Katalog

30 TEMMUZ 1986 Ozetle DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Fransa'nın sınırdışı etmek istediği üç Ermeni teröristi hiçbir devlet almıyor Portekiz'de kanlı cezaevi firarı Portekiz 'de başkent Lizbon 'un güneyindeki Setubal kenti cezaevinde bulunan altı mahkum, üç gardiyam öldürüp ikisini yaraladıktan sonra bir görevliyi rehin alarak kaçtı. Yetkililer, Pinheiro da Cruz Cezaevi'nden kaçan mahkumlann yakalanmalan için geniş güvenlik önlemleri alındığmı, biitün smır kapılannm uyanldığmı ve bölgenin kordon altına ahndığtm söyledller. (a.a.) Üç Ermeni Paris'i ugraştırıyor tSç Ermeni itaatsizlikten on gün hapse mahkum edildi. SABETAY VAROL PARİS 1981 yılında Türkiye Başkonsolosluğunu basan ASALA üyesi üç Ermeni'nin Fransa'dan sınırdışı edilmeleri, Fransız hükUmeti için sorun teskil etmeye başladı. Geçen cumartesi günü Bcyrut'a gönderilmck üzere uçağa bindirilirken, Lübnan'a gitmeyi reddeden Vasken Sisliyan, Agop Colfayan ve Kevork Gttzelyan adh üç Ermeni polise direndiklcri için on gUn hapis cezasına çarptınlarak yeniden cezaevine kondular. Paris Ajır Ceza Mahkemesi'nce yedişer yıl hapse mahkum edilen dört Ermeniden biri tutuklu bulunduğu Flenry Merogis Cezaevi'nde intihar etmi$ti. Oeri kalan üç tutuklunun avukatlığını sonradan Ustlenen ttnltt avukat Jacques Verges Orly davası sırasında bu davanın bir numarab saruğı Vanıjaıı Garblyan'ı savunurken de, başkonsolosluk baskını sanıklanrun Fransız hükUmetiyle anlaştıldannı ve kendilerine siyasi tutuklu statüsü tanındığını öne sUrmüş, bu konuda Creteil Ağır Ceza Mahkemesi'ne bazı bclgeler sunmuştu. Bu belgelerde ASALA'nın Pierre Maaroy hükümetiyle pazarhk yaptığı ve bu pazarhklann başbakan danışmanlanndan Philippe Joinct aracıhğıyla yttrütüldttğü ileri sürülmüştü. Şubat 1985'te Creteil ağır ceza mahkemesinde görtllen Orly katliamı davası sırasında Avukat Verges, Mauroy hOkumetinde görev alan bazı bakanlann bu nedenlerle tanık olarak çağınlmalarını talep etmiş, ancak bu talep hükümetçe reddedilmişti. Lübnan uyruklu olan üç Enneni, Suriye'ye gönderileceklerini tahmin ederken, Şam hükUmetinin bunlan kabul etmemesi üzerine, Fransa ASALA Uyelerini Lübnan'a göndermeyi kararlaştırdı. Ancak olağanüstü kosullarda ve "acele" olarak sınırdışı edilmeleri kararlastınlan uç terörist, Lttbnan'da hayatlannın tehlikeye gireceğini öne sürerek bu karara direndiler. Bunu üzerine cumartesi günü nöbetçi mahkemece verilen on günlük hapis cezası bir yerde üç Ermeniye tanınan ek bir süre olarak değerlendirüiyor. DUNYADA BUGUN ALİ StRMEN Aynı Şey Değil... Ne kurnaz ve kolaycı yöntem değil mi? Yanılgılarımıza, yanlışlarımıza ya da kasten yaptıklanmıza dışardan örnekter göstermek. Anımsıyor musunuz, gerçekte bir "amayasa" olan 1982 Anayasası'nın hazırlanması sırasında, ortaya çıkanlan demokrasi dışı yapının haklılığını kanıtlamak için bin dereden su getirme çabalarını? Bilmem hangi madde "Fransa'da da var, bllmem hangl kurum F.AImanya'da da var" diyerek garip bir anayasa çıkanlmıştı ortaya ve de tartışmasız kabul ettlrilmlşil. Kıyaslamalar öylesine garip blçimde yapılıyor, her madde ve her kurum, Içlnde bulunduğu bütünden ayrılıp öylesine soyutlanıyordu ki. Son zamanlarda gündemimizln en önemtl maddesl olan ve daha bir süre de en önemli maddesi olarak kalacak görunen laiklik konusunda da aynı yöntem uygulanıyor. ömeğin dünkü yazımızdan sonra, telefon eden biri, "Siz Tevhidl Tedrisat Kanunundan sdz ederek dlni eğrtlme karşı çıkıyorsunuz. Ama unutuyorsunuz, bugün Fransa'da bile din kökenll papaz okulları var. Bu okulları, sosyalist iktidar bile ortadan kaldırmadı. Demek ki, eğitimin devlet tekellnde toplanması değilmiş lalkllğln temeli ve güvencesi" dedi. ilk bakışta pek haklı gibi görünen bu sav içinde iki büyuk yanlışı da birlikte taşıyor. Bunlardan birincisl Fransa'nın koşullarının yanlış irdelenmesinden, ikincisi ise Türkiye'nln koşullarının doğru bilinmemesinden kaynaklanıyor. Gerçekten de Fransa'da papaz okulları da vardır, rahibe okulları da, hatta zaman zaman bunlardaki eğitim düzeyinin bazı devlet okullarından daha iyi olduğu bile öne sürulür. Ancak Fransa'daki bu okullarda, devletin milli eğitim için yazdırdığı kitaplar arasından öğretmenin seçtiğf kitaplar okutulur ve bu okullarda, devletin laik yasalan yerine dlnln kurallarının din düzeninin egemen olacağı bir dünyevi yapı kurulması öğütlenmez öğrencilere. Kaldı ki, Fransa'da din bir tabu olmaktan da çıkmıştır. ve Fransa'da Vbltaire de Diderot da, değil serbestçe satılmak okul kitaplarına alınmışlardır, okullarda okutulurtar. Fransa'da rahibe okulları da vardır, rahibeleri ve inançlannı enine boyuna 'tl"ye alan kitaplar ve filmler de serbestçe gösterilebillr. Fransa'da herkes dini enine boyuna tartışabilir ve klmse bu yüzden o ülkenin taşrasında linç edilmek tehllkesiyle karşı karşıya değildir. Ama siz Turkiye'de ve özellikle ülkemlzin taşrasında, Taksim'de sokak ortasında namaz kılma bahanesiyle cuma günü trafiği tıkamanın yanlır, bir olay olduğunu ileri sürün ve yurttaşlarımızın dinsel inançlannı tartışma konusu edin de bakalım neler geliyor başınıza? Ya da bir Anadolu kasabasında, Godard'ın Rahibe Meryem filminin benzeri, ama bu kez daha sonraki dinlerin Inançlarına aynı açıdan bakan bir film gostermeye kalkın da bakalım ne oluyor? Hiç kuşku yok, toplumların inançlannın güçlü olması değildir burada eleştlri konusu edilen. Asıl sorun, Insanın kendl inançlannı, kendi tabulannı toplumsal tabular hallne getirerek, demokrasinin karşısına çıkarmamalandır. işte Fransa'da iki yüz yıldır sürmekte olan laik egitimdinsel eğitim tartışmasının Fransız toplumunun laik yapısının temelini dinamitlemeden varlığını korumasının nedeni de bir yandan Hıristiyanlığın dünyevi bir devlet düzeni olarak laik devletin karşısına dikilmemesinden, böyle bir yapıya sahip olmamasından kaynaklandığı gibi, öte yandan da Fransız toplumunda dlnln de bütün öbür konular gibi tabu olmaktan çıkmasından ve demokrasinin bütün kural ve kurumlarıyla tam anlamıyla işler olmasından doğuyor. Kaldı ki, Turkiye'de dinsel eğitim ile Fransa'daki dinsel eğitimi karşılaştırdığınız zaman, bunlardan birincisinin yalnızca, dinsel ınançlarına yönelik, teknik ve çağdaş bir eğitim olmamasına karşın, ikincisinin çağdaş eğltimi de kapsadiğını da görmezlikten gelsek bile, Türkiye'nln yapısından doğan temel bir sorunu görmezlikten gelemeyiz. Unutmamalıyız ki, Mustafa Kemal Atatürk ile gellşip, doruğuna erişmiş olan Türk ulus bilinci, Türk ulus birimi daha geniş bir bilincin, daha geniş bir birimin karşıtı, antitezi olarak doğup gelişmiştir. Bu geniş birim ümmettlr. Evet Türk ulus birimi, Islam ümmet blriminin antitezi Türkçe deyimiyle karşıtıdır. Bu iki bilincin bir arada olması ve blrbirierine koşut olarak gelişmeleri söz konusu değildir. Son yıllarda en yetkili ve etkili kişilerin önderliğinde başlatılan deneylerin verdiği sonuçlar da bu görüşümüzü doğrulamaktadır. Türk ulus biriminin varlığı ancak ve ancak, bir dünya düzeni kurmak iddiasında olan seriat, islam devleti Islam ümmeti görüşüne karşı, dinin, kişinin vicdanı ile ilgili, toplumsal yaşamı düzenleme iddiasında bulunmayan bir inanç kurumu olarak kişilerin vicdanlarındaki yerlni korumasıyla sağlanabilir. Oinin devlet düzeni olma iddiasının bulunmadığı Fransa'da durum bu değildir. Fransız ulus birimi ve blllnci, "Hırlstiyan ümmeti" düşüncesinin antitezi olarak do^up gelişmiş değildir. Kilisenin Fransız devrimi sırasındaki gerici tutumu ile bu sonuncu noktanın birbirine kanstınlmasından özenle kaçınmak gerekiyor sanırım. Görülüyor ki, ilk bakıştaki benzerlik oldukça yanıltıcıdır ve birçok Batı demokrasisinde görülen laik eğitim ve kilise okulları çelişkisi ile Turkiye'de eğitim ikilemi hiç de aynı şey değildir. ReaganGorbaçov zirvesi hazırlığı ABD Dışişleri Bakam George Shultz, ikinci ReaganGorbaçov zirvesini görüşmek üzere önceki gün Sovyetler Birliğl Dışişleri Bakan Yardımcısı Alexandre Bessmertni ile görüştü. ABD Dışişleri Bakanhğı Sözcüsü, iki devlet adamımn ABDSSCB ilişkilerini gözden geçirdiklerini bildlrdi. (a.a.) Paris'te Türkiye Başkonsolosluğunu basan 4 Ermeni terörist içerde bulunanlan silah tehdidiyle rehin abmslardL lstekleri yerine getirilmeyen teröristter sonunda testim obnuslar, ama Ud yurttaşmuz olayda can vermiştL (Fotoğraf: AP) Kredi Bankası, Türkiye Vakıflar Bankası, [a tısat Temmıız Salı günü satışa sunulan BERINCI <»» nın • aynı gun ı < George Bush'dan Arap liderlere çağrı: "Kml HasanŞimon Peres zirvesini örnek akn" Dı$ Hubcrler Servisi lsrail Dışişleri Bakanı l/ak Şamir, bir Filistin devleti riskini üstlenmeye ha7ir olduğunu söylerken, lsraıl Başbakanı Şinıon Peres, parlamentoda yaptığı konuşmada, Fas Kralı 2. Hasan'a ilettiği görüş ve önerilerinin bir bölürnünü açıklayarak, Arap ülkelerine şiddete başvurmaktan kaçınma konusunda bir yıllık moratoryum önerdiğini bildirdi. Peres, daha önce gizlicc 2 kez Fas'a gittiğini dc anlattı. Bugün Israil'dcn Ürdün'e geçecek olan ABD Başkan Yardımcısı George Bush, tüm Arap liderlerini PeresHasan örneğini izlemeye çağırdı. ABD'de yayi'flanan hir eazete. CIA Başkanı William Casey'in Lübnaıı'daki ABD'Ii rehinclerin serbest bırakılmalarını sağlamak için Suriye'ye gizli bir ziyaret yaptığını öne sürdu. Anadolu Ajansı'nın AFP'ye dayanarak verdiği bir habere göre, katı tutumuyla tanınan ve aşırı sağcı Likud Partisi'nin başkanı olan lsrail Dışişleri Bakanı lzak Şamir, bir dergiye verdiği demeçtc, ilk ke? bir Filistin devletinin kurulmasını esneklikle ele aldı. Şamir, siyasal gözlemcilerce "sürpriz" olarak nitelendirilen demecinde, "Aruplar ile V'ahudilerin bir arada barı$ ivinde yaşamaları için bir yol bulmalıyız" diyerek, lılistinlilere ozerklik statüsünun Filistin devletine yol açmasını istemediklerinı, ama böyle bir riski gö/.e alma cesaretini göstermeleri gerektiğini söyledi. Siyasal çizgisı, lsrail işgali altındaki toprakları geri vermemek olan Şaı.ıi. 'i;;, "!• rıü'in Bıılı Şeria ve Ga^ze'de yaşayanlara önerdigi ozerklik slatünü bir Filistin devletinin kurulmasıyla sonuçlanacaksa, bunun riskini üstlenmeye ha/ırım" biçimindeki sözleri ilgi uyandırdı. AP Ajansı'nın haberine göre, Başbakan Şimon Peı cs de, lsrail Parlamentosu'nda yaptığı 20 dakika süren konuşmasında, Kral Hasan'la olan görüşmesine değiııcrck, şiddete başvurmaktan kaçınılması için bir yıl süreli moratoryum önerdiğini anlattı ve bu önerisini yeniden ortaya attı. Peres, Fas Kralı'nın bu öneriyi kendisinin tek başına karar verecek durumda olmadığı gerekçesiyle geri çevirdiğini de belirtti. lsrail Başbakanı ayrıca, daha önce iki kez gizlice Fas Kralı'yla görüşmüş olduğunu da açıkladı. Ortadoğu gezi.sini sürdüren ABD Başkan Yardımcısı George Bush, bugün Israil'deki temaslarını tamamlayarak Ürdün'e geçti. PeresHasan zirvesini öven ve bunun barış sürecinin ilerletilmesine hizmet ettiğini kaydeden Bush, benzeri zirvelerin öteki Arap liderlerivle de gcrçcklcşmesiııiıı yararlı olacağı görüşünü savundu. Bush, Sovyetler Birliği'nden lsrail'e göç etmiş Yahudilerin temsilcileri ve casus değiş tokuşuyla Tel Aviv'e gelmiş Analoli Şarenskiy ile de görüşerek destek vaat etti. Sovyetler Birliği'nden ayrılıp lsrail'e yerleşmek isteven Yahudiler için Moskova'yla gizli ikili görüşmeler yaptıklarını belirten Bush, "Ancak uluslararası kamuoyu baskısının siirmesine de önem veriyonız" dedi. BAŞBAKANLIK TOPLU KONUT VE KAMU ORTAKLIĞIİDARESİ BAŞKANLIGI