Katalog

17 HAZİRAN 1989 CUMHURİYET/15 'Büyük beyaz miting'e yasak ANKARA (Cnmburiyet Bürosu) Tüm sağlık çalışanlarının katılımıyla pazar günü yapılraası kararlaştınlan "büyük beyaz miting", Ankara Valiliği'nce " s o ç işlenmcsi kuvveüe rauhlemej" gerekçesiyle yasaklandı. Ankara Vali Yardımcısı Yahya Giir tarafından "vali emriyle" hazırlanarak miting tertip heyetine iletilen bir yazı ile yapılması düşünülen toplantının, 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası'nın 17. maddesi uyarınca yasaklandığı bildirildi. Miting tertip heyetince yapılan açıklamada, "Saghk sistemimizin yıllardır biriken sonınlan ve giderek agırlaşan yaşara koşullan altında ezilen sağlık çalışanlannın taleplerini karauoyuna duyurmayı amaçlayan mitingi yasaklayan bu karan dogru bulmuyoruz" denildi. Basın Ozgürlüğü Ödültt İSTANBUL (AA) Gazeteciler Cemiyeti, basın özgürlüğünün önemini vurgulamak amacıyla "Basın Özgürlügü Ödülii" oluşturdu. Yapılan açıkiamaya göre basın özgürlüğünü savunan, bu uğurda çaba harcayan kişi ve kuruluşlara verilecek ödülün ilkinde, 1 Haziran 1988 ile 31 Mayıs 1989 tarihleri arasındaki çalışmalar göz önüne alınacak. ödül adaylıkları, kişi ve kuruluşların kendi başvurulan, yayın kuruluşlarının sorıımlu müdürleri ve TRT yetkilileri ile Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu'nun önerisiyle gerçekleştirilecek. Basın özgürlüğü ödülü, 24 temmuzda düzenlenecek törenle sahiplerine verilecek. ' 5? " * r Enflasyonun getirdikleri ra birimi dayanmıyor. Geçen yılki enflasyon oranı yüzde 934 olan Brezjlya'da hükumet yeni bir para birimi olan "yeni cruzado"yu dolaşıma soktu. Yeni cruzado, bin eski cruzodaya eşdeğer. Dolaşımdan kalkarak antıkalaşan Brezilya paralan sokaklardaki eski para satıcılannın tezgâhlarına duşmekten kurtıılamıyor. (Fotoğraf: Reuter) Y p i T I P h î Î P I I i n İsrail'deki Maayan Zvi adlı Kibbutz'ta (koI C I I I C I I U U U I I I | e k t j f ç i f t l j k ) bulunan çiftliğinde balıklara verilen yemın miktarı ve zamanı bilgisayar tarafından belirieniyor. Otomatik makinelerden sazanların bulunduğu havuza dökülen yemleri kapmak için balıklar bırbırleriyle yarışıyorlar (Fotoğraf AP) ' s P a n y a n ı n kuzeyindeki dağlıtc Austrias bökjesinde uygulanan av yasağına karşın, ebeveynleri öldürülen iki ayı yavrusunun bakımını çevre koruma örgüfleri ustlendi. Milli savunma muhafızlarmdan birince kurtanlan ayıcıtdann. yaşamı, Ispanyol yasalannca güvertceye alınmış durumda. (Fotoğraf: Reuter) CÜNEYT ARCAYÖREK yazıyor (Baftarafı 1. Sayfada) Önceki gün Özal, Çankaya'dan çıktı, genel müdür seçimini "önümüzdeki hafta yapmaya gayret edeceğini" söyledi. Cumhurbaşkanıyla konuyu görüştüğünü saklamıyor, "Tabii seçim yapmak kolay değıl" diyor. Kabineyı bir günde kuran insan, TRT Genel Müdürü'nün kırk beş gündür atayamryor. İşine geleni seçemediğinden, uç adaydan hangisinin Özal ağııiıklı TV yaratacağını henüz kestiremediğinden. Şansının, "az" olmasına karşın sürdüğü söylenen genel müdür vekili Danyal Gürdal da göze girme yarışına ekran uygulamalan koyarak katıldı. Aç TV'yi, birinci haber Özal, ikinci, üçüncü, araya küçük bir başkası girdikten sonra, yine Özal. Demirel geçende epey gükJürdü. "Mübarek Türk TV'si değil, Irak'taki gibi. Üniformalı Saddam yerine her gün üniformasız Özal yayımlıyor" dedi. Köşk Sözcüsü Ali Baransel, artık bıkkıntı veren olaya Çankaya'nın bakış açısını açıklarken atamayı ısrarla isteyen Evren'in Başbakanı "aynı duyarlılık içinde gördüğünü" söylüyor. Ne biçimse bu duyarlık, bir türfü sona ermiyor. Özal, enflasyona kırk gün duyarlı baksa, fiyatlann ağırlığryla bükülen belimiz belki doğrulacak. Enflasyonda duyarlık hakgetire, ne var ki, TRT dediniz mi, arşı âlâda! Bin liraya kazı kazaıı TAYFUN GÖNÜLLÜ ANKARA Milli Piyango tdaresi, ismi "hemen kazan" olan yeni bir oyun başlatıyor. Üstü kazınarak oynanacak olan 'kuponlar, bin liradan satışa sunulurken en fazla vereceği ikramiye 150 milyon ile 200 milyon lira arasında olacak. Thomas Delarue adlı bir tngiliz fınnasıyla anlaşan Milli Piyango tdaresi, Hollanda'dan 100 ton ağırlığında, 5 TIR dolusu, 100 milyon adet "hemen kazan" kuponu getirtiyor. Kuponlar, Milli Piyango bayileriyle birlikte, bakkal ve süpermarketlerde de satılabilecek. Devlet 100 milyar lira toplayacağı "hemen kazan" oyununun yaklaşık yüzde 50*sini iştirakçilere dağıtacak. Batıda "talih oyunlannın en pratik olam" diye nitelenen "kazı kazan" kuponlannın çok kısa zamanda tüm yurtta yaygınlaşacağı, bu yolla Maliye'nin önümüzdeki aydan itibaren milyarlarca liralık ek bir kazanç elde edeceği bildiriliyor. menlik alanında pazariama >apabilme olanagına sahip olacak. Kendi pazanmızı biz talmin edemezsek >urtdışındaki pij'ango örgütlerinin pazan haline geliriz." Turkiye'deki damga ve taşıt pullarının da yapımını ustlencn Thomas Delarue'nün "Türkiye'de henüz yapımı mümkün olmayan ve üzeri çok özel bir alaşımla kaplı" kanlar için Milli Piyango tdaresi ile anlaştığı bildirildi. Firmayla yapılan anlaşma maddelerine göre 1 ila 1.5 yıl arasında İstanbul1 da "hemen kazan" kuponlanrun üretimini sağlayacak bir fabrika yapılması zorunlu kıhndı. 7 milyon sterline yapılacak fabrikanın bir bölum hisse senetleri Milli Piyango tdaresi'ne "beddsiz" olarak verilecek. Genel Müdür Tezmen, yurtdışından getirilecek kuponların tanesinin 3035 lira dolayında olduğunu belirterek, toplam maliyetin ise yaklaşık 3.5 milyar lira olacağını kaydetti. "Hemen kazan" için "eğlence agırlıklı" diyen Tezmen, "Çok cazip hale getirmemek lazım. Dozu iyi ayarlamak gerekiyor. Onun için de çok büyük ikramiye koyup riske edilmiyor. İnsanların tutkulannı, hejecanlannı tatmin etmeye donük, aynı zamanda da kamuya kaynak sağlayan >«ygın bir olay" şeklinde yonım yaparak şöyle konuştu: lar olabilir. Vaptığımız araştırmada Sanayi Bakanlıgı'na da sorduk, böyle bir tekniğin Türkiye'de olmadıgı teyit edildi. İkramiyeler ise çağın en ileri bilgisayar tekniği ile belirleniyor. Kâğıtlann üzeri çok özel bir alaşımla hazırlanarak basılıyor. Çok güvenlikli olması gerekiyor. Bu kâğıtlan Emniyet Genel Müdürlugü'ne de kontrol ettirdik." "Hemen kazan"ın bir hedefinin de turistler ve yurtdışında çalışan Türk işçileri olduğunu söyleyen Tezmen, "Bn, luristlerin alışık oldugu bir oyundur. Turistik bölgelerde oldukça satılacağını ve döviz kazandıracagını umuyonız. Avnıpa'da çalışan Turk işçilerinin de buna ilgi gösterecegini tahmin ediyoruz" dedi. Tezmen, 50 yıldan sonra yeni bir oyuna neden gereksinim duyduklarını ise şöyle açıkladı: "Her şeyden önce böyle bir farklılaşma teknik açıdan da gerekliydi. Tek bir piyangoya bağlı kaldığımız zaman kişi 'Alıyorum, alıyorum bir şey çıkmıyor' diye küsüyor. Alternatif sunduğumuz zaman kişinin deneyecegi alanlar çıkar. Böyle olmazsa o zaman şansını gidip kumarhanede deniyor. Kamu da bunun dışında kalıyor. Farklılaşma gerekliydi. Üstelik ekonomiye de bir kaynak saglamak açısından gerekliydi. Milli Piyango'nun altındaki boşluğtı dolduracağız. Siz bunu yapmazsanız, başka alanlara gidecektir insanlar. Biz bunun tecrubelerini diğer ülkelere bakınca göriiyoruz. Güney Amerika ülkeleriııde özellikle bu durum çok yaygın. Devlet kunıluşlan gerekli etkiniifi gösteremediği için yasadışı örgütler tarafından bu oyunlar lertiplenmekte. Müthiş kazançlar elde edilmekte. Biz de bu hatalara düşmemek için böyle bir yaklaşım içindeyiz. Başımıza geldikten sonra çare aramak yerine, başımıza gelraeden bunlan düşünmek dunımundayız." "Herkesin olayı enternasyonel açıdan algılamasında yarar göriiyornm" diyen Tezmen, "Geç kalırsak bu olayı başkalanna kaptınnz. Bu tür yollann Türkiye'nin tanıtımında da çok faydası var. Bunun yanında asgari 7 milyon steriin civannda bir teknolojik yatınm olacak. Bn çok önemli bir teknolojidir" dedi. Oğuz Tezmen, "hemen kazan'ın "nasıl oynanacagını" ise şöyle anlattı: "Oynanması çok basittir. Kâgıdın üzeri kazınacaktır. Kâğıt kazındıktan sonra para miktarlan vardır. Kâgıdın üzerinde 6 ufak bölüm vardır. Bu kutularda 3 aynı rakamı bulabilen, gösterilen rakam oramnda para kazanmış olacaktır. Bunlar için mevcut bayileri mizle birlikte ek bayilikler de verilecek. Para atarak bilet çıkaran makineler de düşünuyoruz. Bunlan şehrin guvenlikli yerine koyacagız. Paranın kazamlmasıyla birlikte hemen kuponu aldıgınız yerden paranızı alabilirsiniz. Bu oyun için fazla reklam kampanyası ise duşünmüyoruz. HABERLERIN DEVAMI MiUetvekiü maaşlanna zam ANKARA (Cumhuriyet BüroSB) 1979 yılında verilen bir üst derece imkânından yararlanamayan devlet memurları ile bu tarihten sonra işe başlayanlara bir defaya mahsus olmak üzere bir üst derece verilmesine ilişkin yasa teklifı TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Bu teklife eklenen ek bir hükürrfle milletvekili aylıklan "Her türlü ödetneJer dahil" olmak üzere en yüksek devlet memuru maaşı düzeyine getirildi. Milletvekili maaşlarının yeni hükümle 170175 bin lira arasında arttığı kaydediliyor. ANAP tzmir Milletvekili Akın Gönen'in memurlara bir derece verilmesine ilişkin yasa teklifi genel kurul gündeminden "yeniden düzenlenecegi" gerekçesiyle Plan ve Butçe Komisyonu tarafından geri çekildi. Söz konusu teklif ANAP Kırşehir MiUetvekili Şevki Gögüsger'in milletvekillerinin ödenek ve yolluklarında değişiklik yapan teklifi ile birlikte komisyonda yeniden ele alındı. Gögüsger'in teklifi mi'Jetvekili maaşlanmn hesaplanmasında en yuksek devlet memurunun aldığı aylığın değil, mıktarın söz konusu edilmesini ve kanunun 657 sayılı Devlet Memurlan Yasası kapsamından çıkanlmasını öngörilyordu. Ancak teklifin gerekçesinde kadro karşılığı sözleşmeli memur artışlanndan yararlanmasının amaçlandığı kaydedildi. Teklifin görüşülmeasi sırasında gerek "en yüksek devlet memurunun kim olduğu" gerekse de "milletvekili maaşlarının sözleşmeli statüye göre mi odenecegi" konusu tartışmalara yol açtı. "En yüksek maaşı alan devlet memurunun kim olduğu" sorusuna Devlet Bakanı tlhan Askın yanıt vermezken, bazı milletvekilleri YÖK Başkanının, bazılan da Genelkurmay Başkanı'nın en yüksek devlet memuru maaşı aldığını öne sürdüler. DYP'li İbrahim Demir sözleşmeli statüde bulunan başbakanlık musteşarını ölçüt alarak bu müsteşarın maaşırun bir yasa ile 10 milyon liraya çıkanlması halinde milletvekillerine 15 milyon lira maaş alma olanağmın sağlanabileceğini söyledi ve böyle bir amacın Anayasa'ya aykın olduğunu bildirdi. Söz konusu uygulamanın TBMM üyelerinin yaklaşımına gölge düşüreceğini beürten Demir, ANAP'h üyelerin sık sık laf atma ve komisyon başkanının uyanları arasındaki konuşmasında önerinin aceleye getirilmemesini istedi. Demir ülkede 6 milyon işsiz ve 3 rakamlı enflasyon ortamı bulunduğunu, kişi başına düşen milli gelirin 1200 dolar civannda seyrettiğini, böyle bir ortamda, milletvekili aylıklanna zam yapılmamasını önerdi. Demir, "fddia ediyorarn maaşlanmız S milyon lira olacak" dedi. önerinin sahibi ANAP milletvekili Şevki Gögüser de anayasada milletvekili aylıklan için "en yüksek devlet memuru" ibaresinin kullanıldığuu, teklifin sadece anayasanın özüne ve ruhuna uyum sağlamayı amaçladığını söyledi. Komisyon Başkanı Kemal Akkaya da milletvekili maaşlanyla ilgili yasa değişikliğine TBMM'de bulunan tüm siyasi parti grup başkanvekillerinden "olumlu görüş" geldiğini belirtti. DYP'li Demir'in öneriye karşı çıkması ve anayasaya aykın olduğunu iddia etmesi üzerine toplantıya 10 dakika ara verildi, ancak daha sonra aynı teklif ANAP'h Kadir Demir, SHP'li Turan Beyazıt ve DYP'li Tevfik Ertüzün'ün önerileriyle yeniden ele alındı. Demir, teklifin kabul edilmemesi için komisyonda uzun konuşmalar yaparak direndi. ancak komisyon başkanının, "Zabıtlara geçmesi için söylüyorum. Bu teklifin sözleşmeli personelle ilgisi yok" demesi üzerine kabul edildi. teklifin anayasaya aykın olduğunu yineledi. Aynı partinin grup başkanvekili Vefa Tanır da milletvekili aylıklannda yapılan artışlann gazetelerde büyütüleceğini, ancak TBMM'nin kendi hak ve hukukuna sahip çıkması gerektiğini anlattı. SHP'li üyelerin devlet memurlannm tümüne bir üst derece verilmesine ilişkin önergeleri ise reddedildi. Milletvekili maaşlannda hangi oranda artış sağlanacağı belirsiz kaldı. Devlet Bakanı Ühan Aşkın bu düzenleme ile milletvekili maaşlannda 160170 bin lira tutannda bir artış olacağını belirtirken bazı TBMM üyeleri ise bu miktarın çok daha yüksek olacağını belirtiyorlar. Halen, Başbakanlık müsteşarının brüt maaşının 2 milyon 150 bin, net maaşının da 1 milyon 391 bin lira olduğu bildirildi. Genelkurmay Başkanı'nın net maaşının ise bundan 170 bin lira fazla olduğu kaydediliyor. Yasa 1979 yıhndaki derece yükseltmesinden herhangi bir nedenle yararlanamayanlarla o tarihten sonra memuriyete girenlerin öğrenim durumlanna bakılmaksızın bir üst derecenin aynı kademesinden intibak ettirilmelerini öngörüyor. Birinci derecerJn son kademesinde bulunup da o tarihte bir üst derecenin yarattığı olanaktan yararlanamayanlar da bu yasaya göre doğan haktan istifade edecekler. Bu haktan emekli dul ve yetimleri ile Silahlı Kuvvetler Personel Kanunu'na tabi olanlar da yararlanacak; yasa yaklaşık 400 bin kişiyi kapsıyor. UGUR MLMCU (Baştarafı 1. Sayfada) GOZLEM ne vakit Bulgar, binlerce insanı Kapıkule'nin önüne yığar, Özal'dan ulusal birlik türküleri, "yanına komaytz" nutukları. Sofya'ya yaptırım ne olacak sorusuna Ozal'dan pes sesle yanıt. Deniz yolunu kapamayacakmış. Kapadın, Bulgar da Türk TIR'larına, havayoluna, Sovyetlerle anlaştı mı gaz borusuna. Avrupa ve dünyanın birçok ülkesinde yaygın olan "hemen kan, hemen kazan" oyunu Milli Piyango tarafından başlatıhyor. Önümüzdeki ay 50. yılını kutlamaya hazırlanan Milli Piyango tdaresi'nin Genel Müdürü Oguz Tezmen. "50. yılı yeni bir oynna başlayarak kuüayacagız" derken, "Bunun ikramiyesi kendi üzeyeni bir oyunun baslatılma gerekrinde yazıldığı için çok özel bir çesini şoyle açıklıyor: teknikle basılması gerekir. Bu tek"AT'ye üye olmamız dunımnn niği kullanmazsanız sahtesi yapıGöçmen sorununda altı yıl öngöruşten yoksun politika izlenir, da her ülke diğer ülkelerin ege labilir, kandınlmaya dönük olay Seçim yakın KKTC runlan çözecek parti SHP'dir" dedi. Çamlıdere'de İnönü ve SHP heyetine kuzu çevrildi, festivalin yapıldığı alanda ise öğle yemeği sunuldu. SHP Genel Başkanı tnönü ve beraberindekiler daha sonra Bolu'ya geldiler. tnönü SHP'li Belediye Başkanı Necdet Goretf yi makamında ziyaret ederek kutladı ve başarılar diledi. Belediye balkonundan halka hitap eden tnönü, belediyelerin, Başbakan özal'ın yanlış ekonomik politikası nedeniyle ekmeğe, ulaşıma ve suya zam yapmak zorunda kaldıklanm öne sürdü. "Çünku. enflasyon arüyor. Bunun sornmlusu Özal hükümetidir. Erken genel seçimle iktidar degismdidir" dedi. SHP lideri tnönü dün akşam Koru Otel'de Bolu il ve ilçe yöneticilerinin verdikleri dayanışma yemeginde yaptığı konuşmada, "Bir an önce milli iradeye saygı göstersinler, tek başlanna cumhurbaşkanını seçmeye gitmesinler" dedi. İnönü dün geceyi Koru Otel'de geçirdi. (Baştarafı 1. Sayfada) dan sonra yaptığı açıklamada, çok sayıda kurum ve kuruluşun yaptıklan başvurular sonucu Bulgaristan'dan smırdışı edilen Turklerin "KKTC'de iskân ve rehabilite edilmesinin kararlastırıldığını" söyledi. Eroğlu, kararın Cumhurbaşkanı Denktaş'a bildirildiğini ve uygulanması için de ilgili makamlara talimat verildiğini söyledi. Denktaş da yaptığı açıklamada, "Bu insanlann bir bölümüne özgür ulkemizde yeni bir hayat vermeye hazınz" dedi. Denktaş, Bulgaristan'dan gelecek Türklerin Maraş kentiyle ilgisi olmadığını belirterek, Maraş konusunu daha önce sadece boş yerler bulunduğunu vurgulamak için ortaya attığını bildirdi. Kıbns Rum yönetimi, KKTC Bakanlar Kurulu kararını tepkiyle karşıladı. Yunanistan hukümet sözcüsü Soliris Kostopulos, kınadığı KKTC kararının, Vasiliu ve Denktaş arasında yapılan toplumlararası görüşmeleri baltalamaya yönelik olduğunu öne sürdü. Sözcü, Türkiye hükümetinin "Denktaş'ın önerisinin ne kadar ciddi sonuçlar doğurabileceğinin farkına varmasını umduklanm" söyledi. Kostopulos, "Aynı zamanda Ankara'nın sessizliginin Denktaş'ın önerisini kabullenmek anlamına gelmedigini umuyonız. Ankara'dan bu konudaki tavnnı netleştirici bir açıklama bekliyoruz" dedi. Yunanistan Başbakanı Papandreu dün akşam Atina'daki son mitingde yaptığı konuşmada, Bulgaristan'dan Türkiye'ye gidenlerin Kıbns'a yerleştirilmesi yönündeki KKTC karanndan söz ederken "Maraş, sözü edilen göçmenlerin yerleşimine açılacak olursa Atina ve Kıbns hükümetleri omuz omuza verip işbirligi yapacaklardır" ifadesini kullandı. Kimileri ANAP önderliğinde 24 haziranda yapılacak Taksim mitinginde üç partinin birlikte hareket etmesine ulusal birlik adına fazla merak sardı. Partiler bir araya gelip mitingi derlesinler, düzenlesinler, duyarlı ortamda diyecek yok. Miting neyi çözecek? Kapıkule'de açlık çeken, depremden çıkmış gibi, yatağı, yorganı ile hangi akraba kapısına gönderileceğini bekJeyenlerin ıstırabını mı azaltacak? Yoksa hükümetin ani bir göçmen akımına karşı hiçbır planı olmadığını, o nedenle şaşkın şaşkın mitinglere, ulusal birlik sağlanmaya sarıldığı gerçeğinı ortadan mı kaldıracak? Üç parti Meclis'te dün bir araya gelir. Partiler artı hukümet karması yerine, İstanbul il başkanlarının düzenleyıci öğe olmasına karar verir. Taksim'de liderler nutuk atmaz, halk coşar, insanlığa çağnlar dile getirilir, o kadar. Sakarya mitinginden Demi (Baştarafı 1. Sayfada) rel'i vazgeçirme girişimleri de so dı. Koylerde elektriğin satışı 72 linuçsuz kalır. DYP lideri bugün ra olarak belirlendi. Sakarya'da Bulgar zuimünü koPetrol ürünlerinin fiyatlarına nuşur. Bu arada Kapıkule'de Kı uzun süredir zam yapılmadığı beztlay'ın yemek dağıtımına başla lirtilerek, bu nedenle Akaryakıt ması muhalefet bastırmasıyla lstikrar Fonu'nun önemli miktargerçekleşir. larda açık vermeye başladığı kaySınırda bekleşen göçmenler dedildi. Hükümetin zam yapmaden alınan ayaküstü bilgilerse, dan fıyatlan serbest bırakması hainsan akışının yüz bine ulaşaca linde ilk aşamada fiyatlarda yüzğını gösterir. Geçende büyük ga de 1015 oranlarında artış olacazetelerden bırinde çıktı. Gelen ğı tahmin ediliyor. leri aç açık bırakmadığını TV'den Yetkililer, halen Türkiye'de haykıran hukümet, Istanbul'da "siyah ürün" olarak adlandınlan bir gözlü gecekonduya 28 akra kalorifer yakıtı ve fueloil fiyatba yerleştirir. Ankara'da MTA' larının uluslararası piyasalara göda çalışan yüz otuz bin lira ma re bir miktar yüksek olduğu, ayaşlı memurun gece yarısı kapısı rıca Tüpraş'ın elinde de önemli çalınır, sekiz akrabayı barındır miktarda siyah ürün stoku olduması istenilir. Kazandıklarıyla ge ğunu belirterek bu ürünlerde fıyat çinemezler, birinde 28, ötekinde düşüşü olabileceğini ifade ediyor8 şaşkın, dertli insanın karnını lar. Ancak benzin ve motorin finasıl doyuracağını bilemezler, yatlannm uluslararası fiyatlann neredeyse saçlarını yolacaklar. oldukça altında olduğu bildiAfyon Belediye Başkanı Meh riliyor. Petrol ürünlerinin fiyatlarının met Hancıoğlu, parti merkezinde dün, "hükümetin 26 martı ört serbest bırakılmasıyla ilgili çalışmek için göçmenleri kullandığı malar Enerji ve Tabii Kaynaklar nı" söylüyordu. Darda kalan, bu Bakanlığı'nca yürütülüyor. Banalan Özal'ı, Anadolu'nun bir kanlık, ürün ve hampetrol ithalatı kentinden gelen yerel politikacı ve kontrolüne ilişkin bir dizi yöbile işte böyle özetliyor. Ulusal netmelik çıkaracak. Bu yönetmebirliği iktidar bir yutturmaca gibi liklerde fiyat serbestisi ve ithalakullanıyor, ama halkın sağduyu ta ilişkin temel kurallar belirtilecek. Yönetmelikler çıktıktan sonsu yutmuyor. (Baftarafı 1. Sayfada) tandaşlann sorunlarını dinledi. Belediye Başkanı su verilememe sinden yakındı. Kazan'a yerleşmiş bulunan SHP'li Halil Tbnç'a Inönü, "Giizel bir bahçeniz olduğonu duyduk" deyince, Halil Tunç Inönü'yü misafir etmekten onur duyacağını söyledi. Tunç, Kazan'ın geleceğinin parlak olduğunu, burada fevkalade sebze yetiştirileceğini anlattı. Inönü, "SHP'ji yerel yönetimlerde iktidara getirdiniz. Hepinizi kutlanm. Ama Ankara'daki iktidar değişmedikçe biitiin sonınlar aynen siirecek. Şimdi SHP'yi iktidara geürin. Çare seçim yapmaktır" dedi ve "Seçim istiyor musunuz?" diye sordu.Bir Kazanlı vatandaş,Inönü'ye, "Arkamzda dağ gibi biz vanz. En büyük temenoimiz Başbakanı da degiştirmek" dedi. İnönü, Başbakanın sözlerine kimsenin inanmadığını belinerek, "tstanbul'da dün bir toplantıda Başbakanın raesajını okulmadılar. Hem de siyasi filan değil. Bir sanat toplantısıydı. tlgili bakan gelmedi. Başka bir bakan da geç geldi. Sıra Başbaka nm mesajına geldiğinde salonda kahkahalar, alkışlar, bağıns çağınş duyuldu. Çok vahim bir dunım var Türkiye'de Vatandaş iktidann gitmesini istiyor. Siyasi olmayan bir toplantıda bile tepki gösteriyorlar" diye konuştu. Inönü, yakında seçim olacağını, hükümete güven kalmayınca seçimden başka çare olmadığını vurguladı. Bir Kazanlı, "SHP'nin iktidara gelmesi ualinde belediye borçları hakkında ne düşünüldügünü" sorunca tnönü, "Ben şimdiden bu sonınu çözmeleri gerekir diye söyledim. Bizim maliye bakanımız henüz belli degil. Onun için şu anda bir şey söyleyemem" karşılığını verdi. Daha sonra SHP ilçe binasına gelen İnönü, eninde sonunda erken seçim yapılacağını yeniledi ve bir soru üzerine partideki tartışraalardan endişe duyulmaması gerektiğini söyledi. SHP lideri Çamhdere'de "Başbakan tnönü" sloganlarıyla karşılandı. İnönü, Çamlıderelilere seslenirken, "Yakında seçim olacağına ve iktidara gelecegimize inamyorum, su Elektriğe % 10 zam 60'ına sahip olduğu belirtilerek fiyatların oluşmasında ofisin etkili olacağı belirtildi. Öte yandan Istanbnl Haber Servbi'nin haberine göre, akaryakıt bayileri "fiyat serbestisi" konusunda henüz "bekle gör" tavrı içinde. Bayiler şu görüşleri savunuyor: Ali Öner (Tam Petrol): Akaryakıt piyasası yüzde 6 kâr marjı ile çalışır. Bu kadar düşük kâr marjı ile çahşan bir piyasada fiyat düşurmek imkânsızdır. Bizde satışlann yüzde 9O'ı veresiyedir. Yani kurulan sistem böyle serbest piyasa için şimdilik hazırlıklı değil. Tüm ilişkilerin değişmesi lazım. Bizde bu böyle iken temelde de bazı köklü değişiklikler gerekmektedir. Yabancı şirketler ithal yoluna giderlerse, bayiler arası geniş bir sistem ağı kurulursa belki yüzde l'lik bir azalma söz konusu olabilir. Hüseyin Ak (Petrol Ofisi bayii): Şu anda bir şey söylemek imkânsız. Bu fiyat kararını hep beraber tüm akaryakıt piyasası içinde olanlar alacaklar. Onun için bugunden ne olur cevabını vermek imkânsız. Eğer şartlar uygun olursa biz fiyatlann düşmesine karşı değiliz. Ama küçük kâr marjı ile çalışan bu piyasanın bunu hemen yapması da beklenmemeli. Hakan İpiş (Shell bayii): Biz bağlı bulunduğumuz şirketin politikasına bağlıyız. Söylenebilecek, bayi bazında bunlar olabilir. Yeni kanun ile rekabet ortamı doğacak. Bayiler daha iyi ve temiz servis vermek için daha çok çalışacak. Örneğin selfservice sistemi yerleşebilir. tstasyonlann dünıst hizmet vermesi zorunlu hale gelecek. Daha az personel çalışması ile maliyetler biraz düşecek, belki bunlar fiyata olumlu etki yapabilecek. Ama diğer taraftan işsizlik, ticari hayatta durgunluk söz konusu. Yani benzin istasyonlarındaki otomobil akışı ile giren para aynı oranda değil. Bunlar da olumsuz yönler. Yani bir yerde bunlann dengelenmesi ile fiyatlar ileride oturabilir. Ama kısa dönem için fazla bir şey beklemek hata olur. Ingiltere Türklere vizeden sonra DNA testi LONDRA (AA) Ingilu hukümetinin 23 haziranda yürürlüğe girecek vize uygulamasından sonra şimdi de Turkiye'deki çocuklarını yanlarına aldırmak isteyen Turk çiftlere çocukların gerçekten kendilerine ait olup olmadığını saptamak için kalıtım testi yapılabileceği açıklandı. tçişleri Bakanı Douglas Hurd'un, Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmada ana hatlannı açıkladığı kalıtım testi ile ilgili Anadolu Ajansı'na bilgi veren bakanlık sözcüsü Robert Thomas, "Bakanlığın kararı Türkiye için de geçerlidir" dedi. DNA testleri, bir süreden beri İngiltere'de ırza geçme ve cinayet olaylannın aydınlatılmasında başanyla kullanılıyor. Toplumcu Kurtuluş Partisi (TKP), hükümetin aldığı kararın bir sempati mesajı anlamında algılanabileceğini açıkladı. TKP Komisyondan geçen teklif saat Genel Başkanı Mustafa Akıncı yayımladığı bildiride, Kıbns Türk 19.30 sıralarında bu kez genel kuhalkının iskân konularındaki so rulda görüşülmeye başlandı. runlan ortada iken hiç kimsenin DYP'li Demir genel kurulda da Bulgaristan göçmenlerinin duyguları ile oynamaya hakkı olmadığını belirtti. Ozalkaza (Baştarafı 1. Sayfada) SOYLEV (Belgeler Bölümü: Cilt 3) Hıfzı V. Velidedeoğlu 3. bası 3000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayıniarı Türkocağı Cad. 3941 Cağaloğluİstanbul ra, rafineri ve dağıtıcı şirketleri petrol ürünlerinin rafineri çıkış ve toptan fiyatlannı serbestçe belirleyebilecekler. Aynı şekilde bayiler de bu fiyatlar üzerine istediklcri oranda kâr payı koyarak satış yapabilecekler. Halen Petrol Ofisi'nin petrol ürünleri dağıtım ağının yüzde JANETCJflK BSl ERKANOÖUR TÜRKÎ>/E PEOeSP E2CİLEK POLIN I M C 6229 Unkapanı Tel 522 98 85 Uçakta Özal ve eşi Semra Ozal'dan başka, dış politika danışmanı Nabi Şensoy, basın danışmanı Can Pulak ile gazeteciler Jane Howard (BBC), John Owen Davis (Reuter), Ali Subaşı (AFP), Tim Kelsey (Independent) ve Raşit Gürdilek (Time ve bazı Alman gazeteleri) bulunuyorlardı. Tek motorlu iniş yaparak büyuk tehlike atlatan uçağın onarıma çekildiği öğrenildi. sası'na girdi, sonra da kısıtlanmış biçimi ile de olsa 82 Anayasası'nda yer aldı. "Çağ atlayan", atladığı ileri sürülen Türkiye'de sosyal haklara yer vermeyen bir anayasaya nasıl dönülebilir? Oyleyse, nedir "sosyal ve ekonomik haklar?". Önce bu konuya değinelim: Eğitim ve öğrenim hakkıdır.. Yurttaşlann kıyılardan yararlanma hakkıdır. Topraksız köylünün toprak edinme hakkıdır. Çalışma özgürlüğüdür. Sendika kurma ve grev hakkıdır Sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşarna hakkıdır. Konut edinme hakkıdır. Sosyal güvenlik hakkıdır. Sanat ve sanatçının devlet eliyle korunmalan hakkıdır. Çağımızda devletler, "sosyal" olmak zorundadır. Devlet eğer "sosyal devlet" ise bu hakları tanır. Tanır ve uygular. 24 Anayasası'nda yazılı "kamu haklan" da herhangi bir güvenceden yoksundu. 1961 Anayasası bu soyut haklara somut güvenceler getirdi. 82 Anayasası da bu güvenceleri bir ölçüde kısıtladı, ama yine de bu güvencelere yer vermek zorunda kaldı. 24 Anayasası'nda bırakınız sokaktaki vatandaşın hakkını milletvekillerinin güvenceleri bile yoktu. 1961 Anayasası bu güvenceyi de getirdi. Örneğin, iktidar partisine karşı sert eleştiriler yönelten bir miletvekili, siyasal görüşlerinden ötürü, tutuklanıp cezaevine mi gönderilmek isteniyor? 1961 Anayasası, siyasal görüşleri nedeniyle tutuklanmak istenen milletvekiline Anayasa Mahkemesi'ne başvurma yolu tanımıştı. 1967 yılında bugünkü "Hürriyet kahramanı Ispartalı Süleyman Bey" Meclisteki çoğunluğa dayanarak, o günkü Marksist, bugünkü liberal yazar Çetin Altan'm dokunulmazlığını kaldırtmıştı. TBMM'de Çetin Man'\, o günlerde CHP GeneJ Başkanı ismet İnönü, CHP Grup Başkan Vekili Ferda Güley ve Nihat Erim savunmuşlardı. Basında da ilerici yazaıiar, bugün nasıl ANAP'ın getirdiği her türlü antidemokratik baskıya karşı çıkıyorlarsa, o gün de hep birlikte AP'nin baskılarına karşı direnmişlerdi. İlerici yazarların hemen hepsi, o günlerde Çetin Altan'dan yana tavır almışlardı. Prof. Muammer Aksoy, Türk Hukuk Kurumu adına yayımladığı bildiri ile Altan'm yanında yer aldı. Demirerın, Adalet Partisi ve feyz/oğ/ı/nun Güven Partisi de el birliğiyle Çetin Altan'm dokunulmazlığını kaldırdılar. Hakmış, hukukmuş, dokunulmazlıkmış, Meclis çoğuniuğu bunlann hiçbirine aldırmıyordu. Bu hukuk savaşının ilk raundunu "Meclis çoğuniuğu" kazanmıştı. Sıra ikinci raunda gelmişti. CHP Milletvekili Selahattin Hakkı Esatoğlu Anayasa Mahkemesi'ne başvuru dilekçesi yazdı. Çetin Altan'm dokunulmazlığını kaldıran TBMM kararı Anayasa Mahkemesi'nce Anayasa'ya aykın bulunarak iptal edildi. Anayasa Mahkemesi, 1961 Anayasası ile hukuk sistemimize getirilmişti. Anayasa Mahkemesi olmasaydı, hiç kuşkusuz, Çetin Altan, o günlerde tutuklanıp, hemen cezaevine gönderilecekti. Öza/'ın istediği anayasa, Anayasa Mahkemesi'ne yer vermeyen, bu güvenceleri işletmeyen, anayasa denetimi tanımayan, idari yargıyı büsbütün yok sayan, iktidar çoğuniuğu ile Meclis çoğunluğunu özdeş gören bir anayasadır. Ozetle, "24 Ocak modeli"ne uygun bir "24 Ocak Anayasası" istiyor Özal. Förmül şu: 12+12 ve 24+24. "12 Mart artı 12 Eylül" ve "24 Ocak artı 24 Anayasası" Formül bu, bu ama ya "sosyal ve ekonomik haklar?" Bu haklar, anayasada yer alıyor da ne oluyor? Kaldır gitsin! Peki ya demokratikleşme? Demokratikleşmenin yolları bellidir. Bugünkü antidemokratik baskılar, uygulamalardan kaynaklanıyor. Bu bir... Yasalardan kaynaklanıyor. Bu da iki. Anayasadan kaynaklanıyor. Bu da üç. Özal, gerçekten demokratikleşme istiyorsa, önce uygulamayı demokratikleştirmelidir. Ne yapmalıdır örneğin? Pasaport yasaklarım kaldırmalıdır. 1402'lere boş geçen sürelerdeki özlük haklarını vermelidir. Güvenlik soruşturmalarına son vermelidir. 12 Eylül askerı rejimı dönemınde yurtdışına kaçanlara işkencesizsorgusuz dönüş güvencesi vermelidir. Özal isterse, bunlar anında gerçekleşir. Başbakan, düşünce ve örgütlenme yasaklarım kaldırmak mı istiyor? SHP'nin de tam desteği ile hemen, Ceza Yasası'nın 141 ve 142'inci maddelerıni kaldırabılir. 163'üncü madde için anayasada engel var diyelim. Hiç olmazsa, bu aşamada, 163'üncü maddenin yaptırımlan da mı indirilemez? Amaç, demokratikleşme ise bunun için atılacak adımlar bellidir. Bu adımları attıktan sonra sıra anayasaya gelir. ANAP iktidarı, sözgelişi, silah, mermi, gümrük ve uyuşturucu madde kaçakçıları ile fuhuş tacirlerinin pasaport yasaklarını, pasaport yasasını değiştirerek bir çırpıda kaldınverdi. Sıra "siyasal suçlara" 141 ve 142 sanıklarına, 1402'liklere ve ilerici aydınlara gelince, niçin binbir dereden su getiriliyor? Niçin iş yokuşa sürülüyor? Amaç "uzüm yemek" değil, "bağcı dövmek" de jndan!