Katalog

12 EKİM 1987 HABERLER CUMHURÎYET/7 BUGÜN SEÇİM OLSA YALÇIN DOGAN Sol seçmenleriıı yüzde 151 sağ partilere oy verecek Son elli metrede sendelerken... TaMo 2: BaftMİta Siyasi Udert Gora Oy Dajrimı « MLMv i.Ozal 't.D*a*ı 3.Ec«ftt 4.hM fsOOO f=512 1=452 f=271 Parti 13 23 66 35 JUU» 10 2 DYP B 42 13 34 3 5 DSP 58 4 19 3 14 14 14 OMjar+Karana 20 100 100 100 100 TOPUM öteki sağ partı DYP'ye oy verme nedenlerinin başında ise Süleyman Demireri beğenme gelmekte. DYP'ye oy vermesini "alışkanlık ve gelenek" Ue açıklayanlar da eklendiğinde, DYP'ye bağhlıklar nedeniyle oy verenlerin oranı, üçte bire yaklaşmakta (yüzde 31). DYP'ye siyasi fikırleri nedeniyle oy verenlerin oranı yüzde 18'i geçmiyor SHP'de ise bu durum değişıyor. SHP seçmenlerinin yaklaşık yansı, bu partiyi fıkirleri nedemyle destekliyor. Liyasi görüşüne yakın bulduğu ya da bu partiden demokrasi ve sosyal reformlar yolunda icraat beklediği için SHP'ye oy vereceğini söyleyenlenn oranı yüzde 43'e varıyor. SHP'ye Oy Verme Nedenleri n ^ 1. Siyasi görüşüme yakın 51 2T 2. Demokrası ve sosyal reformlar için 44 20 3. Ülkeyi daha iyi yönetır 26 12 4. Emekcılerden yanadır 26 12 5. Erdal Inönü'yu beğeniyorum 14 6 6. ANAP'a alternatıf olsun dıye 14 6 Diğer 50 21 125 Î5S DSP seçmenleri arasında da lideri beğenme, "alışkanlık ve gelenek" ve "CHP'nın devamı olması" gibi bağlıhklar en önemli oy verme nedenlen olarak beliriyor. Bu ıki nedenle DSP'ye oy vereceklerin oranı yüzde 43 ile yanya yaklaşıyor. DSP'ye Oy Verme Nedenleri n V» 26 1. Ecevit'i beğeniyorum 45 23 2. Siyasi görüşüme yakın 40 9 3. Emekçilerden yanadır 16 9 4. Alışkanlık, gelenek 15 8 5. CHP'nin devamıdır 14 6. Ülkeyi daha ıyı yönetır 13 7 Dığer 33 18 176 Anketımızde yer venlen sorulardan bıri de, Türk seçmeninın ulkerun genel "hal ve gidişi" üzerine ne düşündüğü konusunda bazı ipuçlan vermekte. Söz konusu soru şöyle: "Sizce Torkiye genel olarak iylye mi, yoksa kötiiye mi giriyor?" Seçmenlerin yüzde 56 gibi haylı büyük bir çoğunluğu iyimser: Ülkenin genel olarak iyiye gittiğı kanısında. Kötümser olanlann oram ise yüzde 29 dolayında. Geri kalan yüzde 15 ise bu sorumuza "değişme yok" ya da "bilmiyorum" şeklinde yarutladı. Bekleneceği üzere Türkiye'nin iyiye gittiğini düşünenlerin çok büyük bölümü (yüzde 59), ANAP'a oy verecek. Bu iyimser seçmenlerin yüzde 23 dolayında bır bölümü oylannı muhalefet partUerıne verecek. Yüzde 18 ise henüz kararsız. Kötümser seçmenler arasında ANAP'a oy verecekler yok değil (yüzde 14). Ancak kötümserlenn büyük bölümünün (yüzde 68) oylan üç muhalefet partisi arasında hemen hemen eşit oranlarda dağılıyor. (Bkz. lablo 4). Ne iyimser ne kötümser olan kesim arasında kararsızlann oranı üçte bire kadar (yüzde 33) çıkmakta. Tablo 4: Ülkenin GetactftlM Bakısa Göre Oy Dağılımı 1 r TMdyc *y|yt JDi Myar UMyt ParU MUP OP Y SNP DP S • a 1015 • = 274 •=510 1=1005 14 59 22 41 9 16 24 15 6 14 25 13 11 5 19 10 4 3 2 2 18 33 16 19 100 100 100 100 BtTTl "Alarm zllleri çalıyor " dıye ılk telaşa kapılan kımler oldu?. "Aman, gerçek mi duyduğumuz haber" diye, duyduklarının tersının doğru çıkması ıçın dua etmeye hazııianan kımlerdı^ "Şimdi biz ne yapacağız?" dıyerek yaslara burunenler hangi koltuklarda oturanlardı? Anayasa Mahkemesı'nın seçımle ıtgılı ıptal kararı üzerine en çok karalar bağlayan. ne Başbakan Özal'ın kendısı, ne ANAP^n onde gelenlerı, ne de hangi partiden olursa olsun, mıllet/ekılı aday lıstelerınin bırincı ya da ıkıncı sıralarında yer alanlar Hıçbırı değıl Veri Araştırma A.Ş'nin Cumhuriyet için yaptığı seçim anketi ANKARA'dan Arasnnna ServlsJ Veri Araşdrma A.Ş'nin Cumhuriyet için yaptığı kamuoyu yoklamasına göre sol eğüımlı seçmenlerin yüzde 15 dolayında bir bölümü, sağ partilere (ANAP ve DYP) oy verecek. Bunlann yine yüzde 15 dolayındaki bir bölümü de hangi partiye oy vereceği konusunda henüz kararsız. Sağ eğilimli olup sol partilere oy vereceklerini söyleyenlerin oraru ise yüzde 3'ü geçmiyor. Sağ eğilimli secmenler arasında kararsızlann oranı (yüzde 19), sol eğilimlilere göre bir miktar daha yüksek. Sonuçlannın ilk bölümünü dün yayımladığımız araşürmada yer alan sorulardan biri şoyleydi: "Cenelde görtsüoüzc sag partüer mi, yoksa sol partUer mi daha yalon?". Seçmenlerden yüzde 59*u (beşte Oçü) sağ partileri görüşlenne yakın bulduklannı belirtti. Sol partilen görüşlerine yakın bulanlann oranı ise yüzde 27 Ue dörtte birin biraz üzerindeydi. Geri kalan yüzde 14'lük kesim ise bu sonıya ya "bilmiyorum" şeklinde yanıt verdi ya da soruyu yamtsız bıraktı. Görüşlerini sol partilere yakın bulan secmenlenn yüzde ll'i ANAFa, yüzde 4'ü de DYP'ye oy verecek. Sağ partilerin ve özellikle ANAP'ın solun potansiyel seçmenlerinden önemli bir bölümünü kendi tarafına çekmeyi basardığı açıkça görülüyor. Görüşlerini sağ partilere yakın bulanlann ise yüzde l'i SHP'ye, yüzde 2'si de DSP'ye oy vereceklerini bildirdi. Böylece, sol partilerin potansiyel sağ seçmenlerden kendi taraflanna çekmeyi başardıklannın oranı yüzde 3'ü geçmediği görüldü. (Bkz. lablo 1). TaUa 1: Ş a f i ı H » Saft/s«l EğlUarine Mra Oy Dajrtmı OynraMÜ Part MUP DTP SMP OP S Bttjar+Ranna TOPUM Sal •=401 11 4 42 28 15 100 Mft» 1=250 26 8 3 5 58 100 Muhalifler kazanacaklanna inanmıyor •=1004 57 21 1 2 19 100 Seçmenlerin oy vermeyi dttşündükleri pamler üe seçımleri kazanacagjna inandıklan pamlen karşılaştırdığımızda, ANAP seçmenlerinin çok büyük bir çoğunlukla (yüzde 78) ANAP'ın secimi kazanacağına inandıklan görüldü (Bkz. Tablo 3). Oy verecekleri partinin seçimlen kazanacağına inanç, DYP scçmenleri arasında yüzde 22, SHP seçmenleri arasında yüzde 14 ve DSP seçmenleri arasında yüzde 4'ü geçmiyor. Kısaca, muhalif seçmenlerin pek azı oy verdikleri partinin seçimlen kazanacağına inanıyor. Buna paralel olarak, DSP seçmenlerinin yüzde 61'i, SHP seçmenlennin yüzde 59"u ve DYP seçmenlerinin de yüzde 48'i seçimleri ANAP'ın kazanacağı kanısında. TaMe 3: K m M f t j ı b**m PartJya Mre Oy DaftıİNM Oy Vareca|i ParU DSP AMP DYP SNP •=737 •=205 •=225 •=171 Partl 61 48 59 78 MMP 3 9 DTP 2 22 14 1 0 1 4 0 0 0 DP S 24 20 29 25 DMjN+MMy« 100 100 100 100 TOPUM Oeçmen çoğunluğu iyimser Demirel'i beğenenlerin yüzde 42'si ANAP'a oy verecek Arastırmamızda yönelttiğimiz bir başka soru da şuydu: "Tiiridye'dc Cumhvbaskanı dısında, en çok beje»diftlaiz Od Uder kimlenllr?" Bu soruya verilen yanıtlardan en çok belirtilen lider Itargnt Özal (yüzde 44) oldu. Ikinci sırada Sideyman Demirei (yüzde 23), üçttncü sırada Bttlent Ecrrit (yüzde 21) gelıyor. Dört partı lideri arasında en az beğenilen Erdal tnönü idi (yüzde 12). Gerek Demirel'i gerekse Ecevit'i beğenenlerin oranının uderliğini yaptıklan partilerin alabileceğı oy oranından yüksek oluşu dikkat çekiyor. Söz konusu dört lideri beğenenlerin hangi partiye oy vereceklerini incelediğımızde, Ozal'ı beğenenlerin yüzde 66'sımn ANAP'a; tnönü'yü beğenenlerin yüzde 58'inin SHP'ye oy vereceklerini bildirdıklen görüldü. Gerek Demirel'i gerekse Ecevit'i beğendıklerinı ifade edenlerin çoğunluğu bu liderlerin başında bulunduğu DYP ve DSP'ye oy venneyi düşünmüyordu (Bkz. Tablo 2). Demirel'i beğenenlerin yüzde 42'si DYP'ye, Ecevit'i beğenenlerin de yalnızca yüzde 34'ü DSP'ye oy verecek. öte yandan en büyük oranda kararsızın (yüzde 20) Ozal'ı beğenenler arasında olduğu görülüyor. Bu, "kararsız" seçmenlerin en büyük bölümünün seçim günü ANAP'a yönelmeleri olasılığına işaret eden başka bir bulgu. AraşUrmada görUştUgümüz kişilere hangi partiye oy vereceklerıne ilişkın sorunun hemen ardından "neden?" sorusunu yönelttik. Anketörlerin olduğu gibi kaydettikleri yamtlar incelendığınde, seçmenlerin çeşitli partileri tercih gerekçeleri üzenne ban ipuçlan elde etrnek mümkün oldu. ANAP'a Oy Verme Nedenleri n V » 350 47 1. tcraatı iyi, politikası tutarh 15 108 2. Siyasi görüşlerime yakın 9 69 3. Anarşiyi ortadan kaldırdı 67 9 4. tcraatını tamamlasın 6 42 5. ozal'ı beğeniyorum 24 3 6. Sağ oylar bölünmemeli 77 11 Diğer 737 100 * Yukandaki dökümden görUleceği üzere, ANAP seçmenlerinin üçte ikiye yakın bir bölümü (yüzde 65), birinci, üçüncü ve dördüncü sırada gelen ve iktidar partisinin icraatı Ue UgUi nedenlerle ANAP'a oy venneyi düşünüyor. Siyasi görüşlerine yakın bulduklan için ANAP'a oy verecekler yüzde 15 dolayında. ozal'ı beğenme nedeniyle ANAP'a oy vereceklerin oranı yüzde 6'yı geçmiyor. DYP'ye Oy Verme Nedenleri 1. Demireri beğeniyorum 59 22 2. Siyasi görüşlerime yakın 49 18 3. Ülkeyi daha iyi yönetir 42 16 4. Ahşkaıüık, gelenek 9 23 6 15 5. Çiftçiyi destekler 14 5 6. Pahalilık ve ışsizliğe karşı 24 Diğer 63 265 100 ivime, neden oy veriyorlar? sılerden çok, ekonomi kurmaylarını daha fazla rahatsız ediyor. Çünkü, erken seçim ıçın geciken her günün faturasını ekonomi ve dolayısıyla halk daha ağır ödemek zorunda kalıyor Muhalefet partilerinde de "slyasal açıdan" hava bu. Yanı, "erken seçimln ylne erken bir tarlhte yapılması" ılkesınden vazgeçenlerın sayısı fazla değil. örneğın, öncekı akşam muhalefet partı liderlerının toplantısında, galıba sadece Bülent Ecevlt, bıraz daha "farklı bir hava" çalıyor. Erdal inönü ıle Süleyrnan Demlrel hemen hemen aynı çızgıde bırleşıyo*" "1 kasımda artık seçim olmaz... Ama, erken Iptal kararının "erken seseçim tarlhinl de hemen bir ay Içlnde gerçekleçim tarihinin daha ileri bir Anayasa secek biçlmde bellriemek zorunlu..." güne ertelenebileceği" Mahkemesi İnönü, Demırel, Ecevit toplantısında kuşkuları kuşkusu en çok "ekonomi kararı, ağır basan daha çok Ecevit oluyor "Ya Medts her kurmaylarını " tedırgın edışeye rağmen toplanmazaa... Ya CumhurİMşkayor "Eyvah, eğer seçim er siyasilerden nı devreye gtrmezae... Ya... Ya..." DSP Itden kartelenlrse şlmdl ne olacak" çok, şı karşıya bulunan çeşıtlı olasılıklara karşı tek çakaygısına kapılanların başın ekonomi renın "»eçlmleri simdiden boykot etmek" olduda "ekonomik bürokrasi" kurmaylarını ğunu savunuyor gelıyor daha fazla Tam o sırada dışardan toplantıya bır not göndeBütçedekı paralar 1 kası rahatsız rılıyor. Yüksek Seçim Kurulu'nun "Görev artık ma göre harcanmış Fonlar edlyor. Mecllslndlr" dıyen açıklaması Açıklama metnı ıçedakı kaynaklar 1 kasım yo Çünkü rı göndenldığınde Erdal İnönü kahkahayı patlatryor. rungesıne oturtulmuş Zam ekonomik "Artık özal'ın Mecllsl toplamaktan başka çarelar 1 kasıma göre ertelenmış si kalmadı" yargısını dıle getırıyor Demırel biraz Vergıler 1 kasıma göre tah yaşam, 1 daha sogukkanh bakarak, "hukuk sistemlnden sıl edılmış Turk Lırası'nın ya kasıma dek özal'a üçiıncu agır darbe" nıtelemesını aktarıyor buzdolabına bancı paralar karşısındakı Ekonomik açıdan değıl, sıyasal açıdan, muhaledegerı 1 kasıma göre ayar konmuş, fet yenı bır erken seçim takvımınde anlaşmak amalanmış Ekonomıdekı karar ekonomlde cıyla Meclısı toplantıya çağırma kararı alıyor Siyalar 1 kasıma bırakılmış Kısa kararlar 1 sal yönden her geçen günün "kayıp" olduğunu ca ekonomik yaşam 1 kasıdüşünüyor Artık, ne bu Meclışin takatı kalmış, ne ma dek buzdolabına kon kasıma de kımsenın seçımlere kadar Ozal hukumetını debırakılmış. muş. vırmek nıyetı var Nıyet, Mechsı sadece tek bır amaç Şimdı durum bambaşka On bın metre kosarken ıçın toplamak "Yenl bir seçim karan aimak, yekendısını "flnal turuna" hazırlayan bır atlet gıbı ni bir tarih belirlemek, hem de llerl olmayan bir sankı Statta kırk tur attıktan sonra "on bin met tarihte buluşmak" reyi tamamlamak için onümde son dört yüz met Bu nedenle Özal'ın "Mecllsln toplanmasından re kaldı" dıyedüşunen bır atlete. son ellı metrede herhangl bir telaşa kapılması" yersız ve gerek"Hayır, senin nesabın yanlıs, final için sen şimdl sız Iş, sadece 'seçlm gününde anlaşmak " Mubir tur daha atacaksın" demek gıbı bır şey bu halefet hazır Yeter kı, bu hazıritğı Ozal anlayaoılsın Yoksa, ekonomının "son elll metrede Nefesını son dört yüz metreye ayarlayan, son ellı metreye nefes nefese, hatta sendeleyerek gıren sendelediğinin" çok kişi farkında Erk9n seçıme ekonomıye, "Dur bakalım, bir dört yüz metrelik nefes nefese gıren ekonomide geciken her tarıhın, tur daha kosacaksın" demek gıbı bır şey . Psı "ekonomlye yenl bir tur bindlreceglnl" hesaplamak gerek "Her yenl turun" ise çalışanları bikolojık olarak oyle, fızıkı durum olarak öyle Bu nedenle de Anayasa Mahkemesı kararı sıya raz daha güç duruma ıteceğını hesaplamak gerek Karamz TOPUM «tm This announcement appears as a matter ofrecord oıuy. October, 1987 RPye başkan ANKARA (Cumhuri)el Burosu) 1980 oncesının 4 lıderınden Ne«mettin Lrbakan da panısının başına geçtı Erbakan'ın Refah Partısı genel başkanlığına getırıldığı kongrede 25 \1KYK uyehğının 13'une de eski MSP'lıler seçildı \çış konuşmasını yapan RP eskı Genel Başkanı Ahmet Tekdal. "Ba>bakan Ozal. devleli lıpkı bir miras>e<li zihni\etiyle >onelmekledir. \imetı kendi ıktidanna, kulfelı gelecek iktidarlara bırakmak islemekledir" dedı Tek ada> olan Necmetlın Erbakan'ın genel başkan olduğu konerede. MKYK'ya secılen eskı MSP'lıler şunlar "Sule>man Arif Emre, Lutfu Doğan, Hasan Aksa\, Şetkel Kazan. Oğuzban Asilturk. Kehmi Cumalıoglu, Fehim Adak. Recai Kutan, Ali Ogıu, Ahmet Remzi Hatip, Temel Karamollaoğlu. \bdulrahim Bezci ve Ali Guneri." Genel başkanlığa seçılmesınden sonra Ataturk Spor Salonu'na gelen Erbakan. yapıığı konuşmada, Başbakan Ozaî'm SHP, DYP ve DSPyı RP ıle tehdıt ettığını söyledı. Boyköt konusunda ta\ırlarını açıkça ortava kovmayan Erbakan, şoyle dedı "Ozal, şa>et uç parti seçimi bo>kol ederse RP'nin secime girecegini so>le>erek, diger 3 partinin bo\kot japmasını onleme>e çalışı>or. RP'den imdat isti>or. Bu durum, RP'nin bugun de anahtar parti oldugunu gosleriyor." TÜRKİYE GARANTİ BANKASI A.Ş. 1STANBULTURKEY US $ 25,000,000 PreExport Finance Fadlity "însan nihayet ne kadar sosyalist olmaya devam etse de bir gün bedeni bu fani dünyaya veda eder, ama işçi sınıfı partileri işçi sınıfı var oldukça devam eder giderî' American Express Bank GmbH provided by American Express Bank GmbH Bank Kreiss AG AmagerbankenA.S. Deutsche VerkehrsKreditBank AG Arab International Bank Landeshypothekenbank Tirol Banco Borges e lrmao, Paris Branch London and Arab Investments Ltd. Banco di Santo Spirito S. p. A. PrivatbankenA.S. Banco ExteriorDeutschland S.A. Raiffeisenverband Salzburg Cassa di Risparmio di Torino Salzburger Kredit und Commonwealth Bank of Australia V\fechselBankAG Credit Agricole (Deutschland) AG Schoeller + Co. Bank AG StaalBankiersN.V. arrangedby • GÜN Teşrih masasında bir politikacı! Geçtiğimiz yakın günlerin politik ve sosyal olaylarına ışık tutacak bir eser. BUTUN KİTAPÇILARDA SAY DAĞITIM SirkecıISTANBUL Tel: 512 21 58 BEN|M BENİM OBENIM Gazeteci ve Usta Yazar TAHİR KUTSİ'nin kaleminden Agent American Express Bank GmbH