Katalog

CUMHURİYET/10 HAVA DURUMU nan bılgıye gore yurdun Kuzey ve batı kesımten parcalı cck bıiutto Guney tge Satı Akdenc ve Douu Karadenız kıyılar yaümur lu Marmara ve Karademz bolgelen ıle lc ve Oogu Anadolu boigelerımız sabah sa aoennde yer yer yoflun olmak uzere s slı oteta yerter az btiuflu ve a ç * gececek KAVA SICAKLIĞı Onemlı bır degıjıklık olma yacak RUZGAR Kuzey ve doğu yonlerden ha*if a r a sıra orta kuvvette yurdun kuzey batı kesımlennde zaman zaman kuvvetiı olarak esecek Denızlerde Ood,u Karadenızde yıldız ve karayetden olekı denızterı mede yıkte ve poyraalan 3S saatte 1021 yagıj ve sıs an naa 5 km nın altında buluiacak Van Golu nde hava Ege acıkla'inda 68 kuvveünde saaite parçalı az bufutfu ve aslı gececek Ruzgar kuzey ve doflu yonlerden hafıf ara sıra orta kuvvefle esecek Gol mutedıl görus uzaldıgı 10 km 2840 denız mılı hızta esecek D6NIZ Mu sıs anında 1 5 km dolayında bulunacak tedıl Ege acKİartnda kaba dalgalı olacak DalgayukseldF0!O515metreEgeacıkla .«. nnda 2535 metre goruş ımkltğı 10 km V ' Q leıeorolojı Genel Mudurluğu nden aiı Me! Adana Mapazan Adıvaman Afyon HABERLERİN DEVAMI TURKIYE'DE BUGUN B S S B S S B Y 15° 3° Dıyartakır 3° Edifne S 10° 3° Erzmcan S 2° 9° Ercurum S° 22= Esktşetıır 1° 10°Gaaantep Y 1S= 3°Giresun 14° 2° Gumusnane B 0°6° Hakkân S B 13° 2°lsparta S 8° 4° Istanbul B 10° 3° Izmır 5 5° 9° Kars 5° 9°Kastamonu B S 2°8° Kavsen 2° 6° Kıridarelı S S 8° 4°Konya B 3° 9° Kııtarrya S 10° 0°Malatya 26 OCAK 1989 DUNYA'DA BUGUN Amsterdam b Amman B Atra B B Bağdal Barcelona B Basel 8 Belgrad B Berlın S Bonn S Bruksel S Budapeşte 5 Cenevre S Cezaytt B udde B Duba B F'anklurt 3 Gırne Y Helsınkı Y Kahire B Kopenftag B Koln S LeikDsa 8 5° Agr S 10°6° Maisa 6° 2°KMaras 2° 13°Mesn s 10° 24= M u p Apkara Antakya Antalya Artvın Aydın Balıkesır Bılecık Bıngol SıtHs Bohı Bursa Canakkale Corum Denızlı s 2° s 13° e B s s s s s s s s B 8° 4° 1° 14° 6° 12° 5° 6° 1° 5° 8° 3° 6° 10°MuS 10 Htğde 4°Otlb 14° Rı2g 13°Samsun 2°Sıır1 2°Snop 2°Svas 20°Tekırda$ 3°Traoa)n 15°lüncelı 2°Uşak 20° van 9° Yozgat 1O°Zonouklak B B B B S S B Y B 15° 15° 10° 4° 5° 8° 8° 7° r> T 2° 4° 14° 17° 14° 10° 5° 1° 2° 3° 3° 1° 2° 14° 20° 4° 10° 5' 14° 13° 8°c 4° 0° Un ngrad Lonara Madtd Mılano Monlrea MOSKOV3 V s 6° e s 8° s 5° V 9° 5° s 6° 10° B 8° 5° s 0° 14" 9° M 4° 4° 3° 3° 3° 19° T Mumn HeıvYonı Osio Parıs Prag Rıyad Roma Softffl B 3° 14° S 5° 2° Ka/»fre< A aç* B DuluDu f kariı S sısl Y yagnj 3° 2° 15° Te Avıv 15° Tunus 10° Varsova 5° venedık 8° 10° viyana Washıng*mB 15° Zunh S <f Şam B S S Y A S B Y B S Y S S B B Y S B Y 5° 12° 4° 3° 10° 2° 15° 17° 6° 1° İsrail enflasyonu nasıl (Baştarafı I. Sayfada) enflasyonla mucadelede tecrubelerını anlattı ve enflasyonun, hıçbır ulkede buyumeden fedakârlık yapmadan, ekonomının ateşını duşurmeden, butçe açıgını duşurmeyı hedefleyıp ulusal uzlaşma sağlanmadan duşurulemeyeceğmı belırttı Israıl Merkez Bankası Başkanı, Arjantın ve Brezılya'nın enflasyonla mucadele programlarının, butçe açığını duşurmek ve uiusaJ uzlaşmayı sağlamak hedeflennden bınnde başansız olunması nedenıyle sonuca ulaşamadığını belırterek, Israıl orneğının Turkıye'de de yakından ızlenmesı gerektığını savundu "İsrail'de butçe açığı olmasaydı, enflasyondaki yuzde 500'e ulaşan sıçrama olmazdı" dıye konuşan Prof Bruno, ulkesınde 1985'te gayrı safı mıllı hasılanın yuzde 1516'sına ulaşan butçe açığı ıle bırlıkte odemeler dengesı açığının fiyatlann yukselmesine neden olduğunu, devletın fiyatları kontrol altına almasından bır sure sonra ortaya çıkan fıyat şokunun da enflasyondaki sıçramayı getırdığını ıfade ettı Prof Bruno, "Gerçek gunahkâr butçe açığıdır" dedıkten sonra enflasyonu duşurmek ıçın ekonomık durgunluğu kabul etmek gerektığını söyledı "Aleşi yuksek bir hastaya, hemen cerrahı mudahale yapılamaz. Once ateşini duşurraek için çalışırsınız. Yuksek enflasyonda da mudahaleyi yapmak için her şeyı dondurmanız gerek. Bız 1985 Temmuzu'nda planı uygulamaya koyarken, ucretleri,fiyatlan,doviz kurlannı, krediieri, yani her şeyi dondurduk ve enflasvon duşmeye başladı. Bu arada ıstihdam oranında 2° 8° Ulus mu, Ümmet mi, Hangisi? (Baştarafı 1. Sayfada) topluluk olarak tanımlanır 1982 de dahıl olmak üzere tum Turk anayasalarının yaklaşımı da boyledır Ulusal topluluklar, tarıh ıçınde "uluslaşma surecı"nde ortaya çıkmıslardır Tarıh sahnesınde gozukmelerı bır bakıma yenıdır, uç dort yüzyıllık bır doneme uzanmaktadır "Ulus"lardan önce tarıh sahnesınde var olan "ummeftopluluklandır kı, bunlann temelınde dın bağı yatar Orneğın OsmanlMoplumu ümmet temelıne dayalıydı Ulus, dunyanın her yerınde ümmet toplumlannın parçalanmasıyla bırlıkte, önce ekonomık pazarın butunleşmesı ve sonra bu çerçevede sıyasal bırlık ve yapının kurulmasıyla ortaya çıktı Klasık toplum bılım kıtapları, ulusal topluluğutanımlarken, "dıl, dın, kültur ve ülku bırlığı"nden soz eder. Gerçekte bu tanım, bılımsel olmaktan cok ıdeolojık bır nıtelık taşır Çunku ulusal topluluk ıçın dıl ve dın bırlığı zorunlu bır koşul değıldır 8u konuda en belırgın ornekler arasında Amerıka Bırleşik Devletlerı ıle Isvıçre vardır Bunun gıbı, modern ve gelışmış bır ulus olan Belçikalılar ıçin dıl ve etnık bırlık de soz konusu değıldır Bu ulkede ıkı resmı dıl kullanılmaktadır Kuşkusuz Turk ulusunu meydana getıren fertlerın ezıcı çoğunluğu Muslumandır Ama kımı Sunnı, kımı Alevı, kımılerı Nakşibendıdır Bu lıste daha çok uzatılabılır. Bunlann tumu Islam kapsamında yer alsa da, aralarındakı son derece onemlı, yer yer duşmanca duşunce ve yaklaşım farklılıkları yuzyılların ıçınden gelmektedır Işte onun ıçındır kı, Turkıye Cumhurıyetı kurulurken laıklık ve vıcdan özgurluğu temel alınmıştır Dın vıcdanlara bırakılırken, herkese ınanc özgurluğu tanınmıştır Ulusal bırlığın guvencesı dınde değıl. laık ulusal bır devlette aranmıştır Islam'ın ıddıası, "u/us"un otesındedır, "uluslar üstu" olmayı savunmaktadır Eğer ulusal bırlık, "Islam dını esası üzerıne" oturacaksa, aynı dıne mensup farklı uluslann da (Iran, Arap, Pakıstan vs ) yenı bır kımlık ıçınde butunleşmelerı soz konusu olamaz mı? Çunku Islamcıların ıddıası bır yerde budur. Ulus, dıne dayalı bır topluluk olan ummetı parcalayarak tarıh sahnesıne çıkmıştır Kışılenn bır dını olur, olabılır Bır ulusu oluşturan kışılerın buyuk bır bölumu ya da tamamı aynı dınden olabılır Ama bunların tumü, bu ulusun dınsel kökenlı bır toplum olduğu anlamına gelmez Işte laıklık bu noktada devreye gırmekte, ulusun ve devletın dını olamayacağı temelı ustunde bıçımlenmektedır Ulusal bırlığın dınsel temele dayandığından söz edılıyorsa, bu, devletın laıklığıne de elveda anlamını taşır Türkıye Cumhurıyetı laik ve ulusal bır devlettır Ulusal bırlığımızı dınde değıl, çok seslı bır demokratık çerçevede arayalım Islam'ın kendı ıçınde kaç parça olduğunu hıç akıldan çıkarmayalım ve dını vıcdanlara bırakalım Ulusal bırlıkte "esas rolü" Islam dınıne vermeye kalkışmak, cumhurıyet devrımıne tümüyle aykırı bir yoldur, demokrasının yıllardır oluşturulmasına çaba sarfedılen "düşunsel a/ryap/"sına bır darbedır, ulusal bırlık ve bütünlüğumuze bır tehdıttır Basbakan Ozal'ın Van konuşmasını bu açılardan son derece sakıncalı buluyoruz Zarar bir gecede kâr oldıı (Baftarafı 1. Sarfada) minlerde gerçekçi ve samimi davranraamakia" suçlanırken, Tekfen ve Anadolu Teks firmalarına yapılan taşınmaz satışı sonucu "fıktir1 olarak yaratılan 143 mılyar lıralık kârın etkısıvle bankanın kârlı göstenldığıne dıkkat çekıldı 1987 yılında bankanın gelır yapısının fe\ kalade sağlıksız olduğu belırtılen raporlarda ıkı satış ışlemının bankanın 1987 faalı yet yılını kârh kapatmasına >onelık olduğu kaydedıldı Başbakanlık Yuksek Denetleme Kurulu'nun 220 daktılo sayfasından oluşan raporunun taşınmaz satışlarla ılgılı bölumunde aynen şoyle denılıyor "Tahsil olunacak gayri menkul satış taksitleri besabı 178 railyar 787 milyon 430 bin lira bakiye vermektedir. Bakjyenın 35 milyar 651 railyon 430 bin lirası İstanbul ili Buvukçekmece ilçesi Mimar Sınan koyundeki 18 parça gayri menkulun Tekfen İn^aat ve Tesisat AŞ^ ye, 143 milyar 136railyonlirası ise İstanbul ifı Kadıkoy Uçesindeki 23 parça gayri raenkulun Anadolu Teks tnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'ne vadeli olarak sabşından kaynaklanmaktadır. Çarmıklı gnıbuna dahil Libaş tnşaat ve Yatınm Anonim Şirketi'nden bankaya olan borcuna karsılık olarak 28 Ağustos 198Tde 25 milyar 625 milyon 188 bin lira bedelle satın alınan 18 parça gayri menkulu elden çıkarmak uzere verilen gazete ilanı uzerine Nurol tnşaat Şirketi. Çarmıklı gnıbuna dabil Tnnca İnşaat Yatınm AŞ ve Tekfen tnşaat ve Tesisat AŞ, araziyi ortak projelendirerek değeriendirme konusunda bankaya teklifte bulunmuşlardır. Nurol Inşaat Şirketi leklifinin ciddi bir aşamaya gelmediğı, Çarmıklı grubu teklıfinin. gerek Rrmanın bankanın problemli kredj muşterileri arasında yer aldığı, gerekse sunduklan fizibılılenin bankadaki danışmanlan tarafından abartılmış bulunduğo ve en onemlisi de muhasebe yonunden büançoya olumlu bır katkısı bulunmayacagı, butun bunlara karsılık Tekfen şırketinın mali yonden kredı pazarlama mudurluğunce kuvvetiı bulundugu gnıp şırketlerinden Tekfen Dış Tıcaret, Toros Gubre, Tekfen tnşaat AŞ'nın bankanın en ıyi ve en verimli muşterüerinden olduğu belirtilerek, bu teklıfin ıncelemeye alındığı, aynca 30 Aralık 1987 tarih ve 314 sayılı alını satım ve ibale işleri komisyonu karannın da aynı istikamette olduğu kaydedilmektedir. cak ise Hazinece odenmeıriş sermayeye mahsuben banka mulkıyetine devredilen, 23 milyar 504 milyon 582 bin 202 lira degerindeki, uzennde Anatepe projesinın realize edilecegı (4 milyon 449 bin) 506.75 metrekare buyuklugundeki arsanın, İstanbul 9. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1987/305 sayılı karanyla tespıt edilen basılat tutannın aynı zamanda arsanın satış bedeli olarak kabul edilmesiyle, bu bedel uzerinden adı geçen fırmaya satışından kaynaklanmakudır. Bu bedel Anadolu Teks Şirketi tarafından Anatepe'de inşa edilecek taşınmazlann Anadolu Bankası'nca satışı nedenıyle toplanacak hasıiatın 143 milyar 136 milyon lirasının bankaya terkedilmesiyle odenecektir. Anadolu Bankası'yla Okant Ortaklar Kenti AŞ, Birlik Emlak AŞ, Ekmen tnş. Tic. ve San. AŞ, KonutYapı ve Ticaret Merkezi AŞ, Ali H. Ustay IBŞ. ve Tic AŞ, ESKA tnş. AŞ, Yapı ve Kredi Bankas» AŞ arasında imzalanan ınşaat sozleşmesinde Anatepe projesi meyanında inşa edilecek taşınmazlann satışı sonucu elde edilecek hasılattan yuzde 8.4'unun Anadolu Bankası'nın payı olacağı belirlenmıştir. Arsa satışıyla \nadolu Teks tnşaal Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'ne intikal eden bu payın 143 milyar 136 milyon lirayı aşması halinde aşan kısraın yuzde 95'i de vade farkı olarak bankaya terkedilecektir. Söz konusu basılat tespitine ilişkin mahkeme karannın ekini oluşlııran ve uç ınşaat yuksek muhendisi tarafından duzenlenen raporda, 31 Ekim 1987'de temel atma merasimi yapılan inşaatlann halen buyuk bır suratle devam ettiği altyapı ve yollann inşaatı ve Anadolu Bankası'y la bir Hazıne bankasının temınatı altında soz konusu kentın kurulması planlanan arsanın bugunku rayiç degerlerinin en azından 4 kat yukselmesine neden olduğu belirtilerek, altyapı hizmetlerı dahil arsanın 894 milyar lira, spor sabaları, yuzme havuzlan, rekreasyon merkezi, otoparklar v« benzeri sair tesısler dahil ust yapılaşraanın 810 milyar lira olmak uzere ceman 1 trilyon 704 milyar lira hasılat sağlayacağı. hal boyle olunca inşaat sozleşmesine gore saptanan banka hissesınin yuzde 8.4'ıın de 143 milyar 136 milyon lira olacağı belirtılmektedir. Rapordaki ifadeden altyapı ve yollar yapılmadan oncekı arsa bedelinin raporda belirtılen 200 bin 4 ilçeye seçim>ız. Çunku ek masraf getiriyor. smavı (Baştorafı 1. Sayfada) ğını «o\le>en Ozal, "tkinci aşatnada da seçımden sonra Konyvt Ereğli >e Akşehir ilçeleri il olacak" dedı Boylece Kon>a'nın Karaman, Ereğli ve Akşehır'ın ıl halıne gelmesı>le bırlıkte dort ıle bolunmuş olacajpnı ka>deden Ozal, sozlerını şöyle surdurdu "67 yılda 100 ilçeyi il yapma projemiz var. fl olmak isteyen ilçelerın hepsinı bırden ıl yapama Ayrıca teşkilat kurmak lazım." Ozal'ın bu açıklaması, sı>ası kulıslerde "il olmak isteyen ilçelerin yine seçim kozu olarak kullanılacagı" yorumlanna >ol açtı Bu vorumlara gore Ozal'ın Karaman, Bayburt, Aksaray ve Kırıkkale ılçelennın ıl olmasına ılışkın yasa onensını yasalaşlırması, bu ılçelerde ANAP'ın seçim zaferı>le çıkmasına bağlı olacak ANAP, ba|lı oldukları kentlerde o> dengelerı açısından onemlı olan bu ılçelerdekı vatanda^Iarı ıl yapacağı vaadı> le etkıleyebılecek Daha oncekı seçımlerde de vem ıller yapılacağı kozunu kullanan ANAP, şubat avı ıçerısınde TBMM'ye se% k edılmesı beklenen bu yasa onerısıyle ılk kez somut bır adım atmış olacak Yasa tasarısı ıle "il ruyalarının" gerçekleşme yoluna gırdığını gören vataııdaşların, ANAP'a oy vereceklerı hesaplanı>or metrekarenın 1/4'u, yani 50 bin metrekare olduğu anlaşılmaktadır ki bu durumda satış konusu arsanın rayıç değeri 223.5 milyar lirayı bulmaktadır. Gerek Tekfen tnşaat ve Tesisat AŞ'ye yapılan arsa saüşına ilışkin tnşaat Sektonı Muİsrail Merkez Bankası Başkanı, durluğu 30 Aralık 1987 tarihli aJkol bağımlılığı ıle enflasyon araonerçesinde, gerekse Anadolu sında bır ılışkı kurarak, "tnsan aiTeks Inşaat Sanayi ve Ticaret Likolden hoşlandıkça daha fazla mited Şirketi'ne yapılan satışla iliçer. Direnci yoksa alkole bağımgili olarak bankanın muşavırliğilı hale gelir. Ancak aldığı alkole ni yapan Emek Muşavirlik firması vucudunun nerede tepki gostere23 Aralık 1987 urih tST/987291 ceği bilinmez. Enflasyonla yaşasayılı Anadolu Bankası'na ait mak da buna benzer. tsrail'de enfAnatepe arsalanmn degerlendirillasyon yuzde 20 iken kımse onemmesı hakkındakı raporunda ve semedi. Fiyat artışlanndakı ürmabankanın Mali İşler Grup Mudurnısa herkes alıştı. Enflasyon yuzluğu larafından hazırlanan, Mali de 130'a çıkınca, 'bu enflasyonla Işler Grup Mudurluğu'nun Anayaşanmaz' dendi. Sonuçta yuzde tepe projesi muhasebe ve vergi yu500'e çıktığı zaman endışeler başkumlulukleri hakkındaki rapoladı. Ancak yine de yuksek enfrunda yer alan ifadelerde her iki lasyonla yaşamaya alışmıştık" dısatış işleminin bankanın 1987 faye konuştu aliyet yılını kârlı kapatmasına yonelik olduğu açıkca belırtilmekteProf Bruno, enflasyonun temel dir. Satış işlemlerinin birkaç gun nedenlennden bırının, hükumetgibi kısa bir zamana sıkıştmlmalenn fazla harcama yapması oldusı ve 31 Aralık 1987 tarihinde so onemli bir degtşiklik olmadı. Enfğunu ve enflasyonu duşurmek ıçın nuçlandınlabilmesi de bu durumu lasyonu duşurmek için ekonomi uygulanacak polıtıkalarda topluteyid etmektedir. nin ateşini duşurmek gerekli. Kuş mun tum kesimlerının onayının kusuz, ekonomık gerilemeyi de alınması ve ulusal uzlaşmaya vaBankaya herhangi bir nakit gi kabul etmek zorundasınız" dıyen rılması gerektığını yıneledıkten rişi olmaksızın mahsuben yapılan İsrail Merkez Bankası Başkanı sonra İsraıl'de tum bunlann yapılbu işlemler sonucunda banka Prof Mıchael Bruno, programın dığını ve başanya ulaşıldığını söy1987 yılını 28 milyar 309 milyon başladığı Temmuz I985'te yuzde iedı ve "Bundan sonra, 'buyume855 bin 637 lira kârla kapatmış 25 devaluasyon yapıldığını, daha yı hızlandınrken, enflasyonu datır. Yani bankanın 1987 yılı faali sonra 1987'de yuzde 10 ve son ola ha aşağı çekmeyı başarabılecek yetleri gerçekte 113 milyar 65 mil rak bu yılın ocak ayında yüzde 13 mıyız"»' diye duşunnyoruz" dedı İsrail Merkez Bankası Başkanı, yon 498 bin 181 lira zararla sonuç oramnda devaluasyon yapıldığını lanmış olacaktı. belırttı Prof. Bruno, "Devaluas Fılıstın ayaklanmasımn İsrail eko1987 yılında 203 milyar 217 mil yonlar sonucu doviz kuru rezerv nomısıru olumsuz yönde etkıledıyon 124 bin 463 lira gider ve za lerimizde 2.5 milyar dolar kayıp gınj söyleyerek "Fiüstin sonınu itrara karşılık 231 milyar 526 mil oldu. Ancak bunun 1 milyar do halat ve ihracatımızın azalmasına neden »lurken turizmi de olumsuz yon 980 bin 100 lira gelir ^ağlayan lannı yeniden kazandık" dedı. Anadolu Baııkası faalıyet doneMerkez bankalarının özerklığı etkiliyor. Aynca yatınmlar da azamini 28railyar309 milyon 855 bin konusuna da değınen Prof Bru lıyor. Ben sorunun banşçıl yollar637 lira kârla kapalmıştır. no, israil'de merkez bankasırun ol dan çozulmesinden yanayım." dedı. Tahminler gerçekçi ve samimi •• davranılmadığı izlenimini ver • mekledir. Bankanın 1987 yılında kaynaklar için odediği faiz, kullanımlanndan elde ettiği faizden 74 milyar 31 milyon 317 bin 678 lira daha fazladır. 31 Aralık 1987 lanhinde 207 milyar 371 milyon 418 bin 695 lıraya ulaşan tahsili gecikmiş alacaklar için de 173 milyar 7 milyon 539 bin 232 lira olarak yer alan ve hıçbır faiz veya gelir getirmeyen kanuni takipteki alacaklar bu tablonun oluşmasında en onemli ve hatta tek nedeni teşkil etmektedir. Tespitler de gostermektedır kı bankanın 1987'deki gelir yapısı fev kalade saglıksızdır." dukça ozerk olduğunu, hukumetın merkez bankasından borç alamadığını soyledıkten sonra, "Ancak para polıtikasında veya doviz kuriannda bir değişiklik yapılması durumunda, maliye bakanlığına veya ilgılı bakanhğa danışmak zorundayız. 1988'de doviz kuriannda bır ayarlama gerekti, ama yapılmadı. Çunku seçimler vardı ve sendikalaıia pazarfak yapıiıyordu. Bu nedenle merkez bankasının sozu dinlenmedi. Devalnasyon bu yılın basında yapüdı. Kararlar açık alınmıyor"dedı tsrail ftıödelının başarısında dış yardıma ve borçlanmaya da değınen Prof Bruno, şöyle konuştu "Program başladığı donemde ABD'den 1.S milyar dolarlık dış yardım teklifi geldi. Ancak bunu almadık. çunku borçlanmızda onemli bir artış olacakü. Yine de 1.5 milyar dolarlık bu leklif, boyle bir guvence olması açısından çok onemli." İsrail modeli ve Ozal ANKARA'dan YALÇIN DOĞAN (Baştarafı 1. Sayfada) dar mucadelesını anlatıyor Turkıye nın tarn yerel seçımlere uzandığı, ardından cumhurbaşkanlığı seçımlerıne yöneldığı bır ortamda Basbakan Ozal'ın "Kudret Dalaşı" gıbı, Amerıka1 nın ınce polıtıkası altında yatan çok net ve acımasız mucadeleyı sergıleyen kıtabı okuduğunu duyunca, ıster ıstemez gunumuz Turkıyesı'y'e bağlantı kuruluyor Nıtekım, oncekı gun Van'dan Başbakan'ın ozel uçağıyla Ankara'ya donerken, sohbet sırasında konu yıne cumhurbaşkanlığı seçımı üzerınde dalgalanıyor Ozal, dunyadakı onemlı ve tıpık yonetım örneklerını gozden geçınyor tek tek ' Baskan Reagan padışah gıbıydı, orada başkanlık sıstemı bızdekınden çok farklı' dıyor ve anlatıyor Sonra Fransaya gecıyor, 'Orada yarı baskanlık sıstemı var bıze gore onların farklılıkları epey fazla" dıye eklemede bulunuyor Gerçı, bu konu doğrudan acılmıyor, ancak dığer ulkelerdekı demokrası uygulaması ve sonuçlan tartışılırken, Ozal'ın verdığı ornekler ıster ıstemez dıkkat çekryor Kendısı bu yonde doğrudan bır soz soylemese bıle, soyledıklerı yorumlandığında, duşuncelerının 'demokratık sıstemler' üzerınde yoğunlastığı soylenebılır Sıstem tartışması, ıster ıste sa bır başkası mı?" mez Türkıye nın somut pratığını "Hıç" dıyor, 'boşuna uğraşmaberaberınde getınyor uçak soh yın, bır kere bu tür şeylen partıbetınde Bır meslektaşımız, "De nın kongresı bılır Hıc kımse hakmırel yerel seçımlerle cumhur kında, hıçbır değerlendırmede başkanlığı seçımı arasında bağ bulunmam, bu konularda tek soz lantı kuruyor" deyınce, Ozal, ye alamazsınız ağzımdan " rınde şöyle bır doğruluyor Ardından SHP'ye salvolar ye' Bakıyorum, Demırel hep nıden başlıyor "Tenkıt edecek bır cumhurbaşkanlığı seçımını du şey bulamadılar, onun ıçın çamur şunüyor Cumhurbaşkanlığı ko atıyorlar, ortaya şoyle 01 r çıksalar nusu, Demırel de plağın takıldı ıktıdara geldıklerınde hangı progğı yer gıbı Acaba, cumhurbaş ramı uygulayacaklarını bır söylekanlığını kendısı ıstıyordu da seler ya Ama yok Sadece caonun ıçın mı şımdı bu kadar bu mur atıyorlar ya da gayrı cıddı kokonuda uğraşıyor'' Kendısının nuşuyorlar" elınden artık boyle bır fırsat kaçVan'da bırkac toplantıda soyletığı ıçın mı, donup dolaşıp aynı dığı sozlerı anımsatıyoruz Başyere gelıyor? " bakan'a "Istıkrar ıçın on yıl daHafıf kızgınlıkla soyledığı bu ha ıktıdar olmak gerek" sözunu sozlerden sonra Ozal hafifletıyor bıraz daha açmak ıçın çeşıtlı so'Anayasada bır madde mı var, rular yoneltıyoruz Işte Ozal'ın cumhurbaşkanlığı seçımlen ye yanıtı rel seçim sonuçlanna bağlıdır dı"Ben ne kadar ıktıdarda kalaye bır madde mı var da Süley cağımı bılemem Onemlı olan man Bey ıkı de bır bunu ışlıyor? 1992 secımlerını kazanmaktır Anayasa bellı etmış, ben de da Ama, ben ne kadar ıktıdarda kaha once soyledım, ne Demırel lırım, onu da Allah bılır Bız kaolabılır cumhurbaşkanı ne de dercı felsefeye ınanırız " İnonu " Belkı mıtıng alanlarında bu Bız gazetecıler, konuyu biraz kez Ozal pek fazla gorunmeyedaha deşmeye çalışıyoruz 'Sız cek, ancak gerçek şu kı yerel secumhurbaşkanı olursanız, çımlere doğru kıran kırana bır sı ANAP'ta kım velıaht olur ve par yaset sahnesıne tanık olacağız tının başına gecer?" Çunkü, yerel seçımlerın altın Ozal, asla bır yanıt vermıyor da muthış bır 'kudret dalaşı" Bız ustelıyoruz "Mesut Yılmaz Amerıkan deyışıyle, "Power mı Hasan Celal Güzel mı, yok Game" yatıyor (Baştarafı l. Sayfada) mı Servısf ndert Levent Gürses'le Prof Bruno'nun değındığı ılgınç noktaları tartışıyoruz Butçe açığını kapatmanın onemını, toplumsal mutabakat ıçınde geçıcı olarak ucretleri ve fiyatları dondurmanın yararmı, kur polıtıkasımn etkılennı tartışıyoruz Bırden orta yaşlı, kıvırcık saçlı şoforumuz lafa karışıyor ve "Aman abi" dıyor, "bir de tsrail modeli mi çıkacak şimdi karsımıza? Basbakan Ozal duyarsa hemen bunu da uygulamaya koyar, hepimız gene yananz." Gazetecı olduğumuzu öğrenınce rıcava başlıvor, "Aman abi, ne olur yazmayın bunları, siz yazarsanız bir de tsrail modelinı uygulamaya kalkarlar. \etti bu modellerden çektiğimiz." Cumhurivct'ten olduğumuzu sovleyınce ise tavrı değışıyor, "O zaman iş başka, siz yazın abi, Ozal sızın vazdığınızı nasıl olsa dınlemez: halta sız yazdınız dıye yapacağı varsa yapmaz." Kendı yaptığı muşten sondajlarına göre Ozal'ın geleceğım \e >erel seçim sansını pek parlak gormeyen taksı şoföruyle konuş mamız aynen boyle geçıyor İsrail'de başan kazanan enflasyonla mucadele programının hazırlanmasında ve Merkez Bankası Başkanı olarak uygulanrnasında onemlı rol oynamış olan Prof Bruno'nun vurguladığı noktalarla taksı şoforunun soyledıklen aslında bıraz da bağlantılı Prof Bruno'ya, İsrail'de uygulanan turden kapsamlı bır enflasyonla mucadele programının başanya ulaşması ıçın en onemlı faktorlerın ne olduğu sorulduğunda oncehkle ıkı nokta uzennde duruyor Bınncısı, hukumetın kamu harcamalarında hovardalığı bırakması ve butçe açığını kapatması Ikıncısı, toplumun hemen tum kesimlennın enflasyon olayının vehametını kavraması, "enflasyon oyunu"nun ulkeyı vedemokrasıyı felakete göturduğunu kavrayacak noktaya gelmesı Işte bu noktava gelındığınde, kısa vadede herkesın bazı fedakârlıklar yapmasını gerektıren kapsamlı bır onlemler paketı genel kabul görüvor, ışçılerın ve ışverenlerın benımsedığı bır "consensus", bır mutabakat çerçevesinde başanya ulaşabılıyor Burada çok onemlı olan nokta şu Bu "consensus"un sağlanabılmesı ıçın ulkede demokrasının tam olarak ışlemesı ve tarafların eşıt şartlarla terazının kefelerıne ağırlık koyabılmesı gerekli Ancak ışçı sendıkalaruıın da en az ışveren kuruluşları kadar guçlu olduğu bır ortamda boyle bır "consensus"tan, bovle bır mutabakattan ıstenen sonuç alınabılıyor Bu çerçeve ıçınde kısa vadede bazı ozverılere razı olmanın orta ve uzun vadede butun tarafların Iehıne sonuç vereceğı vaadı ınandırıcı olabılıyor. İsrail'de çok guçlu olan ışçı seııdıkaları, uygulamarun ılk uç avında ucretlenn reel olarak yuzde 12 kadar gerılemesını kabul etmış ve ucretlenn uç ay sureyle dondurulmasını onaylamış Uygulamanın ılk uç ayında enflasyon hjzla aşağı çekılınce ucretler, toplu pazarhk surecı ıçınde yenıden fıyatlaıa gore ayarlanmaya başlanmış Sonuçta uygulamanın ılk ıkı yılında reel ucretlerın duşmedığı, tersıne yuzde 7 dolayında arttığı gorulmuş Prof Bruno, "Her aşın enflasyonun arkasında mutlaka bol keseden harcama yapan ve butçe açıklanıu korukleyen bir hukumet vardır" dıyor ve devam edıyor. "Aşın enflasyona yol açan ilk buyuk gunabı işleyen, mutlaka butçe açığını korukleyen hukumettir. Bir kere bu gunah işlendikten sonra bu kez enflasyonla birlikte yaşamanın yollan aranır. Subvansiyonlar kaldınlarak kamunun urettiği mallara zamlar yapılır, para değeri enflasyona gore duşurulur, her şey enflasyona endekslenir. Ekonominin çarklan enflasyona gore yaglanır. Bu duruma geldiklen sonra hukumet butçe açığını kapatmaya başlasa da enflasyonun tırmanmastnı onleyemez." CUNEYT ARCAYUREK yazıyor (Baştarafı I. Sayfada) lann yanıtı tek ısım Ozal' Ozal'la bırlıkte gezenler, çevresınden ıyı haber alan bütün kaynaklar, Basbakanın son günlerde sınırlı olduğunu soyluyor ve yazıyor Ustune üstune gelen sert ruzgârları başka yönlere çevırmenın telaşı, arayışı ıçınde Geleceğe donuk ıkbal planlarını uygulayabılmek ıcın ana polıtıkada tehlıkelı bır sılahı kullanmaktan artık çekınmıyor SHP'nın "ıçını karıştırma" stratejısıne 7 başka anlam verılebıfır mı SHP'yı boluculuk merkezı dıye suçlayarak yenı korku fılmlerı hazıriamaya koyulan Ozal'ın son davranıslarını, dün sabah Erdal İnonu 'Sıkıştı" dıye yorumluyor SHP lıderıne göre, "malı ve ekonomık dıktatörluğun tüm sakıncalan ortaya dökuldukçe dıkkatlerı başka yöne kaydırmaya" çalışıyor Sadece "malı dıktatörfüğün sakıncalan mı" Ozal'ı sınırlı yapan, sağa sola olmadık yenı saldırılar duzenlemeye zorlayan? Sıyasal yapıdakı ofanca terse gıdış "tek adamlığın" çarpık seruvenlerı değıl mı? Inönü, "Ikısı bırbınne bağlı" dıyor Özetle bu aşamada malı ışler dıktatörluğünu on plana alıyor, Ozal'ın atacağı son adımlarla sıyaseten dıktatörlukle de özdeşleyeceğını açıklamayı daha sonraya bırakıyor İnonu, Basbakanın ıkı ana öğeyle sarsıldığını söylüyor "Hanedan'ın" butun çıplaklığıyla acığa cıkması, toplumda genış olçude eleştırılmeye başlanması, Ozal'ı sınır eden bırıncı etken Gıderek yaygınlaşan hanedan oykulerının etkısını kesebılmek ıçın sureklı 195060 arasını anımsattığını düşunüyor ' Ozal'ın ele aldığı dönemlerde de başbakanların eşlerı, çocukları vardı Ama sorumsuz kışıler devlet ışlerınde bu denlı sorumlu duruma gelmemıştı, getırılmemıştı" dıyor Gecmışı karıştırarak hanedanın güncel öykülerınden kurtulma çabası Oyleyse Ozal'ın "karalamalarına" SHP'nın sureklı karsı careler bulması gerekmıyor m u ' "Tedbır" dıyor İnonu, "Karsı propaganda1 Halkı kım daha fazla ınandırabılırse" Oysa başka gozlemlere göre Ozal'ın sınırı, muhalefet etkısını alt duzeye ındırecek önlemı henüz bulamamaktan kaynaklanıyor Bellı belırsız tehdıt öğelı kımı ışaretler verryor SHP'nın boluculuğu kışkırtığını seçim oncesı TV'de de söyleyeceğınden dem vuruyor Hatta kararlı görunüyor "Seçim haftası yaratılacak bır olay"ın hazırlıklarına şımdıden gırışmış olabılır Hanedan oykulerının sandığa yansımasım önleyebılmek ıçın orneğın Semra Hanırnı TV'ye çıkarabılır Hanımefendı aılenın butünlüğunden söz ederek tutucu çevrelere hos görunur Turgut Bey'ın kımsenın etkısınde, tepkısınde kalmadığını, başına buyruk bır yönetım ıcra eyledığını bıraz da gözyaşıyla sağlığını hıçe saydığını, kendını devlete, mılleteadadığını soyleyebılır Ozal'ın sınırlerını laçka eden ıkıncı etken, "ekonomıyı karmakarışık duruma getırdıkten sonra dıkkatlerı başka yere çekmede başarılı olamaması" İnonu, bu konuda Ozal'ın son tablosunu özetlıyor 'Yolsuzluk var dıyorsunuz 1 Belge getırın dıyor Belgeyı çıkarıyor, önüne koyuyorsunuz Ozal da "Huzur mu, ışte Bu kez 'Sen kışılerle uğraşıyorsun' demeye başlıyor ' ANAP, muzır mı, ışte SHP" dıyerek eskı bır türkıiyü yenıden Ozal'ın son portresı daha gu dıllendırır Bıraz gözyaşı, bıraz zel çızılemez Özal "karalama tehdıt, oylar çıkar yuzde 36'ya larla sonuç alacağını sanıyor Sonrası bılınen senaryo Oysa temel yanlışlar var ve halk, Çankaya'dan yenı sesler Pao\ayın farkında" dışahım çok yasai Tekfen teklifinin muhasebe tekniğı açısından 1987 yılı banka bilançosuna olumlu etki yapacağı, Bankalar Yasası'nın 50. maddesı çerçevesinde bankaya verilen gayrı menkul uzennde işlem yapma yetkisinin kullanılacağı. hem bankanın buyume potansıyelının ve icraatının ortaya konulacagı hero de ANKARA (AA) SHP ve tstanbul'un toplu konul sorunu DYP grup başkanvekıllerı, kamu na olumlu katkıda bulunacağı be bankaJarının l^"1 yılı denetımlelirtilerek, Tekfen'in teklifi tasvibe rının anayasamn ongorduğu bısunulmaktadır. Onerge vonetim çımde yapılmadığı goruşunu sakunılunun 30 Aralık 1987 tarih ve \unurken TBMM Plan ve Butçe 922 sayılı karan ıle kabul edilmiş Komısyonu Başkanı Kemal Aktir." kaya, denetımlerın mevcut >asaFırma üe banka arasında yapı > a gore vapıldığını söyledı Akkalan anlaşmaya gore Çarmıklı gru ya, KÎT ve fonlann denetımı ko bundan alınan 18 parsel arsanın nusunda yenı bır vasa tasansı hayarısı 12 mılvar 807 milyon 490 zırlandığını açıkladı bin lıraya Tekfen'e satıldı Ancak SHP Grup Başkanvekıh Hikbu bedelın 4 yıl sonra odenmesı \e met Çetin, anayasa uyarınca seranlaşmaya geçen 4 yılhk sure ıçın mayesırun yarısından fazlası doğ de bu bedele gecıkme faızı uygu rudan veya dolaylı olarak devlelanmasına ılışkın hukum konul te aıt olar kamu kuruluş ve ortakması nedenıyle, bankanm faızle lıklannın denetımlennın bırlıkte alacak toplamı 35 mılyar TBMM'nın vetkısmde olduğunu 651 mıiyon 430 bin iıra olarak he bıldırdı Çetın, hukumetın 3346 saplandı. sayılı yasa ıle kamu bankalannm Yapılan bu ılgınç arsa alışverışı denetımını Meclıs dışına çıkardıana hatları ıle şu hukumlerı ğını, ancak bu yasanın Anayasa Mahkemesı'nce ıptal edıldığını ıçenyor 1. 12 milyar 807 milyon 490 bin hatırlattı Çetın, AA muhabırıne, lira olarak hesaplanan arsa bede kamu bankalarının deneümlenyle lırun 500 milyon lırası peşın ola ılgılı olarak şunları söyledı rak ödenecek, gen kalan bolumu "Kamu bankalan denetlenmedort >ıl sonra ödenecek ve buna di. Aslında bo birsuçtur. Anayayıllık yuzde 30 oranında basıt fa sa Mahkemesi'nin iptal karan da ız ışletılecek ve fırmanın 4 yıl son anayasamn 165. maddesinin onra bankaya bır defada odemesı ge gordugu denetlemenin yapılmadıreken para toplamı 35 milyar 151 gının belırgin bir kanıtıdır. Denemılvon 430 bin lıraya ulaşacak tim yetkisi Meclise ait olmasına 2 Ancak fırma bu borcu 4 yıl rağmen. bu yetki kullanılmaraışsonra bır defada odemek yenne 2 tır." yıl sonra 12 milyar 594 mılyon 668 bin lira, 3 yıl sonra 6 milyar 563 DYP'nin görüşü DYP Grup Başkanvekıh Kokmilyon 996 bin lira ve 4 yılda da 5 milyar 333 milyon 247 bin lııa sal Toptan da "Anayasa Mahkeolmaİc uzere toplam 24 milyar 491 mesi'nin gerekçeli kararına gore milyon 911 bin lira odeme TBMM Plan ve Butçe Komisyonu'nda yapılan banka ve fon deyapacak 3 Erken odemeler nedenıyle bu netiminin, hukuki sonuçlannın vatırılan paralar fırmanın banka boşlukta kaldığı" goruşunu saya olan borcunun taksıtlen olarak vundu Toptan, Anayasa Mahkedeğıl, fırma adına devlet tahvılı mesi'nin gerekçeli kararı doğrulveya Hazıne bonosu alınmak uze tusunda hareket edılmesını ıstere yatırılmış mevduat gıbı ışlem dıklerını, ancak ANAP'ın buna gorecek Yuzde 30 basıt faız uy karşı çıktığını kaydederek "İbragulanacak ve 4 yıl sonunda, bınk lan suratle gerçekleştirdiler. Boymış 10 milyar 659 milyon 519 bin lece, kamu bankalannm denetimilira faızıyle bırlıkte 35 milyar 151 ni Meclis dışına çıkardılar" ded) milyon 430 bin lıraya ulaşacak olan bu parayla borç kapatılmıs Komisyon başkanı olacak AA muhabırıne, konuvla ılgılı Başbakanlık Yuksek Denetleme bılgı veren Plan ve Butçe KomısKurulu raporunda Anadolu Teks yonu Başkanı Kemal Akkaya da firmasma yapılan taşınmaz satışı Anayasa Mahkemesi'nin, KIT ve fonlann denetımıne ılışkın yasada şu bıçımde yer alıyor. "Anadolu Teks tnşaat Sanayi >e yı ıptalınden sonra, hukumetın, Ticaret Limited Şirketi'nden olan Anayasa Mahkemesi'nin ıptal ne 143 milyar 136 milyon liralık ala denlerını gıderecek şekılde yenı bır Kamu baıı kaları denetlenmedi SHP ve DYP tasan hazırladığını belıntı Iptal edilen 3346 sajılı yasaya gore kamu bankaları ıle fonlann, mıllı butçenın goruşulmesı sırasında, ılgılı bakanlık veva kuruluşun denetımı ıle bırlıkte ele alındığını hatırlatan Akkaya, şunları söyledı "Plan ve Butçe Komisyonu, anayasada yer alan bır ihtisas komisyonudur >e çalışmalanm bu ozelligini dıkkate alarak açıklıkla yunıtmektedir. Biz, yasada ongorulduğu şekilde, banka ve fonlann 1987 yılı hesaplannın incelemesinı yaptık. Bu sırada Vuksek Denetleme Kurulu raporları komisyonumuza gelmemişti. Raporiar bize TBMM Başkanlığı'nın havalesiyle 16 ocakta geldi. O tarih te Samsun'da oldugum için, raporları isteyen SHP Grup Başkanvekili Onur Kumbaracıbaşı'na, butçe mudurumuzun cevabı, 'başkan olmadıgı için bunlan işleme kovmamış dunımdayız' şeklinde olrauştur. Voksa, raporlann kilitlenmesi diye bır olay soz konusu değıldır. Ancak, raporlar, sadece komisyon uyelerine, tetkik için ve lade koşuluyla verilebılır. Nitekım, sonunda da boyle olmuştur." Prot Bruno, hızlı buyuyen, canlı bır ekonomıyle aşın enflasyonu denetım altına alma programının bırlıkte yuruyup yurumeyeceğj volundakı sorumuzu vanıtlarken de oldukça net konuşuyor: "Ateşli bir hastayı operasyon masasına yatıramazsınız. Enflasyonla mucadele programının ilk aşaProf. Dr. AYDIN AYBAY masında ekonomıyi butunuyle dondurmayı goze almanız lazım. (Baştarafı 2. Savfada) Ancak programı başanyla uyguması ıstendı Bunun uzerine Sayın Coşar "Insan hakları üzerın lar ve kısa surede umduğunuz sode yapılan bır konuşmayı kesmemı benden beklemeyın, çunku nucu ahrsanız, ekonomiyı donkesmem' yanıtın 1 verdı Başka bır olay da yazarhukukçu Doğu durma suresını de kısa tutabilirPerınçek'ın kongreye sunduğu bıldırıde, merkeze bağlı ıdare ya siniz. Nitekım bız İsrail'de bu pısının kaldırılarak, bunun yerıne seçımle gelmış yerel yonetıcı programı uygulamaya koyunca lerın geçırılmesı önerısı dolayısıyla, Balıkesır Valısı Sayın Kemal once issizlikte bir artış oldu, ama Esensoy'un, hep bırlıkte yenen aksam yemeğınde yaptığı zarıf kısa surede enflasyonda netice alıkonusmaydı Sayın Valı, hemen yanıbaşında oturan Beledıye nı nca herkese yenıden guven gelBaşkanı Zıyaettın Tan'ın muzıp bakışları arasında, bu onerısı ıle di ve işsıziik, program oncesinden kendısını "ışınden etmek" nıyetmde olan Perınçek'ı ınce ve esprılı de duşuk du/evlere indi. " bır konuşmayla yanıtladı ve sonunda, baro yonetıcılerının ısteTuttuğum notlara tekrar tekrar ğıne uyarak baroca konuşmacılara armağan edılmek uzere habakıyorum ve bızı Taksım'den zırlanan plaketı de Perınçek'e bızzat kendısı verdı Cağaloğlu'na getıren şoforun sozBu güzel solenı hazırlayan Balıkesır Barosu mensuplarını, toplennı duşunuyorum. Şofor kardelantının gerçeklesmesınde katkısı olan tum yönetıcıterı \ralı Esen şımız fazla kaygılanmasın, Prof soy'u, Beledıye Başkanı Tan'ı, Hv Us K General Bucak'ı ulke Bruno'nun anlattığı İsrail uygu fnızde sorunların ozgurce, uygarca tartışıldığı forumların bulun laması pek Basbakan Ozal'a goduğunu ve yaratılabıleceğını kanıtlayan bu toplantı dolayısıyla re değıl Ozal'ın lavrında 180 deyurekten kutluyor ve candan selamlıyoruz Balıkesır Kongresı recelık bır donuş olmadıkça Turgeleceğın Turkıyesı ıçın, umut ve lyımserlık kaynağı, ışıklı bır or kıye ıçın "lsraıl modeli tehlıkesı" nek oldu yok ARADA BİR