Katalog

MA. 198b EKONOMt CUMHURİYET/9 300 lirahk üretici fiyatı, nasıl 700 liraya çıkıyor? 'Ayşe'nin başına gelenler tŞTE 'AYŞE'YE YAPILAN 23 İŞLEM (KiloTL) tKTtd BİRİNCİ KOMİSYONCU (K 7) ı ( * 2) Kai Naktyt KDVsl. ...... . 300.00 21 00 6.50 5.00 10.00 1.00 AETden ithalatta yüzde 60 arttş ANKARA, (a.a.) Türkiye^ nin, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ülkelerinden yaptığı ithalat, yılın ilk üç ayında geçen yıla göre yüzde 60.4 oranında artış gösterdi. DİE verilerine dayamlarak yapılan hesaplamalara göre, 1985 yılınm ocakmart döneminde 668 milyon 472 bin dolar olan AET ülkelerinden yapılan ithalat içinde bulunduğumuz yılın aynı döneminde 1 milyar 72 milyon 315 bin dolara yükseldi. AET ülkelerinin Türkiye'nin üç aylık toplam ihracatındaki payı ise yüzde 38.1 olarak belirlendi. Bu oran, geçen yılın aynı döneminde yüzde 24.7 idi. Üç aylık verilere göre, bu donemde AET ülkelerine yönelik ihracattaki artışm, ithalattaki artışın gerisinde kalması, bu ülkelerle olan ticaretteki açığın buyümesine neden oldu. AET ülkelerine yönelik ihracat 1985 yılının ocakmart döneminde 672.2 milyon dolar iken, bu yılın ilk uç ayında 751.6 milyon dolara yükseldi. İSLAM ÜLKELERİ Öte yandan İslam ülkelerinden yapılan ithalatta ise, üç aylık dönemde azalma kaydedildi. Bu ülkelerden yapılan ithalat, ocakmart döneminde yüzde 24.9 oranında azalarak 678.2 milyon dolar olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde bu ülkelerden 903.5 milyon dolar tutarında ithalat yapılmıştı. İslam ülkelerine yapılan ihracat ise kuçük bir artış göstererek, geçen >ıla göre 734.8 milyon dolardan 774.9 milyon dolara yükseldi. OECD ÜLKELERİ Yılın ilk üç aylık döneminde OECD ülkelerinden yapılan ithalatta da yüzde 34 oranında artış görüldü. AET üyesi ulkelerin de içinde yer aldığı Ekonomik îşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı'na (OECD) üye ülkelerden yapılan ithalat, 1985 yılının ocakmart döneminde 1 milyar 303.7 milyon dolar iken, bu yıl aynı dönemde 1 milyar 753.4 milyon dolara yükseldi. OECD üyesi ulkelere yönelik ihracat ise, 1985 yılının ilk üç ayında 924.5 milyon dolar iken, yılın ilk uç ayında 879.4 milyon dolara geriledi. AET ülkelerinden yapılan ithalattaki artış, OECD üyesi ülkeler genelinde hesaplanan üç aylık ithalat rakamının artmasında etkili oldu. SOSYALtST ÜLKELER Yılın ilk üç ayında sosyalist ülkelerden 168.9 milyon dolar tutannda ithalat yapılırken, bu ülkelere yapılan ihracat 98.2 milyon dolar olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde bu ülkelere yapılan ihracat 88.8 milyon dolar, bu ülkelerden yapılan ithalat ise 127.5 milyon dolar olarak gerçekleşmişti. Sebze ve meyve tarladan aynldıktan sonra mutfağımıza girene dek 23 işlem atlatıyor. Finikell üreticinin elinden 300 liraya çıkan 1 kilo ayşekadm fasulye, dört aracı tarafından 'pullandıktan' sonra fıyatı yüzde lOO'ün çok ustünde bir farkla, 700 liraya elîmize geçiyor. Ayşekadm fasulye, üreticisinin kazandığmın kat kat fazlasım belediye, devlet ve aracılara kazandırıyor. Fıvatlar KDVTi mi rıy* KD »V'siz 1111 arayışı bitiyor K D V kapsamma giren her malın fıyatı, bundan böyle sigara ve içki gibi vergili olarak etiketlere yansıyacak. Müsteri için vitrindeki etiketle, kasada ödenecek para aynı olacak. Fiyatlarına KDV'yi eklemeyecek tek kesim, yıllık cirosu 60 milyonun altında olan ve götürii usulde vergilendirilmeyi tercih edenler. Ekonomi Servisi 1 hazirandan itibaren KDV'nin fiyatlara eklenerek etiketlere tek fiyat yazılmasına ilişkin Maliye Bakanlığı kararı, tüketiciye nasıl yansıyacak? Konuyla ilgili olarak maliyeci ve uzmanlardan aldığımız bilgilere göre, yeni uygulamanın tuketiciye yansımalan şu noktalarda toplanabilir: • KDV kapsamına giren her malın fiyatı 1 hazirandan itibaren vergili olarak hesaplanacak ve vitrindeki etiket, ya da dükkândaki tezgfitarın söylediği fiyatla, malı satm aldıktan sonra kasada ödenecek para aynı olacaktır. Böylelikle a) müşteri malı tam paket ederken KDV'li ve daha yüksek bir fiyat ödemesi gerektiğini farkederek aldatıldığı duygusuna kapılmavacak, b) kasa önünde dukkân sahibi ile fatura almama karşılığı KDV'den vazgeçme yönunde bir pazarlığa girişmeyecek ve dolayısıyla c) satın aldığı herhangi bir mal için kendisini fatura almaktan caydıracak bir neden Kalmayacaktır. • Uzmanlara göre KDV, malın fıyatı içinde yer alsa bile, dükkân sahibi ile muşteri arasındaki pazarlık, uygulamanın ilk döneminde bir süre daha sürecek, ancak zaman içinde tüketici bu uygulamaya alışacak ve bugün bir sigara, ya da içki satın alırken nasıl yüksek oranda vergi ödediğinin pek farkında değilse ve sigara için cebinden çıkan tüm fiyatı, o malın fiyatı sanıyorsa. KDV'li mallar için de aynı psikolojide olacaktır. • Fiyatlarına KDV eklemeyecek tek kesim, yıllık cirosu 60 milyon liranın altında olanlar arasından götürü usulde vergilendirilmeyi tercih edenlerdir. Bu kesim, zaten KDV ödemediği için etiketinın uzerine KDV'li fiyat vazamaz. Ayrıca alışveriş yapan tüketiciye yine götürü usulde vergilendirildiği için vergi iadesinden yararlanabüeceği bir fatura, ya da belge veremez. Yani bu kesimden alınacak fatura ve perakende satış fişlerinin, vergi iadesinden yararlanmak isteyenler açısından geçerliliği yoktur. 6.00 25.50 Ekooomi Servisi Sebze ve meyve tar.2 55 ladan aynldıktan sonra, mutfağımıza giTOPLAM 392 55 rene dek 23 işlem attetıyor. Oreticinin. norİKİNCİ KOMİSYONCU mal kazancını koyduktan sonra tüketici. . „ . „ . . 10.00 nin eline geçmek üzere postaladığı sebze 1.00 ve meyve, dört aracı tarafından da 2)............ ..„. ....8.00 "puflandıktan" sonra, fiyatı yüzde lOO'ün 5.00 çpk üstünde bir farkJa elimize geçebiliyor. 5.00 Ozellikle sebzede pahalı yaza girdiğimizi 10.00 haürlatan komisyoncular, belediyeler ve ı 2) .8.00 maliyenin aldığı ek vergi ve rüsumlann tek ı 7) . ........ 30.00 kalemde toplanması dunımunda maliyetKDVsi 3.00 lerin hissedilir derecede düşeceğini belirTOPLAM 472.55 terek, "Zaten üretici ve tttm arecüar elde lukNyt. 10.00 ettifi geUrierin vtrgisini ödemektedirier. TARLADAN TENCEREYE %I33 ARTIŞ Tarladan 300 Brahk bir değerle aynI k*n ( H 10) ....... 48.25 Htlkın pakalıya sebze ve meyve yemesin lan ayşekadm fasulye 23 işlem gördükten sonra tencereye uiasabitiyor. UlasabiMyor, 531.80 den başka bir işe yaramayan bu ek kül ama kaç liradan? Fiyatı yüzde 133 artarak 700 liradan. Üreticiden tuketlciye ulaşm TOPLAM .... 5.00 federin kaldınlması gerekir" dediler. caya dek dört et değistiren sebze ve meyvede asti kaymağı yiyen araalar oturken, ucuz kân (% 30).... 161.00 Tarladan aynldıktan sonra, dört aracı sebze ve meyve pesindeki tüketiciler bu zincir kmbnadıkça pahalı tüketimin neferleri 697.80 ve nakliye aşaması, 23 de işlem geçiren olarak yaşamlanm sürdürmek zorundalar. (Fotoğraf: CUMHURİYET) sebze ve meyve, üreticisinin kazandığmın yoncusuna doğru yola çıkanyor. se kâr yüzde 50 ya da üstünde oluyor. kat kat fazlasmı belediye, devlet ve aracı masrafıru ekleyip maliyetini çıkardıktan ikinci hal komisyoncusu, birincisinin BugünJerde manav tezgâhlannda 700 lilara kazandınyor. Üretici, sebze ve mey sonra, yüzde 1015'i bulan kânnı ekleyip ödediği yüzde 7 stopaj dışındaki tüm masveyi topladıktan sonra, önce bulunduğu sebze ve meyveyi perakendeciye teslim et ralık etiketlerle boy gösteren sınk fasulraflan yeniden "maliyet hanesi"ne yazdıkbölgedeki komisyoncuya devrediyor. Bu mek oluyor. Artık bundan sonrası da, pe ye, Finike'den üreticinin biçtiği değer olan tan sonra, kendisüıe 392.55 liraya gelen bu radaki komisyoncu, gerekli vergi ve mas rakendecinin insafına kalıyor. Zaten üre 300 lira ile yola cıktı. Sınk fasulyeyi ürefasulyeyi 472.55 liradan kabzımala aktaraflan ve komisyonunu ekledikten sonra ticinin elinden çıktıktan sonra fıyaD iki ka ticiden 300 liraya devralan Finikeli komisürünü tstanbul, ya da başka bir ildeki ko tım geçmiş olan ürünün üzerine dilediği yoncu, yüzde 2 hal rüsumu, taşıma, taşınyor. Kabzımal da, nakliyeyi maliyete ekmisyonciıya gönderiyor. Ürünü teslim ledikten sonra yüzde 1015 olan kânnı kokân koyup bir de "pariatan" perakende ma KDV'si, hamaliye, havale, dara, yüzalan ikinci komisyoncu da, birincinin sto ci sebze ve meyveyi tüketicinin beğenisi de 7 stopaj, yüzde 2 Milli Savunma Fonu yuyor ve 531.80 liradan manava teslim edipaj dışındaki tüm işlemlerini yineleyerek yor. Manav da, durumuna göre, 700 ya da ne sunuyor. Buradaki kâr, genellikle payı, yüzde 7 komisyon ve komisyon kabamala satıyor. 750 liraük bir etiket yazarak fasulyeyi tez1ük»4öks olmaymn manav" aynmına göre KDV'sini ekledikten sonra 392.55 liradan Kabzımalın yaptığı tek iş ise, nakliye belirleniyor. Eğer manav lüks bir semttey tstanbul ya da bir başka ildeki hal komis gâha yerleştiriyor. Dara......... ıtoMkasMM ( * 2) 7) KDTst ....... ..."*." .!!^ü."^""!!!ü\o 00 Kadınlara israftan kaçınma çağrısı ANKARA, (a.a.) Turk Kadınlar Birlığı Başkarıı Ayseti Göksoy, ihtiyaç dışında alışveriş yapmanın ısraf olduğunu belirterek, aileleri bundan böyle tutumlu olmaya çağırdı. Turk Kadınlar Birliği ve TSE'nin ortakiaşa duzenledikleri "Tiirk kadınının tüketim yönünden ekonomlye kalkısı" konulu toplantıda konuşaa Ayseli Göksoy, Türk kadınlan olarak satın alınan malın ne derece sağlam ve ekonomik olduğunu bilmedikler rini söyledi. Modanın tüketimı hızlandıran bir unsur olduğunu anlatan Göksoy, ka: dınlar olarak modada aşınya gitmeme ve mevcut olanlann yeniden değerlendirilmesi görüşunu benimsedikleriru söyledi. Göksoy, aile içinde çocuklara küçuk yaştan itibaren israftan kaçınmaları yönünde eğitim verilmesi gerektiğini de sözlerine ekledi. TURKIYE'den \atırmıların kaynağını yine Marmara Bölgesi yiyor ANKARA, (ANKA) özal hükümetinin program ve açıklamalanna karşın, yatınmlann yine batı bölgelerinde yoğunlaştığı belirlendi. DPT, Teşvik Uygulama Başkanlığı'nca yılın ilk dört ayında verilen toplam yatırım tutan 2 trilyon 701.7 milyar lira olan 979 teşvik bdgesinin yüzde 39.2'si oranında 384 adedi Marmara Bölgesi'ndeki yatırımlara verildi. Bu bölgede gerçekleştirilmesi öngörülen projelerin toplam tutan ise 1 trilyon 25.6 milyar lira düzeyinde. Marmara Bölgesi'ni, yatırım tutarı 883,3 milyar lira olan 157 proje ile Iç Anadolu Bölgesi izlerken, Doğu Anadolu Bölgesi'nde teşvik belgesi alan 52 projenin toplam tutan 40.7 milyar lira, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde teşvik alan 54 projenin yatınm tutan ise 253.4 milyar lira olarak belirlendi. Geçen yılın aynı döneminde Marmara Bölgesi'nde teşvik alan 2L0 projenin yatınm tutan 340.1 milyar lira iken. Iç Anadolu Bölgesi'nde teşvik alan 91 projenin tutan 118.7 milyar, Doğu Anadolu'da teşvik alan 26 projenin tutan 19.2 milyar, Güneydoğu Anadolu'da teşvik alan 24 projenin tutan ise 46.1 milyar lira düzeyinde bulunuyor. Protestohı senetler^ her ay rekorunu yenitiyor Geçen yılın nisan ayında 26.6 milyar lirahk senet protesto olurken, bu yılın aynı ayında 73.1 milyar lirahk senet protesto oldu. 1985'in ilk dört ayında 113.5 milyar lirahk senet protestoya uğrarken, bu yılın aynı döneminde bu rakam 264.4 milyar liraya çıktı. Protestolu senetlerin ilk 4 aylık seyri (Oeğer milyon TL.) 73 069 58 021 48 062 33 961 1986 Halit Soydan, Sabancı grnbunda Ekonomi Servisi Garanti Bankası'nın eski genel müdüru Halit Soydan 1 temmuzdan itibaren Sabancı gnıbunda görev alacak. Soydan, Adana'da Sabana topluluğuna dahil bazı sanayi kuruluşlannda özdemir Sabancı'mn Grup Başkan Yardımcısı olarak değışik sorumluluklar üstlenecek. Halit Soydan 1 nisan tarihi itibariyle en son görev yaptığı Garanti Bankası Genel Müdürlüğü'nden istifa etmişti. Soydan Halit Soydan Dofuf Gmbu'nda gecen sürede Dogus Gnıbu'nda Yönetim Kurulu Başkan Vekili sıfauyla Yönetim Kurulu Bafkan Veküiiti'aynkh. calıştı. ANKARA, (ANKA) Piyasadaki nakit darlıjnnın en çok etkilediği ticari kesimde, senet protestolannın rekor üstüne rekor kırdığı gozleniyor. Derlenen bilgilere göre, yalnızca nisan ayında 73 milyar 69 milyon lirahk senet zamanında ödenmeyerek protesto edildi. Protestoya uğrayan senetlerin sayısı ise 208 bin 192 adet olarak belirlendi. Sayı ve değer açısından nisan ayında ulaşılan buyüklük, son 29 367 26 571 23.580 1985] Ocak Şubat Mart Nisan yılların en yüksek aylık protestosunu ortaya koyuyor. Nitekim, geçen yılın aynı ayında protesto edilen senetlerin sayısı 91 bin 535 adet iken, değeri yalnızca 26 milyar 571 milyon lira düzeyindeydi. Bu arada, Merkez Bankası'nca izlenen protestolar, her biri 100 bin liranın uzerindeki senetlere ilişkin bulunuyor. 100 bin liranın altında da önemli tutarda senet protestosunun gerçekleştiği dikkate alınırsa, nakit sıkıntısının piyasayı ciddi biçimde etkilediği söylenebilir. Nisan a>ı ile birlikte senet prötestolan yılın ilk dört ayı itibarıyla sayı olarak 644 bin 361 adede, deger olarak 246 milyar 409 milyon liraya ulaştı. Geçen yılın aynı döneminde değeri 113 milyar 479 milyon lira olan 385 bin 198 adet senet protesto edilmişti. Buna göre, ocaknisan dönemleri karşılaştınldığında, senet protestolannın geçen yıla oranİa sa>ı olarak yuzde 67.3'luk, değer olarak yüzde 117.1'lik bir artış kaydettiği görülüyor. BORSA^NIN İÇEVDEN İMKB Dun alımı satımı yapılan hisse senetleri Arçrtk(E) nyatı 1000 3.200 5.300 Ç Btktrk 1.265 1.350 1.200 1.165 (E) 1.850 Ookum (RHÛ) 1.975 T. D (B) 2.000 T. H. 900 l façMıraırr) 1.175 1175 RHÜ: Rüçhın Hakkı Üzerinde DMci M D U ftyıl fıyflt flyjtı m. 100 150 60 200 230 106 1000 1000 150 330 367 200 192 aioo 3.060 5.330 1.260 1.335 1.200 1.165 1770 2050 2 200 900 1175 1160 5.330 1.260 1.355 1.200 1.165 1770 2.050 2.200 900 1.175 1.160 3.100 3.060 1100 1060 5.330 1.260 1.355 1.200 1.165 1770 2.050 2.200 900 1.175 1.160 DOVIZ KURLARI Dovizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 isvec Kronu 1 isviçre Frangı 100 italyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinan 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Doviz Alış 674.25 484.25 42.07 295.65 14.48 79.92 92.78 262.81 92.82 356.75 43.11 397.32 2279.37 1008.88 184.70 Efektil Doviz Efektif Satış Alış Satış 687.74 674.25 694.48 493.94 460.04 498.78 42.91 42.07 43.33 301.56 295.65 304.52 14.77 13.76 14.91 81.52 79.92 82.32 94.64 92.78 95.56 268.07 262.81 270.69 94.68 92.82 95.60 363.89 356.75 367.45 43.97 40.95 44.40 405.27 377.45 409.24 2324.96 2165.40 2347.75 1029.06 1008.88 1039.15 188.39 175.47 190.24 KISA... KISABORSA BANKERLERİ Yöneticileri Derneği'nin Yönetim Kurulu Başkanlığı'na Beysan Keyder, Başkan Yardımcılığı'na Üstiin Tuna seçildiler. Derneğin Yönetim Kurulu üyeliklerine ise Atilla Nizamoğlu, Miinir Emekli, Zeki Döşlüoğlu, Türkay Ergun, Deryiş Temei, O. Semih Yıldız, Ibrahim Kenan AUsavun ve Mustafa Ögut Vazman getirıldiler. SİGORTACILIK konusunda Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti'ne bir toplantı düzenlendi. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği Başkanı Bedii Tümer'in baskanhğını yaptığı toplantıda KKTC'de sigortacıhk sorunlan, merkez ve acenteler arasındaki ilişkiler ele alındı. KKTC'deki sigorta ve sigortaalık sorunlarının aynntılı olarak ıncelenebilmesi için 3 kişilik bir komite kuruldu. Ege'de yaüruniann gerçekleşme omnı % 44 tZMİR, (Cumhuriyet Ege Bürosu) Ege bölgesinde kurulu özel kesim imalat sanayiinin kapasite kullanımının artışına karşın yüzde 68'e ulaşabildiği bildirildi. 1985 yılında yatınmlann gerçekleşme oranının ise yüzde 44'de kaldığı belirtildi. Ege Bölgesi Sanayi Odası tarafından hazırlanan "1985 yılı bölge özel kesim imalat sanayiinin kapasite kullanım durumu' konulu rapor yayımlandı. Raporda, Ege Bölgesi'nde özel kesim imalat sanayiinde kapasite kullanımının yüzde 68'e yükseldiği kaydedildi. l9SCfde yüzde 55, 1981'de yüzde 56, 1982'de yüzde 60, 1983 ve 1984'te yüzde 61 olan kapasite kullanımının yükselen bir eğri çizmesine karşın yüzde 68 oranının üstüne çıkamadığına değinildi. Raporda, kapasite kullanım oranının fazla artmamasma neden olarak talep ve kaynak yetersizliği gösterildi. lışının yapıldığı dünkü birincî pazar seanslannda T. lş Bankası (B) gnıbu hisselerinin olağanüstü atağı sürerken, T. Demir Dökiim de kendi çapında bir atılım gösterdi. T. tş Bankası hisseleri hakkında değişik yorumlar yapılırken dünkü kulis haberlerine göre, bu bankarun beher hisseye vereceği bedelsiz üce çıktı. öte yandan, yüzde 35 bedelsiz vereceği haberi kesinleştikten hemen sonra yaklaşık 200 ile 300 lira arasmda prim yapan T. Demirdöküm hisseleri temettü kuponlannın kesümesinden sonra da kesilen değer kadar fiyat yitirmemesi ayn yorumlara yol açıyor. Bazı borsa gözlemcüeri, söz konusu şirketin yaz durgunluğu içinde atak yapabilecek birkaç kâğıttan biri olabilecegi gönlşünü savunuyorlar. Bu arada, dünkü borsa seanslannda 4 bin 87 adet hisse senedi 6 milyon 538 bin lira değerle muameleye uğradı. Ancak, hafta başının geleneksel durgunluğunun yaşandığı hisse senedi birinci pazannda toplam 13 hisse işlem e uğrarken bunlardan 4'ünün fiyatı sabit kaldı. Geri kalan 9 hissenin 4'ünün fiyatlannda gerileme olurken başta T. tj Bankası ve T. Demirdöküm olmak üzere 5 hissenin fiyatlannda yükselme görüldü. i$ BANKASI VE DEMJRDâKÛM ATAKTA Hafta acı Konuk yazar Arslan Başer Kafaoğlu ÇAPRA2KUR 1 ABD DOLARI B.AIman MarKı 2.2805 Fransız Frangı 7.2671 Hollanda Rorinı 2.5655 İsviçre Frangı 1.8899 1564 02 italyan Lireti Japon Yeni 169.69 S.Arabistan Riyali 3.6505 1 Steriin 1 4963 ABD Dolan ALT1H SÛMÜŞ ALIŞ Cumhuriyet SATIŞ Getirîlen 52.600 57.000 52.900 59.000 7.850 7600 130 DUNYA'dan Faizler 1988'e kadar düşmeye devam edecek Ekonomi Servisi Faiz oranlannın önde gelen sanayileşmiş ülkelerde düşmeye devam edeceği ve ABD'de bu yıl en az bir kere daha faizlerin düşürülmesinin beklendiği kaydedildi. Uluslararası Tahvil Aracı Kurumlan örgütü'nun Singapur'da yapılan yıllık genel kumlunda konuşan First Boston Corp'un baş ekonomisti, piyasalarda, faizlerdeki duşüşün sona ereceği ve enflasyonun hızlanacağı yolundaki endişelerin "haklı fakat daha erken" olduğunu söyledi. Bu gelişmenin en azından, bu yıl sonundan veya gelecek yılın ilk aylanndan önce beklenmemesini gerektiğini belirten yetkili, 1988'e kadar ABD ekonomisinin canlanmaya başlayacağını ve faizlerin çift haneli rakamlara cıkmakla birlikte 1970*li yıllann sonlannda görülen rekor düzeylere yine de çıkmasının beklenmediğini kaydetti. Resat 24 ayar külçe 22 ayar bitezık 900 ayar gümuş 7.830 7.085 128 T C ZtRAJlT B&NKASI ~ 27 MAYSS 1986 TARİHİNKKİ DOVİZ KURLARI DOVİZİN CİNSİ 1 1 1 1 1 1 ASDD0UM AVUSTRALYA MLAJU AVUSTURYA SfeJH M T I ALMAN MAMa BELÇİKA F M M I DAMİMARKA KRONU DÖVİZ AUSTL SATIŞ TL 680.99 694.61 484.18 493.86 42.49 43.33 298.60 304.57 14.62 14.91 80.71 82.32" 93.70 95.57 265.43 270.73 92.32 94.67 360.31 367.51 43.11 43.97 397 33 405.28 492.57 502.43 2279.34 2324.92 89.30 87.55 1018.89 1039.27 184.70 188.39 EFEKTİF AUŞTL SATHjTL 680.99 715.03 459.97 508.38 42.49 44.61 298.60 313.52 13.88 15.35 80.71 84.74 93.70 98.38 265.43 278.69 92.82 97.46 360.31 378.32 40.95 45.26 377.46 417.19 467.94 517.20 2165.37 2393.27 83.17 91.92 1018.89 1069.82 175 46 193.93 iFRAmanuNa Yanıani: Petrol fiyatlarında artış bekliyoruz TAİF, (UBA) Suudi Arabistan Petrol Bakanı Zeki Yamani, piyasadaki olumlu gelişmeler sonucu ham petrol fiyatlannda yıl sonuna kadar artış beklediklerini söyledi. Petrol Ihraç Eden Ülkeler örgütü OPEC'e üye beş ülkenin petrol bakanlarından oluşan komitenin Suudi ArabisŞL tan'ın Taif kentinde üç gün süren M toplantısı sona erdi. Zeki Yamani İh . toplantıdan sonra yaptığı açıklamaSuudi Arabistan Petrol Baka da petrol piyasasındaki gelişmelere m Yamani Oretimi arurmaya bağlı olarak OPEC'in üretimıni arhazırlanıyoruz. tırmaya hazırlandığını belirtti. 1 H0UAN0A FUmillf 1İSVEÇ KRONU 1 İSVİÇRE FRAİ8I 100 tTALVAN ÜRETİ 100 JAPON YENİ 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DMARI 1 NORVEÇ KRONU 1STERÜN 1 S. ARABİSTAN RİYALİ T.C. EflUMT BANKASI "CMMM rito Dr. ERDAL ATABEK Hastalarını kabule başlamıştır. Bahariye Cad. 96/3 Kadıköy Tel.: 358 23 22336 04 49 (vergicilik deyimiyle matrahını) düşürebiUr. Kendi k'urumu yüzde 46 vergıden kurtulurken bu fa ' Izlerinden sadece yüzde 10 vergi öder. Turgut özal'ın getirdiği bu yeni vergi yasası sadece ge3239 sayılı yasayla zaten bozuk olan ülkemizdeki gelir dağıhmı daha da lir vergismde değil, bu ve benzer yoHaria Kurumlar • bozulmak istenmiş, küçük tüccar, esnaf ve çlftçinin vergi ödemeleri Vergisi'ni de ytkıct yöndedir. 1986 yılmı izleyen ağıriaştınlmış, işçi ve memurun ödediklerl KDV ve dolaylı vergi niteliğindeki yıllarda sadece Gelir Vergisi değil Kurumlar Ver | kurumlar vergisi arttınlarak dolaylı vergiler yoluyla kamu finansmanı toplumda gisi de büyük vergi yükumlüteri açısından da bö ı zayıf kitlelenn sırtına ve omuzlanna yüklenmiştir. Bu yasanın kabulüyle bir yuk semıayedariann ınsaf ve sadaka sevme ve ' Vehbi Koç'un, bir Sakıp Sabancı'nın ödeyeceğl vergi yüzde 10'a indirilmektedir. prestij kazanma duygulanna kalmıştır. Hükümet, Türk vergi yasalannı yukandaki uy4 Aralık 1985 tarih ve 3239 sayılı yasa ile Ge Yasası'na konulmuş bulunan 87'incı maddeye lır Vergisi Yasası'nda önemli değışiklikler yapıl verilen yeni sekildtr Eğer bu holding büyük pay gulamayla kaçakçılığa epeyce açmıstır. Çünku ' mıştır. Bu değişiklikterin en önemlisı holding sa dasmın bu geürden başka geüri yoksa, ya da geüri gelir vergisi olsun, kurumlar vergisi olsun her gihipferine, buyuk şirketterin genış olanak sahipolsa bile bunlar dokuz milyon lirayı aşmıyorsa, derin bir başka özel ya da tüzelkişinin vergi ödeleri olan ortaklanna getırilen bir çeşvr' vergi ööe bu kişt yukanda yazdığımız gibi 300 milyon lira diği bir gelihni oluşturması esasına dayanır. Oymeme ayrıcalığı"dır öte yandan Katma Değer hk hisse senedi gelihni beyannamesine koyma sa yukandaki örnekte yuzde 46'lık bir vergiyı küVergisi, Vergi ladesı, Peşin Vergi gıbı konularda zorunda değıldir. Bu kadar da değil.. Eğer bu çülten çok önemlı bir kaiem, ancak yüzde 10'luk yaygın ve yoğun propaganda o ölçüde kamuobüyük holdingın büyük ortağı, ücretini aydan aya bir vergiye tabıdir. Böylece bir çeşit sermayeden yunun dikkatini çekmış ve ulkemizde gerek ba değil ama kânn biryüzdesi olarak yönebcılere ay ödenen dolaylı vergi nitelığinde olan Kurumlar. sında ve gerekse resmi yayınlarda öylesine yonlan tondan ahyorsa bu geliri de vergi beyanna Vergisi'nin toplanttstnda da büyük bir bosluk otuşğunlaşbntmışnrta,para babotenna vwgl tatill" mesine konulmayabilir. Diyelim holding ştrkette muştur. konusu akıl ve zihinlerden tamamen silinmıştir. rinden alınan ücretler ytida 30 milyon lira olsa bu Kurumlar Vergisi'ne "dolaylı vergi" denilişh Oysa 3239 sayılı yasayla zaten bozuk olan ülke sayın yurttaşımızın vergisi hisse senedi kâr payı n yadırgayan bulunabilir. Ancak tek oranH bir vermizdeki gelir dağılımı daha da bozulmak isten(300 milyon) ve kârdan alınan ucret (30 milyon) gi, gelire ölçulü olarak alınsa bile dolaylı bir vermiş, küçük tüccar, esnaf ve çiftçinin vergi ödetopiamı (330 milyon) karşılığı ödeyeceği vergi kay gıdir ('). Bu nedenle sayın hükümet sözcülerinin meleri ağıriaştınlmış, işçi ve memurun ödedikle nakta kestlen %1O, yani 33 milyonda kaJmaktadır hisse senetleri ve tahvillerden (hele ada yazılı oln KDV ve Avrupa 'da artık bu nıteliği kabul editEn duşük gelir vergisi oranının yüzde 25 oldu mayanlardan) alınan vergıleri azaltırken, buna miş butunan, dolaylı vergi niteliğindeki Kurumlar ğu ulkemizde, bir holdmg ya da bu holdinglere karşılık kurumlar vergisini yüzde 46'ya çıkarttokVergisi artınlarak dolaylı vergiler yoluyla kamu fi bağlı şırketlerden yüzlerce milyon lira gelir elde lan beyanı bir haklı savunma değıldir. Türk vergi nansmanı toplumda zayıf kttleierin sırtına ve edenlenn sadece yuzde 10 vergi ödediği bir vergi sisteminde büyük gelirierden alınan gelir vergiomuzlanna yüklenmiştir. Bu yasanm kabulüyle bir sıstemı eğer taşizan bir vergi sıstemi değilse, acaVehbi Koç'un, bir Sakıp Sabana'nın ödeyeceği ba bu vergi sıstemine ne ad vermek gerekir? Sa leri azaltılırken, KDV konulup Kurumlar Vergisi vergi yüzde 10'a indirilmektedir. Aşağıda bunun yın Sabana ısadamlannın vergi aytannda ceple oranı artınlırken dolaysız vergilerden dolaylı vergilere ağırlık veren bir uygulama yapılmıştır. açıklamalannı bulacaksınız. rine el atmayı unuttuklanm söylemıs. Ama eğer İşte iktidar, resmı makamlar "emekçl" zara• • * devlet' 'buyük Işadamlanndan'' vergi almak istemıyorsa, ışadamını buna zoriayanın sadece co nna yapılan bu vergi değişikliklerinin, emekçiler Gelir Vergisi Yasası'nm 85'ir,<a maddesine göre tarafından sezümemesi için, küçük yükümlüleri bir kışinin çesıtlı gelir kaynaklanndan elde olunan mertlık ve sadaka verme duygulan olacağını ışa sıkı rzlemeye almakta, adeta "slnekten yağ çıreOememış. Sayın işadamımızdan önce bu nokgelıheh gelir vergisi beyannamesinde biıiestıhlekartmaktadır". Sayın Başbakan, heryanlışporek tek bir geiıp toplamı elde olunur. Yani bir sa ta üzerinde durmasını ve vergının "sadaka"ya litikasmı gözden kaçırmak ıçın uyguladığı yöntedönmesını işaretlemesini istemek herhalde bir de yurttaş ya da örneğin köşebaşmdakı bakkal, mi burada da uyguluyor ' Clddlyet'' perdesi a/t/caret kazanctndan efde eröğı 3 milyon lirahk ka Türk yurttasınm hakkıdır. tında, vergicılikte en cıddıyetsız, samımiyetsız uyzanç ile diyelim, iki adet daıreyi kiraya vererek gulama ıçındedir. * * • elde ettıği yıllık 1.5 milyon lirahk gelın, bırleştirip Aslında özal iktidan yerel yönetimlerının icragelir vergisi bHdirimini verecek ve toplam 4.5 milKakh ki yeni vergi yasalannın isadamlanna sağ atı "cıddlyet" izlenımi altında Türk toplumunu yon lira üzerinden yaklaşık 1, 2 milyon lira gelir ladlğı avantaj sadece burada da kalmıyor. Bir hol oluşturan temel kavram ve uygulamaian yıkmakvergisi ile 135 bin lira Savunma Fonu ödemesi dinge (ya da büyuk şirkeie) egemen bir aıle sir tan öte bir politikadır. Her alanda dikkatli bir ınyapacaktır. ketini finanse etrnek için (ya da o örtuyle)' 'isme celeme bunu meydana çıkartır. yazılı olmayan" tahvil çıkartabilır. Bu tahvillen Ama buna karşılık diyelim bir holdingın buyük ortağı şirketlennden aldığı 300 milyon lirahk his kendi toplayabılır ve tahvillerin faızlerini o kuru * A E T vergi yayınUn da bu yoJda bir staıflama lusun gıdenerıne kaydederek yüzde 46 oranın y»P«r. se senedi kâr payı ıçın hıçbır vergi bıldirımınde dakı Kurumlar Vergisi'nın hesaplandığı rakamı ** Arslan Başer Kafaoğlu Ekonomist bulunmayacaktır. Bunu sağlayan, Gelir Vergisi Vergi Düzeni