Katalog

30 HAZİRAN 1989 EKONOMİ CUMHURİYET/U TüRKÎYE'den ALTINDÖVİZ SERBEST PİYASADA D Ü N 2142 Delar (satış) Mark (satış) 1100 Ata Ura (satış) 172.000 M. BANKASI'NDA BUGÜN Dolar (döviz alış) 2138.08 Dolar (efektıf satış) 2164.00 Mark (döviz alış) 1099.27 Mark (efektıf satış) 1112.60 377.20 1 ons altan ($) Interbank faizi: % 36.34 Ve Teletaş da elden çıkıyor Ulaştırma Bakanı Cengiz Tuncer, Bell şirketini satın alarak Teletaş'ın yüzde 39'una safıip olan çokuluslu Alcatel'in yüzde 18'lik bir hisseye daha talip olduğunu açıkladı. Başbakan 'm satış için yeşil ışık yaktığı öne sürülüvor. Alcatel'in yüzde 37 hissesini, çokuluslu ITT şirketi kontrol ediyor. HADİ ULUENGİN BRÜKSEL Brüksel'de AT Komisyonu yöneticileri ve Belçikalı yetkililerle bir dizi temas yapan Ulaştırma Bakanı Cengiz Tuncer, Türkiye'de telefon ve iletişim sistemi üreten Teletaş şirketi kamu hisselerinden yeni bir bölününün daha çokuluslu Alcatel firması tarafından satın alınacağını açıkladı. Ulaştırma Bakanı Cengiz TunceT, Brüksel'deki temaslarından sonra düzenlediği basın toplantısında, Teletaş'ın şimdiki hisselerinden yüzde 39'una sahip olan Belçika Bell Tdephone şirketinin çokuluslu Alcatel tarafından satın alındığını ve aynı Alcatel'in, Teletaş'tan yüzde 18'lik yeni bir hisse almak istediğjni bildirdi. BaTeletaş'ın yabancı ortağınııı elirıe geçmesiyle birlikte telekomünikasyon alanında "milli şirket" kalmıyor. Sektör uzmanları, bundan sonra telekomünikasyon alanında daha çok montaja yönelineceğinden ve parçaların ithalata dayandırılacağ ndan endişe ediyorlar. Teletaş'ın mevcut yapısına göre, şirkette AlcatelBell Telephone'un yüzde 39, Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Idaresi'nin yüzde 18, PTT Yardımlaşma Sandığı'nın yüzde 8, STFA'nın yüzde 7, Vakıflar Bankası'nın yüzde 5, Ray Sigorta'mn yüzde 1 nissesi ve hamiline yazılı, halka satılan yüzde 22'lik hisse bulunuyor. EKONOM NOTLAR1 OSMAN ULAGAY "Belirsizlik Virüsü" ve Durgunluğun Aşılması Bugün Türkiye'de döviz fiyatları tırmanmıyorsa, bankalardan mevduat kaçmıyorsa, büyük bir spekülasyon dalgası yaşanmıyorsa bunlann temelde bir nedeni var: Ekonomideki durgunluk. Daha önceki bazı yaalarımda da belirtmiş olduğum gibi bu durgunluk aşılmadığı sürece bazı dengelerin korunur görünmesi mümkun olabiliyor. Durgunluktan çıkış ya da ekonominin canlanması soz konusu olursa ortaya birdenbire bambaşka bir tablo çıkabilir. Onun için yakından izlenmesi gereken şey piyasaların nabzı. Piyasalarda durgunluktan çıkış belirtileri ve beklentileri var mı? Olabilir mi? Öncelikle bu sorulara yanıt aramak gerekiyor bugünkü belirsizlik ortamında. Burada anahtar sözcük "belirsizlik." Herkesin birbirine sorduğu ve galiba kimsenin tatminkâr biçimde yanıtlayamadığı soruların başında iç ve dış politikayla ilgili olanlar geliyor: Erken seçim olacak mı? Olacaksa ne zaman? Cumhurbaşkanı seçimi ne olacak? Özal aday mı? Değil mi? SHP ve DYP nasıl bir tavır alacak? Sonbaharda ülkenin politik atmosferi nasıl olacak? Bulgaristan'la ilişkilerde ne gibi gelişmeler olacak? Türkiye, dış pofitikada bir kıskaca mı sürükleniyor? Bu ve bunun gibi sorular hemen ekonomiyle ilgili sorulara bağlanıyor: • Seçimleri yapma ya da yapmama kararı ekonomiyi nasıl etkileyecek? • Enflasyon oranımn çok gerisinde kalan döviz kurları ne zaman patlayacak? Sonbaharda dolar ve mark kaç lira olacak? • Enflasyonun altında kalan faizlerle mevduatı bankalarda tutmak ne zamana kadar mümkün olacak? Para bankadan kaçacak mı? Faizler yeniden yukselecek mi • Ücretli maaşlı kesime sağlanan artışlar ve çiftçiye verilen para, iç pazarda ciddi bir talep artışına yol açacak mı? • Emisyonda gözlenen hızlı artış ne zaman fiyatlara yansıyacak? Yoksa yansımayacak mı? • Hangi KIT ne zaman, hangi oranda zam yapacak? • ithalat fonları nasıl değiştirilecek? • İhracatın düştüğü görülürse ne yapılacak? Panik içinde yeni ödünler verilecek mi? • Yönetimde ekonomi politikasını kim belirliyor? Bakanlar ve bürokratlar arasında görüş aynlıklan var mı? Kimin sozü gecerli? Bu gibi soruların hiç birinin tatminkâr ve inandırıcı biçimde yanıtlanamadığı bir ortamda piyasaların canlanması ve ekonomideki durgunluk havasının aşılması kolay değil. Sayın Öztin Akgüç'ün Banka ve Ekonomik Yorumlar Dergisi'nin haziran 1989 sayısındayer alan açıkoturumda belirttiğı gibi, ekonominin durgunluktan çıkması için işçiye memura birkaç kuruş fazla vermek, çiftçiye peşin ödeme yapmak yeterli görünrnüyor. Asıl durgunluk içinde olan sektörlerin, yatınm malı, ara malı ve kısmen de dayanıklı tüketim malı üreten sektörlerin canlanması için yatınmların canlanması, konut sektörünün hareketlenmesi gerekiyor. Yatınmların canlanması ise "belirsizlik" faktörüyle çok yakından ilişkili. Yatırımcının birkaç ay sonrasını bile net göremediği bir ortamda, "belirsizlik virüsü"ne aldırmadan yatırım kararı vermesi ve uygulaması oldukça zor. En büyük bankalanmızdan birinin genel müdürü, belirsizlikler giderilmeden ekonomide ciddi bir canlanma beklemenin doğru olmadığını belirtmiş. Odalar Birliği Başkanı Ali Coşkun, piyasada şubat martlarına göre bir kıpırdama olduğunu, müteahitlere yapılan ödemelerin, yanm kalan konutlara açılan kredilerin, genişletilen meslek kredilerinin ve tarım kredilerinin, bankaların yeni yöneldiği tüketici kredisinin ve çeşitli kesimlere sağlanacak gelir artışlarımn da piyasalardaki kısmı hareketlenmeyi destekleyebilecegini belırtiyor. Bunun enflasyonu yeniden sıçratmaması için de fazla parayı emecek ve üretimi arttıracak önlemlerin alınmasını istiyor Ali Coşkun. Edindiğim izlenim, "ekonomi durgunluktan çıktı" havasında değil Sayın Coşkun, ama bazı işaretler görüyor ve hazırlıklı olunmasını istiyor. İstanbul Sanayi Odası Başkanı Nurullah Gezgin, mevsimlik bazı piyasalarda küçük bazı kıpırdamalar olabileceğini, ama genel olarak bir canlanmadan söz etmenin mümkün olmadığını söylüyor. İTO Başkanı Yalım Erez de bu görüşe katılıyor, Anadolu: dan gelen haberlerin de iç açıcı olmadığını belirliyor. Merkez Bankası'nın 250'den fazla özel kuruluşa her ay anket formları göndererek yaptığı eğilim araştırmasının sonuçlan da bu konuda Hginç bazı ipuçları veriyor. Örneğin "kendi sanayi dallarındaki gidişat" konusunda bir ay öncesine göre "daha kötümser" olanların oranı bu yılın ocak ayında yüzde 47'ye kadar yükselmişken mayısta bu oran yüzde 18!e inmiş, ama "daha iyimser" olduklannı belirtenlerin oranı ancak yüzde 8'den yüzde 15'e çıkmış. Anketin mayıs ayı verileri, kapasite kullammındaki azalmanın da durduğunu ve küçük de olsa bir artışa dönüştüğünü, iç piyasadan alınan siparişlerdeki anormal düşüşün durduğunu, üretim hacmindeki düşüş beklentisinin bir miklar azaldığını ortaya koyuyor. Tüm bu göstergeler, 1988 yılının ılk aylarından itibaren artmaya başlayan kötümserlik havasından geriye dönüşün ilk belirtileri gibi görünüyor. Buna karşın, firmaların üretim planlarını giderek daha kısa vadeli yapma eğilimi sürüyor. Üretim programını aylık yapanların oranı artmaya devam ederken 912 aylık üretim planı yapanların oranı 1988 başında yüzde 35'ten 1989 mayısında yüzde 14'e kadar düşmüş bulunuyor. Üretimini ancak aylık planlayabilen sanayicinin yeni yatırımı düşünmemesi de çok doğal. Yatınm düşünmeyenlerin oranı 1987 sonunda yüzde 10'un altındayken şimdi yüzde 30'un hayli üzerinde bulunuyor. Merkez Bankası eğilim anketinin sonuçlan, özel sektördeki kötümserlik havasının biraz azaldığını, ancak "belirsizlik" öğesi•nin caydırıcı etkisinin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Gelir payı ödemeleri ANKARA (AA) Karakaya B ve C tertibi gelir ortaklığı senetlerinin gelir payı ödemeleri bugün yapıhyor. Edinilen bilgiye göre, Karakaya B ve C tertibi senetierin 4. dönem gelir payı getirisi yüzde 33.08 olarak hesaplandı. Buna göre, 100 bin liralık kupürlere 33 bin 80 Ura, 500 bin liralık kupürlere 165 bin 400 Ura, 1 milyon liralık kupürlere de 330 bin 800 Ura gelir payı ödenecek. Her iki gelir ortaklığı için yapılacak toplam ödeme ise 19 milyar 888 milyon lirayt bulacak. Ödemelerin 9 milyar 924 milyon Iirası B tertibi, diğer yarısı da C tertibi senetlere yapılacak. Alcatel'e ITT ortak Teletaş'ın istanbul Ümraniye'de kurulu fabrikasmda çeşitli hat kapasitelerinde telefon santralları üretjliyor. kan söz konusu yeni alımın kamuya ait hisselerin satırruyla gerçekleşebileceğini ve böylelikle Teletaş sermayesinden yüzde 57'sinin Alcatel'e ait olacağını belirtti. Cengiz Tuncer, Alcatel'in amacının Türkiye üzerinden Ortadoğu ve Doğu Avrupa ülkelerine girmek ve Teletaş'ın urettiği iletişim sistemlerini burada pazarlamak olduğunu söyledi. mu Ortaklığı tdaresi elinde bulunan yüzde 18'lik hissesinin Alcatel'e satılrnası konusunda da Başbakan'ın "yeşil ışık yaktıgı" belirtildi. Özelleştirme calışrnalanna yakın bir kaynak, Genel Müdür Fikret Yücel'in görevinden ayrılmasında Teletaş'ın yabancı ortağın tam kontrolüne girmesinin etkisi bulunduğunu söyledi. ortaklara sunulacak. Yerli ortakların bu hisseleri almaması durumunda, yine yerli ortaklara teklif edilen fıyattan az olmamak üzere, hisseler başkalarına satılabilecek. Bunun için Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı ldaresi yeniden "değerleme" yapacak. Geçen yılın şubat sonunda yüzde 22 hissesi halka satılan Teletaş'ın, geriye kalan yüzde 18 hissesine rnevÖzelleştirmeden arta kalan yüz cut yerli ortaklarıran telekomünide 18 hisse, şirket ana statüsüne kasyon sektöründeki krizden dogöre B grubu hissedarı olan yerli layı ilgi göstermeleri beklenmiyor. Bell Telephone şirketini satın alarak Teletaş'a ortak olan ve yüzde 18'likbir hisseye daha talip olan Alcatel'in ortakları arasında çokuluslu iletişim sistemleri üreticisi ITT de yüzde 37 oranında ortak. Şirketin yüzde 61.5 hissesini ise Belçika kökenli Compagnie Generale d'Electricite kontrol ediyor. AlcatePin ortakları arasında yer alan ITT ise Altın Rehber adıyla bilinen telefon rehberlerini hazırlama haklarını alarak bu rehberleri yayımlamaya başladı. Yeşil ışık Teletaş'ın Toplu Konut ve Ka Diinyu Bankası^dan kredi anlaşması ANKARA (AA) Türkiye'nin Dünya Bankası 'ndan bu yıl sağladığı toplam 604.5 milyon dolar tutarındaki krediye ilişkin anlaşmalar Washington 'da imzalandı. Anlaşmalara Türkiye adına Hazine ve Dış Ticaret Musteşan Namık Kemal Kılıç, Dünya Bankası adına da Başkan Yardımcısı Wilfried Thalvritz imza koydular. Kredilerden 250 milyon dolar tutarındaki 3. tarım projesi kredisi, Ziraat Bankası aracılığıyla çiftçilere verilecek. Prof. Kazgan, durgunluğun gitgide bozulan gelirdağılımından kaynaklandığınısavundu Egeli işadamları "Çad'ın gerisînde kaldık" ABDURRAHMAN YILDIRIM Prof. Dr. Gülten Kazgan İMSAD yönetim kurulu Ekonomi Servisi înşaat Malzemeleri Satıcıları Derneği'nin (İMSAD) Yönetim Kurulu üyeleri belirlendi. Buna göre, Yönetim Kurulu Başkanlığı'na Suphi Aydıner (Dökümay), Başkan Vekilliği'ne Ahmet Çuhadaroğlu (Çuhadaroğlu A.Ş.), Başkan Yardımcıhklanna Yılmaz Güngör (Serel), Germiyan Saatçioğlu (Demirdöküm), üyeliklere de Ali Eren (Eransan), Sabiha Vurkaç (Pimaş), Meryem Fmdıkgil (Ondulin), Erdoğan Biricik (Çanakkale Seramik) ve Yüksel Güner (Eczaabaşı) getirildiler. Kalitesiz kömüre dikkat Ekonomi Servisi Bazı kamyoncu ve depocuların, düşük kaliteli kömürü ucuza alıp, piyasadaki en kaliteli kömürün fiyatma sattıkları belirtildi. tstanbul kömür üreticilerinden Cemil Öktem, vatandaşları bu konuda uyararak, tanımadıklan kimselerden kömür almamalarını önerdi. İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) meclis toplantısında "Türkiye Ekonomisinin Görünıimii"nü anlatan Prof. Gülten Kazgan, ekonomideki durgunluğun, olağanüstü boyutlara varan gelir dağüımındaki bozulmadan kaynaklandığını söyledi. Prof. Kazgan, "1989 1 ™ tkinci Yansında Türkiye Ekonomisinin Göninümü"nü anlatırken, erken genel seçim ve cumhurbaşkanlığı seçimi beklentisinin ekonomiye yansıdığını ve bütün ekonominin beklentiye girdiğini söyledi. Kuraklık olayımn, dolardaki artışın getirdiği faturanın ekonomiyi olumsuz etkileyeceğini belirten Gülten Kazgan, 1988'de başlayan durgunluğun gelir dağıhmının son yıllarda çarpıa boyutlarda bozulmasından kaynaklandığını vurguladı. 1983 yüında milli gelirden tarım kesiminin aldığı yüzde 20.5 payın 1987'de yüzde 17.1'e, 1988'de ise yüzde 14'e gerilediğini, ücret ve maaşlılann payının da 1983'te yüzde 25'ten 1987'de yüzde 17'ye, 1988'de de yüzde 13'e düştüğüne dikkat çeken Gülten Kazgan, sermayenin milli gelir içindeki payını aynı süre içinde yüzde 55'ten yüzde 73'e çıkarttığını bildirdi. Milli gelirdeki bu dağıhmın, ekonominin çok büyük çoğunluğunu oluşturanların gdirlerinde büyük kayıplar meydana geldiğini gösterdiğini kaydeden Prof. Gülten Kazgan, sanayicilere, "Enflasyon toplumun büyük bir kesiminden küçük bir kesimine bu kadar şiddetli bir gelir transferi yapınca, büyük degişikliklerin gündeme gelmesi normaldir. O kadar şiddetli bir gelir transferi yapıldı ki, siz malınızı satamaz duruma geldiniz. Bu durum, ekonomideki 'eksik tüketim' teorisi Kazgan'dan işadamlarına: O kadar şiddetli bir gelir transferi yapıldı ki siz malınızı satamaz duruma geldiniz. Ücretlimaaşlı kesimin milli gelirden aldığı pay, birAfrika ülkesi olan ve memuru, işçisi bulunmayan Çad'daki ücretlimaaşhların düzeyine inmiştir. 70.20 Milli gelir nasıl paylaşılıyor? (%) 5355 5«8 • Enflasyonu önlemede iç ve dış borç ödemeleri ciddi sınırlamalar getiriyor. Türkiye, Güney Kore ve Romanya ile birlikte borcunu büyük bir sadakatla ödeyen üç ülkeden biri. Ertelenen borçlar bu yıl sonu biteceğine göre, yeni yılla birlikte yeni borç erteleme hakkına kavuşuyoruz. Eğer borçlarımızı uzun vadelere erteleyebilirsek, enflasyonu daha kolay kontrol altına alınz. Gelir dağılımını düzeltebilir, yatırımlara kaynak ayırabilir ve durgunluğu aşabiliriz. • Eğer Türkiye demokrasiyi yaşatmak istiyorsa, siyasi partilerin konsensus icurması gerekecek. Israil, nasıl bu yolla yüzde 40O'lerde olan enflasyonu yüzde 10'lara çektiyse, Türkiye de bunu gerçekleştirmelidir. Türkiye'de eğer siyasi partiler bir araya gelip bu konsensusu sağlayamazlarsa süngülü gelir. Dışardaki angaje eder. Bunlar olmazsa kakafoni olur, demokrasi gider. • Türkiye, imalat sanayiinde ve eğitimde atılım yapmalı. Eğer Türkiye, imalat sanayiindeki yeni teknoloji devrimine ayak uyduramazsa 90'b yıllannı kaybeder. Sağlıksız ve eğitimsİT bir nufusla sanayide atılım olamayacağına göre, 80'li yıllarda bir kenara atılan eğitime mutlaka öncelik vermeli. Meclis toplantısında konuşan İSO Yönetim Kurulu Başkanı Nurullah Gezgin de, ithalatın kolaylaştırılmasına ve yüzde 20 komisyonla çalışan bankalarm ithalat komisyonlarını binde beşlere indirmelerine karşıhk ithalata talep bulunmadığını söyledi. Erdemir'in Türkiye'nin en kârlı şirketi olduğunu, cirosunun yüzde 42'si oranında kâr sağladığını ve bu yönüyle yönetim sorunu bulunmadığını savunan Gezgin, "Erdemir niye özelleştiriliyor?" diye sordu. Gezgin şovle dedi: "Özelleştirmenin zevkine. mantığına biz varamadık. Bunlann açıklanması lazım. Bu özelleştimıelerin devamı olacak. Ciddi kuşkularımız var. Erdemir'in özelleştirmesindeki mantaliteyi oğrenmek biz sanayicilerin hem görevi hem de hakkıdır." tedirgin ediyor İZMtR (Cumhuriyet Ege Bürosu) Ekonomideki belirsizliğin ve "dengesiz görüntüsü"nün Türkiye'deki tüm dengeleri bozduğunu öne süren Egeli işadamları, "önümüzii kaygisız, düzgün göremiyonız" görüşünü savundular. Izrriir Ticaret Odası'nın önceki akşam yapılan aylık meclis toplantısında konuşan işadamları geçen ilk 6 aylık donemde piyasaların durgunluk içinde olduğunu, bazı işkollarında büyük sorunlar ortaya çıktığını, yatınmların durduğunu öne sürdüler. KtT zamlarının ücretlere yapılan zamlara kaynak olacak felsefesinin bir sonucu olarak ortaya çıktığını öne süren yönetim kurulu başkanı Halit Şarlak, "Toplumun gelir seviyesi esasen döşüktür. tşçilik giderlerinin artması ve KtT ürünlerine yapılan zamlarla girdi maliyeılerinin yükselmesi 1989' un ikinci yansında enflasyon beklentilerini körükleyecektir" dedi. Şarlak, ekonomide ve sosyal hayatta oluşan dengesizlik ve tahribatın çok zor sorunlar yaratmaya devam ettiğini bildirerek şunları söyledi: "Bizi tedirgin eden nedir? Birincisi, ekonominin 1987 yılı öncesi islikrarlı geçen birkaç yılını aratacak dengesiz göriintüsüdür. 1989'un ikinci varısında bir laraftan pian hedeflerine hangi yollarla vanlacağı kesinlik kazanmamıştır. Her karar ve uygulama sanki Meclislen geçen 6. Plan'ın hemen temmuz 1989'da uygulanacağı düşüncesi ile anlatümakta ve tartışılmaktadır. Oysa plan 1990'da uygulamaya girecektir. Önümüzde daha 5. Plan'ın son yılının son altı ayı vardır. Hiç kimse bu dönemden söz etmemektedir. Bize göre 1989, tesadüflere ve akıntıya bırakılmış gibidir. tkincisi, yasi istikrarsızlıktır." KârfaizRant 49.47 5236 26£6 24;5724;62 24 78 ÜcretMaaş i5.80 1980 1981 1982 1984 1985 1986 1987 1988 1989 • Kaynak: Doç. Sülgyman Özmucur/Boğaziçı Ünh&rsıtesı ni dogruluyor. Türkiye'de ücretlimaaşlı kesimin milli gelirden aldığı pay, bir Afrika ülkesi olan ve memunıişçisi bulunmayan Çaddaki ucretlimaaşlılann düzeyine inmiştir" dedı. Prof. Kazgan, hükümetin enflasyonu düşurmek için ücretmaaş artışlarıru sınırladığını, bunun sonuç vermediğini görünce de döviz fiyatlarını sabit tutmaya yöneldiğini hatırlattı. Prof. Kazgan şunları söyledi: "Döviz fiyatlanm sa bit tutarken para arzı genişlerse enflasyon diişürülemez. Latin Amerika bunu defalarca denedi, fakat enflasyon yine aldı başını gitti. Para arzını sabit tutmadan döviz rıyatlannı sabit tutmak ihracatı düşürür, imalat sanayiini batınr. Hele kapılan açarsanız daha çabuk batınr. Türkiye de ArjantİD sendromunu yaşar. Türkiye'de bu tehlike vardır." Prof. Gülten Kazgan, neler yapılabileceğini de şöyle sıraladı: Coşkiın: Sıkmtılar sürüyor ANKARA (AA) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Coşkun, piyasada sıkıntıların devam ettiğini belirterek, "Ben piyasayı güniük güneşlik şekilde göstermedim" dedi. Coşkun, "Gercek kur diizeni üzerindeki çeşitli baslalar kaldınlmalı. Mevcut kur uygulamasımn giderek birkaç ay sonra bir devalüasyonla neticelenmesini arzu etmeyiz. Bu ancak döviz babalannın, faükümettn devalüasyon ortamına düşmesini arzn etîcnlerin isine yarar" seklınde konuştu. Ali Coşkun, bir gazetecinin erken seçim konusundaki sorusunu, "Erken seçim siyasi istikrarı sağlar, ama enflasyonu çözmez. Ancak seçimden sonra kurulacak iktidar sağlıklı tedbirler alırsa enflasyonu çözebilir" diye ce\apladı. Coşkun, siyasi istikrar giderek daha bozulursa ve iktidar seçim ekonomisine yönelirse, enflasyonun bu yıl sonunda yüzae 5560 düzeylerinde olmasının olanaksız olduğunu bildirdi. Coşkun, "Türkiye5 nin enflasyonda tekrar yüzde 80100'lere tahammulü yoktur. Buna fırsat verenler sorumlulukuın kurtulamaz" dedi. Memurlara verilecek zammı gecikmiş bir zam olarak niteleyen Coşkun, "Ümit ederiz ki çalışanlan memnun edecek bir rakam ortaya çıkar" dedi. • MTO Komitesi Milletlerarası Ticaret Odası Tıirkiye Milli Komitesi'nin 35. Genel Kurul toplantısı saat 10.00'da Odakule'de başlıyor. UGUN 0D5 LTO. LTANTS STİMCfİM ULTAMTS Borsada işlemler 2 9 Kaziraıı 1 9 8 9 Ûno* seSSSSS ans kapan Akcımento Anadolu Cam ArçelrK Bagfaş Bolu ÇımentD Brisa ÇehkHalat Çımsa C.Elektnk Doktas Ecz Yatınm Ege Btracılık Ege Giıbre Ereğ D Ç E O C (NAMAj GoodYear Gubre Fabnka Guney Bıracılık Hektas Izmır 0 Ç Kartonsan Kav Kepez Elektnk Koc Holdıng Kordsa Koruma Tar Köytaş Koç Yatınm Makına Takım Netaş Nasaş Olmuksa Otosan Pınar Sut Raban Sarfcuysan Sjfaş T Oemır Dok Teletaş T Sışe Cam T Sıemens Yasaş 2975 3550 4650 3550 17300 4050 4250 4400 17700 5000 2950 13000 1550 31500 23000 8000 6500 4300 Bügünloj Bugünkü Bugunkü en düsük enyuksek kapanıs 2800 3500 4450 3350 17000 3800 4050 4100 17000 4900 2850 12300 1550 29500 22000 7650 6200 4350 3300 11400 5550 4200 4600 5400 1000 2100 1850 1250 1550 3825 4500 2060 2225 5400 6200 3925 2800 3050 7400 1525 2950 3500 4550 3550 17000 4025 4200 4350 17600 5050 2900 12800 1650 34000 23000 8150 6300 4375 3750 11400 5650 4350 4900 5650 1000 2125 1850 1275 1650 4000 4550 2075 2325 5500 6200 4100 2800 3200 7700 1575 2800 3500 4450 3350 17000 3800 4200 4100 17000 4950 2875 12300 1625 29500 22000 7650 6200 4350 Işlem En çok söz mikian Yapılan fiy 15270 1000 2950 98525 2825 3500 4550 3525 17000 4000 4200 4150 17000 5000 2850 12800 1600 30000 22000 7850 agırMi ortfiy. 2832 3500 4504 3451 17000 3919 4131 4188 17195 4982 2863 12605 1605 30437 22251 7837 857 6231 4363 943 3579 11400 4211 4773 5612 1000 2113 1850 1255 1650 3915 4518 2068 2272 5439 6200 3996 2800 3094 7550 1546 DOVIZ KURLARI Dövızın Cınsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belcıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fin Markkas 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 İsveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 Italyan Lireti 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dınarı 1 Sterlin 1 S.Arabıstan Rıyali Döviz AI 1 Ş 2138.08 1622.16 156.30 1099.27 52.54 282.25 487.92 323.95 974.74 323.09 1280.28 151.96 14.99 7229.33 3342.24 570.31 Ddvız Satış 2142.36 1625 41 156.61 1101.47 52.65 282.82 488.90 324.60 976.69 323.74 1282.85 152.26 15.02 7243.82 3348.94 571.45 30 HAZİRAN 1989 Efektıf Alış 2138.08 1594.58 156.30 1099.27 51.65 282.25 479.63 323.95 974 74 323.09 1280.28 149.38 14.74 7106.43 3342.24 560.61 Efektıf Satış 2164.00 1641.83 158.19 1112.60 53.18 285.68 493.84 327.88 986.56 327.01 1295.81 153.80 15.17 7316.99 3382.77 5 7 7 22 890 900 850 860 970 850 3475 11500 5800 4200 4750 5850 1000 2125 1700 1225 1500 3800 4750 2050 2325 5750 6500 4200 2875 3100 7800 1550 930 3325 11400 5550 4350 4600 5400 1000 2100 1850 1250 1650 4000 4550 2050 2225 5400 6200 3950 2800 3200 7400 1550 930 8940 11750 8200 16850 4370 6800 6667 19280 138602 13140 3400 1020 860 1460G • 6200 3100 4375 8000 930 33511 3750 102 11400 4000 5550 3093 4200 8992 4900 10210 5800 1000 1000 12547 2125 540 1850 9635 1250 4391 1650 11041 3900 2150 4500 800 2075 52246 2275 6350 5450 1610 6200 12355 4000 1199 2800 13200 3050 1500 7600 13650 1550 700 HeyecanvericipazarCoca Cola'nın 12 yıl önce terkettiği Hindistan'da sımdi de en büyük rakibi Pepsi'nin bayrağı dalgalanıyor. Hindistaiî'a yatuım akuıı Ekonomi Servisi Çin'den sonra dfinyanın tkinci kalabalık Ülkesi Hindistan, Batılı sermayenin yeni 'gözdesi' oldu. Bir zamanlar içe kapalı, korumacı bir ekonomi uygulayan Hindistan, Rajiv Gandi'nin 1984'te iktidara gelmesiyle birlikte yabancı sermayeye sağlanan kolaylıklar sayesinde Batılı sermayenin akın ettiği bir ülke oldu. Annesi Indira Gandi'nin 1982'de uygulamaya koyduğu prograrnı genişleten Rajiv Gandi, sıkı lisans politikalarını kaldırdı, yeni kuruluşların kabul edilme prosedürlerini kolaylaştırdı, ihracatçılara vergi teşvikleri ve diğer kolaylıklarla birlikte, büyümeyi hedefleyen sanayilere ithalat kolaybklan getirdi. Ayrıca yabancıların yatırımlannda daha fazla kontrol sahibi olmasına olanak sağlanmasıyla birlikte daha da büyüyen Hindistan orta sınıfına mal satma imkânı 1987'de 84 milyon dolar olan yabancı sermaye miktannın geçen yıl iki katına çıkarak 174 milyon dolara ulaşmasına neden oldu. Bu yıl için beklentilerin çok daha olumlu olduğu, sadece yılın birinci çeyreğinde Yeni Delhi hükümetinin toplam 91 milyon dolar tutarında projeyi kabul ettiği bildiriliyor. Hindistan'a yatınm yapan yabancılar arasında yüzde 40'lık pay ile Amerikalılar önde gelirken, F. Almanya, İtalya ve Japonya da paylarını arttırıyor. 1987'de yüzde 7.4,1988'de yüzde 9.6 büyüme gösteren Hindistan, her türlü yabancı sermayeye kolay kolay kucak açmıyor. Hintli yetkililer, "Biz hamburgerci veya pizzacı istemiyoruz, ekonomimizi giiçlendirecek yatınmlan istiyoruz" diyorlar. Hintli yetkililer, yeni teknoloji getirecek, döviz sağlayacak ve kritik üretim uçurumlarını kapatacak elektronik, enerji, telekomünikasyon alanındaki yatırımlara 'kucak açtıklanm' belirtiyorlar. Texas Instruments, Nixdorf, Hewlett, Packard, Digital, Equipment, Honeywell, Microsoft ve Siemens gibi elektronikte iddialı firmaların Hindistan'da yatınm yapmasıyla bilgisayar endüstrisinin Hindistan ekonomisinin dinamosu haline geleceği belirtiliyor. Hindistan pazarının büyüklüğü de yabancı yatırımcılan 'heyecanlandıran' bir başka faktör, AT and T telekomünikasyon şirketinden bir yetkili, "Hüktimet 2000 yılına kadar telefon şebekesini 45 katı büyutmeyi hedefliyor. Bunun iş lisanında çevirisi, 3040 mihar dolar demektir" diye konuşuyor. Hmdistan'da yabaacı yatınn/ l 1 0 ÇAPRAZ KURLAR S 1.9450 $ 6,6000 $2,1934 S 1,6700 B Alman Markı Fransız Frangı Hollanda flonnı. İsvıçre Frangı $ 1407 04 Italyan Lıretı $ 142.63 Japon Yeni $ 3,7489 S t Uabıstan Rıya I E 1,5632$ 56» (milyon dolar) ALTIN GÜMÜŞ Alış Cumhuriyet Reşat 24 ayar altm 22 ayar bılezık 18 ayar altın 900 ayar gümuş 1 ons altın (S) 170 000 180 000 25 870 23 000 19 400 Satş 172 000 185 000 25 970 25.500 19 480 SERBEST PİYASADA DÖVİZ Alış ABD Dolan Batı Alman Markı Isviçre Frangı HoHanda Flonnı ingıkz Sterüni Fransız Frangı 2134 1097 1275 Satış 2142 1100 1280 90 İtalya 970 3350 975 3390 Japanya 50 Dış ulkelerdekı Hıntfıstanlılar Ingıltefe Fransa Nofveç Sıngapur 84 '»S '86 400 376 00 420 325 (Londra) 327 377 20(M B)" 376 30 Iftem niktan:. İMKBcmleksi: SS2.338.5 .809.62 O»«ku (»M.74) i, İ244.337.72S Siz le*ae sayısı.. 9S9 MURATA FAKSIMILE İstankul: 175 44 93 Aırtalya: 123 066 Bursa: 152 206 Adana: 122 533 •r « Dığerlen