Katalog

Cumhuriyet Sahibı. Cumhnriyel Matbaacılık ve Gazetecilık Turk Anonım Şirketi adına Nadir Nadi. • Genel Yayın Muduru Hasan Cemal. Muessesc Mudünl: Emine lişaklıgil, Yazı Işlerı Muduru: Okay Goneasia, # Haber Merkezı Muduru: Yalcıa Baycr, Sayfa Duzeni Yönetmeni: Ali Acar, # Temsılaler: ANk.ARA:YalçiDDotan,lZMtR:HiknelÇetinkaya,ADANA:MehnıclMercan. Istanbui Haberlerr Rrh» Öz, Dış Haberler: Ergu» Bafcı. Ekonomr Osnnn Ul.gsry, Kullür. Aydıa Eroe\, Magazın Yalfiıı Prl^cn, Spor Danışmam. Abdulkadir YiicelmaB, Duzeltme: Refîk Durbaş, Araşlırma: Şahip Alpay, Iş Sendika: Şakran Kelenci. Haber Araştırma: Ufuk GuMeair. 0 Koordinatör: Ahmeı Konılsın, # Malı Işlcr: Erol Erkul. llan: Ziy» Halkla llişkıkr: Gnldcraı Koşar, ldare: Hüseyia Giirer, tşletme: Sadua S o ı m n . Basan ve Yayarv Cumburiyct Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş. Turk Ocağı Cad. 39/41 Cagaloglu Istanbul, PK: 246lstanbuI, Tel: 526 10 00 (9hat), Telex: 22246 • Burolar: Ankara: Zi>a Gokalp Bulvarı lnkılap Sokak No: 19/4 Tel: 33 11 4147, Telex: 42344 • İzmir: Halit Zıya Bulvarı No: 64/3, Tel: 25 47 0913 12 30 Telex: 52359 • Adana: Çakmak Cad. No: 134 Kat 3, Tel: 1455019731 Telex: 62155. TAKVİM 7 Ek'tn 1985 lmsak: 4.35 Güneş: 5.59 Öğle: 11.59 Ikindi: 15.09 Akşam: 17.44 Yatsı: 19.03 Güvenoyu öncesi CHP'nin umudu "transfer"di Demirel Ecevifi şantajla suçluyordu trtık zarlar atıldı. 9 Hazıran 1977"ydi larih... 1976'dan başlayarak giderek gelişen iklidar olma yanşında yeni bir aşamaya giriyorduk. 1976'dan beri bu sancılan izliyordum, iki onderle yaptığını konuşmalardan sonra, 1977'nin kımi iktidara getireceğinı araştırıyordum. 26 Ekim 1976'dagöruştuğum Demirel, 1973 seçimleri sonuçlarını irdeliyor, daha önce AP'den kopup DP'ye kayan oyların partısine donduğunu söylüyor, "Bu neticelerc bakılırsa, partinin tek başına iklidara gelebilmesi imkânı gonilmektedir" diyordu. 1975'ıen alıp getirdiğı "MUIiyelçiler biriesim'z" sloganına çok bel bağladığı görulüyordu. 1977 genel seçimlenne giderken, birınei MC hukümetindekı "ciddi tutarsızlıklar" nedeniyle bir hükumet hiç değilse bir seçim kabmesi araşiırmaları ortaya çıktığj sırada, Aralık 1976'da Ecevit bana, "Bizim iktidara gelecegimizi slogan olarak değil, hesapla>arak söylüyorum" demiştı. Ecevit, o denli inanıyordu ki, "Bu konularda ihtiyath ve dikkalli konuşurum, bazı gözlem ve izlenimlere davanarak Millet Meclisi'nde salt oy çogunluğunu saglay acagımıza ve tck başımıza iktidara gelecegimize inanıyoram" cumtelerim rahatlıkla söylüyordu Demirel'in beklediği oylar kendi "eski" oylanydı, Demokratik Parti'den gelecek oylardı. Peki ama, Ecevit tek başına iktidara gelebilmesi için nereden. hangı partıden oy alacaktı? CHP onderiyle yaptığımız göriişmede soruya şu yanıtı alıyordum: "CHP've hangi parlilerden oy kayraası olduğuna ve olabilecegine gelince: hiç kuşkusuz oıuelikle AP'den ve genellikle sağ parlilerden." Ecevit'ın dılınde bu jargının adı "o> patlamasıydı." Özellikle zarların atıldğım somutlaştıran 9 Haziran 1977 günu, iki partinin seçim varsayımlarının "gele" oldugunu biliyorduk A beyaz da değil oyu, "yesil". Çekimser kalacaklarını Melen, bana 2 gun once söylemişti. Artık sona yaklaşıyorduk. Güvenoyu hesaplam *3 temmuz günleri CHP'de panık sezdik. Hiçbir 'ransfer yok. Yeni bir "umııt" one suruldü: Güvenoyuna sağ partilerden 20 kişi katılmayacakmış. Işte, o zaman?.. Tam kadro gelecek CHP oylanyla güvenoyu sorunu çözülecekmiş?.. Bu "umuda" sanlanlar vardı, bana göre tumüyle ham bir duştu. Muhalefetın "bıçak" gibi oldugunu soyleyen Demirel'e karşı yeni devınımler bulunulduğu gözleniyordu. Kardeşleri ve Yahya Demirel ile ilgili soruşturmalar yeniden canlandı. Kuliste Demirel'in Yüce Divan'a gonderileceği yayıltiı Bu haberin AP içinde bir kargaşa, güvenoyu barajına karşı bir çözulme yaratacağı umuluyordu. Demirel'e göre, "Ecevit, güvenoyu oncesi şanlaj yapıyor"du. Ecevit'in haklıhğını söyledim Demirel'e. Milletvekillerinin kontrol edildiğini, baskı altında tutulduğunu. Gulerek. "Herkes herkesi kontrol edivor, hem de her yerde" ded;. Haluk Ülman telefonda, "Bizde de eksik var" diyordu. Cahit Karakaş'ın hukumete giremeyince Isvıçre'ye gittığini soyledı Hukumet kanadında oy: 216. Ülman'ın hesabı buydu. Mecliste herkes tabancalı. Ecevit'le kısa bir telefon goruşmesi yaptık: "Gizli yapılacak guvenoyunun dunımu degi^tireceğini sanınm" dedi "Öyle mi duşunuvorsunuz?" dedim. "Durumun degişmeyecegine mi inanıyor?" dıye geçirdim içimden. Hava giderek gerginleşti, gerginleşiyor. "Ne yapacaksıni7?" diye sordum Ecevıt'e: "Son çare ve son çağn olarak basın toplanlısı" dedi. , Guvenoyundan iki gun önce oy dengesi: CHP = 217. Cephe: 229. 2 Sonun başlangıcına nasıl gelindi? DEMOKRASİNİN mavacağı belli olan bir hukumetin kurdunılmasını. onaylanmamasım' istemiştı. Fakat Çankaya, Demirel'in bu sozlerine göre davranmayı değil, bıldiğı \olda yurumeyi yeğleyecekti. S0NBAHARI11 CÜNEYT ARCAYÜREK •'Sol ve komunizmle mucadele eden hukumeti işgal edebileceği ka>gısına kapılma hakkına sahip degildir. Bir ler, soiu iklidara getirenlerden kıyahukumel kurabilmek icin şu andan mele kadar davacı olacaklardır" dıye itibaren ber çaba>ı gostereceğim" dıbir ikıncı çıkıs yaptı. yordu. Bu cumle, elbette MHP'ye yöneEcevit, artık basbakandı. lik değildi, MHP, sol ve komünızm Suleyman Demirel \e onun yörundeyince kırmızı gormuş boğaya dögesinde Alpaslan Turkeş, Koruturk'nuyordu zaten. Demirel'ın hedefi, MSP'ydı. Krbakan, son seçim s^ınuç un "guveno\u alıp almayacagı belli o4ma>an bir paninin genel başkanılanndan urkmuştu, labanından sert na hukumet kurma gorevini eleşıiriler gelıyordu, baskı geliyordu. vermesine" sert tepki gösterdi. Eğer bu kez de 1973'te olduğu gibisolcu CHP il« hükümet olursa, tuHedefleri. Ecevit'ten çok, Çankamuyle bitecekti. Oysa Erbakan. ya Koşku'ydu. CHP ıle hukumet olmayı, Ecevit'in Bu olay, gîderek buyüyecekli. başkanlığında, kabineye belirlı oranAma kamuoyu, yolun sonunu iki da bakanla girmeyı dunden istiyorolasılıkla gorebıliyordu.du. Erbakan. hukumetsızolamazdı. Bu iki olasılık, tek cumlede birleşıyordu: Demirel'in ötekı çagrısı bu sözleEğer Ecevit'ın azınlık hükumeti, ri lamamlıyordu: güvenoyu alamazsa, güvenoyu \er"MiUijetçiler, bir araya gdin" meyen sağ partıler aralarında ikiıııi ;agnsı. bugun de geçerlıdir. bir MC hukumen kuracaklardı Artık hukumet sorunu doruğa doğru tırmanıştaydı. Gunler \c geU, onca baMiıı celer( gelişmelerin nereye aktığını Kuracağı hukumetin güvesaptamakla geçiyordu. Henuz Ece noyu alabileceğine 'kuvvetlc' ınan "Ulkenin geleceği için AP ile CHP işbirliği yapmalı" K .orutürk'ün APCHP işbirliği ya da karma hükümet kurmalan yolundaki "inancını" gösteren bir belgede "... Proje Sayın Cumhurbaşkanımıza takdim edildi ve emrettiği hususlarda maruzatta bulunuldu" kenar yazısı görülüyor. Notun altında "HBsaat 18.2019.20" yazılı. Başlık: "İki büyük partinin görüş biriiğinde olduklannı açıklamalarında yarar olan hususlar." Cumhurbaşkam Gene! Sekreterince hazırlanan ve Korutürk'e sunulan metın aynen şoyle: "...İki büyük partimizden hangisi iktidar veya muhalefet görevlerinde bulunurlarsa buğ<. Bir belae tusunda kötüye kullanan öğretmen ve öğretim üyeleri hakkında kanuni kovuşturma yapılacag) Genellikle kamu görevlilerımiz ve özellikle kolluk kuvvetlerimiz mensupları arasında bu kabil faaliyetlerde bulunanlar hakkında da kanun hükümlerinin yerine getirıleceği. Anarşi ve teröre karşı D . Siyasi partilerimiz arasında ekonomik ve sosyal konularda farklı görüşlerin mevcudiyeti normal ve hatta özgürlükçü rejimımizin tabii bir sonucu olmakla beraber, anarşi ve terör eylemleri karşısında milletimizce beklenen etkili sonuçların alınabilmesinde, iki buyük partimizin ortak görüş ve tutumlarının değeri fevkalade önemli olduğu cihetle, aşağıda kaydedilen nok taların da, her münasip fırsatta beyan ve ilan edilmesinin ülkede huzurun ve güvenin gelişmesinde etkili rölü olacaktır: a) Anayasal rejimımize, hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde sadakatin ve bu rejimle Türkiye'nin sorunlarının çözümleneceğine dair inancın partiler olarak belirtilmesi, b) Böytece başka rejim arayanların karşısında bulunulduğunun sarahatle açıklanması, c) Anayasamızın temel ilkelerini benimseyen ve karma ekonomi düzenini içeren sosyal demokrasinin anayasal rejimimiz ile bağdaşmadığına veya sosyal demokrasinin komünizm ile eşanlama geldığine dair iddialann ıleri sürülmemesi, tenkitlerin totaliter anlamdaki rejimler üzerinde teksif edilmesi, Milliyetçilik konusunda anayasamızın başlangıç kısmındaki tarifin ortak görüşleri olduğunun ilan edilmesi; bu anlamdaki milliyetçiliğin vatan ve milletimizin bütünlüğü için teminat olduğunun içtenlıkle belirtilmesi; Türk vatandaşlarının bu anlamdaki milliyetçıliği övmesinin, bayrak, vatan, millet, mılli marş gibi ulusal simgelere hürmet edilmesinı istemesinin anayasamızın temi Sorumluluk duyan 13 insan devam edecegi anlaşılarv güç şartlar karşısında, özgürtüğü, demokratik parlamenter sistemimizi ve Türkiye. devleti, ulkesi ve milleti koruyabtlmek için özellikle iki büyük siyasi partimizin ortak anlayış ve hareketlerinde yarar görülen noktalar: I • Sıyasal gerginliğin mutlak surette hafifletilmesine ihtiyaç vardır. Bunun için de iki büyük parti arasında, hiç değilse belirli konularda bir d i y a ^ u n daima açık tutulması, özellikle liderler seviyesinde temasın sürdürülmesi gereklidir. ^ • Milliyet gazetesı başyazarı ve ülkemızin en değerlı gazetecilerinden bırisi olan sayın Abdi İpekçi'nin menfur bir tedhiş eylemi sonucunda hayatını kaybetmesi üzerine, Cumhuriyet Halk Partisi sayın lideri "Adalet Partisi ile şimdiye kadar asgari müştereklerde bir anlaşma sağlanamadı. Fakat, olaylarm gelişmesi karşısında bir değerlendirme olasılığı varsa, elbet bundan yararlanmak gerekir" demış ve Adalet Partısi'nin sayın lideri de "Böylesi bizleri derin acılara garkeden olay karşısında kırıcı, incrtici olmak istemiyoruz. Anarşi, terör, bölücülük, yıkıcılık karşısında Adalet Partisi olarak her türlü işbirliğinin yapılmasına tarafız. ile bölünmez bir bütündür, kutsal amacımızı lunduğu ve maalesef daha uzunca bir süre lunsunlar, memleketimizin halen içinde bu derinın arkasında sadece 213 milleıvekilı, bu sayida milletvekilini çıkarmaya neden olan milyonlarca oyun sahibi yoktu. Ecevıt'ı hemen bütun basın destekliyordu. 13 milletvekillik bir "noltsan" nedeniyle Eceviı'in hukümeı kurmassnın engellenmemesi gerekligıne inanıyorduk. Tabiı, asıl kuşkumuz. yazılanmızda hep dile getırdiğimiz kaygılar, yeni bir 'cephe CHP: Solcular millivetçi olmaz gun bana göre yersizama Demirel'in sıyasal Ntratejisine uygun bir konujma geldı AP onderinden: "Solcular. mılliyetçi olmaz. Solculuk beynelmilelciliktir. Solcularla milliyetçiler bağda^maz. Türkiye'de siyaset ikiye bolundu. Sokuluk ve milliyelçilik" diyordu. Millıyetçiliğı bu denli tekel altına alan \e sınıflandiran bu sozler, elbette kimi etkiler yapacak. tepki\le karşılanacakıı. CHP'nin azınhk hukumetine karşı sağ cepheyi birleştirmeye yönelik o'an bu ayrımların yaran uzun surc tartışılmadı. Demirel'in bu yeni çıkışıyla siyasal kulısler dalgalanırken, CHP önderi Ecevıt'e partısinin yönetim kurulu, "'hukumet işinde lam >elki ile ealışma" olanağını sağlıyordu. Turkeş de Demirel'le kısa bir goruşme yaptıktan sonra Ecevit'in "keadi kendine gelin guvey" olduğunu söylüyor, MSP ise sessiz durmayı, ortalıkta pek fazla gorunmeyi isıemiyordu. I973'te 48 olan milletvekıli sayısırun bu seçımde bırden yanya 24's duşmesı. Erbakan'ı "etrafı kolaçaa ederek" gelişmelere gore davranmaya yoneltmişti. Demirel, yeni hukumet kurulmadığı için, henuz basbakandı. Cumhurbaşkanı Korutürk'k göruştükten sonra, "kioıse. ha>alinde iktidar olsa bile gerçek iktidar olamaz" dedi. Hukumet olmayı ıstemekle hukumet olunamayacağını soylemek ıstiyordu. Vurguladığı, asıl oncm \erdiği noktayı açıkladı: "Hukumet olmanın şarlı vardır: Güvenoyu. Ama Meclisteki tablo da ortada." Demirel'in one sürduğü bu yeni öğe, gelecek gunlerin belübaşlı sorunu olacaktı. Bir başka yan daha vardı: \P önderi, Çankaya'dan "guvenotu ala O Ecevit: Millet Meclisi'nden sorumluluğunun bilincinde en az 13 insan çıkacağını umuyorum. Demirel: CHP'nin güvenoyu almak için utanç verici yoüara başvurmasmdan endişeliyim. Ecevit: CHP ECEVİT Sorumluluk ve zo ÜEMIRFI. Ecevir, utanç \e kimseye maddi olanak runluluk duyan 13 Meclis üvesi riciyollarla hukumet olmak hesağlamaz... anyorum... sabında... hükumeti" kurulursa, MSP ile MHP gibi iki partinin gene iktidara gelmesinden kaynaklanıyordu. Ecevit'ın hükumeti kurduktan sonra yeterli sayıyı denklestirip, güvenoyu alıp almayacağını bılemiyorduk. Henüz CHP'liler yeterli sayıya \ardıklarını kesinkes söyleyemıyorlardı. Kamuoyunu yatıştırmak için öne surdukleri, kesinkes gözle bakılmasıru istedıkleri tek dayanak, Ecevit'in bir hukumet kurmaya kararh olduğuydu. Ecevit'in seslenişi o sırada geneldi. CHP hukumetinin gerçekleşmesi için "bazı partilerin anlayışla davranacaklannı veya Millet Meclisinde bu sorumluluğun ve zorunlugun bilincine varan eo az 13 insanın çıkacağını' umdugunu" belirtiyordu. 'Sorumluluk ve zorualuk duyan 13 insan' tanımlamasımn altında acaba ne yatıyordu, o sırada hiç kimse bunu araştırmıyordu. Ecevit'e yan çıkabilecek siyasal guçler susuyordu. Kimi sesler çıkıyordu, ama bu sesler de olumsuzdu. Olumlu yaklaşım gosterenler ise bir milletvekili olan DP ile bir milletvekili olan CGP'ydi. Bir Sükan + 3 Feyzktğlu = 4. Güvenoyu için bunlar yetersizdi. Hemen hemen hicbir şevdi! Bu boşluğu yakalayan Demirel vit, Çankaya Koşku'nden Basbakanlık gorevi almamıştı. Demirel ise, "13 adam" konusunda, "Llanç verici jollara başvurmalanndan endişeliyim" diyordu. AP kulislerine gore, CHP önde gidenleri, kımi AP milletvekiUerine gelecek seçimde "güvence" ya da "başka öneriler" uzatıyordu. Ecevit, AP önderinin dokundurmalarından çıkacak anlamı bildiği için, "CHP kimseye maddi olanak sağlamaz" diyordu. dığjnı Çankaya'ya soyleyen Ece\it'e karşı AP önderi, 'azınlık hükumeti oldubitlisinin Cumhuriyet tarihinin onarılmaz buhranlarına nedea olacagını' söyleyerek karşı çıkıyordu. lktidarın hile ve birtakım oyunlaıla ele geçirilmesinin 'gasp ve «şgal' olacağını açıklıyordu. CHP ise 'üzerine düşen butün girisimleri' yaptıktan sonra, bunları sonuna dek surdurmeye kararlı olduğunu bildiriyordu Sayısa! eksikliğin barış ve huzur ısteyen milletvekillerinin gönüllu destekleriyle kapatılacağına inandığını soyleyen Ecevit, MSP'nin kendisine 'hayır' yanıtı verdiği gibi, aynı yanıtı AP'ye de yinelediğinden soz edıyordu. ".. Ben umudumu insanhuı küçüllen cıkar hesaplanna bağlamıyorum. Ben, umudumu, insanları vucellen duygulara baghyorum ve bu umutla hukumeli kuruyorum..." Ecevit, 22 haziranda bunlan soyledi ve aynı gun'azınlık hükumeti listesini Çankaya'ya sundu. Koruturk, hükumeti onayladı: Hukumet programının oKunuşu olaylı geçti. APMHP, Millet Meclisini terk ederken, MSF> oturuma hiç katılmadı. Millet Meclisi sanki bir CHP ortak grubu görümunde. Sıralar boş. CGP, kırmızı oy vermeyecek, ama Ve oylama sonuçlanıyor Temmuz 1977 gunü... CHP kulisi heyecanliyd'ı, adı "serte" çıkan kımi milletvekıllennın a^ırı eylemleri, sözlen dışında hemen herkes çay, kahve içiyordu. Bu koridorun emektar garsonu Necmi Efendi, daha sonra guvenoyunun başlayacağı dakıkaya kadar bir saat için 149 çay, 80 kahve, bir o kadar da madensuyu, meyve suyu ıçildiğinı söyleyecekti. Meclis çevresinde sıkı önlemler alınmıştı, asker gorunmuyordu. AP kondoru daha dıngindi; he\ecandan çok, Ecevit'in azınlık hukumetini düşürme karanna varmış insanların rahatlığı seziliyordu. Dsmirel'in, Çağlayangil'in ve Bilgic'.n "güvenoyu" vermelerinden kuşku duydukları mıllet\ekilleriyle surekli ilişki kurup denetim yaptıkları söyleniyordu. Örneğin, eski Demokrat Panilı Sebali Ataman'ı süreklı olarak Çağlayangil "marke" etmişti. Güvenoylamasına geçildi. Saçlarının öne duşeceğı an gelmiştı. Meclis, basındaki unlu nııelemeyle o gun tarihsel bir gun yaşıyordu. Dinleyici locaları tumuyle dolmuştu. Guvenoylaması suresince hiçbir taşkınlık gorulmedi. CHP sıraları, "Kabul!" diye sesleniyor, sağ partı miUetvekilleri "Ret!" diye bağırıyordu. Sonuç açıklandı: Evet: 217 Hayır: 229 Çekimser: 2. Ecevit hükumeti düşmuştu! Beklenmeyen sonuç değildi. Sonucun açıklanmasından sonra kısa bir sessizlik sardı CHP'yi. AP \e oteki sağ partiler iseneşeli görunuyordu, aJkışlar yükseliyordu. Ecevit, "Cumhurbaşkanına istifasım" vereceğini bıldirdı Meclise. Güvenoyu sonucunu saygı ile karşılıyordu. Meclis genel kurulundan ayrıltrken, içtüzüğün yasaklamasına karşın dinleyicilerden "Halkçı Ecevit" sesleri yükseldi. Demirel salondan aynlırken, "Katil Demirel" sesleri. AP'li milletvekillerine paralı asker anlamında Guritalar" diye bağırıyordu dinleyicilerin bir bölümu. "Hırsız" sesleriyle Millet Meclisinin "kubbesi" çınlıyordu. Gazeteciler, locasına gelen habere gore, Ankara Ataturk Lisesi bahçesinden havaya otomaıik tabancalarla ateş açılmıştı. Sağın zafer sesiydi bu!.. Komandolann!.. Gunlerdir Turkiye'yı, özellikle siyasal partilerle kulislerı saran büyük heyecan Millet Meclısi'nde on bes dakıkada sona ermıştı. CHP'liler uzgündü, sağ partiler sevinçlı ve rahatlanıış. 3 ONERİLERDEN: iki büyük partimiz hiçbir gerekçe ile hiçbir kimseye, devlet deneümi ve sorumluluğu dışında kamu görevi yapma, zor kuUanma, güvenlik sağlama, kendi kendine hak alma yetkisi tanınmayacağmda ortak görüş ve iradelerini ilan etmelidirler.mm iki büyük partimiz TRT'nin tarajsızlığı ilkesi ile bunun herkese güven verici bir biçimde uygulanması usullerinin saptanması hakkında, karşılıklı istişarelerle, uygun bir anlaşmaya varmaya özenle ve ısrarla çalışmalıdtrlar.şm natı altında en tabıı haklarından sayıldığının açıklanması; keza anayasamızın başlangıç kısmında yer alan ve Atatürk devrimlerine bağlılığın ve aynı zamanda insan hak ve hürriyetlerini, milli dayanışmayı ve sosyal adaleti gerçekleştirmeyi ve teminat altina almayı mümkün kılacak demokratik hukuk devleti anlayışının daima savunulacağı, d) Bu temel unsurları aşırı uçlar olarak solda olsun, sağda olsun, gözden düşürmek, yıkmak için girişılen her türlü hareketin kınanması. 44 Cumhurbaşkam Koruturk. ulkenin selanıetini CHP A P işbirliğinde huluyordu. Hedef Çankaya Ktişkii . klidar savaşı" iki önder arasında basın loplantıları, ya da verilen demeçlerle bir söz düellosu biçimini almıştı. Gerekli onamı sağladığına inanan Ecevit, 13 haziranda "Mutlaka bir CHP hükümeli kurmaya çalışacağız" dedikten, bu gereği Turk demokrasisinin tek kurtuluş yolu olarak niteledikten bir gün sonra, 15 Haziran 1977'de Çankaya Koşku'ne çağnhyor, basına, "...Kimsc CHP'nin ve Ecevit'in " İ şeklinde bir beyanda bulunmuştur. (Milliyet gazetesi, 4 Şubat 1979). Bu demeçler, bütün memleket sathmda olumlu karşılanmış ve bir ümıt hasıl etmiştir O . Yukarıda değinilen diyaloğun ve temaslann bir verimlilik ümidi ıçerısinde sürdürülebilmesı bakımından iki büyük parti lideri tarafından yapılacak demeçlerin, hiç değilse, belirli konularda ortak girişimlere veya karşılıklı şekilde yekdiğerine destek olabılmeye ortam hazırlayacak ve böyle bir ortamın devamına imkân vereeek uzunca bir süre içerisinde yumuşak tonlarda yapılması, kamuoyunda beliren umut ve güvenı çok olumlu bir biçimde etkileyecektir n r . Yurt düzeyinde umut ve güven' ortamımn güçlenebilmesi için yurdumuzun halen karşılaşmış buiunduğu en acil tehlike ve tehdıtler üzerinde birleşiiebilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu bakımdan anarşi ve terörün yok edilmesi, hiç değilse, kabul edilebilir asgari ölçülere indirilebilmesi amacıyla bunların kaynaklannı teşhiste iki büyük partimizce üzerinde birleştikleri ortak noktaların beyanında ve bu biçimdeki beyanların münasip vesilelerle tekrarında büyük yarar vardır: a) Dış etkenler dahil, bölücülük tehlikesi, b) Anayasa rejimimizi totaliter zihniyetli diğer rejimlere sürükleyebilmek için yapılan faaliyetler, c) Anayasamızda teminatını bulan özgürlüklerimizi değerlendirmede ve bunlann kullanılmasında bunu içine sindiremeyen zihniyet ve tutumlann tasvip edilmediği ve edilmeyeceği, d) Buna mukabil, bu özgürlüklerin, başta anayasamızın yasakladığı totaliter ideolojileri ve bölücülüğü özendirmek ve gerçekleştirmek amacıyla kötüye kullanılmasına karşı bulunulduğu, e) Oy kazanmak taktiği yanında, yukarıda değinilen yıkıc ve bölücü amaçlarla memleketimizde mezhep farklılıklarının kışkırtılmasına. asırlarca bırbırleriyle kardeşçe yaşamış ve vatanımızın bağımsızlığı ve bütünlüğü için omuz omuza çarpışıp gerektığınde canlarını vermiş olan çeşitli mezheplerden vatandaşlarımız arasında eşitsızlik, güvensizlik ve hatta düşmanlık yaratmak isteyen faaliyetlere müsaade edilmeyeceği. f) Her derecedeki okullarımızda, anayasal özgürlüklerımizi, yıkıcı ve bölücü amaçlar doğrul Ortak bir anlayış O • Demokratik özgür düşünce kavramı ile bunların kanunlarımıza karşı eylem niteliğıni aldığı başlıca hallerin görüşüierek, bunlar hakkında ortak b'r anlayışa varmaya çalışılması da, yukarıdan beri belirtilen sebeplerle, büyük önem taşımaktadır. Örneğin, anayasal rejimimizın hayati bölümlerinin veya onun uygulamalarındaki aksaklıkların devamlı ve sistematik surette ele alınıp, bunlann ülkemizin halihazır kürtür ve ekonomi şartlarında işlemesıne veya düzeltilmesine imkân bulunmadığını, bu sebeple aşırı sağda veya aşırı solda totaliter niteliktekı rejımlenn methedılerek, bu gibi rejımlerin tek çıkar yol veya çare olarak gösterilmesi, sırf düşünce özgürlüğü sınırlannda kalmak anlamına mı gelmelidir? Yoksa halen meri kanunlanmıza göre bunlar bir "eylem"' mi ifade eder? "Eylem" için silah ve zor kullanılması şart mıdır? Şart olarak telakki ediliyorsa, bu takdirde kanunlarımızda yer alan "propagandasını yapmak" yasağının anlamı ne olmaktadır? Gerektığınde bu konularda kanunlarımızda bir değişiklik yapılıncaya değin, kanun hükümlerini uygulamamak mümkün ve doğru olur mu? Zira bu hususlarda, iki büyük partimizce biı birinden çok farklı tutumlar içinde bulunulması, ülkemız insanlannı "kanun hâkimiyeti " kavramında büyük kuşkulara, celişkilere ve özellikle gençlerı çatımalara sevketmektedir. KoruturK'e sunulan metnin son bölümlennde ' öğrenım özgurluğünün devletın bütunlüğünü sarsıcı" olmaması, partizanlık konusunda "uyarılara ıtina edilmesi" ve TRT'nin taratsızlığı ıçın uygun bir anlaşmaya varılması gereğine değinıliyor. Günlüğün anımsattıkları Demirel kararlıydı: Ecevit'in beceriksizliğini millete gostereceğim DEMİREL'DEN: ... Üç tıynetsiz çıkar, alır 10'ar milyon, bir şey diyemem. Ama sanmıyorum. Kurarsa mutlaka düşürürüz." MSP'de kilit adam Tahir Hocadır. Amansız CHP düşmanı. Hani İsmet Paşa'nın benim için "bir ayağı nurcularda, öteki ayağı Tahir Hoca'da" dediği hocadır o!.. 13 Haziran 1977 Millet Meclisi'nde millelvekilleh yemın ettikten sonra, saat 18.00'de Demirel, Köşke istifasıru sundu. "Kuflar kadar tuıfif" oldugunu söylüyor. Demirel bana diyor ki: "MSP'nin içi kansık. Slmdi 6jlim ifin en Iyi yol, Eeevtt kurmah hükumeti. Sorva güvenoyu almamalı, Boyiece btctremediği ortaya çıkacak. Bunu millete gostereceğim. Bir tmllenekilmm adım soyluyor. 'H'nin 800 bln lirahk boramu ödedüer de aldılar. 'D' gibi adam anyor. Tek şart koaüsyon. Eîasen Meclis Başkanhğı seçimiyle hukumet sorunu aynı torbada. Afectis Başkanı seçiimedikçe hukumet programmı okuyamaz. Biz kimseye Meclis BafkanLğmı vermedik. " • O günlerde AP'nin Meclis Baskanlığı'm MSP'yesöz verdiğıyayılmıstı. Kösk'ten çıkarken düşündüklerimi Korulürk'e sOyiedım. 'Ne diyor Cumhurbaşkam?' 'Hiçbirfey. Sadece dintiyor. Ama görevi vereeek. Kösk'e 226'yı bulamayan hükumeti onaylamamastm soyiedim. Ve basbyor çadır tiyatrosu yanndan itibaren.' Ecevit'in Demırel'e gitmesi olası. AP önderi bu gece Wf diyt gelecek bana? Kamuoyuna söyUdikUrimi soylerim. Güvenoyu alamayacağı önceden belli olan hükümet ohnaı dtye zılgtt çekerim. Biı, 229 kiyifiyiz. Jîlet gibi keseriı' diyor. Güvenoyu alması olasUığtndan söz ettim. Demirel, "Cinayet nedeni olacak kadar iteride Isler. Ama üç tıynetsiz çıkar, abr 10'ar milyon. bir şey diyemem. Ama sanmıyorum. Kurarsa mutlaka düsürürüz" dedi. Eğer Koruturk, Ecevit'in kuracağı hükümet! onaylarsa <fena halde' hırpalayacaklarmış. 'Nasıldı havası Köfk'ün bu konuda?' 'Havası, onaylamak! Ama bugün yann ne olur elbette biümem.' 'Size göre, MSP'de durum nedir?' •tçirahatsn. Bugün 14 mUUtvekiU CHP ile 'olmaz' dedi. Erbakan'a' Ama, Korkut Özal, kuliste gazetecilere CHP ile MSP'nin programlanndaki 'yakınüğı' söylüyordu. Demirel, 'Olabilir'dedi. "Kilit adam Tahir Hota'dır. Amansız CHPdüşmam. Hani İsmet Pasa 'nın benim için' bir ayağı nurcularda, öteki ayağı Tahir Hocada 'dediği hocadır o!" Bugün Faruk Sükan'la karşılasttk. 'A'on/sm?' diye sordu: 'Eyiyim, eyi' dedım güterek. 'Başka birisı gibi konusuyorsun' dedi. 'O da böyle söylüyor' diye yanıtladım. Demırel'e göre, bağımsız Alı Rıza Septi ile Zilan 'marke' ediiiyor CHP tarafından. •Bizden birkisigiimez'dedi. 'Amagtlende olmaz' diye karşıladım. Durdu. "Kavga büyüyor." ülem Ecevit, basın toplantısında, yitırdiği noktadan yeniden kazanmaya yönelen bir önder gibi duruyordu. Elbet. hukumetin güvenoyu almamasıyla sarsılmıştı, ama hiç belli etmıyordu. "Medisle en giiçlu parti CHP'dir, hem de her iki Mecliite " dıyordu B SIRECKK