Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER mıştır. Genellikle anayasaya "evet" diyenler ile "ANAP'a oy vermeyenlere" bir tür ceza vererek kaymakam atamamış, böylece ilçelerin kurulusunu ertelemiştir. Bunu, ekimde yapılması kararlaşan yerel yönetim seçimlerinde de bir "koz" olarak kullanmak istediği anlasılıyor. Kaymakam atanan 30 ilçeden büyük çoğunluğu (21'i) anayasa oylamasında "hayır oyu" kullanmıştır. 21 ilçeden yâlnız ikisi genel seçinilerde ANAP'a oy vermemiştir. Yeni kurulan üç büyükşehir belediyesine bağlı 8 ilçeden yalnızca 2'sine (Gaziantep'e bağlı)kaymakam atanmamıştır.Nedeni açıktır:Bu iki yeni ilçeyi içeren seçim bölgesinde, halk her şeye karşın anayasa oylamasında %60'ın üstünde "evet" oyu, seçimlerde de SHP'ye ANAP'tan daha çok oy vermiştir. Böylece, iktidar, aklı sıra, Gaziantep halkını cezalandırmaktadır. tstanbul, tzmir anakentlerindeki sekiz yeni ilçeye, anayasa değişikliğine "evet" demelerine karşın, genel seçimlerde ANAP'a oy verdiklerinden kaymakam ataması yapılmıştır. Yukarıdaki açıklamamızdan da anlaşılacağı gibi, kimi yerlerde halk, iktidann istediği gibi oy vermek durumunda kalmıştır. Halkoylamasında, yeni ilçe yapılması kararlaştırılan 103 yerden yalnızca 28'inde seçmenler "evet" oyu kullanmıştır. Fakat 76 yerde halk "hayır" demek durumunda kalmıştır. Genel seçimlerde bunlardan 52'sinde, ANAP, Türkiye düzeyinde aldığı ortalama oyun ^o36.3 üstünde oy alabilmiş, Sl'inde ortalamanın altına düşmüştür. tl olmak isteyen ya da iktidann yeşü ışık yaktığı ilçelerdeki halkoylaması ve seçim sonuçlarının da bu açıdan benzerlik gösterdiği bir gerçektir. Yönetsel bölümlemede değişiklikler yapılmasını gerektiren önemli nedenler vardır. Bölümlemenin son biçimini aldığı 1957'den bu yana ulkemizde ulaşım ve iletişim kolaylıklan gelişmiş, kimi yerleşmeler yeni yeni işlevler yüklenmeye baslamıştır. Bucaklar yönetsel yapıdaki önemlerini, işlevlerini yitirmişlerdir. lUer kttçülürken bölgesel gelişme özekleri ortaya çıkmıştır. Nüfus, yüzölçümü, köy sayısı açısından iUerin, ilçelerin kendi aralannda büyük dengesizlikler oluşmuştur. Bütün bunlar, yönetsel bölümlemenin tümüyle ele alınmasını, nesnel ölçütler ışığında, özeğinin yüklendiği yerleşme işlevleri, etki alamnın genişliği, kamu işgörülerinin gerekleri konusundaki bilimsel araştırmalann sonuçlanna göre değişiklikler yapılmasını gerektiriyor. Yönetsel yapıyı siyasal yeğlemelerle değiştirmek, gelecek kuşakları kolaylıkla değiştiremeyecekleri, fakat "bedelini" ödemek zorunda kalacakları olup bittilerle karşı karşıya bırakmaktan başka bir sonuç doğurmaz. tktidar, oy endişesine ve avcılığına dayanan anayasaya ve kamu yönetimi ilkelerine ters düşen tutumunu bir yana bırakmalıdır. Bakanlar Kurulu 60 yeni ilçe daha kurma yetkisini kullanırken, yeni iüer kurarken anayasanın öngördüğü ölçütlere, ulusal ve bölgesel kalkınma planlamasının gereklerine uygun öneriler geliştirmelidir. Değişiklikleri, zaman içinde aşamalı olarak gerçekleştirmek daha gerçekçi bir yoldur. 2 AĞUSTOS 1988 Siyasal Yeğlemeyle tlçe Kurulursa... İktidar, anayasaya aykırı tutumunu sürdürmektedir. Son kurulmuş 111 ilçeden yalnızca 30'una kaymakam atamıştır. Böylece, bunlar arasında hangi ilçelere öncelik verdiğini belirlemiştir. Kamuoyu ve genel seçim sonuçlanna şöyle bir göz atmak, iktidann bu atamalarda da partizanca tutumunu bir kez daha ortaya koymaya yetmektedir. PENCERE Dinlence Çam ağacının golgesine sığınmış dalmaya çalışıyor. Cır cır bocekler, vız vız arılar, cik cik kuşlar. Uyku ile uyanıklık arası ikirciklidir. Kuşkulu bir süreç. Günbatmış; ama karanlık bastırmamış. Tan yeri atmış; ama yıldızlar silinmemiş. Benliğin uykuya tam tesiim olmadığı, bilincin büsbütün körelmediği kesit. Ne kendisini bilecek kadar uyanık, ne dış dünyayı unutacak kadar uykuda. Bir rüyanın perdelerini aralamaya çalışırken bilincinin kapısına vurulan sözcükler. Prof. Dr. CEVAT GERAY Ooo.. Masallah, bu ne güzel rastlantı! • Geçen yaz Tür^ıye'nin yönetsel coğrafyasında min tasradaki kuruluşları açısından Türkiye'nin Gözlerini açar... önemli değişiklikler yapüdı. Bursa ve Konya illeri "coğrafya durumuna", "ekonomik koşullara" "kaKarşısında bir dost. nin özeklerinde (merkezlerinde) üçer, Gaziantep'te mu işgörülerinin gereklerine" göre bölümlere ay Günaydın! rılmasını öngörmüştür. Anayasada "siyasal iki, toplam 8 ilçe kuruldu. Böylece bu illerimizde Rahatsız etmedim ya... Ne yapıyorsun? büyükşehir belediyeleri oluşturuldu. Sonra da 103 yeğleme" diye bir ölçütten söz açılmamıştır. İktiMuhalefetten de beklenen... Uyumaya çalışıyorum. yeni ilçe kuruldu, Bakanlar Kurulu'na 60 yeni ilçe dann, "ben yaptım oldu, devlet benim" derne eği Canım çalışmayı bırak artık.. Hiçbir iktidann, ülkenin yönetsel coğrafyasını işikurma yetkisi verildi. Meclisteki, kamuoyundaki limini göstermesi, bunu bir siyasal güç gösterisine "Uyumaya çalışmak" ne demek? İştahsız bir adamın boğadönüstürmesi, demokratikleşme açısından sakıncah ne gddiği biçimde kısa soluklu siyasal çıkarlan doğtartısmalarda yeni ilçe kurulmasında iktidar çoğunzından geçer mi lokmalar? Uykusuzluk insanı yatakta kıvrandırultusunda değiştirmeye, kimilerini ödüllendirip luğunun nesnel ölçütlere, bilimsel verilere dayan bir gidiştir. Hele bunu Başbakan'ın sonradan Anarır. Kimi zaman yemek, içmek, uyumak, eğlenmek çaba ister. öbürlerini cezalandırmaya, bu yoldan komşu bumaksızın, siyasal yeğlemelerle hareket ettiği görü yasa Mahkemesi'nce iptal edilen yerel yönetim seAlınterinin el atmadığı yer yok; aşk bile emek işi... caklar, ilçeler, hatta iller arasındaki yerel, duyguşü ağır basıyordu. Halkoylaması sırasında iktidar, çimlerine iliskin yasa çıkanlmadan önce "bir kez Ya dinlence? sal sürtüşmeleri, çekişmeleri körüklemeye hakkı il ya da ilçe olabilmek için "hayır" oyu verilmesini için anayasaya aykın yasa çıkaralım" sözleriyle deDinlence başlangıçta tedirgin eder, beş altı günde ancak alıyoktur. Hele ulusun ancak üçte birinin desteğini ön koşuyordu. 29 Kasım seçimlerinde de il ya da ğerlendirirsek, tüzeye bağlı demokratik devletin şırsın. sağlayabilmesine karşın kurduğu seçim tuzağıyla ilçe olabilme konusu bir tür oy pazarhğına dönüş bundan ne denli vara aldıfa acıktır. * Mecliste üçte ikilik bir çoğunluk sağlayabilen bir türülmüştü. Konuyla ilgili yasa gücündeki birkaiktidann hiç mi hiç... Muhalefetin de bu konudaki Temiz hava, beyaz bulut, deniz, güneş, ağaç, gölge, dalga... rarnamenin Meclisteki görüşülmesi sırasında ilçe Anayasaya aykın tutum sürüyor tutumu usçu, tutarlı değildir. Seçim bölgelerinde yekurulmasında iktidarın partizanca hareket ettiği Akşam vakti sofra... İktidar, anayasaya aykın tutumunu sürdürmekni ilçeler kurulmasına karşı çıkmadıklan gibi, sanki savlan yeniden ileri sürülmüştüı. Içişleri Bakanı Sa tedir. Son kurulmuş 111 ilçeden yalnızca 30'una kayKaç kişiye nasip olur? benimsenecekmişçesine muhalefet milletvekilleri ikyın Kalemli, 103 ilçe yaparken, "Siyasi bir tercih kul makam atamıştır. Böylece, bunlar arasında hangi Sofrada rakı... tidardakilerle yanş içine girmişlerdir. önerileri, iklandık, bunun saklısı gizlisi yok ki, gayet tabii si ilçelere öncelik verdiğini belirlemiştir. Kamuoyu ve Öf be! Bu ne biçim rakı? tidar çoğunluğunca geri çevrilmiştir. Anayasaya ayyasi bir tercihtir" demiştir. Sayın Bakan, çok sayı genel seçim sonuçlanna şöyle bir göz atmak, ikti Nesi var? kınlık konusuna yerinde bir duyarlılık gösteren, pek da ilçenin kurulması kararını Meclisten geçirebil dann bu atamalarda da partizanca tutumunu bir Zehir gibi... çok konuda haklı çıkarak başarılı sonuçlar alabimek siyasal iktidann "her seyden önce gücünü kez daha ortaya koymaya yetmektedir. Çünkü ikSofrada sessiz ve sakin oturan birçok bilmiş der ki: len ana muhalefet partimizin, yönetsel bölümlemegösterir" görüşünü savunmuştur. tidar, anayasa değişikliğine, yasaklann kalkması Dinlendirmeden piyasaya sürüyorlar. de siyasal yeğlemelerle değişiklik yapılmasına karAnayasa ve ilgili yasalar il ya da ilçe kurulması na "hayır" diyenler ile 29 Kasım seçimlerinde İçtiğimiz rakının da insan gibi dinlenmeye gereksinmesi mi şı da aynı duyarhlığı göstermesi beklenirdi. nı siyasal yeğlemelere bağlamamış, özeksel yöneti "ANAP'a oy" verenlere öncelikle kaymakam atavar? Demek ki rakı da dinlendirilince duruluyor, kendini buluyor, tadına kavuşuyor. Peki bütün dünyada geçerli dinlence kuralının evrensel anlamını rakı kadehinde mi arayacağız? Dinlenmiş rakı nasıl duruluyorsa, insan da dinlencede mi kıvamını buluyor? /İi • gr/i^ii+rln arkadaşhklar kurulur. Belki de 1. derecedeki tarihi bir sürekli baş köşeyi işgal İşin içine "kıvam" da girince iş çatallaşıyor. Ev kadını nasıl ISgrenci gU^Uyie ^ o k u l sıralarmda yapmm özellikle mimarlık etmektedir. Türkiye'de bu işin (0Cukt ilk yemek tarifı yapar: Toşkişld yaşar. Her gün yeni bir şeyler öğrencilerinin elinden ahnması d'f">da değildir. Su ve hava Sonra bir karar yağ, bir karar salça koyar, yemeği ateşe öğrenerek buyür. düşündürücü ve kaygı vericidir. kirlenmesi konularında ciddi vurursun, kıvamı geldiğinde tencereyi indirirsin... İnsan yaşammda önemli bir yer üniversiteye geldiğinde ise En değerli varlığı, insanı çalışmalar ve projeler Kıvamı ne zaman gelir? tutan çok az yapı vardır. dinamik, bitmek yetiştiren bir kurumu kapamak yrütülmektedir. En az onlar genÇf k a d a r Yemeğin yüzünden belli olur... Herhalde bu yapılardan en bilmeyen bir enerjisi vardır. ve birkaç dolar için otel halk sağlığını tehdit eden Dinlenceden dönenlerin yüzlerine bakın; kimi bir karar yanÜnlü Alman düşün adamı ve gezgini Alexander von Humbold, önemlisi insanın doğduğu, Yeniliklere açıktır. Her şeyi yapmak daha mı kârlı bir ' fakat önlenmesi daha mış, kimi birkaç karar yanmış, her birinin kıvamı başka... Ye"Napoli, Salzburg ve istanbul dünyanın en güzel köşeleridir" der. çocukluğunun geçtiği evdir. daha iyi değerlendirir olmuştur. yatmmdır? kolay olan gürültu problemine meğin yanmışı işe yaramaz; ama dinlenceden dönenin yanmıHer üç şehri de görmüş otanlar, von Humbold'u doğrularlar. Çocuk dünyayı ilk kez bu evin £ğer Taşkışla'da okuyorsa Eğitim devam ederken gereken önemin verilmeyifini izafl şı beğeniliyor: pençeresinden görür, tanır. kendini bir kat daha şanslı yapılan yıkımlar saygısızlık 'tmek mümkün değildir. Salzburg'da bir süre yaşamış olanlar bu övgüyü az bulur. Belki de bu evde anne ve değil midir? ATÎLLA ESER Ankara Masallah, ne de güzel yanmışsın. Salzburg, doğa güzellikleriyle sanat ürünlerinin. kayalıklı tek a b u l edebmr% B ub i n a l 5 0 babasından başka birkaç kuşak yılhk tarihi geçmişi olan I. Şimdi Taşkışla öğrencileri kara r r . peciklerie yeşil yeşil yamaçların, ortaçağ ile yirminci yüzyılın bağ Ben yanmasam, sen yanmasan, biz yanmasak, nasıl çıoncesı de yaşamıştır. Belkı de derecede tarihi eserdir. Prof. kara düşünüyorlar. Dalyan'da HakSlZ kar karanlıklar aydınlığa... daştığı ve uzlaştığı eşsiz bir yöredir Salzburg'da kuzeyin Cerbu ahşap cumbalı bir konaktır. Bonatz ve Emin Onat'm kaplumbağa olmak varmif. ,,,.„,.lnm • men, doğunun Slav, güneyin Latin havası yüzlerce yıldır sarmaş Insanımız anılarla dolu bu çabalan ile başarılı bir Çünkü onlar kurtuldular. UygUl€ima öteki dünyaya göçen biri için Bektaşinin dili "öidü" demeye dolaştır. evlerini bir turlü eiden restorasyon sonucu 1949 NEDtM APAYDIN Sakarva Bölee Müdürlüiü'n, varmaz: Salzburg'u ilk gördüğümden bu yana kırk yıl geçti. 1948 yazıçıkarmak ıstemez. Çoğu zaman y ü l n d a tTü bünyesine İTÜ Mimarlık Fakültesi ba^bazVPTT Kalıbı dinlendirdi... nın 3 ağustosuydu. O günlerde dörde bölünmüş Avusturya'nın bir yangm ya da baktmsızhktan kazandmlmıştır. Böyle bir öğrencisi Müdürlüklerinde çalısan Dinlendirmek hem insanda geçerli hem içkide. Gerçi içkiyi Amerikan bölgesine düşen topraklarda 1948'ın politika ve uladinlendirmenin bilimsel açıklaması da vardır; ama halk dilinde şım koşullarından ötürü, Salzburg'a ulaşabilmek için İstanbulsoru lafla yanıtlanır: dan Napoli'ye vapur ve Roma'dan Brenner'e tren yolculuğunu veyayolüstüneyapülğıiçin %%lv%™l™inToWu gürültüsü %££££%£££** Rakı neden dinlendirilir? göze almak gerekıyordu. } gibimi'narlıkfakülteleri » saatleri arasmda 9.5 saat görev Kıvamını bulsun diye... Böylesine yorucu yolculuklara katlanarak Salzburg'a vardığımSanatçdann, büyük devlet ozelhkle şehır ıçıne kurulur. Ankara da son zamanlarda, vapmaktadır \öbetçi memur da gece yarısıydı. Ortaçağ yapısı Salzburg kalesi kısa aralarla Dinlence insanın kıvamını bulması içindir; yanması için deadamlanntn doğduğu, hatta bir Geleceğin mimarlan sanat gürültülü araçların sayısmda altında çalısan bir kadrosu aydınlanıyor, sonra kararıyor ve bir süre sonra yine ışıl ışıl görüğil. süre kaldığı evler bu yüzden etkinliklerinin yoğun olduğu belirgin bir artış görülmektedir. m e m u r i s e g ü n d e toplam 8 s a a t nüyordu. Gerçi kimisi kıvamını dinlencede de bulamaz; kalıbı dinlenözenle karunur. Bu yapüar bir çevre içinde yetişir. Kamyon, mırubus gıbı araçlar eörevüdir Daha u*un süreli Trenden inip gar dışına ayak basınca bomboş bir karanlık, kosdirmeden dinlenerrtez. Tedirginlik parayla mı? Ama siz tedirginbirer tarihi belge niteliğindedir. Taşkışla, avhtsundaki ağaçlan, bir tarafa taksiler arasındaki çaltşanlar 150 bin lira alırken 8 koca bir yıkıntı gölgesi, kirli sarı ışıklar, savaş öncesinden kallere bakmayın, dinlencenin söylencesi bile insanı dinginleştiritnsan yaşammda önemli yer çiçekleri, kuşları, havuzuyla ve öylesileri var ki, cüsseleriyle hiç s a a t örgv. y a p a n l a r m aidıkıa'rı ma iki taksi ve tek atlı bir faytonla karşılaşmıştım. yor. tutan yapılardan diğer biri ğrencileriyle yaşamın doğal bir de orantıh olmayan, gök ücref 2j0 bin liradır Bu ücret Ertesi sabah uyandığımda oda güneş içindeydi. Bahçenin kes • okuldur. Çocuk küçük yaştan uzantısıdır. Aynı zamanda gürültüsü gibi, sanki jet uçağı çarpıklığı aynı isyerinde tane ağacında kuşlarcıvıldıyordu. Festival Basın Bürosu'nda içbaşlayarak okulla ev arasında evden sonraki insan yaşammda geçer gibi korkunç ve sinirleri çaımnıar arasında büvük bir tenlikli güleryüzlerle karşılaşttm. Festival başlayalı dört gün olkoşuşturur. Okul evden farkl, önemli yer tutan okul imajına harap eden sesler huzursuzluk ve ayrıcalık muştu. Beş ağustostan başlayarak bütün konser, opera, tiyatro, bir ortamdır. Çevresindekiler tam olarak uymaktadır.. Sonuç çıkarmaktalar. Çevre sorunlan, yaratmaktadır (Arkast 13. Sayfada) hep kendi yaşıtlandır. Yeni olarak: her ülkenin gündemindeki AHMET DEMtR HESAPLAŞMA OKURLARDAN BURHANARPAD Salzburg • 1948 IZZt^n^eçer IZ^Z^l^ktür Ankam^mn ç^fÜST*,* AKTÎF BANKACILIK Şimdi TELECARD zamanı! Bugün Türkiye'de bazı insanlar bankalanyla ilişkilerinde "zaman sının"nı aştılar. Çünkü onlann TELECARD'lan var. Bankalanndan 24 saat hizmet alıyorlar... Yapı Kredi'deki hesaplannı 365 gün boyunca istedikleri her an, diledikleri gibi kullanıyorlar. TELECARD, Yapı Kredi Aktif Bankacıhk Çağı hizmetlerinden TELE 24 sisteminin anahtandır. Gece, hafta sonunda, bayramda, tatilde TELE 24 birimlerinin kapısını yalnızca TELECARD açar. Yalnızca TELECARD'ı olanlar açar. Hesaplarından para çeker, para ve çek yatınr, hesaplan arasında havale yapar, bakiye öğrenirler. Üstelik, hesaplan Teleİşlemli hangi Yapı Kredi'de olursa olsun, bütün TELE 24 birimlerini kendi şubeleri gibi kullanırlar. TELECARD'ı olanlar zamana hükmeder. Siz de Yapı Kredi'ye gelin. Hesap açtırın, TELECARD'ınızı alın. TELE 24 avantajından ve Aktif Bankacıhk Çağı'nın daha birçok kolaylığından, olanağından yararlanın... Bugün "yeni bir hayafa adım atm. YAPI^KREDi "hizmette sınır yoktur"