Katalog

28 MART 1985 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Ozetle ABDj Contralara "açık" yardım yapacak AJBD Irak'ı kınadı Dış Haberler Servisi Irak uçakları Tahran'ı dün sabah yeniden bombalarken, ABD Bağdat hükümetinin Körfez'de kimyasal silah kullanmasını sert şekilde protesto etti. Iran yetkilikri Irak'ın Tahran'a dün sabah yeniden hava saldınsı düzenlediğini ve bombardımanda 3 kişinin öldüğünü, dört kişinin yaralandığını açıkladı. tran, Tahran saldırısına misilleme olarak, Bağdat'a füze fırlattı. Iran'ın altıncı karadan karaya füzesini Bağdat üzerine gönderdiğini açıklamasından kısa bir süre sonra, Bağdat'ta şiddetli bir patlama meydana geldi. AP'nin Bağdat muhabiri, kentin batısında öğle saatlerinde büyük bir patlama meydana geldiğini ve kentin üzerinde mantar biçiminde büyük bir bulutun oluştuğunu bildirdi. Irak önceki gün de Tahran ve altı tran kentini uçaklarla bombalamıştı. Tahran'da dokuz kişi ölmüştü. ABD yönetimi Irak'ı kimyasal silah kullandığı için protesto etti. Dışişleri Bakanlığı açıklamasında ABD yönetiminin birçok kaynaktan, bu arada Iranlı yaralilan tedavi eden Batılı doktorlardan edindiği biigüerin, Irak'ın kimyasal silah kullandığını kanıtladığı belirtilerek uluslararası hukuk kurallannı çiğneyen Irak yönetiminin kınandığı kaydedildi. ABD Dışişleri Bakanı Shultz Irak Dışişleri Bakanı Tank Aziz ile VVashington'da yaptığı görüşmede kimyasal silahlann kullanımına karşı olduklannı belirtmişti. Birleş/miş Milletler Genel Sekreteri Perez de Cuellar'da önceki gün yayimladığı bir bildiride Körfez savaşında kimyasal silah kullanılmasını kınadı. Perez de Cuellar kimyasal silah kullanan tarafın hangisi olduğu yolunda bir açıklama yapmadı. lran 4.5 yılhk savaşta Irak'ın kimyasal silahlar kullandığını sürekli tekrarhyor. lran yetkilileri Irak'a aynı sılahlarla karşıhk verecekleri tehdidinde de bulunuyor. Ancak bugüne kadar tran'ın kimyasal silah kullandığı yolunda bir bilgi edinilemedi. Irak'ın bu silahlan kullandığı ise kanıtianmış durumda. Iran savaşta yaralanan askerleri Avrupa'nm çeşitli başkentlerine tedavi için gönderiyor. Yaralılan inceleyen doktorlar askerlerin çeşitli kimyasal silahlar özellikle "hardal gazı" adı verilen bir gazla yaralandığını doğruluyor İngiltere'de yayımlanan Jane's Savunma Dergisi, Iran'ın Bağdat'ı vurmak için Sovyet yapısı SS1 SCUDB tipi fuzeler kullandığını öne sürdü. Körfez'de kimyasal silah savaşı Birleşik Amerika yönetimi, dış yardım programlannda "yasal boşluklâr"arayarak, Nikaragu'daki karşıdevrimcilere (Contralar) gizlice yardım göndermeye çahşmayacağını kongreye bildirdi. Senato Dış tlişkiler Komisyonu 'nda konuşan Dışişleri Bakan Yardımcısı Langhorne Motley, bu konudaki bir soruyu cevaplandınrken, "Benden güvence mi istiyorsunuz, bu konuda sizlere söz veriyorum, " dedi. Vietnam Tayla n d çatışmaları Kampuçya sırunnda,Jayland ile Vietnam kuvvetlen arasındaki çatışmalar yer yer sürüyor. Tayland askeri yetkUUeri, Ban Klong Nam Sainoktasından Tayland'a giren Vietnam askerlerinin önceki gün Tayland kuvvetlen ile çatıştıklannı, ayrıca Ban Noi Parai'de de smırı geçen 100 kadar Vietnam askerinin geri püskürtüldüğünü bild'ırdiler. (a.a.) Savunma konulannda guvenilir bir kaynak olarak bilinen dergi, batılı haberalma kaynaklarına dayanarak verdiği haberde SCUDB füzelerinin hareketli rampalardan fırlatıldığını ve 300 kilometre menzilli 453 kilo ağırlığında başlık taşıdığını bildirdi. Sovyetler Birliği'nin SCUDB tipi füzeleri Libya, Suriye ve Kuzey Kore'ye sattığı biliniyor. Bu üç ülke de dört buçuk yıldır devam eden Körfez savaşında İran'ı destekliyorlar. Jane's dergisi, Körfez savaşında cephenin güneyindeki çatışmaların Irak'ın Huveyze bataklığında İran tarafından başlatılan saldırıyı püskürtmesi üzerine durdurduğunu kaydetti. Giiney lübnan'da canh bırakmayız Dış Haberier Servisi israil Savunma Bakanı tzak Rabin Güney Lübnan'da "yanmış toprak" stratejisi uygulayabileceklerini söyledi. AP Ajansının haberine göre Rabin Güney Lübnan'ın İsrail askerlerine saldırı üssü olması halinde bu politikaya başvuracaklarını belirtti. "Yanmış toprak" politikası, Amerikan askerlerinin Vietnam'da uyguladıkları stratejiye verilen ad. Bu strateji bir bölgenin tiimüyle yaşanamaz hale getirilmesini hedefliyor. israil yetkilileri Güney Lübnan'da İsrail askerlerinin çekilmesinden sonra böylesine sert bir strateji uygulayabileceklerini ilk kez açıklıyorlar. İsrail daha önce Güney Lübnan'dan tsrail'e bir saldırı olması halinde bölgeyi yeniden işgal edebileceklerini belirtmişti. Bölgenin yaşanamaz hale getirilmesinden ilk kez söz ediliyor. İsrail geri çekilme işlemlerine başladığı şubat ayından bu yana Güney Lübnan'da "yanmış toprak" stratejisi uygulamasa da bölgeyi Şiiler için "zor yaşanır" bir yer haline getirmişti. Şiilerin İsrail askerlerine saldırılarına, İsrail tanklar ve helikopterlerle desteklenen köy baskınlanyla cevap vermiş ve Şii köylerindeki katliamlarda yüze yakın Lübnanlıyı öldürmustü. Beyrut'ta kaçınlan yabanalar sorunu büyüyor. Fransa Dışişleri Bakanlığı'nın dört Fransızın kaçınlmasıyla ilgili olarak "jüarmda" olduğu ve kaçırılanlann serbest bırakılması için her türlu girişimi yapmaya hazır olduğu açıklandı. İsrail Savunma Bakanı tehdit etti: Özal Amerika'da SAMtM LÜTFÜ "Bana dostlarını söyle, sana kim olduğunu söyteyeyim." Gerçekten politikacının kim olduğunu sözferinden çok dostları göstçrir değil mi? Sayın Ozal'ın bir hafta arayla gerçekleştirdiği iki dış gezi de bu açıdan oldukça anlamlı. Basbakan önce bölgedeki "kadim dostu"na Suudi Arabistan'agitti, ardından da ayağının tozuyla ABD'ye uçtu. Şu anda da Batı'daki en büyük dostu olan ülkede bulunuyor. ABD'deÖzal ile görüşmeleri yürütecek olan yetkililerin, ülkemizi yakından tanıyan uzmanlarca hazırlanmış dosyaları var. Bu yüzden onlar Türkiye'yi iyi tanıyorlar. Acaba bizim uzmanlarımız da ABD'yi yeterince tanıyorlar ve Başbakana doğru bilgiler aktarabiliyorlar mı? Bilemiyoruz. Ancak basına yansıyanlardan ve politikacılanmızın demeçlerinden görülüp anlaşıldığı kadarıyla, Ankara'nın VVashington politikası bazı yanlışları içermekte. Yanlışların ilki, son yıllarda Türk Amerikan ilişkilerini, Yunan öğesinden ayıramamaktan, neredeyse onun doöal uzantısı olarak görmeKten kaynaklanıyor. ABD'nin Atina daki son gelişmelerden hiç hoşnut olmamasına sevinenler, VVashington ile Papandreu'nun çekişmesinden bizim açımızdan abartmalı sonuçlar, yararlar bekleyenler, kanımızca bu yanlış değerlendirmeden yola çıkanlardır. Nitekim Karamanlis'in Cumhurbaşkanlığından uzaklaştınlmasının doğurduğu ortamda Papandreu'ya kızgınlığı iyice artan Reagan yönetiminin bu kez 7/10 oranını bozacağını umanlar yanıldıklarını görmüşlerdir. Bu yılki yardım da, tüm gürültülere karşın Kongre'den çıktığında, bizim yararımıza yalnızca 0.35'lik bir fark ile, 7/10, 35 oranını koruyacak görünüyor. Reagan yönetiminin zaman zaman Türkiye kozunu oynayacakmış gibi davranıp Atina'yı yola getirmeye çalıştığını ve bu yöntemle birkaç kez başarılı olduğunu da gördük. ABD'yebakışımızdaki ikinci yanlış, bu ülkenin sandığa yansıyan çoğulcu yapısında ekonomık güç ve çıkartarla etnik grupların, siyasal düşünce akımları ya da dış politika kaygılarından daha ağırlıklı olduğunu göremememizden kaynaklanıyor. Sayın Özal gezisi sırasında, haklı olarak üzerinde duracağı ve bazı istekler ileri süreceği Ermeni iddiaları konusunda er ya da geç, yukarıda sözünü ettiğimiz gerçekle karşılaşacaktır. Öyle sanıyoruz ki bu konuda Reagan şu anda Türkiye ile sorun yaratması olası gelişmeleri hiç mı hiç istememektedir. Ne var ki, Beyaz Saray'ın eğilimi, isteği ne olursa olsun, Özal'ın VVashington'da ileri süreceği isteklerin, anlayışla karşılanıyor görünmesine karşın. ABD'de, hem de pek kısa süre içinde, bazı yıldönümleri ileri sürülerek, Ermeni iddialarına güncellik kazandırılmasına. öne çıkarılmalarına, hatta bu konuda Kongre'den hiç de hoşumuza gitmeyecek ve tarihi gerçeklerle bağdaşmayan bazı karariarın çıkmasına karşı hazırhklı olmamız gerekecektir. Sayın Özal'a bu konuda aksi yönde güvence verilse bile bunun fazla bir geçerlilıği olacağını sanmıyoruz. Ankara'nın, ABD'ye bakarken genellikle kaçınamadığı yanılgılardan biri de, onu tek yönlü, tek boyutlu olarak görmektir. Başka bir deyişle, çoğu zaman Ankara'dan VVashington'a bakanlar, tek blok olmuş, tek bir ABD görürler. Oysa iç politikada olduğu gibi, dış politikada da birden fazla ABD vardır. Yani VVashington'un Türkiye'ye, Ortadoğu'ya ya da dünyanın başka bir bölgesine bakışında çeşitli değişik görüşler, değişik alternatif politıkalar bulunmaktadır. Bunlar, Amerikan dünya görüşünden kaynaklanan ve üzerindeki etiket ne olursa olsun, doğallıkla Amerikan çıkarlarına yanıt veren politikalardır. Ancak bunların her biri sözü edilen sınırlar içinde kalmakla birlikte, birbirlerine oranla değişiklikler gösterirler. Çeşitli değişik çevrelerin etkilerini taşıyan bu politıkalar, Amerikan dünya görüşünün kimi zaman bir yanına ağırlık verirler, kimi zaman bir başka yanına. Güvercin denen ılımlıların politikalarının, genellikle Amerikan çıkarları ile ABD'nin "afişe idealleri" ve onlara can veren ilkeleri bağdaştırmaya, uzak görüşlü, uzun dönemli olmaya elden geldiğince özen göstermelerine karşın, sertlik yanlısı "Şahinler" ABD çıkarlanm ve sultasını en kısa bir süre içinde, kimi zaman en hoyrat biçimde sağlamayı amaçlarken, başka kaygılara pek fazla saplanmazlar. Keskin dönüşleri, ani ve sert müdahaleleri içeren ve çoğu zaman macera sınırına dayanmayı, hatta onu aşmayı göze alan bu politikalar, uzun dönemli dengeleri olduğu gibi, sözü edilen politikamn uygulama alanı olarak seçilen ülkedeki istikrarı, hatta o ülkenin VVashinşton ile ilişkilerindeki uzun süreli güven ve sürekliliği bile ya ikinci plana iter ya da hiç göze almazlar. ABD'de Beyaz Saray'a egemen olan Başkan kim olursa olsun, hemen her konuda en aşağı biri güvercin, biri de Şahinlerinki olmak üzere iki alternatif politika hazırdır gündemde. Sözü edilen seçeneklerden hangisine ağırtık verileceği ya da oluşacak sentezde hangi öğenin ne ölçüde yer alacağı, Başkan'ın meşrebine, o sırada VVashington'da at koşturan güçlerin etkisine olduğu kadar, giderek ondan da çok bu politikamn uygulama alanı ya da müttefiki olan ülkenin tutumuna, etki, hatta zaman zaman direnme gücüne bağlıdır. Örneğin şu anda VVashington'da Şahinler grubunun önde gelen iki egemeni, "iki Richard" diye anılan Richard Perle ile Rıchard Burt'dur. Bu ikili bloklar arasında gerginlik yaratan Şahin politikalarının pazarlayrcılarıdırlar. Bunlardan gelecek her türlü vaadin, desteğin bedeli de, Şahin politikaları benimseyip uygulamak olacaktır. Bunların Örtadoğu ve Körfez ile ilgili tasanlan bloklararası politika konusundaki görüşleri bılinmektedir. Bu tür uygulamaların Ankara'nın bölgedeki politikasını, giderek ABD ile uzun dönemli ilişkilerini nasıl etkileyebileceklerini kestirmek pek güç olmasa gerek. Hiç kuşkunuz bulunmasın ki, "iki Rlchard"m önerdikleri politikaların her alanda seçenekleri de vardır. Acaba Sayın Özal ABD gezisınde iyi bir pazarlıkçı olabilecek mi? Yoksa kısa erımli politikaların aldatıcı ve çok tehlikeli rahatlığına kapılarak, ilk bakışta çekici görünen ve pazarlayıcının kendisine kabul ettirmeye çalıştığı paketleri mi alacak? Bunu önümüzdeki günlerde hep birlikte göreceğiz. Â tzak Rabin FKÖ'de Arafat karşıtı cephe Yaser Arafat karşıtlanmn FKÖ içinde kurduklan ve "Füistin Ulusal Kurtarma Cephesi" adm alan yeni cephenüı ilke ve programı açıklandı. Kral Hüseyin Yaser Arafat anlasmasına son verilmesi yolunda mücadele edeceğini belirten cephe, ' 'herhangi bir örgtit ya da kisi bu arüaşmayı benimserse, cephenin ve ulusal mücadelenin dışında kalır" ilkesini benimsediklerini bildirdi. (ANKA) Hindistan hükümetiUnion Carbide pazarlığı Hindistan hükümeti ile ABD 'nin Union Carbide Şirketi yetkilileri arasmda "Bhopal' faciasında ölenlerin yakmlanna verilecek tazminatm saptanması amacıyla görüşmelerin sürdüğü bildirildi. Tazminatm saptanmasına ilişkin olarak şirket yöneticilerinden oluşan bir bilirkişi heyetinin Yeni Delhi 'ye geldiği ve Hindistan hükümet yetkUUeri ile görüşmelerde bulunduğu belirtildi. (ANKA) getirilmiştL Denizcilerin layvan'a sığınmak istemesi üzerine çıkttğı sanılan isyandan sonra, Güney Kore hükümeti Çintn isteği üzerine iade karan vermiştL Protestocunun ağır yanıkla hastaneye kaldınldığı, durumunun ciddi olduğu belirtiliyor. (Telefoto: AP/OM.) Yunan Knrf>\'İ nmtPStn >rt'ninTayvan Büyükelçiliği önündeCumhurbaşkanlığı M\.Ut V Jf I p i UIV»IU ği açıklanmayan biri, Güney Kore hüküiçin son tur metinin Çinti 13 denizciyi ülkelerine iade etme karannı kendini yakarak protesto ediyor. Çin hücumbotunda geçen hafta isyan çıkmış, bottaki çatışmada sağ kalan 13 Çinli denizci, Güney Kore'ye yarın Güney K( kimU STELYO BERBERAKİS ATtNA Yunanistan'da Cumhurbaşkanüğı için 3. son tur yann Iktidar Partisi PASOK'un adayı Hristos Sarzetakis'in gerekli 180 oyu alıp Cumhurbaşkanı seçilmesi beklenirken, ana muhalefet Yeni Demokrasi Partisi saldırıya geçiyor. Cumhurbaşkanı Konstantin Karamanlis, Basbakan Papandreu'nun seçimde kendisini desteklemeyeceğini açıklaması üzerine süresi dolmadan görevinden istifa etmiş, adaylığını yeniden koymayacağını açıklamıştı. Yeni Demokrasi Partisi, Karamanlis'in desteklenmemesini protesto için Cumhurbaşkanlığı seciminin ilk iki turunda oy kullanmamıştı. YDP, Sarzetakis'in seçilmesini engellemek amaayla, PASOK Milletvekili Yannis Alevras'ın parlamento başkanı sıfatıyla oy kullanamayacdğında ısrar ediyor du. Alevras'ın oy kullanma hakkı olduğu parlamentonun geçen haftaki toplantısmda kararlaştırıhnca, YDP bu kez başka bir cepheden saldınya geçti. 2. tur oylamada çift renkü kâğıtlar kullaruldığını belirten YDP 3. turda aynı yönteme başvurulması haünde yeni cumhurbaskanının "kuşknyla" karşılanacağım ileri sürdü. YDP 3. turda, biri boş diğeri tek aday Sarzetakis için hazırlanan oyların zarflara "özgürce" konmasını sağlamak için bir paravan arkasmda konmasmı öneriyor. PASOK bu öneriye "kaçük düşüriicü" olduğu için karşı çıkıyor. Atina'da geçen hafta YDP seçim merkezi bürolannda 32 gizli mikrofon bulunduğu iddiaları "fos" çıktı. "Ausschıvitz kasabı" hakkında bilgi getirene ödül MX, TemsUcUer MeclisVnden de geçti MX'i üreten şirketler <M0*r «i(t«nl*r ABD Senatosu'ndan sonra TemsUcUer Meclisi de 21 MX üretimi için gereken 1.5 milyar dolarlık ödeneği onayladı. Dış Haberler Servisi Reagan MX füzelerinin yolunu temizliyor. ABD Senatosu'ndan sonra Temsikiler Meclisi de 21 kıtalararası MX fuzesinin üretimi için gereken 1.5 milyar dolarlık ödeneği onayladı. Ödeneğin çıkması için Temsilciler Meclisi'nde son bir oylama daha yapılması gerekiyor. Reagan'ın " P e a c e k e e p e r " (barış koruyucusu) adını taktığı MX ödeneğini almak için Senato ve Temsilciler Meclisi kulislerindeki "Cenevre'de süahsızianma göriişmelerinin basansı için gerekli" şeklindeki propagandası etkili oldu. Reagan bu çabaları sonucu MX ödeneğini garantiledi. Temsilciler Meclisi'ndeki son oylamada da ödeneğin onaylanması bekleniyor. ABD Başkanı oylamadan sonra Temsilciler Meclisi'ne "şıikranlanıu" dilegetirdi. Reagan 1.5 milyar dolarlık ödeneğin 213 oya karşı 219 oyla onaylanmasından sonra karan "Barıs için önemli adım. Giivenli bir getecek, Cenevre'de başarı için önemli bir adım" olarak niteledi. Temsilciler Meclisi çoğunluk lideri Demokrat Jim VV'right, MX üretimini desteklediklerini, ancak ABD ve Sovyetlerin artık birbirleriyle gövde gösterisine girme zamamnın geçtiğini, barış girişimlerine ağırlık verilmesi gerektiğini söyledi. MX füzesi üretimine karşı çıkanlar, bu füzelerin Sovyetler tarafından herhangi bir savaş durumunda kolayca tahrip edilebileceğini öne sürüyorlar. Her biri 10'ar adet nukleer başlık taşıyan ve isabet yetenekleri yüksek olan kıtalararası MX füzeleri yeraltı depolarında saklanacak. Füzelerin daha once "harekelli" olması duşünuluyordu. İlk planlara göre MX'ler ya kamyonlara yüklenecek ya da bir yeraltı yollar ağıyla yer değiştirecek ve böylece düşman füzeleriyle tahrip edilmesi onlenecekti. Ancak Reagan yönetimi doneminde yapılan çaiışmalar sonucu füzelerin sabit olması kararlaştınlmıştı. Reagan yönetimi toplam 100 MX füzesi sahibi olmayı amaçhyor. Bugüne dek 12 MX füzesi üretilmiş durumda. 21'inin onaylanması kesinleşti. Reagan ikinci aşamada 48 MX ödeneğinin onaylanmasının ardından bu sayıyı yüze tamamlamaya çalışacak. ABD 'de yayımlanan Washington Times gazetesi, NazJ savaş suçlusu JosefMengele 'nin yakalanmasına yardımcı olacak bilgiyi getirene 1 milyon dolar ödül verileceğini bildirdi. Cüney Kore dini lideri Sun Myung Moon '• un ortaklanntn sahibi olduğu gazete, ödülün "insan haklarına duyulan inanç nedeniyle" verildiğini kaydetti. oudüm v* kurnand» İtalya'da Craxi hükümeti, işbaşında kalma rekoru kırıyor dapo OuzanlMna Boeınfl ttalya 'da sosyaüsf Basbakan Bettino Craxi'nin basında bulunduğu koalisyon hükümeti, ülke tarihinde en uzun süre işbaşında kalan hükümet rekorunu kırma yolunda. Craxi hükümeti, pazartesi günü, 600. gününü doldurdu. NATO projeyi destekliyor, ama kuşkulu Yıldızlar Savaşı kıılisi Uzay Silahlarf nın üretimine ya da bu konudaki araştırmalara katılmayacağı belirtildi. Lüksemburg'daki ABD kaynakları, Savunma Bakanları toplantısının ilk gunünde Uzay Savunma Sistemi konusundaki ABD projesinin "büyük destek gördüğiinii" belirttiler, ancak "çok sa\ıda cevaplandınlmamjş sorunun kaldıgım" eklediler. NATO uyeleri için Uzay Silahlarına en fazla karşı çıkan Fransa, askeri kanatta yer almadığı için zaten Savunma Bakanları toplantısmda yer almıyor. Buna karşılık tngilizler ve İtalyanlar da Uzay Savunma Sistemi'nin gerçekleştirilebilir bir yatırım olduğu ve NATO politiicasını olumlu bir şekilde etkileyeceği konusunda kuşkularını dile getirmiş durumda. Federal Alman hükümeti içinde bu konuda çeşitli tartışmalar çıkmış olmasına rağmen, Yıldızlar Savaşı'nın araştırılmasına katılma eğilimi ağır basıyor. "Anzus"tan sonra yeni askeri savunma paktı Anzus Pakn'ndaki anlaşmazuktan sonra, Yeni Zelanda hükümetinin Kanada ve Hindistan'm katılacağı yeni bir askeri savunma anlaşması imzalamaya çahştığı bildirildi. LÜKSEMBURG (AP) Lüksemburg'da önceki akşam bir araya gelen NATO Savunma Bakanları, ABD yönetiminin Yıldızlar Savaşı projesini destekler yönde konuşmalar yaparken, Danimarka parlamentosu çoğuniukJa, Yıldızlar Savaşı projesini reddeden bir karar aldı. Muhalefetteki Sosyal Demokrat, Sosyal Liberal ve sol partilerin önerdiği ve merkez sağ koalisyon partilerince de kısmen desteiclenen tasarıda Danimarka'nın Elinizl çabuk tutun, ayağınızı yerden kesin. JflWH MOTOSİKLET COKUYGUN TAKSİTLERLE. Şimdi herkes motosiklet sahibi olabilir! Türkiye'nın motosıkleti Jawa, şımdi bütün Türkıye'de çok uygun taksitierle saülıyor. Sızm için seçılmiş "özel hediye'lerle birlikte... En yakın Jawa Yetkili Satıcısı'na mutlaka 20 Nısan'dan önce uğraym, hedıyenizi seçin. Javva'nızı ve hedıyenizi güle güle kullanın... AÇIYOR TÜRKtYITNtN MOTOSİKLETt Turkıye Genet Dıslnbuîorj Çelık Molor Ttcaret A Ş bır Anaöolu Endus <\ Hokfmg kuruluşudur