Katalog

CUMHURİYET/8 HABERLER 28 ARALIK 1985 Merkez Bankası'nın son kararlar zincirini döviz yönetimine büyük çaplı müdahale olarak gören bazı bankacılar, döyiz tevdiat hesabı tutmanın eski cazibesini yitireceğini ve artık kur riski taşımanın çok zorlaşacağını söylediler. Dövizde kur riskiııi tasımak zor şeklinde. Döviz girdilerinin yüzde 20'sinin doğrudan Merkez Bankası'na devrini ve bunun karşılığının TL olarak alınması uygulamasına, bazı banka yöneticüeri "Tasarruf edemediğimiz dövizi ne yapalım" şeklindeki bir görüşle karşı çıkarak, döviz yönetimine ilişkin yeni kararlar almaya hazırlandıklannı belirttiler. Isminin açıklanmasını istemeyen bir banka yöneticisi ise Merkez Bankası'nın bir kısım bankalan, dövizi spekülatif amaçlarla kullanma suçlamasına "Mesaj bize degil, dövizin üzerine yatan bankalar düşünsün" diye yorum yaptı. Merkez Bankası'nın döviz yönetimini 1983'te olduğu sekilde büyük ölçüde kontrol altma alma aşamasına gelmesini bir başka bankanın üst düzey yöneticisi şöyle değerlendirdi: "Döviz yönetiminin bu kadar kontrol altına alınması serbest piyasa giiçlerinin dengeleri oluştunnaya yetmediği anlamına geliyor. Yabancı bankacılar bize hep 'Merkez Bankası döviz yönetimine müdahale eder rai' diye soruyoriardı. Bu müdahale, dışanda 'Henüz döviz yönetimini başarabilme rüştüne erememişler' turünde bir yargıyla karşüaşmamıza neden olacak. Aynca döviz tevdiat hesaplan daba yeni yeni gelişiyordu. Üsteiik gerçek potansiyel, daha bu hesaplara aktanlmamışO. Hiçbir banka, kur riskini taşımak istemez artık." Merkez Bankası'nın söz konusu genelgesi, bankacılık sistemi üzerinde önemli etki yapma gücüne sahip. Döviz tevdiat hesaplannın aralık ayı itibanyla 1.9 milyar dolan gectiği düşünülürse, Merkez Bankası, bankalardan altı aylık sürede yüzde 20 karşılık yatırılması yoluyla 380 milyon dolarlık bir ek kaynak yaratmış olacak. Bu şekilde Merkez Bankası'nın hem bir yandan uluslararası piyasalara yeni bir dış borç arayışına çıkmayacağı, böylece itibannı koruyacağı, diğer yandan da ucuz maliyetle döviz birikimi oluşturabileceği belirtiliyor. Bankalardan Merkez Bankası müdahalesine tepki Prof. Kazgan: ithalatın liberasyonu, gelir bölüftümünü daha da bozacak tbrahhn Ifazıcu Kararlar İstanbul'da hlenen poütikaya uygun ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Turgut Özal başkanlığında son iki aydır süren "ekonomik rirve"lerde kararlaştırılan "şok tedavisi" yönteminin ilk adımını zamlar oluşturdu. Yılın son haftasıgirdilerinin yüzde 20'sini doğruna sıkıştınlan 500 milyar lira değeNECMİ ÇELİK dan kendine devrini öngören karindeki zamlar, 1986 yılı resmi bütMerkez Bankası'nın döviz pi ran için yeni bir açıklama yapçe apğma ulastı. yasasını disipline etmek, bu pi ma gereği duyması dikkati çekBaşbakan özal başkanlığında toplanan uzmanlar, enflasyonu yasa üzerindeki kontrolünü da ti. körükleyen kontrolsüz emisyon hacha da pekiştirmek ve gelecekte Bankalan topladıklan dövizin mınin, büyük ölçüde yaz aylannda muhtemelen meydana gelebile üzerine oturmak ve dövizi dış yapılan tanm kesimi üreticisi ödemecek bir döviz sıkışmasına karşı ödeme aracı olarak görmekle Citibank Genel Müdürü Güierinden kaynakJandığı görüşü üzehazırlıkb olmak amacıyla aldığı suçlayan Merkez Bankası 'nın neş Taner ise Merkez Bankası' rinde birleştüer. Toplantdarda 1986 son kararlar, Merkez Bankası ile açıklamasını bazı bankalann üst yılında sanJci IMF ile "standby" annın döviz tevdiat hesaplan için bankalan karşı karşıya getirdi. düzey yönetidleri, tepkiyle karlaşması imzalanmış gibi uyulacak ayrılan karşılık hesaplanna gerBankalann bir kısmı Merkez şıladılar. Görüşlerine başvurdu"parasaJ limitler"in belirlenmesi çaçekçi bir faiz oranı uygulaması Bankası'nın son kararlar zinci ğumuz banka üst yöneticüeri, hşmaları yapıldı. .^ncak söz konuhalinde önemli bir sorun çıkmarini döviz piyasasına büyük çaph su "parasal limitler"in uygulanabiMerkez Bankası'nın döviz tevdiyacağını belirterek, "Döviz debir müdahale olarak görürken, at hesapları için yüzde 20 karşılirliği için, "ekonominin yeniden raMerkez Bankası'nın üst dü virlerinde kârtdık sorunu tartışıMerkez Bankası'nın dün konu lık aynlmasını zorunlu hale geya otnrtuiması gerekliligi" orıadayzeyde bir yetkilisi, yüzde 20 kar labilir. Bankalann yüzde 12'lik dı. Piyasadan para çekmek için önya ilişkin yayımladığı ve banka tirmesiyle döviz tevdiat hesabı şılık yatınlmasıyla oluşacak fobir gelir kaybı olabilir" dedi. ce bir faiz artışı üzerinde duruldu. lan sert biçimde suçlayan ve au tutmanın eski cazibesini yitirecenun sadece kendi ihtiyaçlan için nan karan savunan alışılmamış Anadolu Ajansı'na bir açıkla Ama DPT'nin uyarısı üzerine bu değil, aynı zamanda bir kısım ğini öne sürdüler. yöntem fazla erken bulundu. öncetürdeki açıklaması, tartışmaya bankalann dış piyasalara gerek ma yapan Emlak ve Kredi BanBu konuda bankacıların ileri ki günkü Resmi Gazete'de yayımlayeni bir boyut kazandırdı. siz borç arayışına gitmelerini ön kası Genel Müdürü Erol Kıcı nan kararlardan ikisi, bu anlamda sürdüğü bir diğer kaygı da lemek için bankalararası piyasa man da görüşünü şöyle özetledi: "ekonominin Şimdiye kadar bankalan dö "Merkez Bankası'nın döviz alış yeniden raya ya da aktanmının düşünüldüğü "Döviz hesaplan cazip olmakviz yönetiminde açıkça suçlayıoturtulması" için uygulanan "şok lekurlannın diişükliiğü karsısında nü söyledi. tan çıkacak. Alınan karar, sistedavisi"nin önemli parçaları olarak cı bir açıklama yapmayan Mer devir işleminden dolayı kayba yorumlandı. kez Bankası'nın önceki gün Res ugrayarj bankanın, bu kaybı, itPamukbank Genel Müdürü min genel işleyişine uygun olmi Gazete'de yayımlanan ve Zamlar: Maliye'nin önümüzdeki Dogan Çınar, Merkez Bankası' makla beraber, ancak Türk pabalatçıya daba pahalı döviz sayıl öngOrdüğü resmi bütce açığı rabankalann döviz tevdiat hesapnın kararını genelde gerçekçi ve rası istikrariı hale geldiği zaman tarak kapatmasına ve bunun da kamı 500 milyar lira. KlT'ler gelelan için yüzde 20 karşılık yatırdoğru bulmakla beraber, sistem yarariı olabilir. Dövizin maliyedöviz kuriannın ister istemez yncek yıl 1 trilyon 800 milyar lira dümalannı, ihracat ve diğer döviz üzerindeki etkilerini şöyle dile ti artacak." karı çekilmesine yol açacağı" zeyinde yatınma gidecekler, söz konusu yatınmların yarısmı kendi özkaynaklanndan karşılayacaklar. özal hükumetinin yıl sonuna sıkıştırdığı bir dizi zammın yarattığı kaynaklar bir yandan bütçe açığının diğer yandan da KİT yatınmlannın fînansmanında kullanılacak. Piyasayokluğa ve yoksuUuga itildiğini kararlaıia büyüme gercekkşmez. yapmamız mümkün degildir" dan zamlar yoluyla toplanacak paÇtFTÇt NE DİYOR? anladı" dedi. Turkiye'yi besleme yolu, itoal de dedi. Gübre fiyatlanna yakında ra da, arzulanan emisyon kontroTürkiye Ziraatçılar Derneği lünün sağlanmasında yardıma olaGirdi fıyatlan sanki düşmüş gibi taban fıyat uygulanıyor. ğildir. Tanmı küçültürseniz, es büyük oranda zam yapılacağını cak. Üstelik yeni yıl yatınm progranafı yok eder, fanmsal sanayiyi Dretim azalacak, tanm ürünleri ithalatı gundeme gelecek. bitirirsiniz. Kurulmasını destek da öne süren Girmen, planladı Başkanı tbrahim Vetkin. açıkla mında zorlanacak KİT'lerin zam yoğı pamuk ekirnini bin dekardan nan fiyatlann 1MF ve Dünya Bu fiyatlarla ekim yapmamız mümkün değil. luyla kaynak yaratma yoluna başvulediginiz fabrikalara kilit vur 300 dekara düsüreceğini söyledi. Bankası direktifleri doğrultusun rarak, gelecek yılın enflasyon hızını di fiyatlan sanki düşmüş gibi ta mak zorunda kalırsınız" dedi. Haber Merkezi Tanm da belirlendiğini öne sürerek, bu körüklemeleri engellenecek. Diyarbakır Ziraat Odası Baş politika ile üretimin azalacağını Güney llleri Büromuzun Adaürünleri destekleme ahmlarında ban fiyat uygulanıyor" dedi. Döviz rezervi: 3.5 milyar dolarlık na'dan bildirdiğine göre, Adana kanı Şevlcet Kaya, çiftçinin peri ve tanm ürünleri ithalatının günuygulanacak fîyatJann ilk kez bir Kurşun, önümüzdeki yıl çiftçinin dış borç ödemesinin yanı sıra, ödeşan olacağını bildirirken, Eskişe deme geleceğini bildirdi. sadece kendisi için üretim yapa Ziraat Odası tkinci Başkanı Seyyıl öncesinden beürlenmesi ve meler dengesi fmansmanı amaana hir Zir. Odası Medis Başkanı Kabilir duruma geleceğini ve Türk fullah Kösehanoğlu, açıklanan çiftçinin 1986 yüındaki kaderinin Türkiye Ziraat Odaları Birli yönelik döviz gereksinimi de ortafiyatlan tanm üretimini gerileti ci zım Aksoy, "Artık kimse taban çizümesinden sonra belirlenen fı tanmının kapısının kilitleneceğiği Genel Başkanı Osman Özbek, daydı. Yayımianan son döviz teblifiyatlarla tanm girdilerine yapıyatlara, tarım kesimi tepki gös ni söyledi. Birçok tanm ürünle nitelikte bulurken, eski Ziraat ği, hem Merkez Bankası, hem de HaOdası Başkanı üretici Nedim fiyatların erken açıklanmasını zine'yi rahatlattı. Bankalann kasalan zammın dengeli olduğu materdi. Ziraat Odaları yöneticüe rinde ithalatın kolaylaştınlmasıGirmen de, " B B fiyatlarla ekim yerinde bir davranış olarak nite lanna giren her 100 doların 20'siru salına inanmıyor. Çiftçi, giderek ri, taban fiyatlardaki artışın, enf nı daetestiren Reşıt Kurşun, "Bu İerken, düşük tutulmasından ya Merkez Bankası kasasına aktaran bu lasyonun çok gerisinde tutuldu1M7 1«N 1M 1M6 1«M 1M kındı. Özbek, fiyatlann çiftçiyi tebliğle, dış kredi gereksinimi önemli ğunu, çiftçinin bu fiyatlarla ekim Anfc* *rht% MMH «•TL ItoT» üretimden soğutacak düzeyde ölçüde karşılandı. Merkez Bankası, yapamaz duruma getirildiğini, 18.8 80 81 82 79 68 79 1. <MK* Mkanri* tfvM olduğunu söylerken, "Bu karar gelecek yıl uluslararası piyasada IMF Türkiye'nin tanm ürünlerinde dı18.2 78 77 76 75 75 î. *mc« M k n H t * n a 66 la yanlış bir adım atılmıştır" de desteği olmadan arayacağı 400 milşa bağımlı hale geleceğini öne 177 72 73 di. Prof. Onur Kumbaracıbaşı yon dolara yakırı bir kaynagı bu yol71 70 62 70 sürdüler. ise, fiyatlann önceden açıklan la temin edecek. 97 213 95 96 93 93 80 1 mp rtMUk kaffer llhalal rejimi: Sanayici ve ithalatEge Büromuzun Izmir'den bilmasının küçük üreticiyi, büyük 21.3 87 89 90 91 87 75 dirdiğine göre Türkiye Ziraat üretici ve tüccann eline teslim et çılar, uzun süredir, Hazine ve Dış Ti211 67 69 68 66 57 66 caret Müsteşan Ekrem Pakdemirii'•nataon Odalan Birliğı Genel Başkan Vemek anlamına geldiğini söyledi. nin denetımınde olan 625 kalemden 16.9 62 60 61 59 59 53 VHrift Mpı kili Reşit Kurşun, taban fiyatlarYozgat Ziraat Odası Başkanı olusan "izn« tabi mallar" listesi için 166 63 61 60 62 54 60 daki artışın yüzde 13 ile yüzde 23 İsmail Erkoç, "Bütün zirai gir izlenen politikadan yakınıyorlardı. 74 76 22« arasında değiştiğini, oysa akar73 75 62 MMf di fiyatlan bu dönem içerisinde Yeni rejimde ithali müştesarhk izniyakıta son kez yüzde 8'lik bir aynı bırakdacaksa, belirlenen fi ne bağlanan mal sayısı 245'e indiri295 305 300 173 zam yapıldığını belirterek, "Ta285 290 2S3 yatlar normal. Ancak zirai gir lerek, bu kesime bir mesaj aktarıldı. ban fiyatlar erozyona tabi tutul270 280 285 290 183 275 1. t»m UtH p«Mt (Criomn) 245 di fiyatlannın diğer fiyatlarla ya Yine aynı kesimin dış ticaret rejimimuştur. Erozyon demek, yok et168 142 164 166 168 162 rış ettigini düşünürsek, belirle nin sık sık değiştirildiği biçimindeki 147 Tathk»n* mek demektir. Üstelik gübrede nen fiyatlar çiftçinin sonu de yakınmalara, kararlann başındaki, 174 174 172 168 12.2 170 155 Talfek I K M < M M "1986 yılı" ibaresi kaldınlarak yasubvansiyonu da kaldırdılar. Glrmektir" dedi. 125 16 28 nıt bulundu. Yetkililer, "Türkiye'nin artık oturmuş ve siyasi tavıriardan uzak bir dış ticaret rejimi İTHALAT REJtMİNE TEPKİ poütikas" izleyeceği garanlisini verdiler. Tanm politikası: Ozal, önemli bir siyasi karan da, tanm ürünleri taban fiyatlannı yaklaşık bir yıl önceden Bakanlar Kunıhı'nun Resmi Gazete'de yayımaçıklayarak sergiledi. Enflasyon oralanan karanna göre, üst düzey yöneticflerin yurt nının altında oranlarda saptanan tadışı gezilerinin ilk on günü için aklıklan gündeban fiyatı artışlan fıyat anışlann;n likler yüzde 50 oranında arttınldı. dizgınlenmesınde özal'm yükü tanrn Ekonomi Servisi Hüküme tir. Vani sonuçla yine geniş halk Buna göre, Başbakan Tnrgnt özal, 3 ocakta kesimine aktaracağının habercisi oltin aldığı son kararlar dizisiyle il kitlelerinin talebini kısarak ithabaşlayacak üç günlük Iran gezisinde her gün için du. giü olarak görüşlerine başvıırdu latın frenlenmesi yoJuna gidiie90 dolar olmak üzere toplam 270 dolar (yaklaşık ğumuz Istanbul Üniversitesi Ik cektir. 160 bin lira) alacak. ANKARA, (THA) Emekli Saodıgı Genel tisat Fakültesi öğretim üyelerinBu politika kaynak dagıiımıKarar uyannca, Başbakan Turgut Ozal'ın ya(Baştarafı 1. Sayfada) MüdOriuğu, yasama organı üyelerine 5 veya 10 yüden Prof. Gülten Kazgan, bu ka nı düzeltir görünerek gelir bölüpacağı yurt dışı gezüerinde alacağı gündelikler 01n bir döviz birikimi olduğu hallık hizmetleri için aylık bağlanmasının söz konuşümünü surekli olarak kötüleşrar lar ın sonrasmda Türk Lirasıkdere göre şöyle: de zaman zaman bir kısım su olmadığını açıkladı. nın dış paralar karsısında değer ürmektedir. Gelir bölüşümünün bankalann yurt dışından döviz ABD: 93 dolar, F. Almanya: 63.9 mark, IngilEmekli Sandığı Genel Müdürlüğü'nden yapdan kaybının daha da hızlanacağını hızla bozulduğu ülkemizde izletemin etme gayreti içine girdikaçıklamaya göre, Emekli Sandığı Kanunu'nun de tere: 54.4 pound, Diğer ülkeler: 90 dolar. nen bu ekonomi k politikanın deve gelir bölüşümünün daha da leri. bu durumun da olumsuz ğiştirilmiş maddeleri uyannca, fıili hizmet sürelemokrasiyle biriikte uzun süre yiibozulacağını söyledi. yankılara yol açtıgı müşabede ri 20 yılı ve yaslan 45'i dolduran kadın istirakçiProf. Kazgan şöyle konuştu: rütülmesi oldukça zor göriinedilmiştir" denildi. lerle füli hizmet süreleri 25 yılı ve yaslan 50'yi dolmektedir. "Son kararlar, dış ticaret rejiAçıklamada daha sonra şu göduran erkek iştirakçiler, istediideri zaman emekli minde b'beraileşmeye devam edilBu arada Türkiye'nin çok cidrüşlere yer verildi: olabilecekler, ancak yaş haddi kadın iştirakçiler diğini gösteriyor. Bu durumda di döviz sorunlarının olduğunu "Merkez Bankası'nın döviz enflasyon da Türkiye için veri ol da unutmamak gerekir. Dış borç için 45, erkek iştirakçiler için de 50 olarak belirödeme yükümluluklerini zamalenirken yeni kanunun 5. maddesi ile getirilen geduğuna göre, liranın dış paralar ödemede oldukça kritik bir yıl nında ve aksatmadan yerine geçici 1. maddesi uyannca, kazarulmış haklann ihkarsısında değer kaybı daha da olan 1986'da ithalatta meydana tirebilmesinin düzenli bir döviz lal edilmemesi için 19841988 yıilan arasında 5 yılgelebilecek sıçrama, döviz sonınızlanacaktır. İhracat zar zor akışı ile mümkün olduğu, ancak lık sürede her yıl artan daha düşük yaş hadlerinANKARA (Curahuriyet Bürosu) BağKur belli bir duzeyde tutulurken, it nunu da ağuiaştıracaktır. yukarıda açıklanan nedenlerie de emeklilik haklu tanındı. Genel Müdürü tsmet Atilla, îç Anadolu bölgesi halatı bu ölçüde libere etmek, Ben bir de tanm ürünleri ithadüzenli akışın, bankalara uygudışmda çiftçilerin defterlerinin tasdiki sırasında nodöviz piyasasmda istikran surekli latına getirilen liberasyondan lanan döviz kurlannda yapılan terlerce BağKur'a kayıtlı olduklarına dair belge olarak bozacak bir öğe olacak çok rahatsız olduğumu belirtfarklılaştırmaya rağmen her zaistenmeyeceğini açıkladı. tır. Aynca lüks tüketim malları mek istiyorum. Amerika ve AET man sağlanaraadığı görülmüşAtilla, esnaf, sanatkâr ve diğer bağımsız çalıdahil çok çeşitli malların ithala üikelerinde büyük tanm ürünü tür. Aynca bankalara döviz şanlar için uygulamanın bütün yurtta sürdürüldütının serbest bırakilması SODUCU stokJarı varken ve bu ülkeler pozisyonu konusunda verilen bu ğünü bildirerek, şu bilgileri verdi: bunları satabilmek için dampinsınırlı bir kesimin ithalat talebi serbestlik içinde gelişmesi beklege varana dek çok çeşitli önlem"2926 sayılı kanun ile tanmda kendi adına ve artacak, ancak döviz dengesi nenen bankalararası piyasanın hesabına calışanlar (çiftçiler), BağKur kapsarnıdeniyie ithalatın alıp başını git lere başvururken aunan böyle bir bankalann döviz tutma eğilimANKARA, (ANKA) Üst düzey kamu, askeri na almmaya başlamış bulunmaktadır. Bu uygulamesine izin veremeyecek olan hü karar, hem iç piyasada tanm leri yüzünden yeterli düzeyde geürünü üretimini daraltıcı ve hem ma halen sadece İç Anadolu bölgesindeki 10 ilive yargı görevlilerinin yurt dışı gezüerinde ödenekümet, bu kez geniş halk kitlelişmesi mümkün oiamamışür." cek gündelikler artunldı. Devİet memurlanna yan mizde sürdürülmektedir. lerinin talebini kısmak suretiyle, de çiftçiyi köylüyü ezeceği için Merkez Bankası açıklama3165 sayılı kanun geregi, kendi adına bağımsız toplam ithalatı belli bir düzeyin gelir bölüşümünü daha da kötü ödeme niteliğinde ödenen iş güçlüğü, iş riski ve sında, döviz tevdiat hesaplannleştirici etki yapaeaktır." temininde güçlük zammı ile mali sorumluluk taz çahşanlann tutmakla mükellef olduklan defterleüzerine çıkarmamay ı deneyecekda getirilen yüzde 20 oranındaki minatlanna uygulanan katsayı 1 ocaktan geçerli rin tasdiki sırasında noterlerin mükeOeflerden Bağkarşılık zorunluğunun gerekçeolmak üzere 3 puan arttınlarak 15'ten 18'e yük Kur'a kayıtlı olduğuna dair belge istemeleri gerektHRACAT REJtMtNE TEPKİ si şöyle anlatıldı: seltildi. mektedir." "Başlangıçta döviz tevdiat hesaplannın ulaşacağı hacmin tahmini mümkün olmadığından, bu besaplar munzam karşılığa tabi islemezdik. Ancak yılbaşında «şçile hurbaşkanı ile biriikte Güneydoğu (Baştarafı 1. Sayfada) mevduat içine alınmamıştır. Anrin yevmiyeleriiK 700 1000 lira ara Anadolu gezisinde bulunan Bakan öğretmenler için mavi kan , 4 bin lira olarak belirlendi. Yeni uygula sında sendika zammı yapılacak. Bir Sudi Tiirel, kömür zammı konusun cak aradan gecen süre içinde döviz tevdiat besabı toplamımn 2 mada öğretmenler de mdmmden ya de öteki zamlargelince ekmek fiyat daki soru üzerine, "Büjüklerin yaEkonomi Servisi 1986 ihra liberal ekonomi politikasından milyar dolara yakın bir hacme rarlanarak 50 lira karşıhğında İETT lanna da zam yapmak zorunlu hale nında böyle sorular sormak ayıp" geldi. Ekmek fiyalı 70 lira olur." cat rejimi ile ilgili olarak görüş yanayız ve hükümet de, ilan et otobüsleri ile seyaha! edebilecekler. dedi. Türel, elektrik zammı konuulaşüğı ve bu nedenle diğer Türk sunda da konuşmadı. lerine başvurduğumuz Ram Dış Tünel de jeton fîyatını 80 liraya çı DtGER ZAMLÂR tiği polilikaya uygun davramyor. Lirası mevduat ile aynı paralelElektrik fıyatlarıja >üzde 89 oraTicaret Genel Müdürü tbrahim Vergi iade oranlannın diişüriil karttı. Öğrenci ve erler tünelden 50 Demirçeiik: Türkiye DemirÇelik de bir güvenceye kavuşturulmanında zam yapılırken, Sümerbank, lira karşıhğında yararlanabilecekler. Yazıcı, "hükümetin aldığı kararmesini biz ihracatçı olarak tabii uygun olacağı TKİ ve DemirÇelik İşletmeieri de İşletmeieri Genel Müdurlü|ü, Kara sının lar, izlediği ekonomik politikaya ki istemeyiz. Ancak hükümet Ekmek İşverenleri Sendikası Başzam için "fiyat ayarlaınası kuyru bük ve tskenderun'da üretilen denıir, diişünülmüştür. İlaveten, döviz çok uygundur," dedi. 1986'da ihracatı 8 milyar dolar kanı Hakkı Keçeli, yeni yılda ekme ğu"na ^rdi. çelik, pik ve yan ürünlere yeni yıla tevdiat hesaplarının para arzı girmeden zam yapmak istiyor. Ka üzerindeki genişletici baskısının dan 9 milyar dolara çıkaracağı ğin fiyatını istemeyerek 70 liraya Elektrik: 1 arahktan geçerli olmak Koç Holding'e bağlı Ram Dış nı, yani yüzde 12 arttıracağını çıkaracaklannı bildirdi. Zamlann eküzere elektrik fiyatlanna yüzde 89 rabük'teki demir tüccarlan inşaat de belli ölçüde kontrol altına alınTicaret'in Genel Müdürü İbramek işverenlerini de perişan ettigini söylüyor. İhracatta artış hedefi oranında zam yapıldı. "Ortadirek miri, köşebent ve profil demire yüzması da amaçlanmışlır." him Yazıcı şöyle konuştu: yüzde 25'lerde falan belirJenme söyleyen Hakkı Keçeli, bir kaç mad sının" olarak adlandınlan 150 kilo de 20 oranında zam beklentisine giMerkez Bankası, döviz tevdirerken yetkililer, zam söylentilerini diğine göre, vergi iadelerinin dü deye yapılan zammm öteki tüm mal vatsaatlik tüketiminfiyatıarttınlma"Biz ihracatçı olarak dünyarun yalanladılar. Bu arada, tüccar demir at hesaplan yasal karşılıklanna şürülmesi normal karşılaamalı. lara da yansıyacağını belirtti. Keçeli, dı. Konutlarda, 150 kilovatsaati asan dört bir yanında başka Ulkelerin Avrupa para piyasalannda gesatışını durdurdu. şunları söyledi: kullanımda, bu bölüme 59Jira fiyat ihracatçılanyla rekabete alışığız. Ama ithaiatın büyük ölçüde çerli oranlar üzerinden faiz uySümerbank: Yılbaşından önce yü"Zalen ekmek fiyatlan serbest bı uygulanacak. Mesela Cezayir'e gittiğimizde, libere edilmesinden sonra eğer gulayacağını bildirdi. Aynca, rürlüğe girecek şekilde zam haarlırakılmıştı. Biz sadece yeni ekmek fiKömür: TKİ Genel MüdürlOğü'karşımızda Vünanlısından, Ameartan ithalatı finanse etmek için yatlan levhasını haariayıp mahalli yeni düzenleme ile bankalann nün yılbaşından geçerli olarak ürün gına ba$layan Sümerbank'ın özellikrikalısı ve Ispanyoluna varana dövize yeni talep doğarsa, hükü belediyeiere sunacagız, onaylannı döviz pozisyon yetkisinin kısa fiyatlanna yüzde 3540 zam yapmak le akaryakıt ve elektrik zamlanyla kadar çok sayıda memleketin ihmet, ihracatta yeni teşvikler ve alacagız. Onaylamayan beiediye başdönemli taahhütlerinin yüzde için Enerji ve Tabii Kaynaklar Ba maliyel hesabı yaptığı ve yeni fiyat racatçısını buluruz. Onun için bu rip, ihracatı arttırma yoluna gi kanı olıırsa, oturup maliyetini konukanlığı'na başvurduğu, bakanlığın ayarlamasını yüzde 10'u aşmayacak 50'si oranına yükseltildiği de kararlar bize garip gelmiyor. Biz debilir." şacagız. Kurtarsa, bu zammı yapmak konuyu inceledigi ögrenildi. Cum biçimde belirlediği ögrenildi. anımsatıldı. getirdi: "Karar, döviz tevdiat hesaplannda yüksek faiz oranlanna çıkan bankalann bu oranlan aşağı çekmelerini sağlayabilir. Yabancı bankalar ile küçük hacimli bankalar, şimdiye kadar büyük bankalann döviz fonlanndan yarariamyoriardı. Şimdi, toplam döviz varlıklarının yüzde 23'ünden fazlası Merkez Bankası'na kayacak. Dolayısıyla bankalann elinde pivasaya sunabilecekleri döviz miktan daha azalacak ve sözünü ettiğim bankalara döviz daha pahalıya satılacak veya hiç saülamayacak." Şok tedavinin ilk adunı zamlar Enflasyona çözüm MUSTAFA EKMEKÇİ ANKARA NOTLARI Yine Akif ile Fikret... Tarunda fiyatlar yeterü buhınmadı JSL 25 Mali bürokraside yenilikler Milletvekillerine 510 yıl için maaş bağlanmayacak Bankalar Defter tutanlar BağKur'a üye olacaklar Başbakan, Iran'da günde 90 dolar gündelik alacak ekmek 70, otobüs 100 TL. oluyor Dün Mehmet AkiTm ölüm yıldönümüydü. Akif, 27 Aralık 1936'da öldü. Dört kişinin getirip, Emin Efendi Lokantası'nın önüne bıraktığı cenazeyi üç yüz kişilik bir üniversite gençliği grubu kaldırdı. Buna ilişkin "Ankara Notlan", geniş yankılar yapt. Kimi okurlar: Akifi sizin yazılarınızla tanıdık! diye telefon ederlerken Tercüman'da yazılara eleştinler çıktı. Gözdağı ile karışık şeyler... Akifi küçük düşürmek için bunları yazdığım ileri sürüldü. Yanlıştı. Akifi saydıklarını söyleyenlerin, Akif'in ölümünden sonra onun oğluna neden bakmadıklarını, yoksulluk, bakımsızlık içinde. söylentilere göre esrardan ölmesine neden seyirci kaldıklannı sormak gerekir. Akif'in oğlu, babasının cenazesine, elleri kelepçeli olarak cezaevinden getirilmişti. Hırsızlık suçundan içerdeydi... Mehmet Bayrak, "Tevdk Fikret" adlı yapıtında, bu konuda şöyle der: ".. Fikrefin ölümünden beş yıl sonra papaz olan Haluk"tan dolayı onu suçlayanlar, Mehmet Akif'in oğlunun, babasının cenazesi başına hırsızlık suçundan dolayı elleri kelepçeli olarak jandarmalar arasında geldiğini ve bunun Akifle ilgisi olamayacağını unuturlar..." Çocuğuna bakmazlar, ilgilenrnezler de, ölümünden yıllar sonra sömürmekten geri durmazlar. Yeni öğrendiğim bir konuyu araştırdım. O zamanki gazetelerde göremedim. 1936 yılında Tıp Fakülîesi öğrencisi olan Dr. Esaf Uluhan anlattı. Uluhan, şimdi Antalya'da. Dr. Esat Uluhan şöyle dedi: "Akif'in cenazesini kaldırmaya karar verdiğimiz gündü. Üniversite Rektörü Cemil Bilsel'in gençleri toplanüya çağırdığını söylediler. Gittik. Toplantı Zeynep Kâmii konferans salonundaydı. Cemil Bilsel, 'Evlatlarım' diye konuşmasına başladı: Evlatlarım, dedi. Mehmed Akif için bir cenaze töreni yapacakmışsınız. Size, Atatürk'ten aldığım telefon emrini iletiyorum. Atatürk diyor ki: Gençlerin böyle bir merasim yapmalannda sakınca yok. Yalnız üniversite binasının içine sokulmasın..." Atatürk'ün neden böyle bir emir verdiğini o zaman anlayamadık. Toplantı dağıldı. Ancak, gençlik karariıydı. Cenaze üniversitenin sahanlığına getirildi. Saygı duruşu yapıldı. Tekrar omuzlara alınıp Edirnekapı'ya götürüldü. Atatün\'e büyük saygımız var. O zaman devrimlerin heyecanı içindeyiz, takat Akife de büyük saygımız var. İstiklal Marşı'nın şairi diye... Ertesi günü yine Rektör Cemil Bilsel bizi çağırdı. Yüzünde üzgün bir ıfade vardı. Zeynep Kâmil salonunda toplanmıştik. Evlatlanm, dedi. Dün size Atatürk'ün telefon emrini bildirmiştim, şimdi Atatürk'ün telgrafını okuyacağım: 'Gençler, telefonla verdiğim emrime rağmen, Mehmed Akifin cenazesini üniversite binasının içine kadar sokmuşlardır. Bundan dolayı, bütün gençlens teessufierimi bildiriniz. Ve, İstiklal Marşı şairine gösterdikleri kadirsinaslıklarından dolayı da, gözlerinden öptüğümü söyleyiniz.' Cemil Bilsel'in te/grafı okumasından sonra dağıldık" Bu yazdıklarım, Esat Uluhan'ın anımsayıp anlattıkları, o zamanın gazetelerinde yok. Cenazenin üniversiteye götürülüp orada saygı duruşu yapıldığına ilişkin de bir haber bulamadık. Tek kaynağım, olayı yaşadığını belirten Esat Uluhan. Atatürkün bir süre sonra, Perapalas'ta gençlere, "Ben gençliğe kırgınım..."diye başlayan konuşması, Uluhan'ı doğrular niteliktedir. Atatürk'ün, devrimlerini emanet ettiği gençlik üzerindeki titizliği de doğaldır... 24 aralık, Fikret'in doğum yıldönümüydü. 27 aralık, Akif'in ölüm yıldönümü. İkisi de bu hafta içindeydi. TV, Fikret'i "Ayın Otayları" içinde kısaca anmakla yetindi! Buna karşılık Akife geniş yer ayırdı. Kaç kez izlenceyi önceden anımsattı. inönü için düzenlediği izlence ise, "Ehh, idare ederdi" hiç yoktan iyiydi... Doğruya doğru... Eleştirmen Asım Bezirci, Mustafa Sayda/in, "Anılarla Fikret ve Atatürk" adlı yapıtından fotokopiler yolladı. Aynca üç ciltlik, "Tevfik Fikret' dizisini de... ü < ' ^<*' Mustafa Baydar şunları yazar: "Fikrefin ölümü üzerinden üç yıl geçmiştir. Anafartalar'ın muzaffer kumandanı Mustafa Kemal, Aşiyan'ın dik yokuşunu Ormanmakta. Yanında da Harbiye'den manej hocası Emin Bey bulunmaktadır. Koluna girdiği hocasına, yüreğinin derinliklerinden gelen bir sesle Fikrefe olan sevgisini şöyle anlatır: Ben inkılap ruhunu ondan aidım. Ziyaret edeceğim yerlerin başında elbette ki Aşiyan gelir. Mustafa Kemal, hocasına bu yokuşta bir sır tevdi eder: Yakında Anadolu'ya gidiyorum, ne diyorsun? Hocası cevap verir: Ne duruyorsun? Kimbilir, belki de Mustafa Kemal, memleketi kurtaran kararını kesin olarak, Fikret'in katına tırmanırken verdi..." Akifi sevdiklerini, savunduklannı söyleyenlerin çoğu onu, sadece sömürürler. Gerçeklere gözlerini kaparlar Akif, dürüst yaşamış bir kişidir. Yobazlara en ağır saldırılarda bulunur. "Sa/ar>af"ında çeşitli dizelerinde şunları söyler: "Asırtar var ki, islamın muattal beyni, bazusu / Düşünmez baslar, aldırmaz yürekler, paslı vicdanlar." "Ey milleti merhume, güneş battı uyansan..." "Allah'a dayanmak mı? Asıriarca dayandık. /Düştükse bu hüsrana onun nârına yandık..." "Şeriat çalış dedikçe çalışmadın durdun I Onun hesabına birçok hurafe uydurdun / Sonunda tevekkülü sokuşturup araya / Zavallı dini çevirdin maskaraya." Akifin Kuran'ın çevirisini bitirip, Atatürk'e vermemiş olmasından dolayı Atatürk'ün kırgın olduğu çeşitli kaynaklarda yazılıdır Bir gün Akif'in yanına, yakınları girerler. Akif'in kızı gibi sevdiği Süheyla (Karan) Hanım: Amca, der, Kuran tercümesi ne oldu? O, bu sorudan hiç hoşlanmamıştır, yüzü birden kızarır, gözleri dolar: Yıllanma mal oldu, yıllarıma, der. Süheyla Hanım'ın: Bitti mi? sorusuna da: "Bitti, fakat kimseye vermeyeceğim. Onu Mısır'da bıraktım" yanıtını verir. Süheyla Hanım, bu yanıt karsısında içinde bir isyan duyar. Bu çeviri ne diye Mısırda kalıyor diye. Bu iç duygusunu şöyle anlatır: Amca, der, bu nasıl olur? Bir Türk, eserini nasıl Mısır'da bırakır? O yalnız sizin değil, Türk milletinindir de... Bu sırada Süheyla Hanım'ın eşi Hayrettin Bey (Hayrettin Bey, Prof. Doğan Karan'ın babasıdır.) Basılmasın. Yalnız bir nüsha yazılsın da Atatürk'e hediye edilsin. Süheyla Hanım da şöyle der: Biz, biraz da Atatün\ namına görüşüyoruz Eğer para az geldiyse biraz fazlalaştıraiım. Mesela 10.000 liraya çıkaralım demiş de. Âkif doğrulur, yatağına oturur. Bu öneriden çok canı sıkıldığı bellidir, belki de en yakınlarıma yaz/k ki kendimi anlatamadım diye. Şunları ekler: Bu fakir adama 4000 lira bile fazla... İyi olursam geürtir, üzerinde daha meşgul olurum. Belki o zaman basılabilir... Bunları Emin Erişirgirm yapıtından özetledim. Özetle yazdım. Yine aynı yapıtta, Hakkı Tarık Usia, Akifin konuşmalarına da geniş yer verilir. Hakkı Tarık Us, Akife Kuran çevirisi için gitmiştir. Akif, konuşmasının bir yerinde Atatürk'le ilgili olarak şunları söyler: Tarık Bey, der. Ben yemin etmem! Fakat işte yemin ediyorum. Ben milli mücadelede yanında bulundum; yakından tanıdım vallahil azim. Eğer Atatürk olmasaydı, bu zafer kazanılamazdı... Hakkı Tarık, biraz düşünür, sonra: Fakat, der, Ben Atatürk'e böyle bir sözden ziyade tercümeyi götürmek istiyordum. Akif, daha sonra odaya giren Mithat Cemal'e (Kuntay) şöyle der: Kuran'ı tercüme etmek için insan ya çok âlim olmalı, ya da çok cahil! Operatör Doktor KAZIM SARI Mua: Mecidiyeköy Büyükdere Cad. No: 57/5 Tel: 166 96 66 166 47 48 Genel Cerrahi Uzmanı