Katalog

17 HAZİRAN 1989 •••• CUMHURİYET/17 Tadı güzel mi? Ingiltere'nin yönetıminden 1997de Çin'e devredilmesi beklenen Hong Kong'daki Vietnamlı mülteci sayısı toplam 150 bin civarında. Son haftalarda teknelerie Hong Kong'a yaklaşık 50 bin kışi sığındı. Çevresinde olan bitenden habersiz görünen Vietnamlı kız çocuğunu şimdilik yiyecekierin tadı daha çok ilgilendiriyor. (Fotoğraf: AP) Karacaiçin başvuru ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) DİSK Yönetim Kurulu üyesi ve Madenlş Sendikası Genel Başkanı Mehmet Karaca, vatandaşhğının kaybettirilmesi ve mallarııun tasfiye edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararının kaldırılması için Danıştay'a başvurdu. Avukatları Rasitn Öz, Bülent Utku ve Akın Atalay tarafından Danıştay'a dün yapılan başvuruda, Karaca'nın, "12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra oluşan olumsuz koşullar nedeniyle kendi güvenliği açısından yurtdışına çıktıgı ve halen Fransa'da yaşadıgı" belirtildi. Başvuruda, Karaca'ya yapılan "yarda dön" çağrısıtun usulüne uygun yapılmadığı da belirtilerek, Karaca'nın politik mülteci olarak bulunduğu ne Fransa'daki adresine ne de halen Türkiye'de bulunan adresine böyle bir tebligatın ulaşmadığı kaydedıldi. Mitterrand'ın eşinden Leyla Zana'ya davet ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Fransız Cumhurbaşkanı Mitterrand'ın eşi Daniella Millerrand, Fransız Devrimi'nin 200. yıldönümü nedeniyle düzenlenen "tnsan Haklan ve Banş" konulu toplanııya halen hapishanede bulunan eski Diyarbakır Belediye Başkanı Mehdi Zana'run eşi Leyla Zana'yı da davet etti. Fransız Devrimi'nin 200. yılını kutlama amacıyla Birleşmiş Milletler Insan Haklan Organizasyonu çerçevesinde Paris'te düzenlenecek toplantıya davet edilenlerin "niteiikleri" şöyle belirtildi: "tnsan haklan çiğnenmiş çeşitli toplum liderleri, bu liderlerden insan haklan ve banş için yaptıklan mıicadeielerden dolayı tutuklanmış, işkence ve hakaret görmüş olanlar." layan 65 yaşındaki Munip Pergel, bu sanatın teknolojinın gelişmesıne paralel olarak tarihe karıştığını söyledi. Eskiden birçok ailenin geçimini saraçlıkla yaparak kazandığını belirten 65 yaşındaki Münıp Pergel, bu sanatın geçim kaynağı olma özelliğini kaybettiğini anlattı. Erzurum'da şu anda bu işi sadece kendisinin yaptığını bildiren 55 yıllık sanatkâr Münip Pergel, şunları söyledi: "10 yaşımdan beri baba mesleği olan bu işı yapıyorum. Yaptığımız ış binek hayvanlarında kullamlan eyer, koşumluk, gertı, boyunduruk gibi işler. Günümüzde saraçlık karın doyurmaz oldu. Böyle giderse 23 yıl içinde maalesef bu meslek tamamıyla ortadan kalkar." (Fotoğraf: AA) y s^3 Samsun'da cadde ve sokakTehlikeli oyun,larda, plastikçocuklann üfleyerek attıkları borularta kâğıt fişeklenn gözlerde yaralanmalara ve körluğe yol açtığı bıldirikJı. Samsun Devlet Hastanesı Göz Hastalıklar Uzmanı Op.Or. Nurcan Gürkaynak, "Bu mevsimde göz rahatsızlığı sonucu hastaneye getinlen çocuklann yüzde 25'ınin hastalığı bu tehlikeli oyundan kaynaklanıyor" dedi. (Fotoğraf: AA) HABERLERİN DEVAMI Sofya'ya resmî çağrı (Baftarafı 1. Sayfada) çiliği'nden bir yetkili de ANKA muhabirine bilgi verirken, geziye ev sahipliğini Dışişleri Bakanı Mesut Yılmaz yapacağı için katılacaklarım söyledi. Yunanistan Büyükelçiügi'nden bir yetkili, Kapıkule gezisine Büyükelçi Dimitris Makris'in katılacağını bildirdi. Yetkili, kararın Atina'ya danışılarak alındığıru belirtti. Makris'in pazartesi günü hmir'deki randevusunu bu nedenle iptaJ ettiği öğrenildi. Bulgaristan Büyükelçiliği'nden üst düzey bir yetkili ise ANKA'ya, gezide temsil edilmelerinin, söz konusu olmadığını söyledi. Yetkili, Büyukelçi Minko Sladkarov'un Ankara'da bulunmadığını, çarşamba günü Sofya'ya gittiğine ilişkin bir soruya ise, "Villa saün almak için gitti. Bir hafta kadar kalacak" şeklinde yanıtladı. Görev süresi sona eren Türkiye'nin Sofya BüyUkelçisi Ömer Lötem, Sofya'da veda ziyaretlerini tamamlayarak dün Türkiye'ye döndü. Dışişleri Bakanlığı'ndan bir üst düzey yetkilisi, büyükelçinin Bulgar Devlet Başkanı Todor Jivkov'dan başka Dışişleri Bakanı Mladenov'a da veda ettiğini bildirdi. Lütem'in yerine, Dışişleri Bakanlığı Personel Dairesi Başkanı YalçmOnü atanmıştı. Oral, temmuz başında Sofya'da olacak. Macaristan Tarım Bakanı Laszlo Papocsin, Bulgaristan'ın Türkiye'ye yönelik baskılannı yeni duyduğunu ve ülkesine döndüğünde ilgileneceğini bildirdi. Resmi davetli olarak Ceylanpınar Devlet Üretme Çiftliği'nde incelemelerde bulunan Papocsin, gazetecilerin soruları üzerine, kendisine Bulgaristan'ın Türklere karşı insanlık dışı davranışlarda bulunduğunun söylendigini belirterek şunları söyledi: "Törk Bulgar sonınu, Avnıpa'da tek sorun degildir. Romanya'da da 2,5 milyon Macar agır baskı alündadır. Biz insan baklanna saygı gösteren ve özgürlüğü seven bir halk olarak baskı altında olan halklarla dayanışma içindeyiz. Bulgaristan'daki Türkler sorununu daha önce duymadım. Burada ögrendirn. Ülkeme dönünce arasnnp ilgflenecegiın" dedi. Halter Şampiyonu Naim Süleymanoglu da dün soydaşlanmızı ziyaret ederek dertlerini dinledi. Kapıkule gumriik alanında soydaşlarımızın getırdiği eşya ve yuklerin dağılması sonucu sınırın giriş \e çıkışlannda sıkıntılar yaşanıyor. Gelenlerin pasaport, kimlik ve sağlık kontrolleri yapıldıktan sonra süratle yakınlannın ya da devlet tarafından organize edilen çadırkentlere gönderilmesine çalışılıyor. Ancak yeterli sayıda başvuru yeri olmadığı için işlenılerde aksamalar oluyor, kuyruklar meydana geliyor. Bu arada Başbakan Turgut özal'ın, bugün Kapıkule'yi ve Dereköy'ü ziyaret etmesi, gelen soydaşlanmızla işlemlerinin yapılmasına sürat kazandırdı. Halen bölgedeki çalışmaları yerinde yöneten Devlet Bakanı Ercüment Konukman ise ANAP'ın "Petek" otobüsüyle Kapıkule'de beklemekte olan soydaşlarımızın arasında bir tur attı. Sakarya Milletvekili Yalçın Koçak'ın anonslan, kahramanlık türküleri ve mehter marşıyla dolaşan Petek otobüsü ile birlikte soydaşlanmız da "Kahrolsun Bulgaristan", "Yaşasın Turkiye" sloganlan attılar. Bu sırada çıkış kapısına gelen otobüs ve kalabalığı, Bulgaristan tarafındaki nöbetçi kulesinde bulunan askerler dürbünle izlediler. Kapıkule ve Dereköy'de incelemeler yapan Içişleri Bakanı Abdulkadir Aksu ve Sağlık Bakanı Halil Şıvgın da gelenlerin sorunlannı dinlediler. AT, Bulgaristan için girişimde ÇERÇEK 12 ülke siyasi direktörlerinin Lüksemburg'daki toplantısında, tophıluk ülkelerinin Bulgaristan'a karşı AGİK sürecini işletmeleri kararı doğrultusunda, başkentlerin Bulgaristan 'a verilecek notadaki soruları hazırlaması istendi. Atina son anda itiraz etmezse, dönem başkanı Ispanya önümüzdeki günlerde A T adına girişimde bulunacak. leniyor. Bu arada Ankara, bütün topluluk başkentleri, Brüksel KoBRÜKSEL AT'nin, ortak misyonu ve Ortak Pazar Konseyi bir diplomatik girişimle Bulgaris nezdinde yoğun girişimler yapatan'ı "Avrupa Güvenlik ve lşbir rak, AT'nin AGtK girişimini bir ligi Konferansı"nda (AGtK) "sa an önce gerçekleştirmesini talep mk sandalyesine" oturtmak için ediyor. Diğer taraftan Türk dipaldığı "ilke karan", halen geçer lomasisi, Bulgaristan ile Avrupa liliğini koruyor. Yunanistan'dan Topluluğu arasında imzalanması şimdiye kadar bu konudaki top öngörülen ticaret anlaşmasını, luluk tutumunu engeüeyecek her Ortak Pazar'ın Sofya'ya karşı bir hangi bir itiraz gelmediğinden, yaptınmı olarak askıya alması "normal süreç" işlerliğini sürdü için "nabız yoklamalannda" burüyor. AT başkentleri şu anda lunuyor. Sofya'ya iletüecek notada yer alaGuvenilir AT kaynaklaıından cak olan ve Türk azınlık konusun edinilen bilgilere göre on iki ülke da Bulgaristan'ı "sigaya çekecek" "siyasi direktörlerinin" geçen sorulan hazırlıyorlar. Eğer Atina perşembe gunu Madrid'de aldıkbir "son an oyun bozanlıgı" yap ları ve Türk azınlığâ uygulanan madığı takdirde de topluluk dö baskılardan dolayi, Viyana AGtK nem başkanı tspanya'nın, önü nihai senedi uyannca topluluğun müzdeki günlerde, on iki AT ül Bulgaristan nezdinde ortak girikesi adına Bulgarıstan'a ortak bir şim yaparak Sofya'ya soru yönota vermesi ve AGtK Anlaşması neltmesi karan şu anda geçerliliuyannca, Sofya'dan Türk azınlık ğini koruyor. Yine aynı kaynakkonusunda bilgi talep etmesi bek lardan sızan haberlere göre Madrid kararı, salı günü Luksernburg'daki AT Dışişleri Bakanları Konseyi'ne paralel olarak gerçekleştirilen ikinci "siyasi direktörier" toplantısında da teyit edilmiş durumda. Bu bilgilere göre Madrid'den sonra Lüksemburg'da da Yunanistan'dan, ortak AT girişimini engelleyecek herhangi bir itiraz gelmiş değil. Lüksemburg'da alınmış olan yeni karar, üye ülkelerin Sofya'ya yöneltilecek soruları hazırlaması ve daha sonra bunların tek bir metin haline getirilerek tüm AT başkentlerinin ortak notası niteliğinde, topluluk dönem başkanı tspanya tarafmdan Bulgaristan'a verilmesi doğruitusunda. Bu yüzden de şu anda "nonnal süreç" işlerliğini sürdürüyor ve on iki ülkeden gelecek sorular bekleniyor. Bu arada Atina'run son aşamada, AT tarafından Bulgaristan'a yöneltilecek sorulardan bazısına karşı çıkması ve böylelikle de topluluğun AGtK çerçevesinde ortak bir girişim yapamaması, Türk diplomasisinin endişesini oluşturuyor. Ancak Yunanistan'ın şimdiden itiraz ettiği yolunda Ankara mahreçli bazı haberler AT kaynakları tarafından hiçbir şekilde doğrulanmıyor ve "sürecin, bir 'yol kazası' olmadan nonnal seyrini iztedigi" ısraıla vurgulanıyor. Fakat, bu sürecin "bdirli bir zaman alacağı" da aynı topluluk kaynakları tarafından ifade ediliyor. Öte yandan Türk diplomasisi, AT'nin Bulgaristan'a karşı AGtK mekanizmasıru bir an önce çalıştırması için yoğun girişimlerde bulunuyor. Söz konusu girişimler, bütün Ortak Pazar başkentleri, Bruksel Komisyonu ve Topluluk Konseyi nezdinde yapılıyor. Bu arada önemli ve yeni bir gelişmeyi, Ankara'nın, AT'nin Sofya'ya bir yaptırım olarak, topluluk ile Bulgaristan arasında imzalanması öngörülen ticaret ve yeni ilişkiler anlaşmasını askıya alması için "nabız yoklamalannda bulunması" oluşturuyor. Romanya'daki insan haklan ıhlallerinden sonra Bükreş ile olan ticari ilişkilerini donduran AT'nin, aynı şeyi Bulgaristan için de uygulaması, Ankara diplomasisinin şu anda açıkça söylemediği, fakat çeşitli topluluk başkent ve organlarına "çagnştırdığı" yeni diplomatik yaklaşımı teşkil ediyor. Ancak bu aşamada Türkiye'nin AGİK mekanizmasının işletilmesine birinci önceliği verdiği belirtiliyor. (Baştarafı 1. Sayfada) daydı. Başbakanın her gittiği yerde ve her gezisinde bu ağır . lık duyumsanıyor, Çin'den îngiltere'ye kadar etki yaratıyordu. , özal'ın uluslararası çevrelerle özel Uiskileri vardı. \ Aklı başında kişilerin zaten ' inanmadıklan bu kaba propagandanın kofluğu şimdi ortaya çıkmıştır. Devletler arası ilişkilerde kişilerin de rolü olmakla birlikte, önemli olan, bir ülkenin ağırlığı ve gücüdur. Eğer bu ağırlık hafıjlemişse ve bu güç eksilmişse, er geç faturasını halk ve devlet öder. Şimdi Türkiye'de yaşanan budur. Bulgarlar, zamanlamayı kendilerine göre iyi saptamış ve Türkiye'nin en zayıf dönemini seçmişlerdir. Turkiye yıllardan beri dünya kamuoyu önünde işkenceler ülkesi gibi görülmekte; insan haklan ihlalleri yüzünden eleştiriye uğramaktadır; dış borçlannın ağırlığı altında eziimiştir; gerek ekonomide, gerek dış politikasında manevra olanakları daral '. mıştır; elinde kullanabileceği kozlan kalmamıştır. Olsa bile Ankara'daki yöne' timin bunları kullanabilecek yeterliliği yoktur. Yine de uluslararası kamuoyunda kıpırdanmalar başlamıştır. Bu alanda Türkiye'nin ağırlığı olsa da olmasa da Bulgaristan'da olan bitenler uygar dünyanın tahammül edebileceği ttirden degildir. Bize düşen, Bulgaristan'daki soydaşlarımızın haklarını dış dünyada savunmakla birlikte, kendi iç dünyamızda ivedi olarak çağdaş demokrasilere yakı' şır bir düzeni kurup canlandırmak, insan haklan ihlalierinin üzerine gitmek, işkence iddiala '• rını çok yakından kovuşturarak Türkiye'nin dış dünya karşısmdaki konumunu ve görüntüsünü duzeltmektir. Yoksa ekonomide "dışa açtima modeli" derken, uygar dünyanın değer ölçülerine kapalı bir toplum olmanın bedelini daha ağır olaylarla ödemek zorunda kalabiliriz. • • • Yunanistan'dan itiraz gelmedi OLAYLARIN Almanya'nın tutumu F.Almanya'nın Ankara Büyükelçisi Dr. Verner Reichenbaum, Trabzon Valisi'ni ziyareti sırasında, "Bulgaristan'da Türklere yapüanlar insanlıgın yüz karasıdır" dedi. FAlmanya Dışişleri Bakanlığının bir sözcüsü de Bonn'da AA muhabirine yaptığı açıklamada, Almanya'nın Bulgaristan'da Türk azınlığâ karşı girişilen baskılar ve sınırdışı eylemlerinden endişe duyduğu bildirildi. Adalet Bakanı CMtan Snngurlu, Lahey'de düzenlenen Avrupa Adalet Bakanlan Toplantısı'na katılmak üzere yann lstanbul'dan ayrüacak. Sungurlu'nun Lahey'de bulunduğu süre içinde Avrupalı meslektaşlanna Bulgaristan'da Türklere karşı uygulanan baskılan ve bu ülkeden sınırdışı edilenlerin durumu hakkında bilgi vereceği ve destek isteyeceği belirtiliyor. Kapıkule'de bulunan arkadaşlarımız ldris Akyüz ve Fuat Kozluklu'nun bildirdiklerine göre, soydaşlanmızın gelişlerindekı yoğunluğun sıirmesi karşısında, sıkışıklığın önlenmesi için Bulgarlarla yapılan sınır görüşmesinde Bulgar araçlarının Kapıkule gümrük sahasına girmesine izin verildi. Bu arada Bulgar treniyle 420 soydaşımız Türkiye'ye giriş yaptı. Bulgaristan'ın sınırdışı ettiği Türklerin Kapıkule'den girişlerinde "keşmekeşlik" dün de devam etti. Kapıkule'nin, Bulgaristan tarafından yedi kilometrelik bir kuyruk oluştuğu öğrenildi. Edirne ve Kapıkule'deki yetkililerden alınan bilgiye göre, bugüne kadar Türkiye'ye giriş yapan 19.500 soydaşımıza Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu'ndan 940 milyon lira ödendi. Öte yandan Dunya HADİ ULUENGİN "Aşı" kuşkusu Türkiye'ye giriş yapan soydaşlanmızdan banlan, Bulgar yetkililerinin Türk çocuklarına yaptıkları aşılar konusunda endişelerini belirttiler. tddialara göre, Bulgarlarca çocuklara, özellikle ortaöğrenim çağındakilere tabanlanndan "kısırlaştırma" ile vücutta kısmi felç yaratacak aşılar yapıhyor. Edirne Valisi Ünal Erkan, aynı iddiaların kendilerıne de geldiğini, bu nedenle Kapıkule ve çadırkentlerde sıkı bir taramaya geçildiğini, ancak henüz böyle bir "aşüama" olayıyla karşılaşmadıklarını belirterek, "Bu demek degildir ki, böyle bir olay yok. Biz araştırmamızı sürdürecegiz. Doğnı da olabüir" diye konuştu. Valinin bu konuşmasını Devlet Bakanı Ercüment Konukman da aynı şekilde onayladı. Sakarya ve G.O.Paşada mitînglö% bugün Haber Merkezi ANAP, sun Bulgaristan" sloganlanyla keSHP ve DYP'den oluşan üçlü bir sıldi. komitenin öncülüğünde Bulgaristan'ı kınamayı ve yapılan insanlık dışı davranışı, dünya kamuoTürkiye'ye gelmiş ve gleecek yuna duyurmayı amaçlayan 24 olan Bulgar uyruklu Türklerin haziran Taksim mitingine, Türk hem Türkiye'de ikâmetlerini mal Iş de katılma karan aldı. Ayrıca, mülk sahibi olabümelerini, hem bugün Sakarya ve tstanbul Gazi de 2510 sayılı tskân Yasası'ndaki osmanpaşa'da Bulgaristan'ı kına şeri usulle vatandaşhğa aünmalayan mitingler yapılacak. rım sağlayan yasa tasansı MeclisDYP Genel Başkanı Süleyman ten geçti. Tasarıya göre, Türk soyDemirel, Sakarya'da Gar Meyda lu kişilerden, Türkiye'de yakınlanı'nda saat 14.00'te yapılacak mi n bulunanlar serbest göçmen satinge katılarak bir konuşma yılacaklar, diğerleri ise iskânlı göçmen kabul edilecekler. yapacak. Göçmenlere Yardım DerneğinBu arada Irak'tan gelen Peşce, bugün tstanbul Gaziosmanpa mergeler ile Bulgaristan'dan göç şa'da düzenlenen mitingde de Bul edenlerin Sosyal Yardımlaşma ve gar zulmü kınanacak. Bursa'da yann Altıparmak'tan bir yürüyuş yapılarak Fomara Meydanı'nda sonuçlanacak mitinge DSP ile Balkan Türkleri Kültür ve Daya (Baştarafı l. Sayfada) nışma Derneği'nin öncülük ettiği Mesut Yılmaz daha önce, bildiriliyor. Mitinge, Bülent Ece "TürkYunan Uiskileri bazında vit'in katılmayacağı öğrenildi. Türkiye'nin dış politikasının genel degeıiendirmesi" şeklinde Türkİş katılıyor açıklanan konuşmasının gündeTürktş, 24 haziranda Taksim' mini gördüğü lüzum üzerine dede yapılacak "Bulgar Zulmünü ğiştirerek, Bulgaristan'daki Turk Telin Mitingi"ne katılmaya karar azınlık sorunu ve son gelişmeler verdi. Türktş Yönetim Kurulu üzerinde durdu. Yılmaz, Türkitarafından yayımlanan bildiride, ye'nin Bulgaristan'a karşı izlediBulgaristan'daki soydaşlarımıza ği stratejinin siyasi ve ekonomik karşı başlatılan insanlık dışı mu planda yürütüldüğunü, siyasi ameleler kınandı. planda bu ülke üzerindeki uluslararası baskının arttırılmasının K.Maraş'ta miting amaçlandığını belirtti. Yılmaz, Kahramanmaraş'ta dun yapı "Siyasi planda Bulgaristan'ı izolan "Bulgar Zulmünü Telin Mi le ederiz, suçunun bedeli budur" tingi"nde konuşan MÇP Genel diyerek Paris'te surmekte olan Başkanı Alpaslan Türkeş, Bulga AGtK İnsani Boyut ristan'a karşı gerekli önlemlerin Konferansı'nda Fransa, İtalya, alınmasını istedi ve Özal'ı "Bul Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesigar zulmü karşısında samimiyel mi dışında Bulgaristan'ı kınamasiz davranmakla" suçladı. yan Batı ulkesi kalmadığına dikİnönü Meydanı'nda yapılan mi kati çekti. Dışişleri Bakanı, Bultingde Jivkov'un bir portresi ya garistan'a karşı uluslararası tepkıldı ve Turkeş'in sözleri sıksık kinin giderek arttığını kaydetti. "Kahrobun komünizm", "Kahrol Ekonomik planda, Bulgaris tki Dayanışmayı Teşvik Fonu'ndan yararlanmasına olanak sağlayan yasa tasansı da TBMM'de kabul edildi. Tazminat davası ANAP Genel Başkan Yardımcısı Cumhur Ersümer, düzenlediği basın toplantısında, sınırdışı edilen Türklerin maddi ve manevi zararlarının ödettirilmesi için Bulgaristan aleyhine uluslararası mahkemelerde tazminat davası açılacağını bildirdi. Ersümer, "Bu zararlar için tazminat isteme hakkına sahibiz. Yaptıklan yanılarna kalmayacak. bu farura ödetilecektir" diye konuştu. SHP tstanbul milletvekili ve Avrupa Pariamentosu Sosyalist Grup Başkanvekili tsmail Cem, Sosyalist Grubun Başkanı Alman milletvekili Karl Ahrens'e bir mektup yazarak "Bulgaristan'ın Türk ve Müslüman azınlıga insanlık dışı baskılarla bir tebcir olayı yararması hakkında dünya kamuoyunu bilgilendinnek ve hareketlendirmek üzere" destek istedi. DYP Grup Başkanvekili Vefa Tanır, Bulgaristan'dan göç eden Türklerin durumlanyla yalnızca bir bakanlığın ilgilenmesinin yeterli olmadığını belirterek, "tlgili bakanhklann katıhmı ile oluşturulacak bir göç koordinasyon komisyonu kurulmabdır" dedi. OKTMAKBAL EVET/HAyiR (Baftarafı 2. Sayfada) nedenler, olaylar, ınsanlar ilerıde bir bir ele alınıp incelenecektir. Bütün bu söylenenler ne denli doğruymuş, ne denli yanlışmış, hepsi gelecektekı kuşaklarca saptanacaktır. Habora, işkence ve işkenceciler, cumhuriyet, politika, karanlıkta kalan olaylar, vurgunlar, talanlar, beledıyeler, ışçıler, 1 mayıs, Atatürkçülük, demokrasi, anayasa, bölücülük, ırtica, 12 Eylül vb. konularda Sayın Evren'in neler söylediğıni kısa parçalar halinde okurlara sunmuş. 1980 eylülünden yakın günlere kadar gözümüzün önüne serilen bir ılginç panorama! İsterseniz Sayın Evren'in belgesel bir önem taşıyan sözlerinden, daha doğrusu toplumu uyarıcı, topluma yol gösterici öğütlerinden birkaç alıntı yapayım. 17 Haziran 1983'te Sinop konuşmasında diyor ki: "...bütün mesele bir ınsanın zamanında çekilmesini bilmesidir. Dikkat ederseniz Türkiye'de bugüne kadar kendi isteğiyle çekilmiş hiçbir kimseyi gösteremezsiniz. Ama komşularımıza, Avrupa'ya, dünyaya bakacak olursak görürüz ki herhangi bir lider seçimi kazanamamış ise derhal ıstifasını verip gidiyor. 'Ben bu işi beceremiyorum' diyor. Bir de bize bakın evvela yurt sathında yüzde 50 oy alırlar, sonra bu rakam azala azala yüzde 29'a iner, hâlâ daha o makamlarda kalmaya devam ederler. Bütün mesele demin söylediğim gibi artık milletın desteğını alamıyorsa, millet kendisine bu desteği veremiyorsa zamanında çekilmesini bilmelidir" Bu sözler sanki Bay Turgut Özal'a söylenmiş gibi! Daha 83 yılında Sayın Evren bu uyarıyı yapmış. Ama anlayan kim? Özal'ın oyları yüzde 21.80'e iniyor, kamuoyu yoklamalarında bu oranın yüzde 15'lere düştüğü belli oluyor, ama Bay Özal hâlâ Başbakanlık koltuğunda oturuyor! Hiçbir sıkıntı duymadan 'ben 92'ye kadar iş başındayım' diyebiliyor! Evren bu sözleri Demirel için, biraz da Ecevit için söylemişti. Doğruyu söylemek gereklidir, Bülent Ecevit seçimlerde yenik düşer düşmez ya da azınlıkta kaldığını anlar anlamaz iktidar koltuğundan kendi isteğiyle ayrılmasını bilen bir politikacıdır. Ecevit'in yaptığını yapan bir başka politikacı anımsamıyorum. Ne var ki parti liderliğini yenilgilere karşın o da bırakmadı. Oysa Batı ülkelerinde seçımde yenılgı alan bir partı liderı yerinde kalamaz, kendisi istese de başkaları bırakmaz. "Kenan Evren Ne Dedi, NeOldu?" (Habora Yayınları) Baskın Oran'ın "Evren'in Gizli Anıları" kitabı gibi bir solukta okunan belgesel bir yapıt. Evren 29 Nisan 83'te şöyle demış: "Biz istedık ki kurulacak partiler sağlam temeller üstüne otursun" MDP, HP, ANAP Evren'in bu sözlerini yalancı çıkardı ne yazık ki! Üçü de iflas etti, üçü de yenilgiden yenilgiye uğradı. Şimdi ne Turgut Paşa'nın Milliyetçi Demokrasi Partisi var ne Calp'in Halkçı Partisi... Bay Özalın ANAP'ı ayakta duruyor, ama o da ilk genel seçimde tasfiye olacağa benzer. Demek ki bir ülkede demokrasi ancak o ülke halkının bilinçlı eylemiyle oluşabiliyor. Son olarak Evren'in yine Sinop'ta verdiği söylevden şu parçayı okurlarıma sunarak yazımi bitireyim: "O demin bahsettiğim lıderlerın etrafında bazı insanlar vardır ki, kendilerıne daıma şunu söylerler 'Efendim siz gidersenız memleket mahvolur, memleket batar. Sizden daha akıllı, sizden daha iyı bu işi becerecek kımse yoktur' etrafındakiler hep bunu söyler. Işte o lider buna kandığı sürece kendi kendisini de kandırmış olur." Evren'in bu sözü Bay Özal'a çok yakışıyor. Yalnız iktidar lıderine değil, ana, yavru muhalefet liderlerine, lıdercıklerine de!.. İşin garıbi Sayın Kenan Evren'e de! . Hepsının Sayın Evren'in bu uyarısından ders almaları gerek. Yılmaz: Sofya blöf yapıyor tan'la ticaret yapan Batı ülkelerinin bu ülke üzerinde çok büyük yaptırım güçleri olduğuna dikkati çeken Yılmaz, "Bulgaristan, bu ülkelere mal ihraç edemezse, ekonomisi durur" dedi. Yılmaz, "Batı, Bulgaristan'daki Türkler sonınunda Bulgaristan'ı suçu oranında ekonomik olarak cezalandınrsa, bu ülke buna direnemez. Ba0nın tepkisinin gerçekleri görmesi oranında bu yönde gelişeceğini hesap ediyonız" diye konuştu. Yılmaz, "Göç için gerekli önlemler alınmış raıdır" şeklindeki bir soruyu şöyle yanıtladı: "Bulgaristan, bugün yaptığı gibi soydaşlanmızı bütün sosyal haklannı gasp ederek göndermeye devam ederse, Turkiye, Bulgaristan'ın bu suçuna ortak olamaz. O zaman Turkiye, bütün güçlüklere rağmen bu kişilerin Türkiye'de iskânına imkân verecek önlemleri almak zorundadır." Dışişleri Bakanı, Bulgaristan'ın bütün Türkleri göndermesini muhtemel görmediklerini belirtti. Coşkun'un temaslan Turkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Coşkun, Başkanvekilleri Yalım Erez, Ali Osman Ulusoy, Fuat Miras, Yılmaz Destereci ve diğer yöneticiler, dün Çorlu'dan başlayarak Kapıkule ve Dereköy sınır kapılarmda ziyaretlerde bulunarak sorunları tespit ettiler. Coşkun, soydaşlanmızın acil ihtiyaçlarının karşılanması için Edirne Valiliği emrine 100 milyon lira bağışta bulundu. Türkiye'ye gelen soydaşlarımıza iş bulunması yolunda çaba harcanacağını, oğrencilere karşılıksız burs verilmesi için çalışmalar yapılacağını bildiren Coşkun, soydaşlarımızın eşyalarının taşınması için nakliyecilerle göruşulerek 400 kamyonun sınır kapılarına gönderilmesi talimatının verildiğini, ilk partide 10 kamyonluk bir gıda yardımırun yola çıkarılacağını da bildirdi. Basbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdür Vekili Ahmet Ersoy, TRT Genel Müdür Vekili Danyal Gürdal ve AA Genel Müdür Yardımcısı Ercan Şen1 le düzenlediği basın toplantısında, "zorunlu göç" konusunda yabancı kamuoyoınu aydınlatmak amacıyla bir dizi faaliyette bulunacaklarını açıkladı. Bu arada Belene dizisinin ABD, Kanada ve F.Almanya'ya satışı için görüşmelere başlandığı bildirildi. Boğaziçi Cniversitesi öğretim uyeleri, yayımladıkları bildiride, Türk ve dünya kamuoyunu Bulgar yonctiminin "ortaçağa dahi yakışmayan ugursu/ icraatından dolayı" kınamaya ve her türlü ilişkiyi asgari düzeje indirmeye çağırdı. Istanbul Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Korkmaz Altuğ da, Bulgaristan'da yapılan insanlık dışı uygulamayı kınadıklarını açıkladı. Iktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı Jak Kamhi, Bulgaristan1 daki Türk azınlığına karşı sürdürulen insanlık ve demokrasi dışı uygulamaları çeşitli AT merkezierindeki kuruluşlar nezdinde kınayarak, bu kuruluşları gerekli tavn koymaya davet etti. İzmir'de kurulu luryağ A.Ş., göçmenlere dağıtılmak uzere 10 ton margarin ve deterjanı Edirne'ye gönderdi. Doğmak için sınırı bekledi Özlem (Baftarafı I, Sayfada) meler arasında Bulgarca sozcükler de yer alıyor.. Nalan'a soruyorum: Okul tatil olduğu zaman neler yapıyordun? Kiraz toplardım. tütun kırardım. Peki arkadaşlarınla oyun oynamaz mıydın? tzin vcrmczlerdi bir araya gelelim diye. Peki, hiç sinemaya gittin mi? Hayır, köyde sinema yoktu, kasabaya da anam babam salmazdı zaten ama isterim burda görmek. Bu sırada ağabeyi llhan, soze karışıyor. Oralarda, Turkiye aleyhine filmler gösterildiğini duyardık. Gorelim istemezdik onlan. İlhan, sen okulda Türkçe okudun mu? Hayır, Fransızca okudum. Peki, Türkiye'de okula devam etmeyi duşunüyor musun, zor olmayacak mı senin için? Türkçeyi tam öğreneceğim, isterim okuraak ama buyüklerim daha iyi bilirler. Ancak istemem Bulgarcayı unutmak, diye konuşuyordu, hırs ve kin dolu bakışlarla... Acı ve tatlı olaylar yaşanıyordu Kapıkule'de. Gelen soydaşlanmız arasında " s o n nefesini" veren iki yaşlı insan vardı. Yakınlan, üzüntülerini dile getirirken, bir yandan da "Şükürler olsun ki, özgür topraklarda kaybettik onlan." deyip teselli bulmaya çalışıyorlardı.. Dün bir kız çocuğu dünyaya geliyordu Edirne devlet hastanesinde.. Zehra Salihoğlu, hamile ve doğurmak üzere iken gelmişti Kapıkule'ye, yol boyunca rahatsızlanmış gelir gelmez de hastaneye kaldınlmıştı. Eşi Mehmet Recep Salihoğlu, heyecanla bekliyordu. Nevai adında 7 yaşında bir oğlu vardı. Eşinin ikinci çocuğunu Türkiye'de doğurmasını istiyordu. İstediği de oldu. Dun, saat 12.00 sıralannda ikinci çocuğu dünyaya geliyordu. Adını ne koyacaksın" diye sorduğumda "Erkek olursa Özgür, kız olursa Özlem" diyordu. Ve kuçuk Özlem ozgür bir ülkede yaşamla tanışıyordu... sa eşya dolu, üst bagajında bir teLvizyon ve radyo çarpıyor göze. tçinde bulunanlar şaşkın bir ifadeyle bakınıyor çevresine. Belli ki, inanamıyorlar Türkiye'de olduklanna. Direksiyon başındaki Ismail Tahsinoğlu, soruyor gümrük görevlisine, "Geldik mi, Turkiye mi burası ağabey?" diye. Razdrad'ın orta mahalle köyunden geliyorlardı, butün gece yol almışlardı... Biz de herkes gibi "hoş geldiniz" diyor ve konuşmak istediğimizi iletiyoruz kendilerine. "Of, off.. İçimiz dolu, o kadar çok anlatacak şey var ki" diye karşılık veriyor. Yanındaki oğlu tlhan'a sanhp" kaçırdım kızanımı, alacaklardı askere diyor ve gözlerinden yaşlar boşalıyordu... Eşi Ruzye ve kızı Nalan da duygulanıyordu bu manzaradan... 14 yaşında olmasına karşın, elleri erkek eli gibi ve nasır tutmuştu Nalan'ın.. Üstelik ortaokul 2. sınıf öğrencisiydi.. Konuşuyoruz, ama pek fazla anlamıyorum söylediklerini, Turkçe keli Yılmaz, 1,52 milyon Türkü Türkiye'ye gönderdikleri takdirde doğacak işgücü açığı nedeniyle Bulgar ekonomisinin altust olmasının kaçınılmaz olduğunu söyleyerek, "Bulgarlann bütün Türkleri gönderebileceklerini sanmıyonız. onlann yaptıklan astında bizi tartmaktır, yani bloftur. Onlar eskiden olduğu gibi 200 bin W ASHINGTON (AA)ABD kişi verirsek, alamazlar, sının kapatırlar diye düşünmektedirler" Kongresi Helsinki tnsan Haklan Komisyonu, Bulgaristan'ı sert bir dedi. şekilde kmadı ve ulkedeki TürkleDışişleri Bakanı sözlerini şöyle re karşı sürdürdüğü insanlık dışı davranışlann derhal durdurulmasürdürdü: sını isteyen karar tasanlan hazırla"Bulgaristan'ın uyguladığı teh yarak Temsilciler Meclisi ve Senacir politikası, 50 yıldır yapama to'nun ilgili komisyonlarına sundıklan, uygnlayamadıklan asimi du. lasyon politikasının başansız olKarar tasanlannda, Bulgaristan masından kavnaklanıvor. Soydaş hükumetinin, Türk azınlığın din lanmızı zorunlu göçe itmelerinin özgüriüğünü vahim şekilde kısıtlatek nedeni budur. Biz, Turkiye yarak çok sayıda camiyi kapattığı, olarak Bulgaristan'dan gelecek Kuran'ın kopyelerinin ithalini yasoydaşlarımızın tamamını alma sakladığı, bu arada birkaç istisna ya hazınz. Ama bunun bir göç an dışında Türklerin göç etmesine izin laşması çerçevesinde sistemli ola vermediğine işaret ediliyor. rak yapılmasından yanayız. Böyle Tasarıda, Bulgar hükumetinin bir anlaşma için de Bulgaristan ile insanlık dışı eylemleri geniş biçimher düzeyde buluşmaya hazır ol de hatırlatıldıktan sonra Kongre'duğumuzu duyurduk. Bu buluş nin kararı olarak şu görüşlere yer malarda Birleşmiş Milletler'den veriliyor: de bir temsilci bulundurulmasını 1ABD Kongresi, Bulgaristan istiyoruz. hükümetince etnik Türklere karşı Bulgaristan'ın Türk azınlıga girişilen açık ırk aynmını ve gadkarşı giriştiği baskı ve zorunlu gö darca davranıslan şiddetle kınaçü de bir insanlık suçu olarak ni maktadır. 2Bulgaristan hükümetine, bu telendiriyoruz. Bizim diğer bir yaklaşımımız da, Bulgaristan'dan topluma karşı tüm ırk aynmı uygugelecek soydaşlanmızın belirli bir lamalarını derhal durdurması ve zaman çerçevesinde ve haklan ga banşçı siyasal eylemlere katıldıklaranti altına alınarak Türkiye'ye n gerekçesiyle tutuklanmış tüm etnik Türkler ile öteki tutuklulan sergoçleridir." best bırakması çağnsında bulunur. Mesut Yılmaz Libya'nın arabu3Tüm Bulgar vatandaşlannın luculuğu konusunda da şunları özgürce göç etmek hakkı konusunsöyledi, "Arabuluctıluk yapılabil da yukümlulüklerine > e daha öncemesi için ortada her iki tarafın varlıgından mutabık olduklan bir ki beyanlanna ujması yolunda sorunun olması lazım. Bulgaris Bulgaristan hükümetine çağnda tan sorunun vaıiığını reddediyor. bulunur. 4ABD Başkanı ve Dışişleri Bulgaristan, Türklerin varlıgını reddediyor. Resmi tezler degişme Bakanı'ndan, Türk azınlığına kardikçe, arabulucıınun başan şansı şı girişilen ırkçı davranışlar konusunda Bulgaristan hükumeti nezyok." dinde güçlü diplomatik girişimlerDışişleri Bakanı, Bulgaristan' de bulunmasını, bu arada Sofya'ın Türklere baskı, asimilasyon ve da bu yıl güvenlik v e işbirliği kontehcir uygulamasının ardında ya feransı çerçevesindey apılacak çevtan nedenın bu ulkedeki, "Turk re toplantısı dahil, konuyu uygun lerin hızla arlan nüfusu her uluslararası forumda gündeme olduğunu" kaydetti. getirmeleriniisıer. ABD Kongresi'nden kınama