Katalog

24 AĞUSTOS 1989 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 (; YAYIN İNCELEMEARAŞTIRMA YÖNETEN ŞAHİNALPAY HAYVANLAR İs.IIAİI. ÜLGEÇ Turan Guneş’in bfr armağam Rağmen Sosyal Demokrasi Herşeye 1 François FejtÖ, Çev, Turan Güneş Nermin Güneş, Verso Yayıncılık, Ankara 1989, 325 s. bağların koparılması; “devrimci gevezeliğin” terk Turan Güneş’in hayatı, iktisadi gelişmenin itici edılmesi; ile asık gücü olarak piyasa ekonomisinin ciddiyet suratlılığınaynı şey en ve benimsenmesi nihayet olmadığını, ciddi konuların dahi zaferini yapay olmayan insani bir reformculuğunkapsayan üstelik bu bölumde anlatılıyor. sıcaklıkla, daha da başarılı bir gelişmeler Batı Avrupa’daki sosyal şekilde ele alınabileceğini siyaset demokrat kanıtlayan, tarihimizin yakın partilerden her birinın en zamanlardaki güzel zamanlarda ve farklı değişik biridir. Gerçekten de Güneş. yollardan yaşadıgı bu örneklerinden geçerek o renkli ve sempatik kişiliğiyle gelişmede. Fejtö’nüıı de işaret ettiği ve özellikle beraber, özgürlük ve otorite, gibi, Kuzey ve yurttaş devlet, hukuk devleti Isveçosyal demokratlarının s bir ayrıcalıklı yeri vardır Ama artık keyfi yönetimgibi siyasetin en kavramları üzerine duşünme, 100 yılı aşan bir gelişmesüreci hayati ulusal koşullarındoğurduokuma, zihnini yorma sonunda. gereksinmesini içindeduyan ender siyasetçilerimizden Onun biriydi. bir boyutunu, kendi arayışlarının tarihsel ve toplumsal koşullarımız üzerine oturabilecek modern bir demokrat harekete katkı sosyal 1980 düşüncesioluştutuyordu. sonrasında başladığı Herşeye Rağmen Sosyal Demokrasi adlı kitabın bu arayışın bır parçasıydı. Nisan l982’de ani üzerine kitabın çevirisini, eşi vefan Nermin Güneş tamamladı. HALUK ÖZDALGA ca haşanlandır. Kuvvetli bir sendikacılık, ekonomik dengelere gerçekci bir yaklaşım, Güne) Avrupa sosyalist se>a komünist M partilerinin arksist >asa labulanııı korumalarından daha faydalı bir Kitabın ikinci bölümünde yazar Batı Avrupa’nın altı sosyal demokrat işçi partisini: Isveç, Danimarka. Almanya, Norveç, ve İngilizpartilerini ayrı ayAsusturya rı incelemiş. Bu bölümde, bütün yaklaşımdır.” Yaşamın anlamı ve politika Fejtö bu bölümde, Ikinci Dünya Savaşı sonrasında Batı bir Avrupa’da taraftan ozgürluklerin sınırları de’amlı genışlerken, bir ne kurulan refah toplumunun ıaraftan da eşitlikçi ilkeler üzeriin şa edilmesinide anlatıyor. Bu yeni “ hakça du zen artık öylesıne kök leşmiştir ki özellikle onun en büyok onur payını taşıyan sosyal debu Gerhardsen anlayışı veciz bir bimokratlarııı güçlü Olduğu çimde şöyle dile getiriyor: “Biz sosyal demokrat partilerin temel konularda ortak bir tutum ve anlayışa sarmış oldukları kolayca fark ediliyor. Ortak özelliklerden biri, insanların günlük yaşamını doğrudan ilgilendiren somut sorunlara uygulanabilir gerçekçi çözümler bulunmasının re günlük yaşamın iyileştirilmesine donük değişikliklerinadım adım konulmasının siyasetin uygulamaya temel amacı olarak görulmesi. bir Savaşın hemen sonrasında Norveç’in Partili Başbakanı işçi önünde oluşan A’Won fofledi. . O,nın 179fİ14’(4jrni JVPATLı 1 demokrasi üzerine Ülkemizde sosyal Anlayış ortaklıgı François FejIö, 1956yılında iltica ettiği Fransa’da yaşayan bir yazardır. Kitap, araştırmacı 1979 yılında Fransa’da ta Sodal Demokratie Quand Meme adıyla yayımlanmış.Fejtö’nün bu başarılı çalışması üç bolümden oluşuyor. “Tarihe Kısa Bakış” başlığını taşıyan birinci bölümde, sosyal demokrat işçi hareketinin Batı Avrupa’da ortaya çıkışından günümüze kadar olan gelişmesinin en can alıcı yönlerini gözden kaçırmayan doyurucu bir özeti veriliyor. Marksist ideolojinin şiddetli altındaki başlangıç etkisi yılları; yaşanan bunalımlar; Mark insanlaraçısından Yalın Teneere Dibiw Kara 1 Herkül Millas, Amaç 181 s. Yayıncılık, Şubat 1989, TiirkYıuıan ilişkileri Ayrım yapmaksızın fterkül Millas her iki toplumda da büyük kitleyi oluşturan yalın insanlar için kitaplaştırmış gözlemlerini, düşüncelerini. Biz büyük kitle bunları tcırtışırsak, bu akıllılığıgösterebilirsek, baskı unsuru olabilirsek, savaşlardan kurtuluruz demeye getiriyor. AHMET YORULMAZ gölgesinden uzak tutmaları, ve Alman Brandt’ın bir ortamda, Fejtö ‘nün partisinin arkadaşı kuramcılarından bu durumu şöyle ifade Löwenthal, çalışması son derece ‘ 1. t, ‘Alman sosyal ediyor: önemli bir katkı. demokrasisinin tüm sosyal ve belki de demokrasilerin >asası şudur: temel iktidara ancak kendi solunu nötralize etğu buıun farklılıklara rağmen partiler bile gel Parü MYALE MADRA sosyal demokratları, zaman se, geriye dönüş olanaksızdır. 1k tiği ölçude demokratik bir yoldan Piyale Madra yıllık izninin bir bölümünü kullatıdığından tidarda sağcı partilerin bulunduzaman daha radikalmiş gibi başarıya ulaşabilir.” görunen bir dönemde kitapla ilgili Güney Avrupalılar dahil, Renner, Hilferding, Adler, temelkonularda oldukça açık bir çalışmalar için Isveç’iziyaret eden Bauergibi eslerin mirasına ve kökd Fejtö, orada bir işadamının, lü geleneklere sahip anlayış birliğine varnıışlardır. Fejtö’nün Fransız Sosyalist Partisi AMA SEr’Iı “Şimdiki hükümet esvelkilerden partisinin lideri ve çağdaş sosyal 81R liderlerinden Michel Rocard’dan daha az sosyal demokrat değil” demokrasinin saygın isimlerinden MAMAMINAS!L NEDENİ ile yazarın yaptığı ilginç şeklindeki isıihza dolu eleştirisini yaptığı bir alıntı, bu bağlamda ve sosyal demokrat bir sendikacı bir söyleşi de Avusturya anlam taşımaktadır: “Gelir dağılımındaki milletvekilinin. ‘ ‘Bizi kapitalizmi partisiyle ilgili bölümde yer almış. eşitsizliklerin itham ettiler, şimdi Kreisky’nin zamanki keskin gözher azaltılması, zaman eğitim, boş 1cmyeteneğini ve etkileyici ifade değerlendirilmesi, sağlık, herkes bilir ki burjuvalar sısyalizmi yöneti>or” demokrat yöntemlerin başlı dediğini kaydediyor. sosyal gücünü burada da görüyoruz: ‘ ‘Kapitalist yapıları kırmak mı? Somut olarak bu ne demektir?... Mülkhe( biçimleri 19. önemini kaybetmiştir. Komüııist ülkelerde üretim araçlarının özel mülkiyeti ortadan kaldınldı... Biz sosyal demokratlar başka bir yol seçtik. . . Tüm ekonomik iken vuzürıc, sözurrt ona şaka gücün kendisinde toplandığı bir K..iMIL MAS.4R4(1 olarak arka’ından da “Yunan devlette çoğulculuk olmaz. demişlerdir. demokrasinin koşulu, mülkiyel biçimlerinin çogulculugudur... Bugün Asusturya’da radikalizmin anlamı yoktur. Biz reformist bir Eğitim gormüş. gezıp tozmuş, parti olduk se öyle kalacağız, taülkeler, insanlar tantmtş, betim1eme çalıştığım konumdaki bir kal reformist düşünce de esrim insanın şimdiki ve geçmişteki geçirmekle ve değişmektedir, ‘ ülkeleriniayırım yapmaksızın aynı Modem sosyolog ve tarihçiler. ‘ sislemm içinde kalan reformlarla siskefeye, aynı kazana koyması, temi değiştiren ret’ormlar yürekli ve içıenlıkli bır das ranış. . bir aşnm ortaya (. . . 1 Karjeşlik antlarıyla silah arasında Desrim düşüncesi ölmüştür.’ lanma yarısı atbaşı gitmektedir. yayımlanmış telıf veya çeviri eserlerin sayısı ne yazık ki çok az. Sosyal Devrimcisolun gölgesi demokrat bir hareketin Sosşal demokrat partılerin bir güç alabileceği düşünce başka ortak yanı, ideolojik doğrultularını se devrımci solun net kaynakların in kaldırmak için çaba sarfediyoruz; ayata bir anlam verh mek için değil. Yaşamın anlamı politika alanının kapsamına girmez.” , böylesinecılız olduğu PİKNİK bir süre yayıntlayarnıyoruz. HIZLI G ÇİZGİLİK Uzo se rakı masalarında yaşlı gözlerle kucaklaşılmakta, ama su Önemli katkt rnı’nda ‘.er Muş’ıa asker lik, Istanbul se Izmir’de Yunanistan’la çekişmeliyiz. muhendislik TIP’e üye oluyor. şapıyor. Daha doğru bir söşleşişle ne dos 1971’de Atina’ya goç ediyor. Yunan ozanlarını Türkçeleşıirivor. tuz, nede düşman. Iki ülkede oradaki ve buradaki dergilerde t çıkarlarınaers görüyor karşısındaki yavımladıklarıyla TürkYunan ülkeyi. Biriötekinderıtokat yememek gözlerini dört açıyor. dostluğunun kuru bir şekilcilikten için . kurtarılarak gelişmesi kokleşmesi İki ülke de karşısındakine “karanlık dış güçlerin oyununa için çabalışor. Bu kitap da o geliyor” gözuyle bakıyor. Ya da çabalarıııbır ürünu. ‘ biz “Yunanistan Megaloldea Millas, Ama ‘ne olduğum’ bır yerde çok onemli” diyerek bir yine” diyoruz; onlar da peşinde bizeyayılmacı. barbar” diyorlar. buyükerçeğe parmak basıyor (s. g Işte bu çekişmeli iki ulkeyi. bu 17):“Çunkü Turkiye’de se bir insanın TürkYunan doğrultuda ele alıp neşterleyenbir Yunaniçtanda çalışma Herkiil Millas’ın kitabı. ilişkileri üstüne soylediklerinin Hem de politikacıların eline için hangi “gündem” diye olduğuna, hangi ideolojiye hizmet tutuşturulahilecek nitelikte bir kitap. ettiğine bakılır.” Kitaba geçmeden önce bir Doğrudur .N asıl ki taıelemesi yapmarnızda yarar Yunanistan’da bellek savılamayacak kadar Türk vardır. Daha önceki yayınları aleyhtarı varsa ve biz Türkler için “Bunlar M. Ali Paşa’nın anımsarsak, Millas’ınkitabını rahat torunları. daha tartışmaya hepsini kesmek açarız. diorlarsa, Türkiye’de. Yunanistan’ı Türkiye’den gelip tanımamızçısından beşaltı kitap Yunanistan’a yerleşen kendi a kendi sovlarından, kilıselerinden olan yayımlanmıştır. Konstantin Yunanistan Dosyası Herkül’e de “Türk Çukalas’ın (Ant Yayınları, 1970), Tahsin diyorlardır. İkinci doğru da şu: İskeçeli’ninYunanistan Buhranı Turkiye’de dc pek çok Yunan (1969), DimUri Kitsikis’in aleyhtarı sardır. Herkul burada mut konulara değinildiğinde se Üçüncu bölümde, kıta (Kıhrt, .sahanlığı, azınlıklaı , Av parasalcı iktisat politikaları. rupa Topluluğu vb.) buz gibı bır koruyucu deslet, yonetime katılma, hasa esmektedir,” saptamasıyla ortak dertleri başlayan >azar, TurkYurıan ilişkilerinde masaya vatırmadık dert bırakSanatçı bir ruh araştıeşitlik se özgurluk temel değerlerinin beraber gerçekleştirilmesi, sınıf kasgası se sınifların gibi işbirligisosyal demokrasiyi doğrudaıı ilgilendiren bazı önemli kasram konular. sosyal demokrat ve partilerin uygulamalarından ornekler ilerek SCi rıcı bir kafa bunu. Millas. heı iki toplumda buyuk kitleyi oluşturan yalın insanlar için kitaplaştırmış gözlemlerini, Kitabin sonundaki ekler bolumüııde ise Sosyalist Enternasyonal’in bir duşuncelerini. Bız buyuk kitle kısa ıanıtımına ve özşonetimci bunları tartışırsak, bu akıllılığı görüşleriylebilinen Fransız Edmont Maire ile yagösterebilirsek, baskı unsuru ola sosyalistlerinden bilirsek, sasaşlardan demeye getirişor. kurtuluruz Ama bu tartışmanın Ulkemizde sosyal demokrasi haşlavahilmesi önsoz yazan üzerine yayımlanmış telif seya için kitaba Sina çe‘ eserlerin iri ısı ne yazık ki çok Akşin’in dediği gibi; “Sanırım Türkler bu kitaptan pek çok şey az. derrıokraı bir ler oğreneceklerdir se bu hakımdan bizler, komşumtız daha talihliviz. Fakat iyi Yun’nlılardan komşu olmaşa çalışan bir Turk olarak, Yunarılıların da bu kitaptan bir an önce vararlanabilmelerini dilı’,orum. Demek ki kitabı :evirip yavımlatmak Herkul Millas’in bovnunun horliareketinalabıleceği düşünce güç kaçnaklarının lesine cılız olduğu 51 pılmış ilginç bir soyleşi.e Yer ‘erilmiş. GARFWID DAVIS bir ortamda, Fejtö’nün çalışmason derecede önemli bir katkı dır. Yalnız sosyal demokratların değil, toplumsal sorunlarla ilgilenen herkesin kütüphanesinde bulunntası gereken bu kitabı bize kazandıranTuran Güneşe cudur. Dahası bu, başka dillerede başarıyla tamamlayan bütün dünya bu ya Nermm Guneş’c derin teşekkur pıttan yararlanmalıdır.” horçlus uz. Yunan Propagandası (Meydan Neşriyat. yılı >ok), Selühattin Selışık’ın TürkYunan Ilişkileri Tarihi (Kitaş, 1968), Baskın Oran’ın TürkYunan İlişkilerinde Trakya Sorunu (1986) ve Sedat İlhan’ın TürkYunan ilişkileri Eylül Üniversitesi (Dokuz 1989). yayını, KISA KISA İLETİŞİM 1 Ersan hal, Der Cumhuriyet’te, 2329 Temmui 1 EOPOL İTl K arasında dizi olarak Yayınları, İstanbul 1989,99s. 1989tarihleriDevlet Krizi uzerint DUYARLILIK ı Suat yayımlanan Ilhan, Türk Tarih Kurumu bir değerlendirme yazısını önü İstanbul Üniversitesi Basın müzdeki haftalarda yayımlayaca Yayın/arı, Ankara 1989, Yüksek Okulu Yayın kitabının tam adı: Iletişim, Yığınsal Iletişim Araçları ve Toplum’Kavramlayl 1 ARİK.4\ BUGÜN MÜMT.4Z 1572 SİR 24 Ağustos ‘1 8uGü.’4 DEWEN LiD(R2E0 s’/£4L4R£ı4 HAttA Öğretim Uyesi Doç. Dr. Ersan İlal’in yeni çıkan ğız. 158s. Bellek tazelemesi Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yuksek Kurumu başkanı, emekli Çukalas’ın kitabında, 1821 General Suat Ilhan’ın incelemesi, Çalışma, “flğınsal iletim ‘. hareketinden “Albaylar (urumlarKuramlar. bağımsızlık Jeopolitiğin kimliğinin kısaca konusuna ilgi duyan Cuntası”na kadar olan yüz kırk araştırıcılara ve öğrencilere temel iletişim açıklanmasındaıı sonra jeopolitik dört yıllık dönem, kronolojik bir unsurların her birisinde Türkikavram ve kuramlarının sırayla yorumlanıyor. Kitsikis’in tarntılması”nı senin duruınu özel olarak” ele amaçlayan bir giriş kitabı. Milletlerarası asıl adı, alınıyor. Ilhan, şoyle diyor: Politikada Propaganda ve Baskı olan DEVLET KRİZİ / Hikmet “incelemede duyarlı noktaların ve yapıtında, tarihsel gelişim Özde,nir,AFA Yayrncdık, tehdidin somut olarak sürecinde propaganda Yunan Temmuz1989,338 s. belirlenmesiııden ile ilgili ktıram fazla. konu mekanizmasının işleyişi kuruluşu, , TL, araştırması yapılmıştır. Somut Yunanistan Buhranı nda Yön Hareketi (1986) ve Rejim anlatılıyor. tehdit araştırılması, bugün hangi Yunan sol hareketi inceleniyor. ve Asker (1989) adlı çalışmaların SEÇİMLERİ tehditlerle karşı karşıya bulunduYunanistan re Yunanlılar yazarı Hikmet Ozdemir’in, üzerine “kişisel” yorumlar ğumuzun tespiti, bu incelemedeCumhuriyeti’nde Türkiye ki verileredayalı olarak ayrıca yayapmaya çalışırken Baskın Oran, cumhurbaşkanlığı seçimleriniinceleyen araştırması pılabilir”. Trakya sorununa bilimsel bir yayımlandı. Bir bölümü bakış getiriyor. Sedat Ilhan ise dört seksen sayfalık kitabında 1.0. CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ’NDE YENİ KİTAPLAR l500’den başlayarak günümüze Kod: KltabınAdı: getiriyor Yunanistan’ı. YazarlÇevlrmeıı: Ryab: 007.435 Kalbini anı Genç Kal T lencere Dibin Kara’ nın Besim Altın Yiğiter Başvuru 7700. yazarı Herkül Millas, (1940) 016.081 Durdurabilmek Mecit nal U Belge Ankara doğumlu. İstanbul, Feriköy Röportaj 9500. sonra Robert 016.082 Gözlerini tlkokulu’ndan 3000.Çocukların Ayfer oşkun C Belge ÖyItü Kolej’de K Romain ortaöğrenimini tamamiayıp. 021.423 Cennetin ökleri Roman 12500. GaryIG.Bilgili Can 022.377 Meyhane E.ZolalCemal Cem aynı kolejin üst bölümünden Roman 15000.SOreya O Muzaffer günümüz Boğaziçi Üniversitesi 152.464 Çizmeli sman İzgü Çocuk 3000. Bilgi Muzaffer inşaat mühendisi olarak mezun 152.465 Al Yanaklı Hasan Izgü Çocuk 3000.Bilgi oluyor (1965). Aıleıizmde biriıı 152,466 Elimizdeki Işık AyşeKilimci Çocuk 3000. Bilgi cilikler kazanıp Türk Milli Takısizmle 308.025 Cinsel Yasaiçlar veNormal DışıDavranışlarFreud/Sencer Ara inceleme 7500. OTL4R /.k’. Aıİtç’ OLIJÇU AÇ/k4C.4K İÇıN n<’. NİVCriNcıE OEĞI.LDF. CAfl4ERIA’E DE MjDı(ı,ç CoL,GNY’E OCLUNA Ç( KOMPLO AWLATıNCA, TURK VE DÜNYA KARİKATÜRÜNDEN Kamil uz Peter Lautrop (Danimarka)