Katalog

7EYLUL1987**** YABANCI BASEV MERKEZİ'NDEN tZLENİMLER HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/îl ÖzalPapandreu benzerliği SEMtH tDİZ ANKARA Referandum heyecanı, Ankara1 daki Best Otel'de yabancı gazetecıler ıçın kunılan basın merkezınde de yaşanırken, gecenın en ılganç benzetmelennden bırı, başkentte uzun yıllar görcv yapmış olan bır tngılız gazetecıden geldı. Gazetecı, Başbakan özal'ın oy sandıklannın acıtdığı sırada erken seçım kararını açıklamasını "kuraazca" dıye nıteleycrek, "Özal'ın Papandreu ıle çok ortak yanı var Her ıkı kurt polıtıkaa, sürpnz açıklamalan yapmak ıçın zamanlamayı çok iyı bılıyorlar" dedı Yabancı gazetecılenn ügısı, çıkan sonucun Türk sıyası hayatını nasıl etkıleyeceğı üzennde odaklaşırken, Türk gazetecüer, soniıcun Avmpa'dakı yankılan ıle ügüendıler Çoğu Avnıpalı olan yabancı gazetecüenn ortak kanısı, "evet" sonucunun, Avrupa Topluluğu'na tam üyelık müracaatının gündemde olduğu bır sırada Türkıye'nın yaranna olacağı ıdı Hollanda' nın 100 bın tırajh Dagblad Tubantıa gazetesmın muhabın, "Avrupa'nın ortak normlan var. Türkiye de bu kulttbe üye olmak ıstıyorsa bu normlara uymak zorundadır Baa kışılenn sıyası hayattan yasaklanması ıse bu normlarla bağdaşmaz" dedı Hollandalı gazetea, referandum sonuçlannın Türkıye'nın dört bır yanından yağdığı gece boyunca, heyecanını saklayamayarak, "Ülkenızde demokrası sürecının ışleyışını görmek benım ıçın çok değerlı bır deneyım oldu" dedı Bu arada Türkıye'dekı ınsan haklan konusuyla başından ben çok yakından ılgılenen Danımarka'dan gelen Radyo ve Televızyon Kurumu "Danmarks Radıo"nun muhabırlennın referandum sonuçlarına o kadar tazla ılgı göstermedikleri izlendı Oanımarka Radyosu muhabırı, Cumhurıyet muhabın ıle beraber bulunduğu akşam yemeğı sırasında daha çok Türkıye'nın tatıl beldelerı konusuyla ılgüeıurken, televızyon muhabın, Kopenhag'dan telefon eden ve kendısını otelde duş alırken yakalayan patronlannın uyansı üzenne referandum sonuçlan Ue ügüenmeye başladı Geç de olsa basın merkezıne gelen Danımarkalı muhabırlerın heyecanb ortamdan fazla etkılenmedıklerı ızlendı Saatler üerledıkçe basın merkezıne Ankara'da bulunan yabancı Batılı dıplomaüardan bazılan gelmeye başladılar Ote yandan Türk sıyasetını yakından ızleyen yabancı gazetecıler ve dığer gözlemcıler, sonuç ne olursa olsun önümüzdekı ıkı ayın Türkıye"de sıyası açıdan çok "sert" geçeceğını ve son haftalarda gorülen karşılıkb "camur atma" kampanyalanrun erken seçım karanyla yenı boyutlara erışeceğı görüşüne yer verdıler. Bu arada Devlet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Hasan Celal Güzel'ın, saat 21 OO'de basın merkezıne gelmesı, özellıkle Türk gazetecıler arasmda heyecan yarattı Ancak, Güzel'e yöneltılen sorulann hepsı yanıtsız kaldı Hükümet Sözcüsü, Basın Yayın Genel Müdürü Tuncer Topur'dan basın merkezının çalışmalan hakkında bılgı almakla yetındı Güzel, aynlmadan önce basın merkezmdekı görüntüyü "heyecanlandıncı" olarak nıteledı Basın Yayın Genel Müdurü ıse, teleks ve bılgısayarlarla donatılrmş basın merkezınden duyduğu gururu bellı ederken, yerb gazetecılenn telefon yetersızlığınden yakınmalarını duymazlıktan gelmeyı tercıh ettı. Erken seçim kasımda ANKARA (Cumhunyet Burosu) Başbakan Turgut Ozal, dun halko>lamasının bıttığı saatte duzenledığı basın toplantı sında, onumuzdekı kasım a\ında erken seçım yapılmasi ıçın karar aldıklarını açıkladı Ozal, ANAP MKYK tarafmdan alınan erken seçım karannın 11 eylul cujna gunu TBMM'ye gotumleceğını ve buradan aJınacak karara gore de "muhtemelen kasım ayında" erken seçım yapılacağını bıldırdı Başbakan Özal, referandum sonuçlannın herhangı bır kışının veya partınm başarısı ya da başansızlığı olarak değerlendırılmemesı gerektığını belırterek, erken seçım kararını neden aldıklarını ıse şöyle açıkladı "Memleketimizı 1988'de de devamlı bır seçım atmosferinde tutmak, memleketımızın yaranna degildir. 1983 seçımıyle ılgilı munakaşalar da bu suretle son bulacaktır." Başbakana, "Birkaç gun once bu yıl erken seçım yok" dedığmı hatırlatan bır gazetecıye ıse, "Kusura bakmayın sizı ışlettim" dedı Özal bu durumun sıyaset ıcabı olduğunu gulerek sozlenne ekledı Başbakan Turgut Ozal Başbakanlık bınasına saat 16 58'de ANAP Merkez Karar ve Yonetım Kurulu uyesı olan bakanlar Devlet Bakanı Kazım Oksay, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Mustafa Kaletnli ve ANAP yonetıcılerı ıle bırlıkte geldı özal, 17 20"de başladığı açıklamasında, Turkıye'de ılk kez re ferandum vapıldığını anımsata rak, "Bu>uk dısıplın ıçınde cerey»n eden bu referandum nedenıyle aziz miUetımızın gosterdigi olgunluğa ve gorevlılerin hassasiyetine" teşekkur ettı "Referandum sonuçlan ne olursa olsun, hıçbır kışı veya partı için başan veya başarısızlık olarak telakkı edümemesı lazun" dıyen Ozal, "Mesele ana\asanın geçıcı 4. maddesindekı kısıüamalann kaldınlıp kaldırıimamasıdır" bıçımınde konuştu Refe randum sonucunun herkes tarafından olgunlukla karşılanmasımn ve karara saygı gösterılmesının uîke çıkarlan ıçın yararlı olduğunu söyleyen Özal, bunun aynı zamanda demokratık par^ lamenter duzerun de gereğı olduğunu vurguladı Demokrasının bu anlayış ıçensınde gelışeceğıne ınandığını belırten Ozal, referandum kampanyası dönemınm sonuçlandığını anunsatarak, bırhk ve beraberlığın onemını dıle getırdı "Daha once gerek muhterem vatandaşlarıma, gerekse sız basın mensuplarına onemli bır açıklama vapacağımdan bahsetmiştım" dıven Başbakan sözlerını, "Bo açıklamayı şu anda yapıyorum. Erken seçimdir" bıçımınde surdurdu Başbakan Özal açıklamasında şunları soyledı "Biraz evvel toplanan ANAP Merkez Karar ve Yonetım Kurulu kendı tuzuğune gore, toplanan azalanmızın tam bir mutabakatıvla Turkı>e'yı erken seçime goturmeye karar vermiştir. Bu karar tabiatıyla vuce Mecliste kabul edildıgi takdirde, kı umidimiz budur, yururluge gınruş olacaktır. Seçımın de muhtemelen kasım ayı içensınde olacağını soyleyebılınm. Muhtemelen dıyorum. Sizkre daha once neden bunu açıklamadım, neden bunu buyuk çapta açıklamaya çalıştım. sebebi çok açıktır. Bu daha once verilmiş erken seçım karannın hiçbir suretle referanduma menfı veya musbet tesır etmemesı içindır. Zaten dıkkat edersenız, dun akşamkı (oncekı) son konuşmamda da bunu bu şekılde ıfade ettıgimı çok gu/el hatırlayacaksınız. Bu nedenle şımdı sandıklann kapandıgı fakat sayımlann yenı başlayacağı şu anda açıklama durumunda bulunuyorum ve referandum sonucunu da şu anda kimse bılmıyor. Referandum sonucu ne olursa olsun, memleketımizin niçın kısa zamanda erken seçime gitme zorunluluğunda olduğunu şoyle ifade edıyorum: 1. En onemli sebep: Turkiye 1983'de bır seçım yapmıştır. Turkiye 1984'de bır genel seçim daha yapmıştır. Turkiye, 1986'da bir ara seçım yapmıştır. 1987'de seçime çok yaklaşmış bır halkoylaması, referandum >e onun yanında aynca gene kısmı bır seçim yapmıştır. Zannedivorum 85 yerde. Tabii memleketimizı 1988'de devamlı bır seçım atmosfennde tutmak memleketımizin yaranna degildir. Bu ışı bır an evvel yapmak daha dogrudur karanna vardık. Bu suretle 1983 seçıminde bu seçımle ılgilı olarak soylenen yersız bırtakım laflara da artık son venlmış olacaktır. 1983 seçımıy le ılgıh bazı çevreler tarafından soylenen, (Bu seçım ler acaba Turkıye'yi temsıl edıyor mn etmıyor mu?) munakaşalar da bu suretle son bntacaktır. Referandum ne şekilde tecelli ederse etsın. bunun sonuçlannın olgunlukla karşılanacağına dair inancımı teyıd ederken, referandum sonuçlannın ve erken seçım hakkında verecegimız kararın TBMM'de, demokrasımize ve memleketimize hayırlı, uğuriu olmasını temennı ediyonım." UĞUR MÜMCU GOZLEM ÖZAL VE DEMİREL'DEN NOTLAR OzalgeFgin Demirel tedirgin Sahaflar Çarşısı ıle şahlanmış AHMET TAN at heykelcığı satan bır kasaba "SHTprizsever" Başbakammız antıkacısını andıran salonun orsaatıne baktı Sandıklann res ta yerınde oturuyordu men açılma anı gelmıştı Basın toplantısı dıye çağırmışAğzını açmak ıçın bu anı seç tı, ama, "bir şey soylemek mekle sürprızıne katsayı uygula istemedigini" yıneleyıp duruyormış oluyordu du. Hesap adamlığı bu olmalı ıdı. Bır Vıanım meslektaş, özur dıGergın ve tedirgin göru leyerek "Tekfonlara bir sure Iüyordu bakmasanız..." dıyecek oluyor öncekı gün yapacağını söyle Demırel hayır dıyerek, çalan tedıftı açıklamayı kastederek, lefona uzanıyor "Önemlı dedığım açıklamayı şu Ben Süleyman Demırel'ım anda >apı>orum. Erken seçım Fıttırmak mı Fıttırma canım dir. Bıraz evvel toplanan ANAP fıttırma Yok canım bır şey ol MKYK kendi tuzuğune gore... maz Gözlennden öperım hoca Turkıye'yi seçime goturmeye kaHoca deyınce akla Erbakan rar vermıştır." Hoca gehyor "Biraz evvel toplanan Acaba MC ıçın "kadayıf MKYK" nasıl oluyor da bır gün raponı" mu sunuyor dıye düşuönce açıklayacağı erken seçım nenler çıkabıleceğını hesaplayıp kararını vermış oluyordu7 "Nevşehir'den bır partili diye Aynı cumle ıçınde tutarsızlığa açıklıyor." duşmüş olmak, açık vermek kö"Efendim beklentiniz nedir?" tü ıdı Ama bunu rakıplennı "Sandıklara dolmuş $eyın kündeye getırmış olmanın heyebeklentisi olmaz.." Yenıden çacamna vermek gerektı lan telefona uzanıvor Bundan sonrası bır taşla avla Tebrık ederım gardaşım dığı kuşları saymaya kabyordu Turgutlu'da nasıl Oyle mı' Ikı ay ıçınde Demırel'uı topar Gözlennden öperım lanması olanaksızdı Saat 22 OO'yı geçıyor Oylann tkı ay ıçınde beklenen özlenen rengı bellı SHPDSP bırleşmesı olanaksızAma Demirel konuşmam dı. Ikı ay ıçınde "bol kese" se dıyor çım ekonomısı uygulasa bıle "Keân sonuç almadan konuşTürkıye'nın batması olamam." naksızdı Bu kararhhğı, kalfasımn oyuMeydanlar ve sandıklar nuna gelmenın şaşkınlığından mı ANAP'a kalacaktı yoksa "yasakdaşı" Ece%ıt'm Başbakan'a soruldu 1977 secım gecesı duştuğu hataPekı nıye seçım yok dedınız7 ya düşmek ıstemedığınden mı 7 özal'ın yüzundekı gergınhk Kapıda sormaya çalışıyoruz: ılk kez gevşedı Lafı ağzımıza tıkıyor "Sizi yanılttık, yanı işlettik." "Hele bır kesin sonuç alınsın. Aslında "işlejen" sız dedığı ara benı konuşalım." gazetecıler değıl, mıllettı Oysakı kesın sonucu BaşbaAncak nedense TRT mıllete kan saat 17 OO'de açıklamıştı ışletıldığını Başbakanın sesınErken seçım den, görüntusunden duyma olaBu durumda 60 gunden once nağı bıle vermıyordu Demirel ıle "asıl sonnç" konuO bölumde nıye yanlış beyansunda konuşma oianağı yok lar verdığınız sorusuna verdığı "Siyasetin icabıdır" sözlerı de ekrana yansıtümıyordu Sonuçlar henuz bellı değıldı Haber Merkezı Sıyası >aama, belb olan Demırel'm kal saklann kaldırılmasıvla ılgilı halfasını çok iyı yetıştırdığı ıdı ko>lamasınaa "evet"ler çok az Sonuçlar bellı olduğu sıraiar farkla onde gıdıyor Sabaha karda Demırel'm evınde ıdık şı 06 00*ya kadar sayılan yaklaşık Olanca "profesyonelliğine 25 mılyon oydan 11 mılyon 591 rag men" Demırel'ın tedırgınlığı bmı "evet", 11 mılyon 452 bını yüzünden, gözunden okunuyor de "hayır" çıktı Bu durumda, Bellı kı "bayır" oyları değıl, "evet"lerın yuzde 50 22, "ha özal'ın "oyunu" kafasını altust yır'Marın da yuzde 49 78 olduğu etmıştı belirlendl Savımı «sıırpn oıımnılt Demirel: ANAP testisi kınldı Referandum sonuçlannın gelmeye başlaması Ue birlikte Süleyman Demirel yorum yapmayacağmı söylerken, ANAP'ı testiye benzettı ve "ara seçımde çatlayan testi kınldı" dedi. Demirel, referandumla milletın evetçihayırcı olarak ikiye bölündüğünu de söyledi. ANKARA (Cumburiyet Burosu) Halkoylaması sonuçlannı Gunız sokaktakı evınden ızleyen eskı başbakanlardan Süleyman Demuel, ANAP'ı eleştırerek, "memleketi 'evetçihayırcı" diye ikıye bolduler" dedı Demirel, ANAP'ı testiye benzeterek, ara seçımlerde testının çatladığım, söyledığını anım sattı ve "testi kınldı" dıye konuştu Süleyman Demırel, saat toplantısında 'hayır' oylannın "beklenenm uzennde çıktığını be lırterek, bu sonuçtan SHP5>ı sorumlu tuttu Cındoruk, SHP orgutu ve tabanınm referandumda çalışmadığını söyleyerek, Sulevman Demırel'm kampanyayı tek başına surukledığmı ılerı surdu 02 20"de Cumhurıyet muhabırı"DYP tek başına mucadele nın sorusu uzerıne, referandum etmıştır. Dığer partiler bu ışi cidsonuçlan konusunda neşesız bır di lutmamıştır" dıyen Husametıfade ıle şoyle konuştu tm Cındoruk, evet oylannın ora"Şu anda bir degerlendırme nının duşuk olmasında 12 Eyyapamam, çunku sonuçlar hâlâ lul'un potansıyelınm etkısı oldubellı degil." ğunu bıldırdı Cındoruk özetle şöyle konuştu Halkoylamasının sonuçlaruun alınmasıyla bırlıkte DYP yone"Referandum için çok devlet tıcılennde se\ınçle, tedırgınlık baskısı oldu. Bu baskı ozellikle bır arada yaşandı DYP Genel kırsal kesımde etkilıydı. 12 EyBaşkanı Husamettm Cındoruk lul potansıyelınm de etkisi var. geç saatlerde duzenledığı basın DYP tek başına mucadele etti." Özah sonuçlarla ilgili sorulara yanıt vermedi BETUL UNCULAR FARUK BİLDİRtCt tSTANBUL/ANKARA Başbakan Targut Ozal, dün gece bu yandan BAE Devlet Başkanı Şeyh Zayed ve referandum sonuçlanyla ılgılenırken, ANAP Genel Merkezı'nde ağırhkh konu erken seçımdı Özal, referan dum sonuçlanyla ılgilı sorulan geç saatlere kadar vanıtsız bırak tı Ankara'da "erken seçim" kararını açıklayan Ozal, 18 30'da tstanbul'a geldı Semra Ozal, doğruca doğum yapan kızı Zeynep Ekren'ın yanına gıderken, Başbakan Harbıye Orduevı'nde, Cumhurbaşkanı Kenan Evren'ın Şeyh Zayed onuruna verdığı yemeğe katıldı Şeyh Zayed, 21 30'da Orduevn'nden uğurlanarak Sheraton Otelı'ne döndu Daha sonra Başbakan Ozal, berabennde Valı Nevzat Ayaz ve Beledıye Başkanı Bedrettin D«lan olduğu halde Sheraton'a gıderek Şeyh Zayed'le bir göruşme yaptı özal, 23 10"da orduevıne gerı dönerken, lobıde Cumhurıyet muhabırihın sorulan uzerme "soru >ok" demekle yetındı "Torununuz olmuş, gozunuz aydın" sozlenne yalnızca teşekkur ettı ve odasına çıktı Özal'ın odasımn bulunduğu 20 kattakı başka bır bölümde, bakanlar Ahmet Karaevli, Cahit \ral, Safa Giray, Sudi Turel, Merkez Bankası Başkanı Ruşdu Saracoglu, Anadolu Bankası Genel Mu duru Bulent Şemiler, parlamenterler Imren Aykut, Leyla Yeniay Koseoğlu, Hayrettin Elmas, danışmanlan Gnneş Taner, Cem Duna, Can Pulak doktoru Cengız Aslan, tl Başkanı Eymen Topbaş ve baa partılılerle bırlıkte bılgısayardan, TRT'den gelen sonuçlan ızledı Başbakan'ın, odada bulunanlara gece yansına doğru "Bu işin nstesinden gddik" dedığı öğrenıldı ANAP Genel Merkezı'nde referandum sonuçlannın ızlenmesı erken seçım karannın açıklan ması ıle daha da heyecanh geçtı Bır grup örgut başkanı Cengız Tuncer'ın odasında, bır başka grup ıse Genel Başkan Başyardımcısı Mehmet Keçeeiler'ın odasında ayrı değerlendırmeler yaptı Keçecıler bır gazetecmın, "Yine Manisa'dan mı aday olacakanu?" sorusuna, "Konya teşkilatı, Konya'dan başka yerden aday olmama ızın vermıyor" dedı Keçecıler, hayır oylannın "dovuledovule çelikleşmış oylar olduğunu, ANAP'ın olan hayır oylannın karşısında altı partı ıle basının sahıbı olduğu evet oylannın bulunduğu" goruşünu sa vundu Mustafa Taşar da, Isparta ll Örgutu'nu arayarak evet o> lannın onde olduğunu öğrenınce, "tabiı normal" dedı Haberler dınlenırken, Inönu'nun, SHP'nın ıktıdara geleceğını söylemesı kahkahalarla karşılandı (Baştara/ı I Sayfada) larsanız bız de bazı yolsuzlukları açıklanz" gıbisınden biraz pazarlık havası kokan bır yanıt vermıştı Bu arada hesap uzmanları da harıl harıl Banker Bako^ nun hesapları uzennde çalıştılar Ancak butun bu çalışmalara karşın DYPBako IIIŞKISI kanıtlanamadı Bu yuzden Istanbul Emnıyet Mudurlugu Malı Şube Müduru'ne de yol görundu Gerıye "surpnz" sayılacak bır sıyasal konu kalmıştı O da erken seçım kararıydı "Erken seçım", gerçı öteden ben özal'ın kafasındaydı Bu amaçla daha mayıs ayında Mılletvekılı Seçım Yasası'nın 8 maddosını değıştıtmısiı Madde, eskı btçımıyle erken seçım tarıhını "yenıleme karannın venldıgı günden sonra gelen doksanıncı günü takıp eden ılk pazar günü" olarak belırtemekteydı Özal, bu maddeyı değıştırerek erken seçımın yenılenme kararından başlayarak"üç aydan az olmamak kaydıyla" bıt sure ıçınde TBMM'ce saptanacağı yolundakı yenı hukmü getırmıştı Amacı, bu maddeye göre erken seçım tarıhını ıstedığı bır zamana alabılmektı Başbakan, dun duzenledığı basın toptantısında, erken seçım ıçın partısının karar aldığını açıkladı ve olası seçım tarıhının de kasım ayı ıçınde bır gün olduğunu söyledi Bu durumda daha geçen mayıs ayında değıştırdığı maddeyı önümüzdekı gunlerde yenıden değıştırmek zorundadır Çünkü, bugunkü yasayta erken seçımı kasım ayında yapmaya oianak yoktur Çunkü yasa, "üç aydan az olmamak kaydıyla" dıye bır süre koşulu getırmektedır Yasanın bugunku değışık maddesıne göre, erken seçımın en erken aralık ayı ortasmda yapılması gerekmektedır Hıç şuphenız olmasın, uzal, ayın 11'ınde TBMM'yı toplayacak ve yasayı da erken seçımın kasım ayında yapılması gereğıne göre yenıden değıştırecektır Sayın Başbakanın bugun neye karar vereceğını kestırmek çok guçtür Belkı "erken seçım" kararından vazgeçer, belkı de kışın odasında bır seçım yaptırmak ıçın karar alır "Mangal gıbı yüreğı" neyı dılerse o olur Sayın Özal, halkoylaması propagandaları sırasında hem bızım gazeteye hem de Hurnyet gazetesıne yaptığı açıklamalarda, "gündemde erken seçımın yer almadığım" ısrarla betırtmış degıl mıydı1' Bır Başbakanın ıkı gazeteye böyle açıklamalar yaptıktan sonra, erken seçım kararı alması çok duşündürücudur Bu konunun kendısıne dünku basın toplantısında anımsatılması uzerıne gazetecılere, "&z/ ışlettk" demesı daha da duşundurucudur Ne yapalım kı, Turkıye'de "devlet cıddıyetı" kalmamıstır Seçım gezılerınde, otobüslerın uzennde "Ahşımın kaşları kara" turküsu eşlığınde şakır şakır oynayan Başbakanlar, gazetecıler aracılığıyla kamuoyunu ışletmeyı hüner sayacak kadar devlet cıddıyetınden uzaklaşmışlardır özal aklınca, partılen yapılacak erken seçımle "gafıl avlayacağ," hesabı yapıyor Aldığı sonuç da kendısıne bu oianağı verıyor Kendı partısı bu seçımde kaç mılyon lıra harcadı'' SHP ıse guç bela bu propaganda yanşını yurütebıldı SHP, ıkı ay ıçınde yapılacak bu seçım ıçın nereden ve nasıl para bulacaktır? özal'ın dayandığı bırıncı hesap budur Ikı aylık sure ıçınde partiler mılletvekıllerını "merkez yoklaması" yoluyla saptayacaklar Bu, Özal'ın ANAP üzerındekı "kışısel egemenlığım" bır kez daha arttırırken, bu durum özellıkle SHP'yı karıştıracak Karıştıracak, çünkü, merkez yoklaması yoluyla saptanacak mılletv».kılı adaylan ıçın SHP örgutu gereken cabayı pek göstermeyecek SHP aday seçımı ıçın ara seçımde karşılaştığı sorunların daha buyuğu ıle karsılaşacak özal'ın yaptığı ıkıncı hesap da budur Tabıı, SHP, örgutunu yarından tezı yok bır "ön seçım' 'sürecıne sokabılır Boylece örgüte yepyenı bır heyecan vsrı lebılır özal, bu olasıl'ğı da düşünerek adayların "merkez yoklaması yoluyla seçıleceklen" gıbı bır hukum de getırebılır özal'da oyun çok Elektrık yüksek mühendısı Özal, SHP'ye böyle bır "yuksek genlım" vererek zaten bölünmuş olan sol muhalefetı, bu seçım yasasıyia ve uyguladığı taktıklerle lyıce etkısız hale getırebılır Fızık profesörü Inönu'nün de herhalde kafasında bu tehlıkeyı önleyecek bır "fızık formülu" vardır CUHEYT ARCAYUREK yazıyor (Baştarafı 1. Sayfada) da duraladu "Zaten bu kampan man DemvreVi genel başkanlığa yor denilebüir" dıye yargısını yada seçimin yuzde 75'inı getiririz"dedı Ya kendısı7 tşte söyledi yaptik" dedı Daha öncelerı var bu noktada susuyordu, belkı çeOysa sayım başlamadan önce olan yargısını yıneledı, "Mey kıp gıtmek ıstıyordu, ama Demıdanlar iktidar kokuyor, işimizi rel'den ızm alabılecek mıydı? Başbakan özal duzenledığı basın toplantısında, halkoylaması kolaylaştırdı" dıyordu Saat 20 30'da, bu dakıkaya kasonucunu almadan erken seçime Kesık yanıt alıyorduk, telefon dar olan ızlenımlerı yazarken gıdeceğını açıklıyordu Bır anda durmuyordu Başlarda, henuz hesaplar, kıtaplar bırbırıne kan sandık haberlerımn yansımadığı evethayır dengesınde bıldıklenşıyordu Evete yOneldığı soylenen dakıkalarda durağan olan yuzu mıze eklenecek başka yenı yönhalkoylaması sonucu beraberın daha sonrakı dakıkalar, bılgı al ler pek yoktu. de çıkacak yuzdenın değennı bu dıkça gülumsemeye, çızgılerı yu Fakat 2030"dan sonrakı dakıyutuyor, özal'ın erken seçım ka muşamaya başladı Telefonu ka kalar fotofınışlere layık bır he rarını açıklaması, halkoylaması patıyor, ıllerden doğrudan ken yecan fırtması ıçınde geçmeye dısıne aktarılan rakamları verı başladı Top, hep kalenın onunna daha bır önem kazandınyoryordu du deydı, kım vuracak, hangı taraf Başbakan, son on gun sancıCındoruk çok heyecanlıydı, son zafer golunu atacak, hele gelıydı TRT başta olmak uzere ce yanşından sonra hemen hıç devletın butun olanaklarını kul evetın kazandığıudan kuşku kımse kestıremıyordu duymuyordu Saat 20 00'ydı lanmasına, kımı yerde eskı gunlere döneceğımızı vurgulaması DYP Başkanı "Sonuçlar demokrasinin zaferinden de otede, mil Saat 22 30'larda, daha öncekı na, kımı zaman hayır oyu verılletın zaferi bu" dıye neredeyse oranla ılgıh, tahmınım değıştıren mesım ısterken, adeta yakanr gı bağıracaktı Bır başka nıteleme Demırel, yuzde 55'hre doğru kabı konuşmasına karşın, evet oy sını açıktan, gulerek, sevınerek yıştan soz edıyordu Hele gece lannın one geçeceğını gormuştu soyluvordu Cındoruk "Hayır yanşından sonra kıl pavı fark, Yapacağı tek sağlıkh eylemı yap çıkmadu ama hayırlı haber çık başta DYP merkezınde, Demı tı. Evet ya da ha\ır, sonuç ne rel'ın Gunız sokaktakı evınde katı, erken seçim," olursa olsun ulkede kamplaşma ra bulutların sabahkı o aydınlık Seçime hazırdı partısı Hal ları uzun sureye yaymamak ıçın gokyuzunu kapamasına yol açıkoylamasıyla bu hazırlık yapıl yordu Demırel, hemen her verseçım kararı almaktı Bu kararı TV'den son konuşmasında açık mıştı Şımdı ıktıdara yurumenın den telefon alıyor, evete yonelen layabılırdı, ama yandaşları, er hesapları daha kesın, halkoyla ıllerı kutluyor, hayırın ağır basken seçime gıdıleceğım soyledı masında çıkan sonuçlara gore tığı yoreien kendıne ozgu dılle ğı anda, ustte gureşen evet oyla daha belırgın bıçımde yapılabı eleştırıyordu Uç beş saat oncesı lırdı rının daha fazla artabıleceğını Demırel'e egemen olan neşe vıkendısıne söylemışlerdu Dun tam Cındoruk'a gore, bu saatlerde ııyor, "yorum ve azım" onemli saat 17 OO'de karannı açıklaya hıçbır yerde "hayır oylan evetin olçude sonuvordu rak sandıktan ne çıkarsa çıksm, onune geçememifti".. Dun sabah "Muhtarların etkısım hesaba kendı deyımıne gore haçlı bana soyledığınt anımsattı, yuz seferı duzenleyen tum muhalefe de 60 evet bekledığını vurgula katmadık"dıvordu Farkm bekte, başına, kurumlara karşı artık mıştı, orandan hep kaçman Cın lenmeyen ıllerde hayıra vönelmedoruk, ılk kez dun sabah böyle sı, hele Orta Anadolu ıllerının "hodri meydan" dıyordu bır yargıyı dıle getırmıştı turunculaşması, koy faktorunu DYP merkezı vızır vızır çalı A dostlar, sakın SHP'den, akla getırnordu Yuzde şıyor, hemen her kentten, kasabadan, koyden alınan bılgılerı DSP'den ne haber demeyımz. nı 65'lerdekı umudun bırden soner bılgısavara \erıyor, sonuçlar çı çm oradakı havayı yazmadınız gıbı olması, kent ıçlerının evete dıye eleştırmeyınız. Genel Baş sahıp çıkarken, koylerın bırden kan yordu kan Inönu İstanbul'da, Genel hayırlaşmasıyla açıklanıyordu Saat 18 00'e gelıyordu Demı Sekreter tçel'deydı, dun gun bo Ne çare, Izmır Buro Şefımız rel, unlu koltuğuna oturmuş, sa yu hemen hemen hıçbır hazırlık Hıkmet Çetmkava'nın sovledığı kındı Daha doğrusu, dışa karşı görulmemıştı bu partılerde Ta gıbı, hemen her verde, özellıkle boyle görunuyordu. Telefon dur bıı Bulent Ecevıt, yorum arayan batıda SHP guçlu olduğu yerlermak bılmıyor, ılk sandık haber gazetecılenn suratına evının ka de evete çalışmamıştı Genelde lerını aktarıyordu Özal'ın erken pısını kapatmıştı Bırkaç gundur SHP ovlan sadece Izmır'de varseçım karanna karşı ılk tepkısı goruşme •steklenmze yanıt bıle lığını gostermış, otekı vorelerde hesaplıydı, "Sandık sonucunu vermemıştı Gazıantep dışında varlığmı gormeden bır yorum yapmam" Aı\AP'ta olup bıtenlerı ızlededu Ardı ardına gelen sorulara yen arkadaşlar, ıkııdar partısının gostermek ıstememıştı başka bır yanıt vermek ısteme "Çok ıyi, çok iyi gidiyor" dedıkSHP ovlarının yavanlığının dı Doğrusu, sandık sonucuyla lermı aktanyorlardı "Çok iyi" vanı sıra koylere nen de\ let bas erken seçım vorumu gerı atma olan hayır oylannın oranı mıy kısı ışını gormuştu sını bağdaştıramıyorduk Başba dı, bu saatte bılemezdık Saat 0215'te vazıyı noktalıvorkan, hayır ve eveı beklememışCındoruk, evet oyları çoğuntı, her ıkı olasılıkta da seçime gı lukta çıkarsa ne yapacakıı1* Ya duk dıyordu "Sankı muhalefetm se nıtladt "Ne soylediysem aynen Kılpavı farkla evet de çtksa, çime karşı çıkması olası mıydı?" uygulayacağım. En geç eylul ayı havırda sorunse, sandık, seçım Demırel, bu mantık karşısın sonunda kongreyı toplar, Süley de ba<{ ı olacak tı Evetler kıl payı önde ler dahıl yaklaşık 250 bın oy, referandum sonucunu her ıkı yonde de etkılevebılecek Doğu, Guneydoğu ve Trakya ıllerınde "evet"lerın ağırhkh olduğu goruldu lstanbul\e Anka ra'da çok az farkla "hayır" ovları onde gıderken, Izmır'de "evet" ovlan fark yaptı Tuncelı yuzde 78 76, Demırel'ın memleketi Isparta, 71 17, Mardın 68 35, Hakkârı 66 95 ıle en fazla "evet" ovu kullanan ıller oldu "Hayır" oyunun en çok kullanıldığı ıl yuzde 71 32 ıle Ozal' ın memleketi Malatya oldu "Evet" çıkan ıller şunlar Adana, Antalva, Artvın, Bıngol, Denızh, Dıvarbakır, Edırne, Elazığ, Gazıantep, Hakkârı, Hatay, Içel, Isparta, Izmır, Kahramanmaraş, Kars, Kırklarelı, Kocaelı, Manısa, Mardın, Muğla, Rıze, Samsun, Sıırt, Sınop, Şanlıurfa, Tekırdağ, Tuncelı, Zoneuldak "Hayır" oylarının one geçtığı ıller de şoyle Adıvaman, Ağrı, Afyon, Amasya, Ankara, Aydm, Bahke sır, Bıtlıs, Bılecık, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Eskışehır, Erzıncan, Erzurum, Gıresun, Gumuşhane, lstanbul, Kastamonu, Kaysen, Kırşehır, Konya, Kutahya, Malatya, Muş, Nevşehır, Nığde, Or du, Sakarya, Sıvas, Tokat, Trabzon,Uşak, Van, Yozgat Öte yandan ANAP, "evet" oylannın çoğunlukta olduğu 5 ılde sonuçlara ıtıraz edıyor Bu ıUer Edırne, Tekırdağ, Kırklarelı, Kocaelı ve Zonguldak ANAP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Keçecıler de butun ıl başkanlanna yıldınm telgrafı çekerek, mumkun olan her yerde halkov laması sonuçlanna ıtıraz edılmesını ıstedı ll başkanlanna "bir oy, bir oydur" denıldığı öğrenıldı. Iııöııü: lasaklamı anlamı kalmacb HAKKI ERDEM YALÇIN ÇAKIR ANKARA/İSTANBUL SHP Genel Merkezı'nde halkoy laması sonuçlan genel bır suku net havası ıçınde ızlendı Genel Başkan Erdal tnonu, referandum sonuçlarmı once Istanbul ıl merkennde, daha sonra da evınde ız ledı Genel merkezle konuşmala rından ortaya çıkan tablodan hoşnut kalmadığı anlaşılan Ino nu, başına erken seçım konusunda verdığı demeçte ıse, "Karar benim için surpriz oîmadı. Seçimde SHP en ıyi sonucu alacak, birincı partı olacak'' dedı tnonu, saat 22 00 sıralannda Istanbul ıl bınasına gehşınde, "Başbakan Jnonu" sloganlarıyla karşılandı Bu saatlerde, "Oyle gorunuyor kı, sonunda evetler ustun gelecek. SHP'nın gınşımi tum kampanyanın gıdışını etkılemıştir" dıyen Inonu, saat 02 OO'de de "Hayır fazla çıkarsa ce diyeceksiniz" sorusuna şu yanıtı verdı "Bu kadar buyuk sayıda, benim demek ıstedıgim, bu kadar çok insan yasaklar kalksın diye oy verdikten sonra, yasakların devamının bir anlamı olamaz. Sayın arkadaşlarımın demokrasiye sahip çıktıklarına ınanıyorum. Evet de çıksa, hayır da çıksa bu boyledir." Genel Sekreter Fıkri Saglar da Içel'de bulunduğundan, genel nıerkezde fazla bır kalabalık ol madığı gozlendı Sonuçlar almırken, SHP'den ANAP Genel Merkezı arasında bır ara telefon bağlantısı kuruldu ANAP Genel Başkan Yardımcısı Cengız Tuncer, bır ara SHP Genel Sekreter Yardımcısı Ağagil ıle göruştu ve sonucun "hajır" olacağını savundu Ağagıl ıse, "Evet çıkacak, seçımde de gıdeceksınız. Karpuz kabuğuna bastınız" dıyerek takıldı EVET/HAYIR (Baştaraft 2. Sa\fada) sarete sahıp olmayan bır topluluk genlıkten, karanlıktan kurtulamaz" Tam bugünlerde ızledığımız görünüş! ANAP'ın sonu gelıyor, özal ıktıdarı yıtırdı yıtırecek, sağlam bır yere sığmmalı dıyen ANAP rnılletvekıllerının bırer ıkışer başka bır partıye kaçışlarını gördükçe, medenı cesaretsızlığın otuz yıl sonra da surduğünü düşünmemek elde mı? ANAP'tar. şımdı ayrılanlar aylardır bılmıyorlar mıydı özal'ın ıflasa doğru gıttığını1' Ama seslerını çıkarmadılar Ne zamana kadar? Demırel'm partısının guçlu olduğunu lyıce görup anladıkları zamana kadar Demokrat Partı'nın kurucularından, Menderes hukümetlennın Dışışlerı Bakanı Prof Fuat Koprulu'nun de bır yazısı var 10 Ekım 1957 gunlu 'Vatan'da O da Menderes'e ve eskı partısıne karşı ateş puskuruyor En ıvısı yazının son bölumunu olduğu gıbı bu sütuna almak Okurlanm tbretle okusunlar dıye "Bugün Demokrat Partı'de hâkım gerı zıhnıyettn ve onun emnne tabı sözcülerın, partı programını ve 19461950 arasındakı çetın part mucadelelennde suylenen nutuklaria mıllete yapılan vaaOen tamamıyle bır tarafa atarak, hurnyet ve demokrası prensıpl&nnı safsata ve alay mevzuu yapmak ıstemelerı, Turkıye'de bır hukuk ctevteö kurmak, ınsan haklannı ve her türiu hümyetleri temınat altına almak gıbı ana davalar uzennde Turk mılletının alakadar olmadığını ıddıaya kalkmalan, kendı partı programlarını ınkânndan başka bır şey değıldır Bunu yapanlar, Turk mılletının sıyası olgunluğunu ınkAretmek gıbı buyuk bır günah ışledıklerının acaba farkında mtdırlar? Değıller ıse, kendılenne şunu hatırlatalım kı yuzyıla yaklaşan bır hurnyet mücadelesını boyle adı vasıtalarla ıflas ettırmeye hatta kısa bır müddet ıçın bıle, ımkân yoktur Butun dünyada ıflas etmış olan totalıter zıhnıyetını ve kolelık ruhunu bugunun Türkıyesı'nde hortatmaya artık ımkân olmadığını hâlâ anlamayanlar, ne bahtsız ınsanlardır1' OK1AY AKBAL DSP'de sessizUk EVREN DEĞER ANKARA DSP Genel Merke a'nde dun akşam tam anlamıyla durgunluk ve sessızlık egemendı Ge nel Sekreter Nun Korkmaz \e grup başkanvekılı Surun Baykal'ın dışında hıçbır yonetıcı yoktu Ilerleyen saatlerde "hayır" oyla rının yukselme gostermesı karsısın da DSP yonencılerı, kesın sonucu oğrenmek ıçın basın organlarını ara dılar Bu arada Genel Başkan Yar dımcıları Murtaza Çelıkel ıle Haluk Ozdalga Genel Merkeze geldıler Surun Bavkal, "Yuzde 70 dola>ında evet oyu çikacagını uraduklan ıçın bu denlı sessız oiduklannı" açıkladı DSP Genel Başkanı Ratışan tcevıt'm eşı Bulent Ecevıt'le bırlıkte Ge nel Merkez e gelecegınm duvurulma sına karşın daha sonra "yorgun" ot duklan geTekçesıyle gelemeyecekle rı belırtıldı Partı bınasında bekle \enler Ecevıtlerın gelmeyeceklerı an laşıldıktan sonra sessızce a>rıldılar Gelışmelerı Or An sıtesı ndekı e\ lerınde ızle>en Bulent Ecevıt, akşam üzerı erken seçım konusundakı gu ruşunu soran Cumhurıyet muhabı rıne bır aracı\la, "Şundılık bır açıklamada bulunmavacagını. gerekırse yazılı bır açıklama yapabıleceğım" ılettı