bir örnekti ve seyircimizden "Tokyo Pop" dışında oldukça esde büyuk ilgi gördu. Mike Hodkimiş, ama ılgınçliğıni koruyan ges'in bir 'bestselker'ın görkemli bır film, Nagisa Oshima'nın uyarlaması olan "Ötame Yakanş "Duygu tmparatorluğn"nu ızle A Prayer for Dyıng" ve John dik. Hındistan'dan ise bır HıntHancock'un "hapishane tngiliz ortak yapımı olarak karseriiveni" "Mahkum • Weeds" şımıza gelen Mira Nair'in "Selam fılmlenni bir türlü göremedik. Bombay"ının daha çok seyırcıye Andrei Konehalovski'nin bu yıl ulaşmasını dılerdım Çağdaş Ital GARFIELD jm DAVIS gördüğumuz 2 fılmınden biri olan van sıneması ise ne yazık kı tek bir "Firar Treni Runaway Train", omekle, Tinto Brass'ın erotik deS«ZEW D E GGÇİP <SiPeN durdurak bilmeyen bır "tren nemesı "Kapris'Me karşımızageserüveni" idı... Savaş fonunda selebıldı. rüven olarak John Irwin'in Sovyetler'den önemli bazı film"Hamburger Tepesi" ve Chrisler izledik. Nikita Mikhalkov'topher Crowe'un "Saygon"u ViYüreğe inen öyfcü Barry Levinson'm yönettiöi, başroDefini Dusfin Hofmann un "Mekanik Bir Piyano tçin Bitetnarn savaşını dekor olarak alan ve pek önemli sayılamayacak ve Tom Cruıse'un paylaştıklan "Yağmur Adam"m başansı, anlattığ» öykü memiş Parça"sı hoş bır Çehov filmlerdı... Gregory Nava, "Ka nün yüreğımıze dek ınmesını sağlamasından kaynaklanıyordu uyarlamasıydı. Gleb Panfilov'un der Zamaıu"nda ikıncı savasa dek eski, parlak günlerinin kaüplan bırkaç fihnden söz edelim. Mev "Teraa"sı, 'glasnost' sonrası or>inanılmaz bir 'mdo' gerçekleşti nı kullanmayı denıyor, ama pek sımi açan Chris Menges'in "Ay taya çıkabilmiş yureklı, zengin, riyor, Oliver Stone ise ılk fılmı başaramıyordu. David Anspa n Bir Dunya A World Apart"ı aynı zamanda deştırel bir sinemaolan "Salvador"da bu ulkedeki iç ugh'un "Kazanmak ArzusuBest yılın en ınsancıl ve özgurlükçü nın görkemlı bir örneğıydi. Sersavaş fonu uzennde şaşılacak bir Shot'u da yılın "spor filmi" ola filmlerınden biri, ırk ayrımına gey Bondarçuk'un "Dıinyayı Sarsiyasal film denemesı \apıyordu... rak hoşgörüyle anımsanabılir. karşı yaman bir manifestoydu. san 10 Gun"ü, başanh bır sinePeter McDonald'ın Rambo'nun \PA\ffs 320 John Boorman'ın"Umut ve Za ma örneği sayılmasa da içerdiği Amenkan sinemasının en guzel Afganistan'da Sovyetler'e karşı ömeklen, "gcnçlik rdmleri"nin fer"i yönetmenın savaşa ve ço sağlam siyasal boyutia dıkkatı verdiği savaşımı anlattığı TARIHTE BUGUN MÜMTAZ ARIKAN çekti ve büyük ilgi gördu. 4 Ağustos "Rambo3" ise "görmeden dışmda, "yetişkin"lere seslenen cukluk yıllanna görkemli bir bave gerçek msan öykuleri anlatan kışıydı. James Ivory "Manzaralı Macaristan'dan gelen ve bu siinanılmaz" bir filmdı!.. Daryl Duke'in "TaiPan"ı gosterişlı bir filmlerden geldi Barry Levinson' Oda"da kendıne özgü bır "edebi nemanın buyük ustası Zoltan ''$, \ *USYA 1*SfDE SUCUM, OSMANLI IMPAKATVRLUĞU ILE AWJS~ Uzakdoğu öyküsu, Walter Hill' un "Yagmur Adam"ının başarı sinema" gerçekleştınyor, Fraıı Fabri'nin imzasını taşıyan "Ağıtsi, kuskusuz anlattığı öykunun sa'da çalışan Amenkalı Bob Swa Requıem" ise bizce gerek anlatım TURYA AGASINDA ZIŞTDV/ ANTLAŞMASt IMZALANin "Kızıl Aiev"i RusAmerikan MIŞ77 M SEUA* ZAMANINOA YAPtLAH 4NTL/IÇMA, işbırliğinı bir polisiye fılmine so yüreğimize dek inmesını sağlama im ise bu kez tngıltere'de yaptığı ustalıklan, gerekse öykusunun ılIKl DEVLEr ARASINOA i?S3'O£ SAÇL^YAN SAkan şaşırtıcı bır deneme, Abel sından kaynaklanıyordu. Barbet "Yanmay Sokaği Half Moon gınçhğiyle yılın en önemli filmleVAÇA SOU VERMSKTEYDl OSMANLILAR, K/RIM'I Ferrara'run "Çinü Kız"ı büyük Schroeder'ın "Bar Keiebefi Street"te inandıncı olamıyordu. rinın başında geliyordu. GERI ALMAK AMACIYLA HjjSLARLA ÇATJÇT7KL4kenttekı ırk sorunlan üzerıne bir Barfly" veya Andrei KonçaJovs Ingiliz sinemacılannın en kendiSinema yazarlan olarak, her yıl £Wİ>A, A\suSru£YA DA KUZEr KOMŞUSUaşk/seruven kurdelesı, Roger Id'ıun "Bataklık lnsanlan Shy ne özgu olanı Ken Rossell ise seçimimızı 5 haziran tarıhıne dek NUN V4NMDA YER ALMfÇTf SOZ KOMUSU Bolzberg'ın "Geceyansı Gecidı" People"ı ıçın de aynı şey söylene "Gothic"de hayranlannı da duşgösterime çıkmış filmler arasın, 8ü OCAS/L/Ğt O&T/İDAN KALDIGise TV filmı havasında bır serü bilir. Peter Bogdanovich'ın manlannı da duşkınklığuıa uğratdan yapıyoruz. Bu yıl da bu tarı, AVUSTURYA 'MIN SAIfAŞTA ALPIĞl TZ)*. "Maske"si de biraz şematik, ama madı. ven kurdelesıydı. Geçen yıllara kıyasla daha çok hi sınır kabul ederek, dolayısıyla sonuç olarak yme duygulara sesTOvt ANTLAÇMASt'NtN TOPRAK. KONuStl DtÇlNCary Medoway'ın "Cennetlik lenen etküi bir yapımdt. Oliver Fransız filmi görduk bu yü. Mev "Tehlikeli İliskiler", "Senyora", "İkizler" gibi filmlen gelecek >ıDAla A4APDELE£l,Sl&EfZ OR.TA ELÇı ATANMAla bırakarak, ayrıca kotu koşulSl l/£ AVUSrviŞYAil TUCCAISLAeA KOLAYUK 7Hf r larda seyirciye sunulan "Ayna" resıntde. cantamdıntıtııf ve "Duraşma Stammheim" ^ 1 1 , 173! ZİSTOVİ ANTLASMASI.. Solanas'ııt "Ta*golar"ı kx\vM\ filmı "Tangolar", Turk sınemaseverlere bu uzak ülkeden değışık bır sinemanın tadını ve Fernando Solanas'ı ılk kez tanımanın zevkını getrdi. leri arasından yaptığımız kişısel seçimimız şöyle: 1 Ağıt, 2 Onımcek Kadının Öpucugu. 3 Tangolar, 4 Olumsüz, 5 Mavi Kadife, 6 Yağmur Adam, 7 Tema, 8 Fatih Pelle, 9Umut ve Zafer, 10 Wali Street. Bu 10 filmin oynadığı sınemalarla ilgıli bir döküm yaparsak, bunlann 5'ınin Beyoğlu'nda Dnnya ve Kadıkoy Moda sinemalarında gösterıme çıktığını, diğerlerinin ise Osmanbey Gazi, Sile, As, Kenl ve Kadıköy Sureyya'ya dağıldığını gozlemliyoruz. Yıllardır kentın "sanat sineması" olarak yağlanıp pohpohlanan Emek sınemasında ise bu filmlertn hıçbınnın hafta buiamadığını gozlemlemek ilginç. Efsanelerı de yerlı yerıne yerle>tırmekte yarar var! filmlennihariçtutarak.y.l.nfilm TURK VE DUNYA KARIKATURUNDEN P. Gay (F.Almanya)