Katalog

16 KASIM 1987 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 " Yugoslavya DENVER (AP) ABD'de içinde 83 yolcu buiunan "Conıinental" Hava Yollart'na ait bir yolcu uçağı yoğun kar yağışı nedeniyle kalkışa geçtiği anda ters dönerek düştii. Kazada ilk beiitiemelere göre 18 kişinin ölduğü çok sayıda yaralmm olduğu ve yanm kilometreiik bir aiana yayılan uçağm bazı parçalarmın içinde hâlâ kalanların bulunduğu bildiriliyor. kazası uçak Polonya'da zaııı furyası SEMtH tDİZ VARŞOVAPolonya htikümeti temel gıda maddelerinde yüzde 110'a varan fiyat artışlannı açıkladı. Fiyatlan artacak olan başlıca gıda maddeleri arasında ekmek, süt ve et geliyor. Isınma, yakıt ve kiralarda ise % 140 ile % 200 arasında defişen oranlarda zam uygulanacağı belirtildi. Basın ve TV aracılığıyla önceIti gün halka duyurulan zamlann olumsuz etkilerinin, ücret artışları suretiyle bir dereceye kadar giderileceği bildirildi. Polonyalı yetkililer, yabancı gazetecilerin zamlar konusundaki sorularını yanıtlarken, temel maddeler ve hizmetlerin eski ve yeni fiyatlan arasındaki farkın esas ahnmasıyla belirlenecek yeni ücretler sayesinde hayat pahalılığındaki artışın yiızde altmışının karşılanacağmı belirttiler. Ilk Temel gıda maddelerinin fıyati % 110 artıyor Suriye, Mmr'la barışan ülkeleri eleştirdi ŞAM (AP) Suriye basmı, Mısır ile yeniden diplomatik ilişki kuran Arap ülkelerini eleştirdi. Arapça yayınlanan "Tişrin" gazetesinde," Mısır ile Uişkileri düzeltme karan, Mısır ile tsrail arasında imzalanan Catnp David anlaşmasından daha tehlikelidir" denildi. Bu arada, Kuzey Yemen de Kuveyt, BAE, Irak ve Fas'ın ardmdan Mısır'la yeniden buyukelçilik düzeyinde Mısır'la diplomatik ilişki kurduğunu açıkladı. Kuzey Yemen diplomatik ilişkiyi Arap Zirvesi kararına dayanarak kurduğunu bildirdi. Fiyatlan artacak olan başlıca gıda maddeleri arasında ekmek, et ve süt bulunuyor. Isınma, yakıt ve kiralara da % 140 ile % 200 arasında değişen oranlarda zam uygulanacağı açıklandı. aşamada sanayi dallannda çalışrtialar ile emeklilerin ücretlerinin artacağı açıklandı. Yetkililer ayrıca, "kaçnulmaz" olarak niteledikleri zamların Ulke çapında köklü ekonomik ve siyasi reformlar için 29 kasımda yapılacak referandumdan sonra uygulamaya sokulacağını bildirdiler. Ücret artışlannın da aynı zamanda yürürlüğe gireceği kaydedildi. Yetkililer, iflasın eşiğinde olan Polonya ekonomisinin, özellikle temel tüketim maddeleri ile hizmetlere yapılan sübvansiyonlan artık kaldıramadığını belirttiler. Alınan bilgiye göre, bütçeden halen harcanan üç Zloti'den (yerli para birimi) biri sübvansiyona gidiyor. Polonya'nın halen yabancı bankalara ve mali kuruluşlara 36 milyar dolar dolayında borcu bulunuyor. Iç piyasada kıtlık yaşanırken, birçok temel madde karaborsaya diişmüş durumda. Polonya hükümeti, Sovyetler Birliği'ndeki ekonomik reformların yarattığı olumIu cerçevede bazı köklü değişikliklere gitmek suretiyle, ekonomiye daha fazla serbestlik getirmeyi ve dış •»safımı arttırmayı amaçbyor. Referandumda ise halkın bu değişiklikler için desteği aramyor. Hükümet Sözcüsü Jerzy Urban, önceki gün yabancı gazetecilerin sorulannı yanıtlarken referandumdan ekonomik reformlar konusunda olumsuz sonuç çıkması halinde bile bazı fiyat artışlanrun kaçınılmaz olduğunu söyledi. Öte yandan, perşembe günü Atina'yı ziyaret edecek olan Polonya lideri General VVojciech Jaruzelski, Varşova'da Yunanlı gazetecilerle yaptığı görüşmede, Kıbrıs'ın silahsızlandırılmasını ve tüm yabancı askerlerle üslerden anndırılmasını istedi. Enflasyon yüzde 140'a çıktı BELGRAD (AP) Yugoslavya'da yuzde 140'a yükselen enflasyonu düşürmek için hazırlanan ekonomik önlemler paketi parlamentoda onaylanarak kabul edildi. İki gün süren tartışmalar ve sert eleştirilerden sonra oya sunulan program, 121 delegeli "Federal Konsey"de 28'e karşı 88 oyla kabul edildi. Bazı mallann fiyatlarının ve işçi ücretlerinin dondurulmasını öngören program, Başbakan Yardımcısı Milos Milosavljevic tarafından açıklandı. Milosavljevic, yükselen enflasyonun sadece ekonomik değil, siyasal bir tehdit de oluşturduğunu belirterek, ekonomik açıdan üretken olmayan banka, sigorta ve dış ticaret sektörlerinde ücretlerin dondurulacağını belirtti. Ekonomi, bilim ve eğitim kurumlarındaki ücretlerin ise dondurulmayacağı bildirildi. Yugoslavya'da, bu yılın şubat ayında, ücretlerin dondurulması yolundaki bir karar, ülke çapında gosterilere neden olmuştu. Düşük ücretleri ve yüksek yaşam maliyetini protesto eden 150 binden fazla işçi, yıl boyunca yaklaşık 1000 grev yaptı. Yugoslavya'da enflasyon oranının yüzde 14O'ı bulması ve ülkenin 19 milyar dolarhk dış borcunu ödeme zorluğu çekmesinden sonra, Başbakan Branko Mikulic, geçen ay antienflasyonist bir program önermişti. POLİTİKADA İİ SORU1NLAR ERGUN BALCI Meclis, ekonomik önlemler paketini onayladı. Arayış Son dört haftadır gazeteleri okuyanların aklının karışmaması herhalde olanaksızdır. Çin'de, Komünist Partisi'nin i a Kbngresi'nde konuşan yeni Genel Sekreter Zao Ziyang, "Radikal sosyalizm tutmadı. Reformlara devarn edeceğiz. Daha fazla dışa açılacağız" diyor Ardmdan köylülere, toprak üzerindeki tasarruf haklarını satma izni veriliyor. Ne oluyor? Yoksa kapitalist yöntemler daha mı geçerii diye bir kuşkuya kapılırken bakıyorsunuz ABD'de başlayan borsalar krizi bir anda kapitalist dünyayı temellerinden sarsıyor. Hisse senetleri düşüyor, insanlar ağlıyor, bayılıyor, intihar ediyor. Genel Sekreter Mihail Gorbaçov, Sovyet devriminin 70. yıldönümünde yaptığı konuşmada, borsa bunalımına ve kapitalizmin çelişkisine değiniyor. Ama hemen ardmdan, reformlara devam edeceklerini vurguluyor. Sürdürülecek reformlar arasında yabancı şirketlerle ortaklık, sınırlı özel girişim ve en önemlisi, gerçekçi bir fiyat politikası da var. Yani fiyatların merkezden saptanması değil, piyasaya göre ayarlanması söz konusu. Reformlar, bu açıdan pazara çağrışım yapıyor. Ya da başka bir deyişle, Sovyet iktisatçılarının planlarında piyasa, artık dikkate alınması zorunlu bir unsur olarak ortaya çıkıyor. Ne oluyor? Sosyalizm iflas mı ediyor? Ya da son borsalar Krizinin ışığında kapitalizm için ölüm çanları mı çalıyor? Sorunlara dogmatik, klişeci, kolay yaklaşımı benimserseniz bu soruların yanıtlarını sağdan ya da soldan çok kolay verebilirsiniz. Sağdan yapılacak bir yaklaşımda şöyle denebilir: İşte, sosyalizmin iflas ettiği açıkça ortada. Doğu Avrupa ülkelerinden Soyyetler'e, Çin'e kadar tüm sosyalist ülkeler ekonomik sıkıntı içinde. Hepsi sistemi yumuşatıyor, pazar ekonomısine göz kırpıyor. Soldan yapılacak yaklaşımda ise, son borsalar krizine işaret edıp kapitalizmin periyodik bunalımlarından birinin daha geldiği, sistemin temel çelişkisinden kurtulamadığı ve çöküşün yakın olduğu söylenebilir. Sorunlara beliıii kalıp ve hazır formüllerie yakJaşım, kişiyi belki rahatlatır, ama günümümüzün son derece karmaşık problemlerini çözmekte yetersiz kalır. Çin'de 'kapitalistvari" reformlara bakıp, "İşte sosyalizm iflas etti" diyenler, Çinli yetkililerin dertlerini herhalde bilmiyorlar Ûlkede reformlar sonucu, gerçi tanmsal üretim artmıştır, ama enflasyon oranı da yüzde 15'e fırlamıştır. Yerel yönetimlerin, tüketim sanayiine ağırlık vermeleri yüzünden, bir dizi B\tyap\ yatınmları ihmal edilmiş, fabrikalar yenilenememiştir. Koylünün.ürününü piyasada serbest fiyatla satması nedeniyle gıda maddelerinin fiyatları yükselmiş ve hükümet et ve yumurta gibi ürünlere fiyat kontrolü koymak zorunda kalmıştır. Ayrıca karaborsa ve yolsuzluk da büyük boyutlara ulaşmıştır. Doğu Avrupa ülkeleri arasında en geniş kapsamlı reform programı uygulayan Macaristan ise büyük bir ekonomik bunalım içindedir. Ama buna karşılık, Doğu Avrupa ülkeleri arasında en katı merkezci sistemle yönetilen Romanya da ekonomik bunalımın pençesinde kıvranmaktadır. Vietnam ve Kampuçya, ekonomik bakımdan perişan durumda olan dlğer sosyalist ülkelerdir. Göz kamaştıran Batı kapitalizminin ise son borsalar krizinde ne durumatJüştüğünü hep birlikte izledik. Ancak bu olgudan hareket edip kapitalizmin sonunun geldiğini ileri sürmek de, sosyalizmin iflas ettiğini savunmak kadar yanıltıcı olabilir. Gerçek şu ki, günümüzde dünyamız bir arayış içindedir. Klişeler, hazır formüller, sloganlaria çağımızın sorunları çözülemiyor. "Uzun Yürüyüş"e katılmış olan Deng Şiao Ping, Çin'de reformlan, herhalde CIA Isviçre'deki banka hesabına birkaç milyon dolar yatırsm diye başlatmadı. Gorbaçov, sınırlı özel girişimciliği ve yabancı şirketlerle ortaklığı kapitalizme hayran olduğu için savunmuyor. 19. yüzyıl liberalizmi ve özel teşebbüsün "kutsallığı" ilkesi, özellikle 3. Dünya Ülkeleri'nde nasıl bir yağmaya dönüşüyorsa, kitaplardaki formüllerin sınırları içindeki sosyalizm uygulaması da ekonomide tıkanıklığa, üretimde hantallığa yol açıyor. İnsanlar, kalıpları, formülleri, dogmaları bir yana iterek, anyor,deniyor. Toplumlar kendi koşullanna en uygun modeli bulmaya çalışıyor. Göründüğü kadarıyla halen ne sosyaKzm ne de kapitalizm iflas etmiştir. Ama günümüzde iflas ettiği kesin olan bir şey vardır: Dogmatizm. Çağımızın ilginç özelliklerinden biri de galiba bu. Bangladeş dıırulmuyor DAKKA (AA) Bangladeş'te muhalefetin, Devlet Başkanı Muhammed Erşad'ı istifaya zorlamak amacıyla sürdürdüğü gösteriler ve genel grev 4. gününe girerken, başkent Dakka'da yoğun polis kontrolü altında durumun sakin olduğu, ülkenin ikinci büyük kenti Çittagong'da ise, sokaklara dökülen binlerce göstericinin, güvenlik güçleri tarafından cop ve göz yaşartıcı bombalarla dağıtıldıgı bildirildi. Geçen hafta sonu Dakka'da meydana gelen ve resmi kaynaklara göre 5, muhalefete göre de 18 kişinin ölümüne yol açan gösteriierin tekrarlanmasım istemeyen Muhammed Erşad, güvenlik güçlerine kanşıklık çıkaran, yağma ve kundaklama yapanlann üzerine ateş açılması emrini verdi. fotoğrafta, polis tarafından götürülen bir grevci görülüyor. Doruk öncesi görüşmeler CENEVRE (AA) SUahsızlanma görüşmelerine katılan Amerikan ve Sovyet heyetlerinin başkanlan, iki ülke liderleri arasında gelecek ay yapılacak doruk toplantısı sırasında imzalanacak orta menziUi nükleer füzelerin sökiilmesi antlaşmasma ilişkin son pürüzleri gidermek uzere Cenevre'de bir araya geldiler. Körfez MusavU Irakhgüçlü darbeler vuracağız TAHRAN (Ajanslar) Iran Başbakanı Hüseyin Musavi, Tahran Askeri Akademisi'nde yaptığı konuşmada, ülkesinde ilan edilen seferberliğin, Irak'a "güçlö darbeler" vurulmasını ve ABD'nin Körfez'deki planlarını boşa çıkartmalarını mümkün kılacağını söyledi. AP ajansı, Musavi'nin konuşmasının Iran'ın büyuk bir saldınya hazırlandığı yolundaki tahminleri güclendirdiğini bildirdi. Bu arada dıin Irak savaş uçaklarının lran'ın Kermanşah eyaletindeki petrol rafinerileri ile Kaj Saran'daki ham petrol üretim alanlarını bombaladığını bildirdi. Irak savaş uçaklan önceki gün de lran'ın bazı petrol tesislerini bombalamıştı. Tahran radyosu ise dün ülkenin güney ve güney batısındaki bazı hedeflere saldırılar düzenleyen Irak savaş uçaklarından ikisinin düşürüldüğünü duyurdu. DIŞ BASINDAN j£f Suriye'nin geri adımı Arap dünyası, 5 yıl önceki Fez zirvesinden bu yana ilk kez birlik görüntüsünü sağlamış izlenimini veriyor. BANÇVİ (UBA) Geçen yıl Amman'daki olağanüstü Arap ülkesine dönerek mahkemede zirvesinin önemli yargılanan Orta Afrika unsurlanndan biri bu. Ama Cumhuriyeti'nin devrik bu birlik, ancak Tahran'ın diktatörü Jean Bedel başlıca müttefiği Suriye'nin Bokassa'ya verilen idam BAE, Suudi Arabistan, Katar cezası yuce mahkeme ve Kuveyt'in Iran tehdidine tarafmdan onaylandı. 1965 karşı ortak bir cephe yılından 1979'da askeri oluşturulması yolundaki ortak darbeyle devrilinceye kadar arzusuna boyun eğmeye ülkesini diktatörlükle idare mecbur edilmesi sonucu eden Bokassa, 1986 yılı gerçekleşebildi. Bu Arap ekiminde beklenmedik bir ülkeleri, yardımlarını şekilde geri dönmüştü. Suriye'nin Körfez Ülkesine döndükten sonra Savaşı'ndaki tavnnda belli bir mahkemeye çıkarılan Bokassa, değişiklik olması koşuluna 7 aylık bir yargılamadan bağladılar. Suriye'nin Amman sonra idam cezasına Zirvesi'nde tran'm kınanması çarptınlmıştı. Bokassa'nın idam cezası onaylandı ve Mısır ile yeniden diplomatik ilişki kurulması konusundaki ortak kararlan kabul etmesi, kısaca Hafız Esad'ın gerilemesi, zirvenin sürprizini oluşturdu. Suriye'nin çok ağır bir ekonomik bunalım içinde olmasına rağmen, sadece ekonomik sorunlar Hafız Esad'ın tavrındaki gerilemeyi açıklamaya yeterli değil. Bu bağlamda şüphesiz, Körfez ülkelerinin artık Suriye tehdidine boyun eğmeme ve Iran'a karşı askeri bir kalkan olarak gördükleri Mısır'a yaklaşma konusundaki kararlıüğı küçümsenmemeli. Tahran'ın, zirvenin başladığı gün Bağdat'a bir füze göndermekle Hafız Esad'ın işini kolaylaştırmadığı da bir gerçek. Bu durumda Hafız Esad'ın önünde iki seçenek kalıyordu: Arap dünyasında tecrit edilmek ya da asgari ödün vererek Araplardan aldığı ekonomik yardımın devam etmesini güvence altına almak. Şimdi bütün sorun tran'm Suriye'ye karşı nasıl davranacağı. Suriye ise bir yandan lran'la uişkileri öte yandan da Arap Birliği'ni koruma zorunluluğu arasında sıkışmış durumda. Hafız Esad, saf değiştirmeye mi hazırlamyor? Bunu söyleyebilmek için henüz erken, ancak Amman zirvesi, Suriye'nin IranIrak savaşının başlangıcından bu yana kurnazca sürdürdüğü denge oyununun sınırlarını göstermesi bakımından kayda değer. VEFAT Şeyhülmuharririn merhum Mahmut Sadık Bey ve merhume Cevvale Hanımın kızı, merhum Ahmet Selim Beyin eşi, merhume Semha özaygen'in kardeşi, Sadık özaygen'in teyzesi, merhum Selim Baban'ın kayınvalidesi, Ayşe Semiha Baban'ın anneannesi, Halâvet Baban'ın annesi, Emekli Ingilizce ögretmeni esaph dünya turu! Şöyle keyifle koltuğunuza gömülün. Dünya turuna çıkıyoruz! Nasıl mı? Telefiınken 9 sistemle. Telefunken 9 sistem şimdi dünyayı ayağınıza getiriyor. Gelin, yolculuğumuza önce Türkiye'den başlayalım. 1. kanal, 2. kanal, ya sonra?.. Sonra, özel bir antenle ver elini Avrupa... ver elini Asya... ver elini Amerika. Çünkü 3 değil, 4 değil, Telefunken, tam 9 sistem. Üstelik, sadece56 bin lira peşin, 56 bin lira taksitie! İsterseniz uzaktan kumandalı... isterseniz mekanik hafızalı. İkisi de 56 ekran... Haydi, televizyonunuzu seçin. Yola çıkıyoruz! Üriin Peşkıat NESTEREN AYGEN 14 Kasım 1987 günü vefat etmiştir. Cenazesi 16 Kasım 1987 Pazartesi günü (bugün) Şişli Camisi'nde kılınacak öğle namazını müteakip Feriköy Kabristanı'nda toprağa verilecektir. Allah rahmet eylesin. AİLESİ Barış, demokrasi, bağımsızlık ve sosyalizm savunuculuğunun neferi, Türkiye Demokratik öğretmen Hareketinin yigit önderlerinden Takdt Vadr 15 ay 56.000 56.000 Telefunken 9 sistem mekanik bafizah Tetefunken 9 sistem uzaktan kumandah 59.000 59.000 15 ^ AEG \etkılı Satıcüan ve seçkın elektronık mağazalan, sıze uygun koşullan goruşmeye haar. TALİP ÖZTÜRK'ü Katledilişinin 8. yıhnda saygıyla anıyoruz. Anısı Demokratik öğretmen Hareketi'ne ışık tutacaktır. • •v Mekanik Hafızalı Uzaktan Kumandalı Öğretmen arkadaşlan ve dostları adına MUSA KASA İŞTE SJNEMA' fiöğsflnüzde ağn ve yanma varsa. kalbinlzi kontrol ettirin TürK Kalp Vakfı Tei: 172 61 43/44148 58 66 • 1727 yaşlannda bayanlar Ingiltere'de çocuğa bak karşılığında Ingilizce öğren 158 53 42 Ingiltere'de İngilizceyi ucuz oğrenme irakânını şirketimiz sağlar. Derin Limıted 158 53 42 TELEFUNKEN 9 sistem